3. Investeren
3.2 Investeringen in bestaand beleid
Binnen het afgesproken beleid doen zich een aantal knelpunten voor. Deze doen zich vooral voor op sociaal maatschappelijk terrein. De belangrijkste hebben wij al aangekondigd in de begroting 2011.
De sociale voorzieningen staan vanwege het rijksbeleid en de ontwikkelingen bij sociale zaken onder druk. Binnen onze financiële mogelijkheden willen wij het sociale beleid optimaal houden. In de notitie “ terugblikken en vooruitkijken op sociale zaken en werkgelegenheid” zijn de kaderstellende richtingen voor de verdere beleidsuitwerkingen op het terrein van SoZaWe neergelegd. Daarin is een doorkijk voor het brede Sociale domein gegeven. Dit is de richting voor de verdere toekomst waarbij het programma participatie de paraplu vormt. Wij willen een sociale stad zijn ook in financieel moeilijker tijden. In de nota hebben we op diverse terreinen beleidsnota’s in 2011 in het vooruitzicht gesteld.
Knelpunten die passen binnen het collegeakkoord of zaken waarvan wij vinden dat die gecontinueerd moeten worden, hebben wij in onze integrale afweging meegenomen, waarbij tevens de uitgangspunten van de bezuinigingen zijn betrokken.
Niet alle geplande investeringen zijn in dit hoofdstuk opgenomen. Want naast de voorgestelde bezuinigingen op het culturele beleidsveld, willen we daar ook investeren. Omdat deze gefinancierd worden uit het te bezuinigen bedrag, komen ze in het kader van deze perspectiefnota niet als afzonderlijke investering terug. Daarvoor verwijzen we naar de Cultuurnota, waarover de raad in maart 2011 meningsvormend heeft gesproken. Dan gaat het om de voortzetting van subsidie aan
gezelschappen/productiehuis, het gemeentelijk aandeel in het steunpunt Amateurkunst, aandeel in coördinatie en projecten cultuureducatie, voortzetting van de zaalhuur Odeon/De Spiegel en een budget voor nieuwe initiatieven. Die nieuwe initiatieven worden de eerste twee jaren gefinancierd uit de vrijval van de Reserve Podiumkunsten. Voor een volledige beschrijving van de investeringen op cultuur, zie de cultuurnota.
3.2.1 Structurele investeringen in bestaand beleid
Sociaal domein
€ 2,5 mln.
Zoals we in de nota “terugblikken en vooruitkijken” hebben aangegeven zullen wij dit jaar een nieuwe nota armoedebeleid presenteren. Er ligt hier ook een relatie met schuldhulpverlening. Bovendien moeten we rekening houden met ontwikkelingen vanuit het rijk en moeten we keuzes maken ten aanzien van het participatiebeleid (reïntegratie, inburgering, educatie). Een en ander zal zijn beslag krijgen in de begroting 2012. Voor als nog houden we rekening met een tekort in het sociale domein van structureel € 2,5 mln. Bij de begroting 2012 zal bepaald worden hoe dit bedrag wordt ingezet.
Wmo
€ 800.000
In de septembercirculaire 2010 is een korting op het macrobudget van € 200 miljoen verwerkt. Voor Zwolle betekent dit een budgettaire teruggang van € 1,357 mln. In de rijksbegroting 2011 is een korting op het macrobudget van € 200 miljoen opgenomen. In 2011 zijn al een aantal beleidsaanpassingen doorgevoerd. In onderstaande grafiek is een overzicht van de maatregelen en de effecten daarvan op het tekort weergegeven. Deze maatregelen zijn vooralsnog niet voldoende om de teruggang volledig op te vangen.
0
De ambitie van de Wmo is dat iedere inwoner van Zwolle mee kan doen. Zelfredzaamheid, regie op eigen leven en daarmee het voorkomen van sociaal isolement zijn daarbij belangrijke begrippen.
Daarbij is in de Wmo de zgn. ‘compensatieplicht’ vastgelegd. Niet meer het “recht” op een voorziening, maar het
maatschappelijk resultaat staat centraal. Wanneer een inwoner van Zwolle beperkingen ondervindt, wordt samen met die inwoner gezocht naar oplossingen. Eerst wordt gekeken wat de inwoner of zijn of haar omgeving zelf kan oplossen. Biedt dit onvoldoende resultaat dan moet de gemeente ondersteuning bieden om de beperking te compenseren. In de praktijk wordt deze ondersteuning nog voor een groot deel ingevuld door het verstrekken van individuele voorzieningen Wmo.
Het compenseren van de beperking om een bepaald maatschappelijk resultaat te bereiken kan ook op een andere wijze worden bereikt. Hierbij kan worden gedacht aan de inzet van vrijwilligerswerk, inzetten van algemene en collectieve voorzieningen en allerlei combinaties hiervan. Hierdoor kunnen arrangementen ontstaan die flexibel zijn in te zetten in aanvulling op dat geen wat de inwoner en zijn omgeving niet zelf kunnen oplossen. Bij deze werkwijze staat de eigen verantwoordelijkheid van de inwoner en het leveren van maatwerk centraal. Daarnaast wordt gebruik gemaakt van initiatieven in de stad. En tenslotte moet dit leiden tot minder bureaucratie en uitvoeringskosten.
Bovenstaande nieuwe werkwijze betekent dat wij als gemeente willen investeren in het beschikbaar maken van meer algemene en collectieve diensten zodat inwoners zelf, op basis van hun eigen behoefte, hun eigen ondersteuning kunnen regelen. Het beroep op individuele voorzieningen zal hierdoor minder worden. Wij willen daarom komen tot een algemene voorziening in Zwolle die diensten aanbiedt waardoor mensen worden ondersteund bij het voeren van hun huishouden in die situatie dat zij die activiteiten niet meer zelf kunnen uitvoeren (schoonmaken, klusjes e.d.).
Dit heeft tot gevolg dat op termijn hulp bij het huishouden niet meer in de vorm van een individuele voorziening (met
bijbehorende indicatiestelling) beschikbaar hoeft te worden gesteld. Als er een algemene voorziening is, kunnen inwoners zelf naar wens en behoefte deze ondersteuning/dienstverlening inkopen (algemeen gebruikelijk). Vanuit de Wmo dienen dan alleen nog die mensen gecompenseerd te worden die niet op eigen kracht hierin kunnen voorzien (door zware beperkingen en/of een laag inkomen). Dit voorstel wordt in 2011 uitgewerkt en aan de Raad ter besluitvorming voorgelegd.
De contracten met de zorgaanbieders voor het uitvoeren van de hulp bij het huishouden lopen tot 2014. Vanwege de lopende contracten en het feit dat een algemene voorziening opgezet moet worden, kan in 2012 en 2013 bovenstaande ontwikkeling alleen gefaseerd geïmplementeerd worden. Vanaf 2014, als de contracten met de zorgaanbieders afgelopen zijn, kan de algemene voorziening voor de hulp bij het huishouden (HH1) breed ingezet worden waarmee besparingen gerealiseerd kunnen worden.
Tot en met het jaar 2011 zijn extra uitvoeringskosten aan de afdeling IVW toegekend in verband met de sterk toegenomen vraag aan voorzieningen. Het proces van vereenvoudiging van werkwijze is in gang gezet en zal, samen met de gevolgen van
‘de kanteling’ binnen de Wmo op langere termijn leiden tot het terugdringen van uitvoeringskosten. Het invoeren van eigen bijdragen op meerdere typen voorzieningen in 2011 evenals de wettelijke verplichtingen Wet tegemoetkoming chronisch zieken (Wtcg) maken dat de werkzaamheden voor de afdeling vooralsnog toenemen.
Naar aanleiding van een aantal na augustus 2010 bekend geworden ontwikkelingen heeft een actualisatie van zowel de prognoses als de begroting plaatsgevonden. Per saldo heeft dit geleidt tot een verlaging van het verwachte tekort in 2012 uit de opinienota van 2.9 miljoen naar € 0,8 miljoen. Door de storting van € 1,5 miljoen in de egalisatiereserve zijn de risico’s afgedekt.
Na de zomer, voor de begroting, komen wij met voorstellen voor de aanpassing van de werking van de egalisatiereserves WMO en Inkomensbeleid.
Onderdeel 2011 2012 2013 2014 2015
Tekort Opinienota -2,9 -2,9 -2,9 -2,9 -2,9
Per saldo lager geraamde kosten 0,2 0,2 0,2 0,2 0,2
Hoger budget WMO 0,4 0,4 0,4 0,4 0,4
Incidenteel 1,0 1,0 1,0 1,0 1,0
-1,3 -1,3 -1,3 -1,3 -1,3
Wegvallen incidenteel -1,0 -1,0 -1,0 -1,0
Doowerking besparingen 0,5 0,5 0,5 0,5
Algemeen gebruikelijk 0,2 0,5 1,0 1,0
Incidenteel voor overhead -0,1 -0,1
Afronding 0,1
-1,2 -1,7 -1,4 -0,8 -0,8
Vervoerskosten WEZO
€ 180.000
Bij de begroting 2011 is aangegeven dat het budget voor vervoerskosten Wezo niet toereikend is. Dit wordt nu verholpen.
Ketensamenwerking apparaatskosten SoZaWe
€ 500.000
Een aantal jaren geleden heeft het rijk aan de partners in de ketensamenwerking (UWV, gemeenten en CWI) een
bezuinigingstaakstelling op de apparaatskosten opgelegd. Voor de gemeente Zwolle betekent dat € 500.000. Onder de huidige omstandigheden bij SoZaWe is het niet mogelijk om deze taakstelling te realiseren.
Ketencoördinatie huiselijk geweld
€ 84.000
Voor de uitvoering van de bestrijding van het huiselijk geweld hebben wij een ketenaanpak opgezet teneinde het huiselijk geweld vroegtijdig te kunnen signaleren en in een vroeg stadium de geweldspiraal te kunnen doorbreken. Deze lokale aanpak sluit aan op het frontoffice Steunpunt Huiselijk geweld (SHG), die in het kader van onze rol als centrumgemeente voor de regio IJsselland functioneert. Wij hebben regionaal afgesproken dat iedere gemeente zorg draagt voor een vorm van
ketencoördinatie.
Veiligheidshuis persoonsgebonden aanpak
€ 50.000
Wij willen de persoonsgebonden aanpak continueren mede gelet op bestuurlijke afspraken in de Regio IJsselland en de voortrekkersrol van Zwolle bij het regionale Veiligheidshuis IJsselland. Met ingang van 2012 voert het rijk bezuinigingen door die betekenen dat er amper meer middelen voor het veiligheidsbeleid beschikbaar zijn. Hiertoe moet een groot aantal activiteiten worden stopgezet. De persoonsgebonden aanpak is de doorontwikkeling van het sociaal veiligheidsbeleid. Er wordt inzet gepleegd daar waar echt iets loos is door het koppelen van de strafrechtketen en de hulp/zorgketen. Deze aanpak is niet alleen van belang voor de beheersing van de openbare orde en overlast, maar heeft ook een duidelijke functie in de aansluiting op het zorgbeleid en de wijkaanpak. Daarmee is de persoonsgebonden aanpak een essentieel onderdeel van ons participatiebeleid.
Buurtbemiddeling
€ 55.000
Buurtbemiddeling werd tot vorig jaar gefinancierd met rijksgeld. Omdat buurtbemiddeling een succesvol voorbeeld is in het kader van samen maken we de stad willen wij deze activiteit doorzetten en maken hiervoor geld vrij.
Het wegvallen van rijksmiddelen binnen het programma Veiligheid raakt direct de activiteiten van het wijkgericht werken. Vooral daar waar het gaat om leefbaarheid in de wijken. De integrale aanpak van overlast en de samenhang tussen preventieve maatregelen en repressieve maatregelen om overlast te bestrijden komen onder druk te staan. Onder de preventieve
maatregelen die de leefbaarheid in wijken en het gevoel van veiligheid bevorderen valt de buurtbemiddeling. Buurtbemiddeling richt zich op het op vrijwillige basis oplossen van conflicten tussen buren. Inzet is te voorkomen dat conflicten escaleren en alleen met zwaardere juridische middelen kunnen worden opgelost. In die zin is het ook een voorliggende voorziening voor het meldpunt ernstige overlast. Dit in Zwolle inmiddels 15 jaar draaiende project wordt uitgevoerd door burgers die daarvoor getraind en begeleid worden vanuit Travers. In het evaluatierapport ‘Buurtbemiddeling in perspectief’ van het Centrum voor Criminaliteitpreventie en Veiligheid ( CCV) wordt dit instrument als efficiënt en effectief beoordeeld. Een alternatief na stopzetting lijkt niet voorhanden.
Dierenasiel
€ 10.000
In het verleden is incidenteel budget van € 25.000 toegekend voor het functioneren van het dierenasiel. In de praktijk blijkt dat dit budget structureel van aard moet zijn. Dat willen wij nu oplossen. De dekking komt via dieren welzijn (€ 15.000) en structureel nieuw beleid (€ 10.000)
Precario
€ 25.000
Naar aanleiding van het debat bij de begroting 2011 over het afschaffen van precario is onderzocht welke onderdelen in het kader van deregulering in aanmerking komen voor afschaffing. Op een aantal punten kan de regeldruk worden verminderd, zoals spoorstaven, beerputten, gebruik van gemeentewater, luifels en overkappingen, reclameobjecten, voertuigstandplaatsen en barbecues en straatfeesten. Het betreft precariosoorten die geen handhavend karakter hebben. Dat betekent dat er structureel € 25.000 minder inkomsten zullen zijn.
Stemmen met rood potlood
€ 50.000
Door het afschaffen van de stemcomputer zijn de kosten van de verkiezingen aanzienlijk gestegen. Stemmen met een potlood is aanzienlijk bewerkelijker waardoor de stemdistricten kleiner zijn geworden en er meer mensen en stemlokalen nodig zijn.
Bovendien worden deze nu ook langer gebruikt, omdat het stemmen tellen veel meer tijd kost dan via de computer. Daarnaast zijn de kosten voor de aanschaf van stembiljetten en opslag en vervoer van stemhokjes gestegen. De extra kosten van de verkiezingen van 2010 zijn via de reserve gedekt, doch deze is nu volledig gebruikt. Daarom moeten we structureel meer uittrekken.
Basisregistratie
€ 42.000
Het beheer “basisregistratie adressen en gebouwen” (BAG) is een wettelijke taak en vormt een belangrijk schakel in het proces tussen burgerzaken, vergunningverlening, WOZ en handhaving. Bij de invoering is een businesscase opgesteld die voorzag in een inverdieneffect met ingang van 2010. Nu de basisregistratie een aantal jaren heeft gefunctioneerd, blijkt dat de
beheerslasten te laag zijn ingeschat.
3.2.2 Meerjarig incidentele knelpunten
Ambulant jongerenwerk
2012 2013 2014 2015
€ 100.000 100.000 100.000
Het koppelwerk dat door het ambulant jongerenwerk en de politie wordt uitgevoerd blijkt een effectieve en succesvolle aanpak in de bestrijding van overlast en het afglijden van jongeren in de richting van criminaliteit. Het rijk heeft aangekondigd dat met ingang van 2012 geen middelen voor het Veiligheidsbeleid meer beschikbaar worden gesteld. Gelet op het effect van het koppelwerk stellen we voor deze aanpak nog drie jaar voort te zetten. Daarna zullen wij bezien of voortzetting wenselijk is in het kader van jeugdzorgtaken.
Voortzetting beleid Antilliaanse Nederlanders
2012 2013 2014 2015
€ 62.000 63.000
Wat betreft de inhoud van het gemeentelijk beleid voor Antilliaanse Nederlanders verwijzen we naar de nota “Beleid Antilliaanse Nederlanders in Zwolle”, die wij onlangs de raad hebben toegezonden. Voor dit beleid is vooralsnog voor twee jaar geld uitgetrokken in afwachting van de duidelijkheid over de financiering door het rijk, die wij in 2013 verwachten.
Millenniumdoelen
2012 2013 2014 2015
€ 25.000 25.000 25.000
In het kader van de bezuinigingen is kritisch gekeken naar de effectiviteit van het beleid rondom ontwikkelingssamenwerking.
Toekomstgericht zien we vooral kansen om via meer flexibele inzet Zwolse initiatieven op het gebied van
ontwikkelingssamenwerking te blijven ondersteunen. In het kader van de bezuinigingen (hoofdstuk 4) wordt voorgesteld om het structurele budget ontwikkelingssamenwerking te schrappen. Daar staat tegenover dat wij voor de millennium doelen
gedurende drie jaar middelen willen uittrekken. In 2014 kan voortzetting van die inzet bij de start van een nieuwe bestuursperiode opnieuw worden bezien.
Vluchtelingen werk
2012 2013 2014 2015
€ 120.000 60.000 30.000
Bij de PPN 2011-2015 is besloten geen structurele subsidie voor de Stichting Vluchtelingenwerk Overijssel (SVO) meer beschikbaar te stellen. Voorheen werd deze bijdrage bekostigd uit de rijksbijdrage, die wij niet compenseren. Hierdoor moet SVO een belangrijk deel van haar activiteiten afbouwen. Wij hebben hiervoor een afbouwperiode van 2012 t/m 2014 ingesteld.
In die jaren wordt de subsidie afgebouwd tot nul.
Fundatie
2012 2013 2014 2015
€ 25.000 25.000 25.000
Eind mei heeft de raad een informatie nota ontvangen over de uitbreiding van de Fundatie. (zie ook het investeringsprogramma) Hierin is aangekondigd dat naast de verhoging van de structurele subsidie ook gedurende drie jaar een extra subsidie wordt verstrekt.
Zwolle Kampen netwerkstad (ZKN)
2012 2013 2014 2015
€ 74.000 74.000 74.000
In 2010 hebben de drie partijen in ZKN afspraken gemaakt in de vorm van de Agenda ZKN 2010-2015. Na 2011 zijn in de meerjarenbegroting geen middelen meer beschikbaar voor het programmabureau dat de agenda coördineert en uitvoert.
Gedurende de looptijd van de Agenda zijn middelen hiervoor uitgetrokken.