Negatief vormgeving nieuwsapps

van terrorismedreiging en -signalering. Vijf van de zes respondenten waardeerden dit positief (R2, R3, R10, R14, R18). Dat snelheid ook hier een rol speelt, is af te leiden uit het overmatige gebruik van het woordje “even” (R3, R10, R14, R18). Zo gebruikt respondent 10 (vrouw, 18 jaar) dit woordje meerdere malen wanneer ze uitlegt wat ze van het informatieblokje vindt: “Ik vind het goed dat ze dat er bij doen. Dat ze ja.. geven ze even aan van najah.. he dan weet je een beetje waar je mee te dealen hebt en uh.. de we leggen je dat gewoon even uit. Dat vind ik goed. Goeie zaak.” Zo’n blokje met extra informatie geeft gebruikers van een nieuwsapp dus de mogelijkheid om indien gewenst, snel meer duidelijkheid te krijgen over een situatie of nieuwsonderwerp.

Naast korte filmpjes en informatieblokjes zijn ook tussenkopjes bij nieuwsartikelen positief, dat vonden vier van de zes respondenten die de Flipboard-app evalueerden (R5, R6, R12, R16). “Ook zij lieten zich, danwel indirect, negatief uit over “lange lappen tekst” en zetten daar tegenover het gemak van tussenkopjes die, doordat teksten worden onderverdeeld in kortere tekstjes, een nieuwartikel leesbaarder maken. Tussenkopjes maken “dat je niet alles in één idiote lap tekst hebt”, aldus respondent 6 (man, 24 jaar). “Als het een beetje een normaal verhaal is of een normaal nieuwsitem en er staan geen tussenkopjes bij dan ja.. en het is zo’n hele, een hele lap tekst, uh.. ja zie ik er snel vanaf” (respondent 12, man, 21 jaar).

Tussenkopjes zorgen dat iemand snel op een nieuwsapp kan navigeren: “Dan heb je hier 'politie' en hier 'openingswedstrijd'. Dus dat je een beetje weet van oh daar gaat het dus zometeen over. En dat doe je toch vaak met een nieuwsbericht. Dat je dan eerst kijkt van nah de grote kop en dan eventueel plaatje en dan even de kleine tussenkopjes van waar gaat het over. En als dat een beetje aanspreekt dan lees je het hele artikel ook. “En ut ja het maakt het gewoon wat prettiger leesbaar. Dat je niet een dikke lap tekst hebt... En dan kun je eventueel, stel je voor je hebt dan toch even een afleiding, dan weet je hier ben ik gebleven” (respondent 5, vrouw, 24 jaar). Doordat tussenkopjes structuur bieden, geeft het de lezer ook keuzevrijheid: “dan stel je hebt het stukje ‘politie’ dat je denkt nah dat vind ik dan weer niet zo interessant, dan kijk je verder, kopje ‘openingswedstijd’. Nah dan ga je daar weer verder” (respondent 16, vrouw, 18 jaar).

4.2.2. Negatief vormgeving nieuwsapps

Respondenten lieten zich over een aantal vormgevingszaken negatief uit. De vormgeving van nieuwsapps werd over het algemeen negatief beoordeeld wanneer er (te) veel afleiding op het scherm te zien was of de informatie in beeld en tekst niet aansloot bij de belevingswereld van jongeren.

48

Afleiding op de app zorgt voor vertraging

Afleiding op nieuwsapps werd over het algemeen negatief gewaardeerd. Afleidende elementen op nieuwsapps zijn die zaken die het gebruik van een nieuwsapp ongewenst onderbreken. Het ging dan bijvoorbeeld om onoverzichtelijke vormgeving (R4, R5, R7, R9, R12) en advertenties en pop-ups op nieuwsapps (R2, R4, R5, R11, R12, R15). Een uniforme (R13, R17) en rustige c.q. neutrale (R4, R5) opmaak daarentegen werd wél positief gevonden.

Afleiding was er vooral op De Telegraafen de Flipboard-app. Een vorm van afleiding op deze apps had te maken met het gebrek aan categorisering. Op de nieuwsapps staat informatie door elkaar: op De Telegraaf-app zijn de items op de voorpagina niet ingedeeld onder categorieën en op de Flipboard-app staan nieuwsberichten en sociale mediaberichten door elkaar heen. Respondenten gaven aan dit “vervelend”(R9), “niet prettig” (R4) en “wel een dingetje” (R12) te vinden. Het lijkt erop dat respondenten deze onoverzichtelijke opmaak negatief waardeerden, omdat het ze afleidde. Jongeren moeten bij het bekijken van items steeds blijven bedenken of ze nu met nieuws te maken hebben en zo ja, waarover het dan ongeveer gaat. Is het de moeite waard om aan te klikken, of toch niet? Respondent 9 (man, 18 jaar) heeft dyslexie en raakte door de ongestructureerdheid van De Telegraaf-app naar eigen zeggen “in de war”. Het zou volgens hem beter zijn wanneer er ook op de voorpagina al een zekere categorisatie is. “Dat het niet allemaal door elkaar heen staat.” Dat is volgens hem “wat rustiger”.

Een andere vorm van afleiding betreft advertenties en pop-ups. De jongeren die meededen aan dit onderzoek lijken de voorkeur te geven aan een nieuwsapp zonder veel advertenties of pop-ups (R2, R4, R11, R12, R15). “Najah dan zit dat (advertenties) er weer tussendoor en dan denk je van wat is dit nu weer?!” (respondent 15, vrouw, 16 jaar). “Ja dan ben je weer een verhaaltje aan het lezen en dan komt er weer een melding (pop-up) in het scherm” (respondent 12, man, 21 jaar). “Je gaat er wel naartoe om te kijken van.. nah waar gaat het over en he interesseert het je” (respondent 11, vrouw, 23 jaar). Hier geldt hetzelfde principe als bij onoverzichtelijke nieuwsapp-pagina’s: jongeren raken afgeleid van hetgeen wat ze aan het lezen/bekijken zijn. Ze worden gestoord in hun flow en moeten dan bedenken of dat wat ze te zien krijgen van belang is of niet.

Respondent 4 (man, 22 jaar) liet zich in het kader van afleiding net als respondent 9 negatief uit over de voorpagina van De Telegraaf-app. Hij vond deze “schreeuwerig”. “Je ziet wel dat het een artikel is, maar daaromheen zitten allemaal filmpjes en dingetjes en waardoor niet heel.. heel erg naar voren komt terwijl je dat wel denk ik wil op de voorpagina nieuws. Het nieuws staat niet centraal, maar je wordt afgeleid door allerlei andere filmpjes en dingetjes”, zei hij. Hij vertelde dat, hoewel hij vond dat een nieuwsapp moet draaien om nieuws, er juist veel zaken waren die niks met nieuws te maken hadden (“filmpjes en dingetjes”) waardoor hij als gebruiker van de nieuwsapp steeds werd afgeleid.

49 Naast de negatieve beoordeling van onoverzichtelijke en schreeuwerige pagina’s, pop-ups en advertenties op nieuwsapps blijkt ook uit de beoordeling van deelknoppen op nieuwsapps, dat afleiding op nieuwsapps niet gewenst is. Met een deelknop wordt het icoontje bij een nieuwsitem op nieuwsapps bedoeld waarmee de gebruiker, door op het icoontje te klikken, een artikel op kan delen met anderen. De gebruiker kan dan bijvoorbeeld: de url kopiëren, een item naar iemand uit de WhatsApp-contactenlijst sturen of het item op de persoonlijke Facebook-tijdlijn plaatsen.

Respondenten gaven aan een deelknop een “handige” tool te vinden om nieuws “makkelijk” met iemand te kunnen delen (R3, R4, R7, R9, R18). Echter wanneer een deelknop prominent aanwezig was op een nieuwsapp, werd dit niet altijd positief gewaardeerd (R5, R15). Het trok te veel aandacht. Respondent 5 (vrouw, 24 jaar) viel het op dat op de Flipboard-app boven- én onderaan een item een deelknop stond. “Dat vind ik wel vrij storend”, zei ze. “Want je gaat niet ieder nieuwsbericht dat je ziet ga je delen of wat dan ook… Ja, dat vind ik wat vervelend. Beetje pusherig. Zo van je moet er wat mee, doe er wat mee. Want ons uiteindelijk om het zelf te lezen. Ik vind niet dat het constant hoeft te vragen om nah commentaar op te geven of er iets mee te doen.” Het lijkt er daarom op dat een deelknop op nieuwsapps wel gewenst is, maar bescheiden aanwezig mag zijn. Respondent 18 vatte het als volgt samen: “dat het subtiel is maar dat je wel.. dat het wel aanwezig is en dat je het artikel makkelijk zou kunnen delen met vrienden.”

Onbegrip omdat het taalgebruik en enkele afbeeldingen niet aansluiten bij de belevingswereld van jongeren

Naast afleidende zaken op nieuwsapps, zijn er ook een aantal elementen op nieuwsapps die zorgen voor onbegrip bij jonge gebruikers. Het gaat dan voornamelijk om het gebruik van termen waarvan jongeren aangeven de betekenis niet te kennen. Ook werden sommige plaatjes op nieuwsapps niet altijd begrepen. Dit kwam omdat hetgeen waar zo’n plaatje naar verwees, irrelevant was voor jongeren.

Een voorbeeld van een voor jongeren onduidelijke afbeelding, is de file-informatie op de NOS-app. In de rechter bovenhoek van het scherm bevindt zich een icoontje van een auto, met daarnaast de tekst “88 km”. Dit staat voor het aantal kilometers file (zie afbeelding aan de linkerzijde). Vier van de zes respondenten die de NOS-app evalueerden, wisten echter niet waar het tekentje voor stond (R2, R3, R10, R14). Respondent 3 (man, 17 jaar) zei hierover: “Maar daar rechts boven die ik rood heb genoteerd. Daar staat iets over kilometer. Het is niet duidelijk wat er precies is.” Respondent 14 (man, 16 jaar) twijfelde aan de betekenis: “Is waarschijnlijk de snelheid dan ofzo. Maar.. ohw weet ik.. files dan, ik heb geen idee. Dus dat is waarom het rood is.” Het zijn vooral de wat jongere deelnemers die dit negatief beoordeelden. Zij hebben nog geen rijbewijs of hoeven niet ver te reizen, dat maakt de knop voor hen irrelevant.

50 Ook op taalniveau ontstond er bij jongeren onbegrip. Het ging dan bijvoorbeeld om de afkortingen bij De Telegraaf-app (R1, R4, R9). De jongeren die de afkortingen op De Telegraaf-app negatief waardeerden, gaven alle drie aan in hun dagelijks leven geen gebruik te maken van De Telegraaf. Dat maakte dat ze de terminologie die De Telegraaf op veel van hun platformen gebruikt, niet kenden: “Dat had ik dus met DFT want ik heb dat dus dan nog nooit gehoord omdat ik niet bekend ben met De Telegraaf. En ja dan.. Daardoor weet ik dan niet uh dat dat eigenlijk gewoon financieel is zeg maar. En dat heb ik met VRIJ hetzelfde” (respondent 4, man, 22 jaar).

Ook het gebruik van Engelse (R12), vage (R18) of moeilijke/ingewikkelde woorden (R7, R11, R15) op respectievelijk de Flipboard-, de NOS- en De Telegraaf-app werd negatief beoordeeld. Respondent 15 (vrouw, 16 jaar) snapt “de taal” op De Telegraaf-app “gewoon niet helemaal”. “Het is wel allemaal uh.. ja zulke moeilijke taal zeg maar wat. Wat ik dan denk van dat had ook wel in een andere zin gekund. Maarja dat is.. dat is op zich wel logisch dat ze dat doen, want voor ouderen enzo”, zegt ze. Wanneer jongeren een kop of tekstgedeelte niet helemaal begrepen, sloegen ze dit over en lazen ze de tekst niet.