Een analyse van de kranten
4.3 De kranten in de loop van de week
De geanalyseerde kranten zijn op een enkele uitzondering na allemaal maandagedities. In het weekend vinden de meeste sportevenementen plaats en dus staat er op maandag relatief veel sport in de krant. Om een goed beeld te krijgen van de hoeveelheid sportnieuws die de kranten brengen, heb ik in elk decennium twee steekproeven genomen. Ik heb de edities van de rest van de week bekeken om te weten te komen hoeveel sportnieuws de kranten van dinsdag tot en met zaterdag produceren en wat het aandeel voetbalnieuws hierin is. Het betreft telkens de week na de geanalyseerde maandageditie.
Nieuwsblad van het Noorden De jaren vijftig
De krant bevat van dinsdag tot en met zaterdag iedere dag minder dan één sportpagina. In 1954 zijn er op vrijdag voorbeschouwingen op het voetbal van het weekend, in 1959 zijn deze al op donderdag. Het sportnieuws is zeer gevarieerd: naast voetbalnieuws, dat zeker niet de boventoon voert, is er veel ander sportnieuws. Het aandeel van het sportnieuws is in 1959 afgenomen, omdat het volume van de krant in de loop van het decennium wél is toegenomen.
De jaren zestig
Er is vaak één pagina sportnieuws in de krant. Alleen op de vrijdag en zaterdag in 1965 is er een halve pagina sport en in 1969 op de vrijdag tweederde pagina. Het voetbalnieuws overheerst nu steeds meer op de sportpagina. In de meeste gevallen gaat de helft van het nieuws over voetbal. In 1969 is er op dinsdag en woensdag aandacht voor een oefenwedstrijd van FC Groningen.
De jaren zeventig
Het aandeel sport in de krant neemt verder toe. In 1975 is er iedere dag van de week één pagina sportnieuws. Op dinsdag zijn er transfergeruchten over FC Groningen en een interview met directeur Beltman. In de woensdageditie gaat de krant verder in op de transferperikelen en op donderdag brengt zij verslag uit van een oefenwedstrijd van FC Groningen waarin een testspeler meedoet. Op zaterdag zijn de gebruikelijke voorbeschouwingen op het voetbal in het weekend. Vaak overheerst het voetbalnieuws op de sportpagina. Ook in 1979 is dit het geval. Er is iedere dag minimaal één sportpagina. Op donderdag is er een extra sportpagina, met een paginagroot interview. Op vrijdag is er anderhalve pagina sportnieuws.
De jaren tachtig
Aan het eind van de jaren tachtig stijgt de hoeveelheid sportnieuws opnieuw. In 1985 is er nog steeds iedere dag één sportpagina, vrijwel altijd voor meer dan de helft gevuld met
voetbalnieuws. Op zaterdag is er naast de gebruikelijke voorbeschouwingen een groot interview met FC Groningen-speler Harris Huizingh. In 1989 is het aantal sportpagina’s togenomen. Op dinsdag, woensdag en zaterdag zijn er twee sportpagina’s, op donderdag drie en op vrijdag anderhalf. FC Groningen speelt in deze week een Europese wedstrijd, hier is
veel aandacht voor: voorbeschouwingen op dinsdag en woensdag en een verslag op donderdag. Het voetbalnieuws overheerst mede hierdoor wederom.
De jaren negentig
In 1995 zijn er twee sportpagina’s op dinsdag, woensdag, donderdag en vrijdag. Op zaterdag zijn er drie. Er is veel aandacht voor Europees voetbal op woensdag en donderdag. In de zaterdagkrant is er aandacht voor de contractverlenging van FC Groningen-speler Mariano Bombarda met een bericht op de voorpagina en een groot stuk in het sportkatern. Ook zijn er de gebruikelijke voorbeschouwingen. In 1999 zijn er twee sportpagina’s op dinsdag,
woensdag, vrijdag en zaterdag. Op donderdag zijn er nu drie. Wederom is er veel aandacht voor Europees voetbal. Op donderdag zijn er ook nog voorbeschouwingen op de Nederlandse bekerwedstrijden van de Noordelijke voetbalclubs van die avond. Op vrijdag is daar
uitgebreid verslag van. Het aandeel voetbal op de sportpagina’s is onverminderd groot.
2003
Op dinsdag is er één sportpagina, woensdag, donderdag en vrijdag twee en zaterdag liefst vier sportpagina’s. Er is een financiële crisis bij Veendam waar de hele week aandacht voor is. Wederom is er op woensdag en donderdag nieuws over het Europees voetbal en zijn er voorbeschouwingen op zaterdag.
Conclusie
Het aandeel van de sport in het Nieuwsblad van het Noorden is in de onderzochte periode 1954-2004 toegenomen van minder dan één sportpagina in de jaren vijftig, naar gemiddeld één pagina in de jaren zestig en zeventig tot twee pagina’s of meer vanaf 1989. Vanaf de jaren zestig overheerst het voetbalnieuws. Het sportkatern bestaat regelmatig voor de helft of meer uit voetbalnieuws. Er is veel aandacht voor Europees voetbal en iedere week zijn er
voorbeschouwingen op de wedstrijden van het weekend. Er is vaak aandacht voor FC Groningen. Transfernieuws, contractverlengingen of oefenwedstrijden: er wordt altijd over geschreven.
Leeuwarder Courant De jaren vijftig
In de jaren vijftig heeft de krant weinig aandacht voor sportnieuws. Alleen in 1959 is er één keer op donderdag een hele pagina aan sport gewijd. In totaal is er vaak niet eens een halve
pagina sportnieuws en op sommige dagen is er helemaal geen sportbericht te vinden. De sportartikelen staan verspreid door de krant tussen het regionale of binnenlandse nieuws. Er is weinig aandacht voor voetbal. Op de zaterdagen zijn er wel voorbeschouwingen op de voetbalwedstrijden van het weekend.
De jaren zestig
In 1965 is er geen sportnieuws in de dinsdag-, woensdag- en vrijdageditie. Op donderdag zijn er opvallend genoeg twee sportpagina’s. Deze pagina’s zijn vooral met voetbalnieuws gevuld. Er is aandacht voor Europees voetbal, een oefenwedstrijd van het Nederlands Elftal en er zijn voorbeschouwingen op de wedstrijden van het weekend. Op zaterdag zijn er slechts twee sportberichten, op verschillende pagina’s. In 1969 is het aandeel sportnieuws structureel toegenomen. Op dinsdag, woensdag en zaterdag is er één sportpagina. Op donderdag zijn er wederom twee en op vrijdag een halve. Voetbalnieuws is er wel, maar voert zeker niet de boventoon, zoals in dit decennium wel het geval was bij het Nieuwsblad van het Noorden. Op zaterdag zijn de gebruikelijke voorbeschouwingen geplaatst.
De jaren zeventig
In de jaren zeventig bevat de krant vrijwel iedere keer één sportpagina of anderhalf. Opvallend is de geanalyseerde zaterdagkrant van 1979: hierin is geen enkel sportbericht te vinden. De aandacht voor voetbal neemt toe, maar is nog niet dominant. Er staan vaker interviews op de sportpagina’s. In 1979 is er aandacht voor een oefenwedstrijd van SC Heerenveen op woensdag.
De jaren tachtig
In 1985 is er nog weinig veranderd. Er is nog steeds iedere dag één sportpagina, een enkele keer anderhalve. De aandacht voor voetbal is nog steeds niet bijzonder groot. In 1989 zijn er twee sportpagina’s op donderdag, vrijdag en zaterdag; op dinsdag en woensdag nog steeds één pagina. Er zijn nu meer achtergrondverhalen en interviews, veelal met regionale sporters, en er is meer voetbalnieuws. Er is veel aandacht voor Europees voetbal en uiteraard zijn er de gebruikelijke voorbeschouwingen op zaterdag.
De jaren negentig
In de jaren negentig is de aandacht voor voetbal gebleven. De krant bevat afwisselend één of twee sportpagina’s. Er is veel aandacht voor Europees voetbal en tot twee keer toe is er een
bericht op de voorpagina over Cambuur Leeuwarden: over een transfer en over het bestuur dat met de hoofdsponsor wil breken. Ook is er een interview met een speler van Cambuur
Leeuwarden in de vrijdageditie van 1999.
2003
Behalve op dinsdag zijn er iedere dag twee sportpagina’s. Er is veel aandacht voor voetbal en met name voor Cambuur Leeuwarden en SC Heerenveen. Op dinsdag en woensdag zijn er achtergrondverhalen over de clubs. De Leeuwarders spelen in de Eerste divisie en werken hun wedstrijden af op vrijdag. Op zaterdag is er een groot verslag van de wedstrijd. Verder is er in de zaterdageditie naast de voorbeschouwing op de wedstrijd van SC Heerenveen een
interview met een van de spelers. Ook heeft de krant veel aandacht voor Europees voetbal.
Conclusie
Het sportnieuws in de Leeuwarder Courant blijft lange tijd achter bij het Nieuwsblad van het Noorden. In de jaren vijftig is er erg weinig sportnieuws en bovendien staan de sportberichten vaak niet op dezelfde pagina. In 1965 is hier nog steeds weinig in veranderd. Het komt zelfs regelmatig voor dat er geen enkel sportbericht in de krant verschijnt.
Vanaf 1969 is er iedere dag sportnieuws, vaak één pagina. Er is tot dan toe niet veel voetbalnieuws te vinden. In de jaren zeventig neemt het aandeel van het voetbalnieuws wel toe, maar is nog steeds niet zo dominant als bij het Nieuwsblad van het Noorden. Bij de Groningers nam het voetbalnieuws al vanaf de jaren zestig het grootste deel van de sportpagina’s in.
Eind jaren tachtig neemt de hoeveelheid sportnieuws bij de Leeuwarder Courant verder toe. Er zijn afwisselend één of twee sportpagina’s. Er is nu ook meer voetbalnieuws, met meer aandacht voor de regionale profclubs Cambuur Leeuwarden en SC Heerenveen. In 2003 zijn er op één dag na altijd twee sportpagina, met overheersend voetbalnieuws. De krant kan echter niet tippen aan de hoeveelheid sportnieuws in het Nieuwsblad van het Noorden. Zij heeft vaak twee pagina’s sportnieuws en soms drie of vier.
4.4 De succesjaren
SC Heerenveen en FC Groningen hebben beide vele hoogte- en dieptepunten meegemaakt. In mijn analyse komen deze niet allemaal aan bod. Wat betreft SC Heerenveen zijn de volgende successen geanalyseerd: de promotie naar de Eerste Divisie in 1960 en 1970, de promotie naar de Eredivisie in 1990 en het behalen van de Champions League in 2000. Voor FC Groningen
geldt dat er is gekeken naar de promoties naar de Eredivisie in 1960 en 1980. De vraag is nu welke en hoeveel aandacht de Leeuwarder Courant aan SC Heerenveen heeft geschonken naar aanleiding van haar successen en het Nieuwsblad van het Noorden aan FC Groningen.
Wat meteen opvalt, is het verschil in aandacht in 1960. SC Heerenveen promoveerde destijds van de Tweede naar de Eerste Divisie. De Leeuwarder Courant plaatste een klein artikel van 50 regels over de wedstrijd en noemde het succes van de Friezen in een
overzichtsartikel van alle wedstrijden in het betaald voetbal. Er stonden geen foto’s bij de artikelen en geen bericht op de voorpagina. Het Nieuwsblad van het Noorden daarentegen pakte uit met vier artikelen over de promotie van FC Groningen op de sportpagina’s en een grote foto met 27 regels tekst op de voorpagina. Naast het gebruikelijke wedstrijdverslag verschenen er interviews met de trainer en de voorzitter en een artikel met reacties van de spelers op de promotie in de krant. Hierbij dient wel aangetekend te worden dat het succes van FC Groningen groter was: zij promoveerde naar de hoogste klasse in het betaald voetbal. Toch is het opvallend te noemen dat de Leeuwarder Courant zo weinig aandacht besteedde aan de promotie van SC Heerenveen.
Tien jaar later promoveerden de Friezen opnieuw naar de Eerste Divisie, nadat ze in 1962 weer waren gedegradeerd naar de Tweede Divisie. Nu was er wel ruim aandacht van de Leeuwarder Courant. De gehele openingspagina van het sportkatern was aan SC Heerenveen gewijd. Er was geen bericht van de promotie op de voorpagina. Naast het wedstrijdverslag plaatste de krant een interview met de trainer en een reportage van de feestelijkheden na de wedstrijd.
Hoewel de krant nu meer aandacht besteedde aan de promotie van SC Heerenveen, kon zij nog steeds niet tippen aan het Nieuwsblad van het Noorden. Die krant had in 1960 al twee keer zoveel aandacht voor het succes van FC Groningen als de Leeuwarder Courant in 1970 had voor SC Heerenveen. De onderstaande gegevens bewijzen dit:
Leeuwarder Courant in 1970 over promotie SC Heerenveen: Hoeveel artikelen over de club? Bericht over de club op voorpagina Opening sportpagina/ katern? Welke sport- pagina Opening eigen pagina Omvang in regels Foto’s (tussen haakjes op P1) 11/05/70 3 Nee Ja 1e Ja 272 4
Nieuwsblad van het Noorden in 1960 over promotie FC Groningen: Hoeveel artikelen over de club? Bericht over de club op voorpagina Opening sportpagina/ katern? Welke sport- pagina Opening eigen pagina Omvang in regels Foto’s (tussen haakjes op P1) 02/05/60 5 Ja Ja 1e + 3e Ja 541 8 (1)
In 1980 promoveerde FC Groningen wederom naar de Eredivisie, nadat de club in 1974 was gedegradeerd. Het Nieuwsblad van het Noorden had veel aandacht voor dit succes. De berichtgeving was meer dan twee keer zo omvangrijk als twintig jaar daarvoor:
Nieuwsblad van het Noorden in 1980 over promotie FC Groningen: Hoeveel artikelen over de club? Bericht over de club op voorpagina Opening sportpagina/ katern? Welke sport- pagina Opening eigen pagina Omvang in regels Foto’s (tussen haakjes op P1) 16/05/80 11 Ja Ja 1/2/3/4 Ja 1356 25 (1)
De krant gebruikte de eerste vier sportpagina’s voor berichtgeving over de promotie van FC Groningen. Naast het wedstrijdverslag waren er een analyse van het seizoen, een reportage van het feest, interviews met oud-spelers, trainers van de concurrenten, een oud-bestuurder en een bestuurder van Veendam. Iedereen die ook maar iets met FC Groningen te maken had, kwam aan het woord. Op de vierde sportpagina plaatste de krant een fotoverslag van de dag. Ook was er een bericht met foto op de voorpagina.
In 1990 wist SC Heerenveen voor het eerst een plaats in de Eredivisie te bemachtigen. Blijkbaar vond de Leeuwarder Courant dit aanzienlijk belangrijker dan de eerdere promoties, want nu heeft de krant wel veel aandacht voor de Friese promotie:
Leeuwarder Courant in 1990 over promotie SC Heerenveen: Hoeveel artikelen over de club? Bericht over de club op voorpagina Opening sportpagina/ katern? Welke sport- pagina Opening eigen pagina Omvang in regels Foto’s (tussen haakjes op P1) 31/05/90 11 Ja Ja 1/2/3 Ja 1432 7 (1)
De krant besteedde evenveel artikelen aan de promotie als het Nieuwsblad van het Noorden tien jaar daarvoor aan de promotie van FC Groningen, terwijl het totaal aantal regels niet veel verschilde. De Leeuwarder Courant had eindelijk een plek op de voorpagina ingeruimd voor een bericht met foto over de promotie. Het aantal foto’s is bij de Friezen aanzienlijk lager: de krant plaatste geen fotoverslag zoals het Nieuwsblad van het Noorden wel deed. Naast het
wedstrijdverslag waren er interviews met de vrouw van de Abe Lenstra, de trainer die eerder dat seizoen ontslagen was en voorzitter Riemer van der Velde. Andere artikelen betroffen een analyse van het seizoen en een column.
Tien jaar later werd SC Heerenveen tweede in de Eredivisie. Deze positie op de ranglijst leverde deelname aan de Champions League op. Deze prestatie is een van de hoogtepunten uit de geschiedenis van de Friese club. Mijn verwachting was dat de krant minstens zoveel aandacht aan deze prestatie besteedde als aan de promotie van de Eerste Divisie naar de Eredivisie in 1990. Dit bleek niet het geval.
Leeuwarder Courant in 2000 over het behalen van de Champions League: Hoeveel artikelen over de club? Bericht over de club op voorpagina Opening sportpagina/ katern? Welke sport- pagina Opening eigen pagina Omvang in regels Foto’s (tussen haakjes op P1) 08/05/00 6 Ja Ja 1e Ja 568 4 (1)
Er verscheen een bericht met foto op de voorpagina in de krant en de gehele eerste
sportpagina is aan SC Heerenveen gewijd. Er werden een wedstrijdverslag, een analyse van het seizoen en een interview met trainer Foppe de Haan gepubliceerd. Verder waren er
reacties van spelers en van de voorzitter. De hoeveelheid nieuws in 2000 over SC Heerenveen kon niet tippen aan de hoeveelheid nieuws in 1990. Er waren minder artikelen, minder
pagina’s, minder woorden en minder foto’s gewijd aan het succes.
Vergelijking tussen de Leeuwarder Courant en het Nieuwsblad van het Noorden
Het lijkt er op dat de Leeuwarder Courant zuinig is met de hoeveelheid aandacht die zij besteedt aan de successen van SC Heerenveen. Alleen wanneer de Friezen promoveren naar de Eredivisie, pakt de krant uit zoals het Nieuwsblad van het Noorden dat ook doet bij FC Groningen. Bij de overige successen van SC Heerenveen besteedt de Leeuwarder Courant relatief weinig aandacht aan de club. Het behalen van de Champions League kon de krant niet verleiden tot het publiceren van meerdere pagina’s nieuws over SC Heerenveen.
Het Nieuwsblad van het Noorden daarentegen pakt bij beide successen van FC
Groningen uit. Zeker gezien het feit dat in de jaren zestig minder sportnieuws in de krant staat dan twintig jaar later. De krant besteedt zowel in 1960 als 1980 op meerdere pagina’s