De Responsibility to Prevent
5: Kritiek en kansen met betrekking tot de preventie
5.2 Kansen en verbeteringen voor de preventie
Het aanpakken van de verschillende kritiekpunten en mogelijke problemen met betrekking tot de R2P in het algemeen en de preventie specifiek is van belang voor de optimale werkzaamheid en bruikbaarheid van de preventie onder de R2P.
151 Luck (2008), pp. 7
152 Mayersen (2010), pp. 10
49
Een duidelijk en afgebakend concept van de R2P is nodig om onduidelijkheden weg te nemen en zo het principe beter toepasbaar te maken. Een duidelijk concept zou de politieke wil kunnen vergroten omdat het daarmee voor staten beter zichtbaar is waar zij zich precies aan binden. Hierbij is het van belang dat ook duidelijk wordt welk orgaan de verantwoordelijkheid van de VR overneemt mocht die de verantwoordelijkheid niet nemen. Daarnaast zijn duidelijke modellen nodig die op elk moment toegepast kunnen worden. Hiervoor zijn investeringen en onderzoek in de preventie als onderdeel van de R2P nodig. Belangrijk hiervoor is onderzoek naar wanneer een situatie escaleert, wat stabiliserende factoren zijn en waarom een genocide plaatsvindt als het plaatsvindt. Daarnaast is een model dat succes kwantificeert van belang voor de bewerkstelliging van een grotere capaciteit voor structurele preventie. Een dergelijk model zou ook de politieke wil positief kunnen beïnvloeden omdat staten het resultaat van hun actie kunnen meten.154
Het gebrek aan capaciteit kan worden aangepakt door te investeren in samenwerking met regionale en subregionale organisaties. De input van deze organisaties zal de besluitvorming van de VN verrijken door de toename aan beschikbare informatie.155 Ook voor de effectiviteit van early warning is het van belang het early warning netwerk te versterken. Hierbij is niet alleen een samenwerking met regionale en subregionale organisaties van belang maar ook het toevoegen van civil society aan de „mobilisatie ketting‟.156 Zoals hierboven al was duidelijk gemaakt, hangen de problemen met betrekking tot het concept, de capaciteit en de politieke wil samen. Voor het beste resultaat zouden al deze drie problemen aangepakt moeten worden.
Daarnaast is het van belang dat de internationale beleidsmakers rekening houden met de gedachtegang van staten en erkennen dat veel preventiemaatregelen gezien kunnen worden als indringend en dwingend. Daarnaast moet worden gerealiseerd dat het doel van de preventiemaatregelen altijd de bescherming van de staatsconstitutie en soevereiniteit is, en nooit de ondermijning hiervan.157 De training van belangrijke actoren in de samenleving, zoals de politie, soldaten en de wetgevers, kan een effectief
154 Mayersen (2010), pp. 10-11
155 General Assembly (2009), pp. 17 en 31
156 Saxer (2008), pp. 6
50
middel zijn voor de effectiviteit van preventie.158 Daarnaast is leren van het verleden van belang. Hiervoor kan gebruik worden gemaakt van educatie, voor het operationaliseren van de preventie. Kennis van wat wel en niet mogelijk is, kan men toepassen op een volgende situatie.159
5.3 Deelconclusie
Uit bovenstaande blijkt dat de kritiekpunten die betrekking hebben op de R2P in het algemeen, die in 3.5 besproken zijn, kunnen, maar mijn mening stuk voor stuk invloed hebben op de werkzaamheid van de preventie onder R2P. Dit omdat de problemen die de R2P in het algemeen ervaart, doorwerken op de afzonderlijke onderdelen van de R2P. Zo kan onduidelijkheid met betrekking tot het R2P concept, waar de preventie binnen valt, zorgen voor onduidelijkheid met betrekking tot de preventie. Als niet duidelijk is wanneer de grens van de R2P overschreden is, dus wanneer de R2P mag worden toegepast, zal het ook lastig zijn te kunnen identificeren wanneer preventie aan de orde is in een bepaalde situatie. Hetzelfde geldt voor de politieke wil, want deze is vereist om over te gaan tot zowel de R2P in het algemeen als tot een preventiemaatregel. Zonder deze wil zijn staten niet bereid hun middelen in te zetten, wat weer problemen geeft voor de benodigde capaciteit. Er kan worden vastgesteld dat er een noodzaak is van een duidelijk R2P concept, politieke wil en voldoende capaciteit voor de R2P in het algemeen maar ook voor de preventie specifiek.
Wat verder voor de preventie in het bijzonder verlammend kan werken is de terughoudendheid van staten als het neerkomt op preventieve maatregelen. Staten willen graag hun binnenlandse „problemen‟ binnenlands houden. Wat daarnaast een probleem kan zijn voor de toepasbaarheid van de preventie is het feit dat dit onderdeel onderontwikkeld is in vergelijking met de reactie. Er is te weinig geïnvesteerd in de preventie wat het lastig kan maken de preventie uit te voeren. De voorzieningen die ter beschikking staan voor de preventie vallen in het niet bij die voor de reactie. Deze onderontwikkeling kan als oorzaak worden gezien voor de problemen met de early warning. Het grootste probleem bij de early warning is de analyse, want er is voldoende
158 General Assembly (2009), pp. 14
159 Madariaga College of Europe Foundation, Programme for the Prevention of Genocide and Mass Atrocities: “Preventing Genocide and Mass Atrocities: our Responsibility to Prevent” (2008), pp. 7
51
informatie maar door het gebrek aan investeringen in de preventie blijft de analyse in niveau achter. Er is hierdoor een gebrek aan toegekende middelen, wat ervoor zorgt dat er niet altijd genoeg gebruik gemaakt wordt van de early warning. Wat een oorzaak kan zijn van dit gebrek aan toegekende middelen is het feit dat het erg moeilijk is om een succesvolle preventie aan te tonen, omdat er een gebrek is aan duidelijke modellen. Zonder duidelijke modellen is het erg lastig aan te tonen wanneer iets voorkomen is. Daarnaast zijn duidelijke modellen nodig om de mogelijkheid dat er een situatie ontwikkelt waarin één van de vier misdaden voorkomt aan te duiden. De aanwezige, niet specifieke, modellen zorgen ervoor dat de watch list lang is. Deze lange lijst heeft weer invloed op de toewijding van de lidstaten.
Om de preventie te verbeteren moeten er meerdere dingen veranderen. Wat essentieel is, is het verduidelijken van het concept van de R2P en het verbeteren en specificeren van de aanwezige modellen. Deze verbeteringen kunnen de politieke wil en toewijding positief beïnvloeden, want staten willen weten waar ze zich aan binden. Het gebrek aan capaciteit van de VN kan worden aangepakt door samen te werken met zowel regionale als subregionale organisaties. Ook zou er meer gebruik moeten worden gemaakt van de capaciteiten en invloed van civil society. Kijkend naar de terughoudendheid van staten met betrekking tot preventie moet er rekening worden gehouden met de gedachtegang van de staat in kwestie. Er moet worden geaccepteerd dat ook preventiemiddelen als indringend en dwingend kunnen worden gezien, en hier moet rekening mee worden gehouden en naar worden gehandeld. Het kan hiervoor van belang zijn om de belangrijke actoren in de samenleving, zoals de politie, soldaten en de wetgevers, trainingen en educatie te geven over de preventie. Leren van het verleden is belangrijk en kennis van wat tot de mogelijkheden voor preventie behoort zal essentieel zijn voor de werkzaamheid van de preventie.
De hierboven beschreven verbeteringen zijn van belang voor een effectieve uitvoering van de preventie, maar het belangrijkste blijft de politieke wil. Het gebrek aan politieke wil, dat samenhangt met de onduidelijkheid omtrent het R2P principe en het gebrek aan capaciteit, moet worden aangepakt wil men een goedlopende R2P procedure ontwikkelen. Omdat de politieke wil beïnvloed wordt door de onduidelijkheid van de R2P
52
en het gebrek aan capaciteit en invloed heeft op de capaciteit is het van belang om alle drie de problemen aan te pakken. Zolang dit niet gebeurt zal de uitvoering van de R2P en de preventie onder R2P moeilijk blijven.
In het laatste deel van deze scriptie wordt de theorie van de R2P en de preventie getoetst aan de praktijk. Het eerste deel van deze scriptie richtte zich op de R2P, hierin zijn de ontstaansgeschiedenis, het concept en het framework, en kritiek met betrekking tot de R2P uiteengezet. De ontwikkeling van het R2P principe zoals het vandaag de dag bekend is heeft ruim 10 jaar geduurd. Tijdens dit proces zijn zaken verduidelijkt maar zijn bewoordingen ook wat afgezwakt door China en Rusland. In het tweede hoofdstuk is duidelijk geworden dat de R2P onderverdeeld is in drie pijlers, waarbij de hoofdverantwoordelijkheid altijd bij de staat in kwestie ligt. Daarnaast bestaat de R2P uit drie typen van verantwoordelijkheid: de verantwoordelijkheid van preventie, van reactie en van reconstructie. Wat van groot belang is voor de uitvoering van de R2P is de aanwezigheid van politieke wil en voldoende capaciteit. Daarnaast moet er duidelijkheid welk orgaan de rol van de VR moet overnemen mocht deze de taken die met de verantwoordelijkheid van de R2P samengaan weigeren of niet kunnen uitvoeren.
Het tweede deel richtte zich specifiek op de preventie als onderdeel van de R2P. De preventie kan worden opgedeeld in drie niveaus, het conceptuele, het strategische en het operationele niveau. Het strategische niveau bestaat uit de drie voorwaarden die van belang zijn voor een goede preventiestrategie: een early warning systeem, de
preventive toolbox en de politieke wil. Deze drie onderdelen kunnen vervolgens worden toepgepast op het operationele niveau. Bij de toepassing van preventie kan men zich richten op de structurele oorzaken, hiervoor kan men gebruik maken van het early warning systeem. Men kan zich ook richten op de directe oorzaken, waarvoor men gebruik kan maken van de preventive toolbox. Daarnaast is er een noodzaak van
politieke wil, welke nodig is voor zowel het aanpakken van structurele als directe oorzaken. Voor een goede uitvoering van preventie is het van belang zich te richten op zowel de structurele als directe oorzaken van het conflict om zo te voorkomen dat het conflict op een later tijdstip weer uitbreekt.
53
In het volgende deel worden deze benodigde onderdelen, politieke wil, capaciteit, early warning en preventive toolbox, getoetst om zo de toepasbaarheid van de R2P en de preventie, zoals ze bedoeld zijn, kunnen beoordelen. Daarnaast wordt er gekeken of zowel de structurele als directe oorzaken zijn aangepakt.