• No results found

De Volkskrant (2020, 6 februari) Onderzoeksraad houdt vol: rapport over crash Boeing van Turkish Airlines niet aangepast Geraadpleegd op 25 maart 2020, van Mebius, D (2020,

Respondent 2 NVWA Introductie

wat is uw functie precies?

Ik bekleed de functie als programmamanager waarbinnen ik verantwoordelijk ben voor meerdere projecten die te maken hebben met ons toezicht.

Effectief toezicht

Bestaat er binnen uw organisatie een bepaalde missie waaruit jullie handelen en zo ja, wat is die missie en op wat voor een manier handelt uw organisatie daar naar?

Lastige vraag, Ik heb het idee dat er niet zoiets bestaat in onze organisatie. Naar mijn idee hebben we allemaal een eigen discipline zeg maar die weer anders ingevuld wordt. Dus ik kan niet jou nu zo de missie geven waar de NVWA voor staat bijvoorbeeld. Ik zal dat wel eens gaan nakijken, want die zullen we vast wel ergens hebben denk ik.

Bent u als toezichthouder actief als beleidsadviseur en zo ja, hoe komt dat tot uiting?

Je moet het zo zien. Een aantal jaar geleden hanteerden wij nog een zeer repressief en verticaal toezichtbeleid, waarbij we alleen maar zeiden wat er fout ging en wat er verbetert moest worden. Daardoor stonden wij niet goed bekend en was iedereen zeer wantrouwend richting ons. Ik vond dat toen al lastig, omdat ik merkte dat bedrijven, maar eigenlijk ook de sector als geheel, heel erg tegenstribbelde bij al onze inspecties die we deden. Daardoor zijn er veel conflicten ontstaan die denk ik achteraf gezien niet nodig waren. Gelukkig zijn we nu veel meer bezig met voorlichting en advies waardoor we een heel andere rol hebben gekregen als toezichthouders. Uiteraard treden we nog steeds op hoor als er iets fout gaat, maar dit is naar mijn mening toch een goede ontwikkeling

Bent u als toezichthouders actief als voorlichter en zo ja, hoe komt dat tot uiting?

Ja dit heeft te maken met het antwoord dat ik je net gaf. Er zijn heel veel veranderingen doorgevoerd die er toe hebben geleid dat wij ook op het gebied van voorlichting wel een professionaliteitsslag hebben gemaakt. Ik ben daar persoonlijk ook wel blij mee, want het heeft gewoon veel voordelen ook voor het werkzaamheden die wij doen en het maakt het toezicht natuurlijk ook anders. Hoe gaan jullie om met het inzetten van jullie middelen en capaciteit?

Binnen de NVWA is dat zo geregeld dat er bepaalde afdelingen zijn die hier over gaan. Zij kijken naar het toezicht waar een afdeling verantwoordelijk voor is en dan wordt er gekeken en bepaald hoe veel er nodig is en wie daar allemaal aan gaan werken. Ik moet zeggen dat dit goed werkt bij ons en dat ook de laatste tijd goed gaat. Ieder geval, dat is hoe ik het beleef. Maar ik heb het vermoeden dat dit in de hele organisatie wel leeft hoor.

Daar staan we denk ik wel bekend om ondertussen. Wij moeten natuurlijk toezicht houden op verschillende sectoren die echt direct invloed hebben op het dagelijks leven van mensen en dan bedoel ik bijvoorbeeld hun gezondheid. Daarom zijn wij ook zo belangrijk en hebben wij ook zo’n grote capaciteit aan mensen en middelen. Het is van vitaal belang dat onze

voedselkwaliteit hoog is bijvoorbeeld en dat we niet ziek worden van de producten die we kopen in de winkel. Een kleine misstap of een verkeerd product dat wordt gebruikt in voedsel kan natuurlijk rampzalige gevolgen hebben voor de volksgezondheid. Niet alleen dat, er is ook nog zoiets als dat mensen vertrouwen op het voedsel dat wij kopen en dat dit ook is wat het zou moeten zijn. Neem daarbij het voorbeeld van het paardenvlees schandaal, wat toch niet de minste was. Uiteindelijk bleek dat gewoon paardenvlees te zijn terwijl mensen dachten dat het iets anders was. Zodra dat dan uitkomt krijg je gelijk sociale onrust. Lijkt mij duidelijk dat dit dus goed in de gaten moet worden gehouden.

Op wat voor een manier proberen jullie het gedrag van onder toezicht staanden te beïnvloeden? Op verschillende manieren wel, maar de belangrijkste zijn denk ik toch wel het informeren en begeleiden van onze sector. Bedrijven kunnen ook niet alles weten en dan is natuurlijk onze kennis van groot belang daarbij. Op die manier kan men wel een betere afweging maken bij de processen en de manier waarop zij omgaan met bijvoorbeeld dierenwelzijn. Ik denk dat dat een goed voorbeeld is waarbij wij als NVWA wel het gedrag van bedrijven hebben kunnen beïnvloeden door duidelijke begeleiding en informatie te verschaffen.

Hoe onderzoeken jullie nieuwe ontwikkelingen?

Hier zijn de bedrijven en de sector cruciaal, alleen door veel informatie in te winnen vanuit deze actoren kunnen wij natuurlijk te weten komen wat er precies speelt en waar we op moeten gaan letten. Ik denk dat dit ook een onderdeel is wat steeds belangrijker gaat worden in onze vorm van toezicht.

Hoe monitoren jullie nieuwe ontwikkelingen?

Door de fipronilcrisis zijn wij heel erg gaan inzetten op onderzoek en monitoring. Bij onderzoek moet je denken aan nieuwe methodes die wij kunnen toepassen bij het toezicht. Niet meer af en toe langs gaan om alles te inspecteren, maar juist de bedrijven zelf

verantwoordelijk te stellen en ons te betrekken bij hun processen. Op die manier kan je heel anders monitoren en creëer je een bepaald vertrouwen tussen ons als toezichthouder en de bedrijven

Hoe toetsen jullie de eigen handelswijze?

Ik denk persoonlijk dat we hier grote stappen mee hebben gemaakt. Er zijn allerlei interne audits die er voor moeten zorgen dat het toezicht dat wij voeren ook bekeken en geanalyseerd wordt. Daardoor hebben wij ook al veel verbeteringen kunnen toebrengen aan het toezicht dat wij voeren. Dus voornamelijk interne audits zijn hierbij van belang. Daarnaast is het natuurlijk ook zo dat wij worden getoetst door het ministerie dat zo zijn eigen manieren heeft om te kijken of wij voldoen aan alle eisen die zij stellen aan het toezicht. Maar intern is het zo dat wij audits houden.

Efficiënt toezicht

Hoe bevorderen jullie het verantwoordelijkheidsbesef en lerend vermogen bij de onder toezicht staanden?

Ik denk dat wij op het gebied van efficiënt toezicht nog wel stappen te maken hebben. Dit komt door het simpele feit dat wij nauwelijks samenwerken met andere toezichthouders. In

ieder geval naar mijn weten. En wat betreft een duidelijke strategie of een

organisatiestructuur die daar bij aansluit, ik denk niet dat dit echt goed bij ons is ingebed als ik eerlijk ben. Kijk maar naar de manier waarop wij zijn ingericht als organisatie. Heel veel verschillende afdelingen die los van elkaar opereren en die ook niet echt goed met elkaar communiceren. Ik vind zelf dat dit echt beter moet, maar het is lastig merk ik om dit te veranderen

Werken jullie samen met andere toezichthouders en zo ja, met wie?

Daar kan ik kort over zijn, dat doen we echt veel te weinig. We zijn daar veel te weinig mee bezig.

Is er sprake van kennisdeling onderling en zo ja, hoe gaat dat in zijn werk?

Ja niet dus. Misschien dat er een aantal onderdelen van de NVWA wat samenwerken met andere toezichthouders, maar ik heb dat in ieder geval nog nooit gedaan.

Werken jullie met een duidelijke strategie?

Ook niet. Het wordt wat eentonig op deze manier, maar ook bij deze vraag kan ik alleen kort antwoord geven. Dit zijn onderdelen die we binnen de NVWA echt nog moeten gaan

verberteren.

Hoe sluit jullie organisatiestructuur aan op de strategie? Idem

Legitiem toezicht

Hoe is jullie relatie t.a.v. onder toezicht staanden?

Kijk, daar kan ik wel wat zinnigs over zeggen. Wij hebben binnen de NVWA hele duidelijke richtlijnen waaraan wij moeten voldoen met betrekking tot bijvoorbeeld contact met, zoals jij het noemt, onder toezicht staanden. Dit is natuurlijk allemaal ontwikkeld om alle schijn van beïnvloeding tegen te gaan. Ik denk persoonlijk dat wij dit ook goed geregeld hebben binnen onze organisatie, want er zijn ook meerdere mensen die hier dagelijks mee bezig zijn. Je moet er natuurlijk niet aan denken dat wij binnen onze organisatie mensen hebben werken die onder een hoedje spelen met degene waar ze toezicht over moeten houden. Op die manier zouden er zeer ernstige dingen kunnen gebeuren voor bijvoorbeeld de volksgezondheid. Kunnen jullie onafhankelijk werken van de beleidsmakers?

Ja absoluut! Je ziet natuurlijk dat beleidsmakers telkens proberen ons zo te beinvloeden dat wij precies doen wat zij voor ogen hebben, maar dat gaat in de praktijk gelukkig anders. Als NVWA hebben wij duidelijke opdrachten meegekregen waaraan wij moeten voldoen, ook met betrekking tot ons toezicht. Ik vind persoonlijk dat wij dus onafhankelijk kunnen werken van beleidsmakers.

Op welke manier zijn jullie transparant over de manier waarop er toezicht gehouden wordt?

Wij hebben meerdere kanalen en opties die wij gebruiken om ons toezicht toe te lichten en te verantwoorden. Elk jaar moet de NVWA een rapport schrijven waarin wij onze

werkzaamheden moeten toelichten en af en toe ook moeten uitleggen. Daarnaast worden er verschillende rapporten gemaakt waarin bepaalde delen van ons toezicht worden beschreven zodat een ieder dit kan lezen en dus er van op de hoogte is.

Meestal via onze website volgens mij. En de rapporten worden volgens mij verstuurd naar de desbetreffende bedrijven en organisaties.

Wat voor een mogelijkheden bestaan er voor medewerkers op zichzelf te ontwikkelen?

Daarin hebben wij vind ik best veel mogelijkheden. We hebben sowieso een eigen budget dat je kan gebruiken voor bijscholing of andere cursussen. Dat is moet ik zeggen ook een

substantieel bedrag. En daarnaast worden wij allemaal op de hoogte gehouden van de laatste ontwikkelingen omtrent wet- en regelgeving. Dis wat dat betreft hebben wij als medewerkers voldoende mogelijkheden om onszelf te ontwikkelen.

Op wat voor een manier geeft het management het juiste voorbeeld en hoe delen zij kennis met de eigen medewerkers?

Daar is nog wel wat verbetering mogelijk vind ik. Ten eerste omdat ik het hogere

management nauwelijks zie en ten tweede omdat daar naar mijn mening ook niet heel veel kennis zit. Zijn echte bestuurders, maar geen toezichthouders.

Respondent 3 – ACM