Goedemorgen/-middag/-namiddag. Fijn dat u de tijd heeft om mee te werken aan dit onderzoek, hier wil ik u nogmaals hartelijk voor bedanken. Ik zal beginnen mijzelf voor te stellen waarna ik kort in zal gaan op het onderzoek en het verloop van dit interview. U kunt mij te allen tijde vragen stellen.
Ik ben Jeffrey Post en ik ben masterstudent Onderwijskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Zoals u reeds via mail te weten bent gekomen, voer ik in het kader van onze masterscriptie onderzoek uit naar de voorbereiding van lerarenopleidingen op het lesgeven in grootstedelijke context. Als ik inga op de vragen, zal ik uitleggen wat ik hier precies mee bedoel.
Concreet is het doel van dit onderzoek om inzicht te krijgen in de wijze waarop
lerarenopleidingen aankomende leerkrachten voorbereiden op het lesgeven in grootstedelijke context. Met dit interview wil ik nagaan hoe u de voorbereiding door de lerarenopleiding hierop ervaart. Ik willen met dit interview een genuanceerd beeld krijgen van uw persoonlijke visie en ervaringen op de voorbereiding van de lerarenopleiding. Het is dus zeker niet de bedoeling om u op een of andere manier te beoordelen. Er zijn dan ook geen goede of foute antwoorden, er is enkel uw antwoord.
Dit interview zal ongeveer een 45 minuten duren en ik zou dit gesprek ook graag op band willen opnemen. Op die manier hoef ik niet alles te noteren en kan ik mij beter
concentreren op wat u vertelt. De gegevens uit dit gesprek zullen strikt vertrouwelijk
behandeld worden, zowel bij de verwerking als de rapportage van de resultaten. Alles wat u vertelt, blijft dus anoniem. Dit betekent concreet dat ik in de uitwerking van de mastersciptie gebruik zal maken van pseudoniemen voor de namen en personen. Na dit interview zal ik u binnen drie weken een samenvatting van dit gesprek sturen, zodat u kan controleren of ik alles juist geïnterpreteerd heb.
Heeft u nog vragen of opmerkingen voordat we van start gaan? Dan zou ik u willen vragen om de vragenlijst in te vullen en de toestemmingsverklaring te tekenen en dan kunnen we van start gaan.
Deel I Algemeen beeld van de respondent en de opleiding
U heeft zojuist een korte voorbereidende vragenlijst ingevuld. We zullen dit gesprek starten met het stellen van vragen n.a.v. dit ingevulde formulier om zo nog enige verduidelijkingen te krijgen over uw werkzaamheden binnen de opleiding en de opleidingsinstelling zelf.
1.1 Sinds wanneer bent u werkzaam binnen deze opleiding?
1.2 Welke functie heeft u op dit moment en wat houdt deze functie precies in? Waar houdt u zich dagelijks mee bezig op de opleiding?
1.3 Hoe zou u deze opleiding omschrijven? Wat zijn specifieke kenmerken van deze opleiding?
1.4 Wat zijn specifieke thema’s waarmee deze opleiding zich profileert (en zich dus ook onderscheidt ten opzichte van andere lerarenopleidingen)?
1.5 Wat zijn de grootste veranderingen in het curriculum van deze opleiding in de afgelopen jaren?
1.6 Wat zijn volgens u de belangrijkste uitdagingen waarmee startende docenten mee geconfronteerd worden?
1.7 Wat is volgens u de rol van lerarenopleidingen in de voorbereiding van toekomstige leerkrachten?
Deel II Visie op het lesgeven in een diverse grootstedelijke context
Het eerste deel van het interview zit erop. Ik stel u nu een aantal vragen over de visie en de voorbereiding op het lesgeven in een grootstedelijke context van deze lerarenopleiding.
2.1 Kunt u de visie van de opleiding omtrent het lesgeven in een grootstedelijke context omschrijven?
2.1.1 Op welke thema’s liggen daarbij de accenten?
2.1.2 In hoeverre komen thema’s zoals diversiteit, taalontwikkeling, omgang met ouders van leerlingen met een hoge en lage SES, de context van de school en sociale processen binnen het onderwijs aan bod?
2.2 Kunt u iets vertellen over hoe de visie van de opleiding op lesgeven in een
grootstedelijke context gedragen wordt door de medewerkers van deze opleiding? 2.3 Komt deze visie overeen met uw eigen visie overeen met uw eigen visie op lesgeven
binnen een grootstedelijke context? Zo ja, wat zijn de overeenkomsten? Zo nee, wat zijn de verschillen?
2.4 Wat moeten studenten volgens u op de opleiding leren om straks les te kunnen geven in een grootstedelijke context?
Deel III Voorbereiding op het lesgeven binnen een grootstedelijke context
We hebben net gekeken naar de opleiding in het algemeen, uw werkzaamheden en uw eigen visie op het lesgeven binnen een grootstedelijke context. De volgende vragen gaan specifiek in hoe de opleiding de voorberieding op het lesgeven binnen een grootstedelijke context vorm geeft.
3.1 Hoe bereidt de opleiding haar studenten voor op het lesgeven binnen een
grootstedelijke context? Welke onderwerpen komen aan bod en op welke wijze?
3.2 Biedt de opleiding de mogelijkheid aan studenten om trajecten of modules te volgen die specifiek zijn gericht op het lesgeven binnen een grootstedelijke context? Zo ja, wat is de inhoudelijke focus van deze modules?
3.3 In hoeverre doen studenten praktijkervaring op in het lesgeven binnen een diverse grootstedelijke context?
3.3.1 Lopen de studenten stage op scholen in grote steden?
We gaan nu verder in op of en hoe bepaalde thema’s binnen het lesgeven in een grootstedelijke context een plek krijgen binnen het curriculum van de opleiding. Het eerste thema is differentiatie.
3.4 Welke verschillen tussen leerlingen worden als uitgangspunt genomen wanneer differentiatie wordt besproken op de opleiding?
3.4.1 Worden cognitieve verschillen tussen leerlingen als uitgangspunt genomen of is er ook aandacht voor mogelijke andere verschillen? Zo ja, welke
3.4.2 In hoeverre is er in differentiatie zowel aandacht voor beter als minder presterende leerlingen?
We gaan nu verder op het thema taalontwikkeling van leerlingen.
3.5 In hoeverre is er binnen de opleiding aandacht voor taalontwikkeling van leerlingen? 3.5.1 Hoe wordt er aandacht besteed aan taalverschillen?
3.5.2 Hoe wordt er aandacht besteed meertaligheid?
3.5.3 Hoe wordt er aandacht besteed het verschil in gebruik van taal in de thuissituatie en taal op school en tijdens instructie?
Het derde thema is de lesinhoud en de aansluiting hiervan op de achtergrond van leerlingen 3.6 In hoeverre worden studenten binnen de opleiding voorbereid om in de lesinhoud aan te laten sluiten bij de achtergrond van hun leerlingen? (Bijvoorbeeld door gebruik te maken van voorbeelden en inhouden uit verschillende culturen en groepen)
3.6.1 Hoe komt dit terug tijdens de opleiding? Het volgende thema richt zich op de omgang met ouders.
3.7 In hoeverre worden studenten voorbereid op de omgang met ouders?
3.7.1 Is er op de opleiding aandacht voor de omgang met ouders met lage SES en lage opleiding en/of cultureel diverse achtergronden? Zo ja, hoe?
3.7.2 Is er ook aandacht voor de omgang met ouders met hoge SES en hoge opleiding? Zo ja, hoe?
De context en de omgeving waarin de school zich bevindt en de (inter)professionele samenwerking in en buiten de school zijn de volgende thema’s die we bespreken.
3.8 In hoeverre wordt er in de opleiding aandacht besteed aan de samenwerking met instanties en actoren binnen en buiten de school?
3.8.1 Hoe komt de samenwerking met collega’s aan bod?
3.8.2 Hoe komt de samenwerking met hulpverlening, welzijnsorganisaties, etc. aan bod?
3.9 In hoeverre wordt er in de opleiding aandacht besteed aan de omgeving en de wijk waarin de school zich bevindt?
3.9.1 Hoe komt veiligheid in en rondom de school aan bod?
3.9.2 Hoe komt onderwijsbeleid tijdens de opleiding aan bod? Welk beleid wordt besproken?
De volgende thema’s richten zich op kritische reflectie op kennisconstructie. Dat gaat over hoe kennis vanuit een bepaald perspectief is geconstrueerd. En over sociale processen in het onderwijs
3.10 In hoeverre komt kritische reflectie op kennisconstructie aan bod op de opleiding? (Wordt er met studenten besproken hoe kennis altijd vanuit een bepaald perspectief wordt geconstrueerd en hoe kennis dus wordt beïnvloed door de achtergrond van personen? Bijvoorbeeld slavernij vanuit een Westers perspectief, maar ook vanuit het perspectief van Afrikaanse slaven) Zo ja, op welke wijze gebeurt dit?
3.10.1 In hoeverre wordt besproken hoe studenten zelf de ruimte kunnen creëren voor kritische kennisconstructie in hun onderwijs? Zo ja, op welke wijze gebeurt dit?
3.10.2 In hoeverre wordt er met de studenten gesproken over hun persoonlijke perspectief, waarden en normen? En over de mogelijke verschillen hierin tussen hen en hun leerlingen en hoe hiermee om te gaan? Op welke wijze wordt dit gedaan?
3.11 In hoeverre is er binnen de opleiding aandacht voor sociale processen en sociale ongelijkheid in het onderwijs?
3.11.1 Welke onderwerpen binnen dit thema komen aan bod tijdens de opleiding? 3.11.2 Hoe komen deze onderwerpen binnen het thema sociale processen en sociale
ongelijkheid aan bod tijdens de opleiding?
De laatste vraag binnen dit onderdeel gaat over diversiteit van leerlingen.
3.12 Hoe wordt er binnen de opleiding aangekeken tegen diversiteit van leerlingen? 3.12.1 Voor welke aspecten van diversiteit is binnen de opleiding aandacht? 3.12.2 Hoe wordt daarop ingespeeld binnen de opleiding?
Deel IV Afsluiting
Dan zijn wij nu aangekomen bij het laatste deel van dit interview waarin ik nog een drietal inhoudelijke vragen stel over de opleiding. Tot slot vraag ik of u nog aanvullingen wilt doen.
4.1 Heeft u het idee dat studenten na hun opleiding anders denken over het lesgeven binnen een diverse grootstedelijke context dan aan het begin van hun opleiding? Zo ja, welke verschillen zijn er? Zo nee, hoe komt dat? Welke rol heeft de opleiding volgens u daarin gespeeld?
4.2 In hoeverre bent u tevreden over de manier waarop studenten binnen uw opleiding worden voorbereid op het lesgeven binnen een grootstedelijke context? Licht uw antwoord toe
4.3 Waar zou de opleiding volgens u meer aandacht aan moeten besteden in de voorbereiding op het lesgeven binnen een grootstedelijke context?
4.4 Heeft u nog iets toe te voegen, opmerkingen, reacties of vragen bij dit interview? 4.5 Wat vond u van dit interview?
Dan wil ik u bij deze hartelijk danken voor de medewerking. Ik mail u binnen drie weken een samenvatting van dit interview zodat u kunt checken of ik alles op de juiste manier verwoord heb. Daarnaast wil ik nogmaals benadrukken dat uw antwoorden anoniem verwerkt worden. Tot slot wil ik u wederom bedanken voor de tijd en moeite. U helpt mij erg verder met het onderzoek.