Naar een metropoolregio Rotterdam Den Haag

Hoewel de bestuurlijke inrichting van beide plusregio’s zeer van elkaar verschilden, is in beide samenwerkingsverbanden dus op dezelfde beleidsterreinen het (verplichte) takenpakket uitgebreid. Wanneer daarbij gerealiseerd wordt dat er al op meerdere momenten geprobeerd is om de mogelijkheden van een eventuele samenwerking tussen Rotterdam en Den Haag te verkennen (Parkstad tussen Hof en Haven47, stadsprovincie Rotterdam, Allers & Fraanje, 2011: 111; Randstad Kracht48), is het niet geheel verrassend dat een mogelijke samenwerking tussen de twee steden ook in 2008 weer op tafel komt. In dat jaar presenteer het Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke ordening en Milieubeheer (VROM) de Structuurvisie Randstad 2040. Dit rapport volgde in het kielzog van het OESO-rapport Territorial Reviews: Randstad Holland. In dit OESO-rapport werd namelijk benadrukt dat hoewel de Randstad een sterke economische regio is (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht) er geen overkoepelend bestuur gevormd zou moeten worden. De grootste economische groei zou volgens de OESO kunnen worden bereikt door de versterking van de afzonderlijke stadsregio’s van de Randstad. Daarbij benoemde ook de OESO de regio van Rotterdam en Den Haag als één regio (OESO, 2007: 39, 202). Deze conclusie komt dan ook terug in de Structuurvisie Randstad 2040 van het Ministerie van VROM. Er wordt benoemd dat de Noordvleugel (Amsterdam) en de Zuidvleugel (Rotterdam en Den Haag) de kern zijn van de Randstad en de grootste economische potentie hebben. De kracht van Rotterdam en Den Haag als combinatie is “(…) de aanwezigheid van respectievelijk de haven van Rotterdam en een breed scala aan internationale organisaties (VN, ambassades, Europees Octrooibureau, hoofdkantoren van multinationals) in Den Haag.”49 _{Hoewel er dus nog altijd sprake was van twee gescheiden WGR-} plusregio’s, stuurt ook de Rijksoverheid in 2008 aan op een intensievere samenwerking tussen Rotterdam en Den Haag.

In 2009 wordt er door de gemeenten Rotterdam en Den Haag gehoor gegeven aan de wens van de Rijksoverheid uit de structuurvisie. De gemeenten komen samen met de Rijksoverheid tot de vorming

44 _{Ministerie van Binnenlandse Zaken (2010), Plussen en Minnen. Evaluatie van de WGR-plus, op:}

https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2010/08/18/rapport-plussen-en-minnen-evaluatie-van-de- wgr-plus, pagina 14

45 _{Stadsregio Rotterdam, Beleid, op: op: https://www.rijksoverheid.nl/documenten/kamerstukken/2007/08/29}

/urgentieprogramma-randstad

46 _{Stadsgewest Haaglanden, Beleid, op: http://stadsgewesthaaglanden.nl/beleid}

47 _{NRC (1990), Parkstad Zuid-Holland omstreden, 2 februari, op: http://www.nrc.nl/handelsblad/1990/02/02/}

parkstad-zuid-holland-omstreden-6922707

48 _{Ministerie van Verkeer en Waterstaat (2007), Urgentieprogramma Randstad}

49 _{Ministerie van VROM (2008), Structuurvisie Randstad 2040, op: https://zoek.officielebekendmakingen.nl/kst-}

60 van de Gebiedsagenda Zuidvleugel/Zuid-Holland.50 _{In deze agenda wordt de wens uitgesproken om een}

metropolitane topregio te worden. 51 Daarbij wordt gerealiseerd dat wanneer men het optimale (economische) rendement uit de regio willen halen er intensief samen moet worden gewerkt tussen de verschillende overheden, kennisinstellingen en bedrijven in de regio. De gebiedsagenda is opgesteld zodat de verschillende regionale opgaven in kaart kunnen worden gebracht, op basis waarvan kan worden ingeschat hoe de samenwerking vormgegeven zou moeten worden. De overkoepelende doelstelling wordt in de agenda als volgt geformuleerd:

“De uitdaging is om aantrekkelijke woon- en werkmilieus in de steden te bieden met goede voorzieningen en recreatieve groengebieden en een optimale bereikbaarheid vooral met openbaar vervoer en voor het langzame

verkeer. De Zuidvleugel moet een magneet worden voor bedrijvigheid, innovatie en talent.”52

Deze ambitie is vervolgens in de agenda in vijf verschillende speerpunten voor de ruimtelijke inrichting van de Zuidvleugel omgezet. De speerpunten zijn gericht op stedelijke ontwikkeling, groenbeheer, mobiliteit, waterbeheer en (innovatieve) economie. De voornemens om de regionale samenwerking te intensiveren zijn een eerste aanzet tot de huidige MRDH. Echter, op het moment van de publicatie van de gebiedsagenda was er nog geen sprak van de eventuele afschaffing van de WGR-plus. De intensivering van de samenwerking, zoals bedoeld in de gebiedsagenda uit 2009, gaat dus om een nauwere samenwerking tussen de twee plusgebieden, de provincie en de Rijksoverheid.

Naast de gebiedsagenda hebben de gemeenten Rotterdam en Den Haag in 2010 ook met elkaar een agenda opgesteld voor de intensivering van de samenwerking tussen de gemeenten onderling, namelijk de Agenda 2010-2014 Metropoolregio Rotterdam-Den Haag. In deze agenda wordt vermeld dat de colleges van beide steden sinds april 2009 werken aan de ontwikkeling van de Metropoolregio. Via de publicatie van de gezamenlijke agenda is het samenwerkingsverband definitief geboren, zonder dat deze formeel is vastgelegd. Dit laatste wordt benadrukt in de agenda: “De samenwerking in de metropoolregio moet pragmatisch en concreet zijn en organisch groeien zonder nadruk op institutionele vraagstukken.”53 _{Daarbij wordt nadrukkelijk gesteld dat er geen voornemen is om een nieuwe} bestuurslaag te vormen, maar om te functioneren als een informeel samenwerkingsverband. De geografische grenzen van de metropoolregio worden in de agenda noordelijk bij Leiden en zuidelijk bij

50 _{Bestuurlijk Overleg MIRT (2009), Gebiedsagenda Zuidvleugel/Zuid-Holland: naar een metropolitane topregio,}

op: http://www.hollandrijnland.nl/inhoudelijke-agenda/leefomgeving/ruimtelijke-ordening/zuidvleugel/zvl- gebiedsagenda-oktober-2009.pdf

51 _{Bestuurlijk Overleg MIRT (2009), Gebiedsagenda Zuidvleugel/Zuid-Holland: naar een metropolitane topregio,}

op: http://www.hollandrijnland.nl/inhoudelijke-agenda/leefomgeving/ruimtelijke-ordening/zuidvleugel/zvl- gebiedsagenda-oktober-2009.pdf, pagina 7

52 _{Bestuurlijk Overleg MIRT (2009), Gebiedsagenda Zuidvleugel/Zuid-Holland: naar een metropolitane topregio,}

op: http://www.hollandrijnland.nl/inhoudelijke-agenda/leefomgeving/ruimtelijke-ordening/zuidvleugel/zvl- gebiedsagenda-oktober-2009.pdf, pagina 3

61 Dordrecht gelegd, omdat dit gebied zou functioneren als één stedelijk gebied. De intensivering van samenwerking in deze regio zou volgens via ‘metropolitaan beleid’ moeten leiden tot de vestiging van de metropoolregio Rotterdam Den Haag in de Europese topregio’s in 2020. Maar hoewel de geografische grenzen dus tot buiten de WGR-plusregio’s rijken beperkt de agenda van de twee colleges zich wel tot de twee stadsregio’s.