Kansen en uitdagingen op gezinsniveau

Studenten geven aan dat de gezinsgrootte uitdagende effecten kan hebben op hun concentratie. Gezinnen waarin veel kinderen aanwezig zijn, zorgen voor een bepaalde drukte in huis. Dit heeft als gevolg dat een student thuis minder goed kan leren. Ook zijn er studenten waarvan de moeder de jonge kinderen bij zich roept en ervoor zorgt dat de student in alle rust kan leren. In dat geval is er sprake van een kansrijke factor.

Respondent 7, die deel uitmaakt van een eenoudergezin, ervaart grote druk en stress wegens het verlies van economisch kapitaal. Hierdoor voelt zij meer verantwoordelijkheid om financieel voor zichzelf en haar gezin te zorgen. Echter, om dit te kunnen doen, dient zij te werken en dat is soms lastig met school te combineren. Zo geeft zij aan hoe stressvol het soms kan zijn:

Nederland is echt een stress hoor. Voor het betalen, zorg betalen, belasting, dit dat.… en ze geven je uiteindelijk een bedrag en dan denk je jeej het geld is van mij, maar nee je moet weer terugbetalen. Ja dat hebben ze gewoon geflikt bij mij. Het is gewoon die stress hiervan. Vooral vanaf je 18de dan moet je veel dingen betalen. Je bent verantwoordelijk voor je eigen dingen. Je moet werken om het te kunnen. Vooral in zo'n situatie, als je geen vader hebt die niet eens geld aan je geeft en je moeder die een uitkering heeft. Dan wil je de lasten niet op haar zetten. Ze heeft al twee kleine kinderen en die hebben eten nodig. Dus voor mezelf moet ik gewoon werken en kleren kopen, eigen dingen kopen en soms haal ik ook dingen voor mijn moeder.

Ook studenten die uit een gezin komen met een lage sociale economische status geven aan dat zij de druk voelen voor eigen verantwoordelijkheid om financieel voor zichzelf te zorgen. Door de meeste studenten wordt dit als stressvol ervaren, omdat zij niet bij hun ouders terecht kunnen voor financiële steun. Studenten ervaren daardoor ook oververmoeidheid, dat weer ten koste gaat van hun concentratie op school.

In vele gevallen komen studenten niet naar de lessen die om 08.30 uur beginnen, omdat zij te moe zijn om op te staan of zich verslapen, waardoor sprake is van schoolverzuim.

Daarentegen is er één student waarvan de vader juist niet wilde dat zij zou gaan werken, uit angst dat het een negatief effect zou hebben op haar schoolcarrière. Ondanks dit is zij toch gaan werken, omdat zij financieel onafhankelijk wil zijn. De zorg van een ouder kan dus ook als kansrijke factor optreden.

Ondanks dat de meeste ouders van deze studenten hun opleiding niet hebben afgerond, vinden zij het wel zeer belangrijk dat de studenten hun diploma behalen. Doordat dit een belangrijke verwachting is van ouders en studenten hun ouders niet willen teleurstellen, willen zij ook graag hun diploma behalen. De studenten geven aan dat het behalen van een diploma een aspect is wat ouders trots op hen maakt, hierdoor is de schoolmotivatie van deze studenten te relateren aan geïnjecteerde regulatie, waarbij de stimulansen intern plaatsvinden en de emotie trots en schuld een belangrijke rol spelen (Deci & Ryan, 2000).

De getrouwde respondent 15 heeft in het begin van haar huwelijk uitdagingen ervaren om door te studeren. Zowel haar ouders als haar echtgenoot zijn niet bekend met studeren, maar toch is er een verschil betreffende de waarde die zij hechten aan het studeren. Haar echtgenoot steunde haar in het begin niet met studeren:

In het begin wilde hij niet dat ik ging studeren. Hij zei wat ga je doen op school en bla bla gewoon echt zo. Maar ik wilde wel gaan en mijn vader wilde ook dat ik ging studeren, dus ik ben gewoon ingeschreven en nu zegt hij niks. Eerst wilde hij ook niet dat ik ging werken, maar nu kijkt hij wel een beetje warm van het kan wel misschien. Ja in het begin deed hij wel een beetje lastig, maar nu doet hij dat niet meer. Hij is er wel aan gewend. Ik denk dat hij zo is omdat hij zelf niet heeft gestudeerd. En ja ik begrijp mijn vader wel. Want hij zegt hij heeft niet kunnen studeren, want hij is uit Turkije hier gekomen op een jonge leeftijd om te werken en hij wil dat wij dat niet gaan meemaken. Dat we gewoon onze diploma behalen onze baan hebben, eigen loon. Voor ons eigen best wil.

Doordat de vader van respondent 15 het gemis kent van een diploma, hecht hij er veel waarde aan dat zijn kinderen wel doorstuderen. Het inzien en benadrukken van het belang en de hoge waarde die ouders hechten aan het behalen van een diploma, dient daarom als kansrijke factor voor de schoolcarrière. De meeste studenten willen namelijk financieel onafhankelijk zijn en een tijdverdrijf hebben.

Dit lijkt vooral gestimuleerd te worden doordat zij van huis uit meekrijgen om zelfstandig en zelfredzaam te zijn. In dit opzicht komen de thuis leefwereld en school leefwereld met elkaar overeen en is er geen sprake van een kloof. Hierdoor kan men spreken van probleemloze

boundary crossing, zoals Phelan et al. (1991) dit beschrijven. Daarnaast willen vooral de

vrouwelijke studenten niet in hetzelfde patroon terecht komen als hun ouders, waarbij sprake is van een traditionele rolverhouding en de vrouwen niet werken, maar voor het huishouden zorgen. Dit treedt daardoor ook op als kansrijke factor voor de schoolcarrière van deze studenten.