2.3 De economische nadelen van Bitcoin
2.3.5 Kans op overregulering of verbod
De opkomst van Bitcoin en andere cryptovaluta's is een relatief nieuw fenomeen.235 Deze opkomst is in de media echter niet onopgemerkt gebleven,236 en heeft daardoor mede invulling gegeven aan de groei van cryptovaluta's in het algemeen en de Bitcoin in het bijzonder. Door de bekendheid en groei van de Bitcoin zien centrale banken,
toezichthouders, regeringen en supranationale instellingen zich genoodzaakt deze cryptovaluta's te onderzoeken en een visie te ontwikkelen op de Bitcoin en andere cryptovaluta's.
(http://www.dnb.nl/nieuws/nieuwsoverzicht-en-archief/dnbulletin-2014/dnb307263.jsp)
231 De rechtbank Overijssel oordeelde onlangs dat Bitcoin civielrechtelijk wel moet worden aangemerkt
als een ruilmiddel in plaats van als een geldmiddel. (Rechtbank Overijssel, 14 mei 2014, zaaknummer C/008/140456/HA ZA 13-255)
232 Berekening naar de koers op 16 september 2014 volgens (https://blockchain.info/nl/charts/market-
price). 5.000 bitcoins * 469 USD = 2.345.000 USD.
233 E. Mack, 'The Bitcoin Pizza Purchase That's Worth $7 Million', Forbes, 23 december 2013.
(http://www.forbes.com/sites/ericmack/2013/12/23/the-bitcoin-pizza-purchase-thats-worth-7- million-today/)
234 Deloitte, 'Virtual Currency: Bitcoin and Beyond, Part 2', 25 juni 2014.
(http://mobile.deloitte.wsj.com/cio/2014/06/25/virtual-currency-bitcoin-and-beyond-part-2/)
235 In 2009 ontwikkelt een anonieme hacker, onder de naam Satoshi Nakamoto, de eerste
gedecentraliseerde cryptovaluta's, op basis van zijn zelf-gepubliceerde paper: 'Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System' en geeft deze de naam Bitcoin.
236 V. Barford, 'Bitcoin: Price v hype', BBC News Magazine, 13 december 2013.
36 In sommige landen is Bitcoin toegestaan zoals bijvoorbeeld in de meeste Europese landen237 en de Verenigde Staten238. In sommige landen is Bitcoin beperkt toegestaan zoals bijvoorbeeld in China239 en Rusland240. In sommige landen is de Bitcoin in zijn geheel niet toegestaan, zoals bijvoorbeeld in IJsland241 en Vietnam242. De laatste twee landen hebben daadwerkelijk een stelling ingenomen. In veel andere landen, verkeert Bitcoin in een relatief grijs gebied.243
Dit grijze gebied kent twee gevaren. Ten eerste zouden bepaalde rechtstelsels over kunnen gaan tot een overregulering van de Bitcoin. Regulering op zichzelf is geen nadeel, maar overregulering244, geïmplementeerd binnen een kort tijdsbestek, zou weleens de doodssteek voor de Bitcoin kunnen zijn.245 Ten tweede zou de Bitcoin in verschillende landen verboden kunnen worden. Gezien de negatieve prijsontwikkeling die volgde op de aankondiging van een mogelijk verbod op de Bitcoin in China246, zal een daadwerkelijk verbod op de Bitcoin door een land een sterk negatief effect op de (koers van de) Bitcoin kunnen hebben.
237 Hoewel de verschillende Europese en nationale toezichthouders van de eurolanden hebben
gewaarschuwd voor de gevaren van cryptovaluta's is Bitcoin nog niet verboden of in gebruik beperkt. (EBA, 'Opinion on 'virtual currencies'', juli 2014.
(http://www.eba.europa.eu/documents/10180/657547/EBA-Op-2014- 08+Opinion+on+Virtual+Currencies.pdf))
238 Op 18 november 2013 hield de Amerikaanse Senaat een hoorzitting met de titel: 'Beyond Silk Road:
Potential Risks, Threats and Promises of Virtual Currencies'. Hier werden de Bitcoin en andere cryptovaluta's, over het algemeen, positief ontvangen. (Senate Committee on homeland security and governmental affairs, 'Beyond silk road: potential risks, threats, and promises of virtual currencies', 18 November 2013. (https://www.hsdl.org/?view&did=747209))
239 In China worden Bitcoin-dienstverleners aan banden gelegd maar individuen zelf mogen wel
transacties in bitcoins aangaan. ('China Bans Financial Companies From Bitcoin Transactions', Bloomberg
News, 5 december 2013. (http://www.bloomberg.com/news/2013-12-05/china-s-pboc-bans-financial-
companies-from-bitcoin-transactions.html)), (L. Kelion, 'Bitcoin sinks after China restricts yuan exchanges', BBC News, 18 december 2013. (http://www.bbc.com/news/technology-25428866))
240 Begin 2014 schreef de Russische procureur-generaal dat Bitcoin niet kon worden gebruikt door
natuurlijke personen of rechtspersonen. Enkele maanden later heeft de Russische centrale bank aangegeven dat er echter geen plannen zijn voor onmiddellijk verbod op cryptovaluta's. (E. Hamburger, 'Russia bans Bitcoin use', The Verge, 9 februari 2014.
(http://www.theverge.com/2014/2/9/5395050/russia-bans-bitcoin)), ('Russia may legalize bitcoin – Bank of Russia deputy chairman', RT, 3 juli 2014. (http://rt.com/business/170112-russia-may-legalize- bitcoin/))
241 In IJsland is het niet toegestaan om transacties aan te gaan in bitcoins. (J. Pagliery, 'Where is Bitcoin
legal?', CNN, 2 april 2014. (http://money.cnn.com/2014/04/02/technology/bitcoin-laws/))
242 De Vietnamese regering verklaarde de handel in Bitcoin en andere elektronische valuta in strijd met de
wet. (J. Pagliery, 'Where is Bitcoin legal?', CNN, 2 april 2014. (http://money.cnn.com/2014/04/02/technology/bitcoin-laws/))
243 J. Pagliery, 'Where is Bitcoin legal?', CNN, 2 april 2014.
(http://money.cnn.com/2014/04/02/technology/bitcoin-laws/)
244 Het opleggen van veel en strenge regels zou voor Bitcoin hoge kosten met zich brengen om aan die
regelgeving te voldoen en derhalve een negatief effect op de koers kunnen hebben. Het zou ook kunnen dat het Bitcoin-netwerk de regelgeving niet aanvaardt, in welk geval de cryptovaluta van een grijs naar een zwart gebied zou gaan.
245 Innopay, 'Cryptocurrencies – exploring a revolutionary technology', juni 2014, p. 33.
(http://innopay.com/publications/cryptocurrency-exploring-revolutionary-technology)
246 R. Wile, 'Bitcoin Is Getting Destroyed On Rumors That China Is Banning It', Business Insider, 27 maart
37 2.3.6 Geringe acceptatie van de Bitcoin in de betaalmarkt
Hoewel Bitcoin een veelbesproken onderwerp is in de media, lijkt er tot op heden eerder sprake van een hype dan van een daadwerkelijke revolutie.247 Volgens Kim Gunnink van De Nederlandsche Bank ("DNB") vinden er dagelijks slechts 1000 Bitcoin-transacties plaats in Nederland.248 Wereldwijd worden er dagelijks ongeveer 65.000 Bitcoin- transacties gedaan.249 Vergeleken met de 16 miljoen transacties die plaatsvinden in het reguliere betalingsverkeer in Nederland, is het aandeel van de Bitcoin derhalve
marginaal.250
In december 2013 berichtte de Volkskrant251, naar aanleiding van een onderzoek door Multiscope, dat hoewel 75% van de Nederlanders bekend is met Bitcoin, slechts 1% van de Nederlanders daadwerkelijk bitcoins bezit.252 De reden hiervoor zou zijn dat er op dit moment op relatief weinig plekken met bitcoins betaald kan worden.253254
De Bitcoin is dus nog niet 'mainstream' en het risico bestaat dat de Bitcoin dit ook nooit zal worden. Na de 'innovators'255 en de 'early adopters'256 zou de Bitcoin nu de brug
247 V. Barford, 'Bitcoin: Price v hype', BBC News Magazine, 13 december 2013.
(http://www.bbc.com/news/magazine-25332746)
248 Innopay, 'Cryptocurrencies – exploring a revolutionary technology', juni 2014, p. 32.
(http://innopay.com/publications/cryptocurrency-exploring-revolutionary-technology)
249 https://blockchain.info/nl/charts/n-transactions (grafiek accuraat tot en met 16 september 2014).
250 DNB, 'DNBulletin: Virtuele valuta's geen bruikbaar alternatief', 8 mei 2014.
(http://www.dnb.nl/nieuws/nieuwsoverzicht-en-archief/dnbulletin-2014/dnb307263.jsp)
251 P. van Ammelrooy, '1 procent Nederlanders in het bezit van Bitcoins', Volkskrant,
16 december 2013.
252 Multiscope raadpleegde voor het onderzoek een representatief panel van internetters van 18 jaar en
ouder, waarvan er duizend de vragenlijst volledig invulden.
(http://www.multiscope.nl/organisatie/nieuws/berichten/75-nederlanders-kent-bitcoins-1-heeft- bitcoins.html.)
253 http://www.bitcoinspot.nl/waar-kan-je-met-bitcoins-betalen.html.
254 Innopay, 'Cryptocurrencies – exploring a revolutionary technology', juni 2014, p. 32.
(http://innopay.com/publications/cryptocurrency-exploring-revolutionary-technology)
38 moeten slaan naar de 'early majority' en ondernemingen zoals Facebook, Ebay, PayPal en Amazon aan zich moeten binden.257 Als Bitcoin hier niet in slaagt zal het een hype blijven en zal de acceptatie in de betaalmarkt uitblijven.
2.3.7 Onveiligheid
Hoewel, zoals is beschreven in paragraaf 2.2.10, de technologie achter Bitcoin zelf even veilig of zelfs veiliger is dan die van andere betaalinstellingen, wordt de veiligheid van Bitcoin in gevaar gebracht door Bitcoin-dienstverleners en gebruikers zelf.258
Ten eerste moet de gebruiker van Bitcoin-dienstverlening beschermd worden tegen de Bitcoin-dienstverlener. Bij de val van Mt Gox is bijvoorbeeld gesuggereerd dat de verdwenen bitcoins door Mt Gox zelf verduisterd zouden zijn.259 Ten tweede moet de gebruiker van Bitcoin-dienstverlening beschermd worden tegen derden die door middel van het hacken van (online) wallets proberen de daarin aangehouden private keys en daaraan gekoppelde bitcoins te stelen.260
In de wereld van de cryptovaluta's is er, anders dan in de gangbare financiële wereld (DNB en de Autoriteit Financiële markten ("AFM")), geen toezichthouder die toeziet op het functioneren van de Bitcoin-dienstverleners. Het depositogarantiestelsel is ook niet van toepassing op Bitcoin-dienstverleners.261 Dit wordt, met name door DNB, gezien als een groot gebrek aan veiligheid.262
Behalve door Bitcoin-dienstverleners wordt de veiligheid van de Bitcoin vaak bedreigd door de gebruikers zelf. Onzorgvuldig gedrag en het prijsgeven van persoonlijke
256 Zoals bijvoorbeeld: Reddit, Dell en (in Nederland) Thuisbezorgd.nl.
257 Innopay, 'Cryptocurrencies – exploring a revolutionary technology', juni 2014, p. 32.
(http://innopay.com/publications/cryptocurrency-exploring-revolutionary-technology)
258 De diefstal van ongeveer 650.000 bitcoins bij handelsplatform Mt. Gox en de daarmee samenhangende
faillissementsaanvraag geeft aan dat Bitcoin-dienstverleners op dit moment nog niet in staat zijn om de vereiste veiligheid te bieden. (http://en.wikipedia.org/wiki/Mt._Gox)
259 T. Hals, 'Mt. Gox files U.S. bankruptcy, opponents call it a ruse', Reuters, 10 maart 2014.
(http://www.reuters.com/article/2014/03/10/us-bitcoin-mtgox-bankruptcy- idUSBREA290WU20140310)
260 A. Hern. 'How a bug in bitcoin led to MtGox's collapse', The Guardian, 27 februari 2014.
(http://www.theguardian.com/technology/2014/feb/27/how-does-a-bug-in-bitcoin-lead-to-mtgoxs- collapse)
261 AFM, 'Veelgestelde vragen over Bitcoins'.
(http://www.afm.nl/nl/consumenten/aanpak/faq/betalingsverkeer/bitcoins.aspx)
262 'Door de decentrale systeemopzet is er in de wereld van de virtuele valuta's geen enkele centrale partij die
de verantwoordelijkheid heeft om marktpartijen aan te spreken wanneer zij zich niet houden aan
bijvoorbeeld gebruiksvoorwaarden, veiligheidsvereisten of juridische kaders. Ook bestaat er binnen virtuele valutasystemen geen alternatief voor het – door de overheid gewaarborgde – depositogarantiestelsel, dat consumententegoeden tot EUR 100.000 dekt wanneer er iets misgaat bij de financiële instelling die de tegoeden beheert. Van een vergoedingenbeleid waarbij consumenten schadeloos worden gesteld wanneer zij het slachtoffer zijn van cybercrime, is evenmin sprake binnen virtuele valutasystemen. Tegoeden zijn
definitief verloren na diefstal of het verdwijnen van een wallet provider.' (DNB, 'DNBulletin: Virtuele valuta's
geen bruikbaar alternatief', 8 mei 2014. (http://www.dnb.nl/nieuws/nieuwsoverzicht-en- archief/dnbulletin-2014/dnb307263.jsp))
39 informatie werkt, net zoals dat het geval is in de niet-digitale wereld, diefstal in de hand. Hieronder een schema van de gevaren die gebruikers lopen.
Gevaar Type gevaar Risico
Het prijsgeven van een private key.
Prijsgeven van persoonlijke informatie
Uit de private key kunnen zowel de public key als het Bitcoin-adres worden afgeleid. Diegene met de private key kan transacties met die bitcoins aangaan als diegene bekend is met het (eventueel ingestelde) wachtwoord van een (eventuele) Bitcoin wallet.
Het prijsgeven van een wachtwoord van een Bitcoin wallet.
Prijsgeven van persoonlijke informatie
Omdat de private key normaal gesproken wordt opgeslagen in een wallet kan diegene met het wachtwoord transacties met de bitcoins aangaan. Het aanhouden van een
online Bitcoin wallet.
Onzorgvuldig gedrag
Dit is niet per se onzorgvuldig. Andere types wallets (cold storage) zijn echter veiliger.
Geen back-up hebben van de wallet.
Onzorgvuldig gedrag
Bij het verliezen van een wachtwoord (bij een met een wachtwoord vergrendelde wallet), zonder dat er een back-up is van die wallet, is er geen toegang meer tot die wallet.
Geen
wachtwoord instellen voor de wallet.
Onzorgvuldig gedrag
Vatbaarder voor diefstal door hackers.
Private key, die gekoppeld is aan grote hoeveelheid bitcoins, in wallet.
Onzorgvuldig gedrag
Aantrekkelijker voor diefstal door hackers.
Verouderde software. Onzorgvuldig
gedrag
Minder weerbaar tegen aanvallen van hackers.