4. Resultaten voorlichting
4.1 Instanties en vaccinatiecentra in Nederland
In Nederland zijn er verschillende klinieken waarbij reizigers informatie kunnen verkrijgen over vaccinaties, zoönosen en de juiste reisvoorbereiding. Deze verschillende instanties worden hieronder puntsgewijs behandeld.
GGD (Gemeentelijke Gezondheidsdienst)
“De GGD bewaakt, beschermt en bevordert de gezondheid van alle inwoners van Nederland” (GGD, z.d.). Zij hebben uitgebreide kennis op het gebied van infectieziekten. Reizigers kunnen zowel op locatie als online informatie vinden over onder andere zoönosen, risico’s van reizen en vaccinaties. Op het moment dat een laboratorium en een arts een zoönose vaststellen of vermoeden dienen zij dit te melden aan de GGD Rotterdam-Rijnmond. De GGD stelt vervolgens anoniem het Centrum Infectieziektebestrijding van het RIVM op de hoogte van de zoönose. Zij beoordelen vervolgens of er landelijke bestrijdingsmaatregelen nodig zijn en of er een internationale dreiging van een uitbraak is. In dat laatste geval dient dit aan de WHO doorgegeven te moeten worden (GGD Rotterdam-Rijnmond, 2014).
De GGD biedt een spreekuur aan specifiek voor reizigers. Tijdens dit spreekuur krijgt de reizigers een persoonlijk advies aan de hand van de reisbestemming, de duur en omstandigheden van de reis en de persoonlijke situatie (GGD, z.d.). Een reiziger kan telefonisch een afspraak maken op werkdagen van 8.30 tot 17.00 via het telefoonnummer 010-4339899. Het is echter ook mogelijk om online een afspraak in te plannen via de online agenda van de GGD; HPtravel Online. De GGD adviseert reizigers om 6 tot 8 weken voor de reis een afspraak te maken in verband met het tijdig halen van vaccinaties. De GGD heeft naast de meer dan 60 locaties in Nederland ook speciaal voor reizigers de volgende websites opgericht:
o GGD Reizen: www.ggdreizen.nl
Op deze website kan een reiziger zijn of haar postcode en woonplaats invullen om zo de dichtstbijzijnde GGD-locatie te vinden.
o GGD Reisvaccinaties: www.ggdreisvaccinaties.nl
Op deze website werken 21 GGD’en samen om de reiziger zo volledig mogelijk te adviseren over de gezondheid op reis.
De GGD is tevens actief op social media, zie tabel 3.
Social Media Account Aantal berichten Aantal volgers
Facebook Ggdreisvaccinaties / ggdreistmee Niet te herleiden 898 likes
Youtube GGD Reistmee 2 video’s 2 abonnees
Instagram Ggdreisvaccinaties 16 foto’s 88 volgers
LinkedIn www.linkedin.com/company/ggdreistmee Niet te herleiden 4 volgers
Twitter @ggdreistmee 1420 tweets 799 volgers
TABEL 3: STATISTIEKEN SOCIAL MEDIA ACCOUNTS GGD OP 25-01-2017
Gezondopreis.nl
Het doel van de website is “mensen bewust te maken van gezondheidsrisico’s op reis en de voorbereidingen die je kunt treffen” (Gezondopreis.nl, 2015, par. 1). Gezondopreis.nl wil graag dat reizigers gezond op reis gaan, maar ook gezond terugkomen.
De website geeft reizigers tips over de reisvoorbereiding en informatie over de risico’s van de reisbestemming. Tevens kan aan de hand van een postcode of plaatsnaam gemakkelijk een GGD, huisarts of vaccinatiecentrum in de buurt getoond worden.
Op hun website is alleen informatie over rabiës te vinden, namelijk via de link https://www.gezondopreis.nl/Infectieziekten/Rabi%C3%ABs. De webpagina toont een video over het voorkomen en behandelen van rabiës
Gezondopreis.nl is tevens actief op social media, zie tabel 4.
Social Media Account Aantal berichten Aantal volgers
Facebook GezondOpReis Niet te herleiden 8.763 likes
Youtube Gezondopreis 26 video’s 15 abonnees
Twitter @Gezondopreis Niet van toepassing 169 volgers TABEL 4: STATISTIEKEN SOCIAL MEDIA ACCOUNTS GEZONDOPREIS.NL OP 25-01-2017
KLM Travel Clinic
KLM Health Services heeft vier reisklinieken in Nederland, namelijk op Schiphol (in de vertrekhal), in Schiphol-Oost, in Den Haag en in Amsterdam. Reizigers kunnen hier op afspraak, of eventueel last minute op de luchthaven, onder andere reisadvies inwinnen over het land van bestemming of vaccinaties halen. De afspraak kan via de online agenda gemaakt worden of telefonisch tussen 8.30 en 17.00 via het nummer 0900 – 1091096. Op alle locaties bieden zij tevens folders aan met informatie over de verschillende zoönosen.
Naast de vier reisklinieken heeft KLM Health Services ook een website waarop uitgebreide informatie gedeeld wordt over zoönosen en reizen: www.klmhealthservices.com. Hier vindt de reiziger ook de openingstijden van de klinieken en de vaccinatietarieven. KLM Travel Clinic is niet actief op social media.
LICG (Landelijk informatiecentrum gezelschapsdieren)
Het Landelijk Informatiecentrum Gezelschapsdieren doet het volgende: “De missie van Het LICG is een onafhankelijke organisatie te zijn, die voorziet in de behoefte aan
betrouwbare informatie over het verantwoord omgaan met gezelschapsdieren (LICG, z.d.).
Op de website van Het LICG is informatie terug te vinden over zoönosen en reizen: o Zoönosen: http://www.licg.nl/2xy/praktisch/gezondheid-mens-en-
dier/zoonosen/zoonosen.html.
Op deze webpagina kan een reiziger algemene informatie vinden over zoönosen. o Reizen en vakantie: http://www.licg.nl/31d/praktisch/reizen-en-vakantie.html.
Op deze webpagina kan een reiziger de invoereisen per land vinden en informatie lezen over dierziekten in het buitenland.
De LICG is tevens actief op social media, zie tabel 5.
Social Media Account Aantal berichten Aantal volgers
Facebook overhuisdieren Niet te herleiden 5.617 likes
Youtube Gezelschapsdieren 11 video’s 107 abonnees
LinkedIn www.linkedin.com/company/383933 Niet te herleiden 145 volgers
Twitter @LICGhuisdier 611 tweets 1.576 volgers
TABEL 5: STATISTIEKEN SOCIAL MEDIA ACCOUNTS LICG OP 25-01-2017
LCR (Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering)
Het LCR is een onafhankelijke stichting en heeft als doel om “de kwaliteit van de reizigersadvisering in Nederland te verbeteren (LCR, z.d.).
Op de website van het LCR is het laatste nieuws over infectieziekten te vinden, een reisadvies per land, informatie over vaccinaties en ziekten, vaccinatie adressen en tips voor als je ziekt thuiskomt na een reis. Het LCR richt zich wel op reizigers, maar voornamelijk ook op artsen, travel clinics, ziekenhuizen, reisorganisaties en apothekers. Zij kunnen zich aanmelden in het register van het LCR middels een abonnementsdienst. Op hun website is de volgende informatie terug te vinden over zoönosen en reizen:
o Informatie over rabiës: www.lcr.nl/Door-zoogdieren/#Rabies. Op deze webpagina is er beknopte informatie te vinden over rabiës.
o Folder over rabiës: www.lcr.nl/Bestanden/Rabies%20folder%20feb%202015.pdf. De folder geeft informatie over rabiës en is specifiek gericht op reizigers.
o Leishmania: www.lcr.nl/Overige-ziekten.
Op deze webpagina is er beknopte informatie te vinden over leishmania o Leptospirose: www.lcr.nl/Overige-ziekten.
Op deze webpagina is er beknopte informatie te vinden over leptospirose. Het LCR is niet actief op social media.
NVWA (Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit)
De NVWA doet het volgende: “Deze instantie bewaakt de veiligheid van voedsel en consumentenproducten, de gezondheid van dieren en planten, het dierenwelzijn en handhaaft de natuurwetgeving” (NVWA, z.d.). De NVWA heeft een NVWA-incident- & crisiscentrum voor dierziekten, hier worden alle verdenkingen van dierziekten afgehandeld.
Op de website van de NVWA is vrijwel geen informatie te vinden over de zoönosen Leishmania en Leptospirose. Wel is er algemene informatie terug te vinden over rabiës:
o Algemene informatie:
www.nvwa.nl/onderwerpen/dierziekten/inhoud/rabies. o Folder hondsdolheid bij dieren:
www.nvwa.nl/onderwerpen/dierziekten/documenten/communicatie/alle-thema- s/folder/2016m/folder-hondsdolheid-bij-dieren.
De NVWA is tevens actief op social media, zie tabel 6.
Social Media Account Aantal berichten Aantal volgers
Facebook NVWAonline Niet te herleiden 7390 likes
Youtube Voedselwarenaut 27 video’s 101 abonnees
Instagram Nvwaonline 19 foto’s 81 volgers
LinkedIn www.linkedin.com/company/vwa Niet te herleiden 5.257 volgers
Twitter _NVWA 3201 tweets 9084 volgers
TABEL 6: STATISTIEKEN SOCIAL MEDIA ACCOUNTS NVWA OP 25-01-2017
Rijksoverheid
De Rijksoverheid doet het volgende: “Met een reisadvies kunnen Nederlandse reizigers zich beter voorbereiden op veiligheidsrisico's tijdens een buitenlands verblijf... . Buitenlandse Zaken vermeldt in een reisadvies bijvoorbeeld welke gebieden veilig zijn en naar welke gebieden u niet moet reizen” (Rijksoverheid, z.d.). Om reizigers te voorzien van een algemeen veilig reisadvies hebben zij op hun website twee onderwerpen gepubliceerd:
o Reisadviezen: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/reisadviezen.
Op deze webpagina kan een reiziger bijvoorbeeld informatie vinden over reisadviezen voor specifieke landen, de 24/7 BZ Reis-app van de Rijksoverheid en terrorismedreiging.
o Reizen in het buitenland: www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/reizen-in-het- buitenland.
Op deze webpagina kan een reiziger bijvoorbeeld informatie vinden over reisdocumenten en een arrestatie in het buitenland, maar ook informatie over vaccinaties.
De Rijksoverheid is tevens actief op social media, zie tabel 7.
Social Media Account Aantal berichten Aantal volgers
Facebook Ministeriebz Niet te herleiden 7.218 likes
Youtube ministerieBZ 161 video’s 1.033 abonnees
LinkedIn www.linkedin.com/company/164994 Niet te herleiden 13.007 volgers
Twitter @247BZ 1.760 tweets 8.795 volgers
TABEL 7: STATISTIEKEN SOCIAL MEDIA ACCOUNTS RIJKSOVERHEID OP 25-01-2017
RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid)
leefomgeving. Met een centrale rol in de infectieziektebestrijding en in landelijke preventie- en screeningsprogramma’s”. Zij bestrijden infectieziekten, bevorderen een gezonde leefomgeving, bewaken de veiligheid van consumenten, houden mensen gezond en willen goede zorg bieden.
Zij bieden een aantal richtlijnen aan op hun website welke veel informatie verschaft over de drie zoönosen, zie onderstaande links:
o LCI-richtlijn leishmaniasis: www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Professioneel_Praktisch/Richtlijnen/Infe ctieziekten/LCI_richtlijnen/LCI_richtlijn_Leishmaniasis o LCI-richtlijn leptospirose: www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Professioneel_Praktisch/Richtlijnen/Infe ctieziekten/LCI_richtlijnen/LCI_richtlijn_Leptospirose o LCI-richtlijn rabiës www.rivm.nl/Documenten_en_publicaties/Professioneel_Praktisch/Richtlijnen/Infe ctieziekten/LCI_richtlijnen/LCI_richtlijn_Rabies
Daarnaast heeft het RIVM op hun website het onderwerp ‘Ziek door dier’ gepubliceerd waarin verteld wordt wat zoönosen precies zijn, hoe je besmet kunt raken en een hoofdstuk over preventie. Deze informatie is terug te vinden via de link www.rivm.nl/Onderwerpen/Z/Ziek_door_dier.
De RIVM is tevens actief op social media, zie tabel 8.
Social Media Account Aantal berichten Aantal volgers
Facebook RIVMnl Niet te herleiden 3971 likes
Youtube RIVMnl 196 video’s 333 abonnees
Instagram @rivm_health_environment 46 foto’s 341 volgers LinkedIn www.linkedin.com/company/rivm Niet te herleiden 10.014 volgers
Twitter @rivm 3.731 tweets 27.337 volgers
TABEL 8: STATISTIEKEN SOCIAL MEDIA ACCOUNTS RIVM OP 25-01-2017
Travel Clinic Havenziekenhuis Rotterdam
De Travel Clinic (z.d.) doet het volgende: “Travel Clinic is er voor iedereen die voor korte of langere tijd naar de (sub)tropen gaat. Of u nu vakantieganger, wereldreiziger, expat of zakenreiziger bent, voor iedereen geldt dezelfde vraag: hoe blijf ik tijdens mijn verblijf over de grens gezond?”
Bij de Travel Clinic kan een reiziger online of telefonisch een afspraak maken voor vaccinaties, advies over malaria of een gewoon consult. Bij de Vaccinatiepolikliniek kunnen reizigers een advies krijgen over het land van bestemming. Zo kunnen de risico’s worden besproken, zodat de reiziger tijdens het verblijf in het buitenland niet ziek raakt. De vaccinatiedeskundige stelt dan samen met de reiziger een vaccinatieplan op en adviseert de reiziger hoe hij/zij het beste tegen ziektes beschermd kan worden. De vaccinaties kunnen eventueel direct al toegediend worden (Travel Clinic Havenziekenhuis, z.d.). Per jaar worden dan ook 25.000 reizigers geadviseerd en/of gevaccineerd. Tevens is er een speciaal rabiësspreekuur opgesteld waar reizigers op dinsdagavond van 17:30 tot 19:00 en op woensdagavond van 17:30 tot 19:00 voordelig kunnen laten vaccineren tegen rabiës.
Reizigers kunnen via de online agenda op de website of telefonisch een afspraak maken. De kliniek is telefonisch bereikbaar van maandag tot vrijdag van 08.30 tot 17.00 uur. Tevens zijn zij te bereiken via travelclinic@havenziekenhuis.nl. De kliniek is op maandag geopend van 8.30 tot 16.30, op dinsdag t/m vrijdag van 8.30 tot 20.30, op donderdag van 7.30 tot 16.30, op zaterdag van 9.00 tot 12.30 en is op zondag gesloten.
Tot slot heeft het Havenziekenhuis een website waarop de reizigers reisadvies per land kan vinden. Daarnaast biedt de website www.travelclinic.nl informatie en prijzen van vaccinaties en algemene informatie over reizen en gezondheid.
De Travel Clinic is tevens actief op social media, zie tabel 9.
Social Media Account Aantal berichten Aantal volgers
Facebook travelclinichavenziekenhuis Niet te herleiden 602 likes
Youtube Havenziekenhuis 36 video’s 28 abonnees
Instagram Havenziekenhuis 23 foto’s 204 volgers
LinkedIn www.linkedin.com/company/ havenziekenhuis
Niet te herleiden 1.789 volgers
Twitter @DeTravelClinic 152 tweets 272 volgers
@Havenziekenhuis 1.354 tweets 6.645 volgers TABEL 9: STATISTIEKEN SOCIAL MEDIA ACCOUNTS TRAVEL CLINIC OP 25-01-2017
Overige vaccinatiecentra
In Nederland zijn er naast de wat meer bekende reisklinieken nog andere vaccinatiecentra waar reizigers terecht kunnen voor vaccinaties en reisadvies. Tien daarvan worden hieronder puntsgewijs en kort toegelicht.
o Reiskliniek SGZ
Bij dit tropenvaccinatiecentrum kan de reiziger terecht voor gezondheidsadvies, vaccinaties en keuringen. Er zijn spreekuren in Delft, Schiedam, Vlaardingen, s- Gravenzande, Den Haag en Utrecht (SGZ Reiskliniek, z.d.). Er kan via de online agenda op de website www.sgzopreis.nl of telefonisch (015-2121507) een afspraak gemaakt worden.
o Reisprik
Bij ruim 80 locaties kan via Reisprik.nl een afspraak ingepland worden bij een huisarts. Deze huisartsen voeren niet alleen de vaccinaties uit, maar geven tevens vakkundig reisadvies. Via de online agenda of via het contactformulier op www.reisprik.nl kan een vraag gesteld of een afspraak ingepland worden.
o ReisVaccinatie Centrum
In samenwerking met touroperators en reisbureaus heeft ReisVaccinatie Centrum het initiatief genomen om reizigers beter te informeren over de aanbevolen vaccinaties (ReisVaccinatie Centrum, z.d.). Op de website www.reisvaccinatie.nl kan snel reisadvies verkregen worden en tevens kan via de online agenda bij 35 vestigingen een afspraak gepland worden voor een vaccinatie.
o Thuisvaccinatie
Op de website van Thuisvaccinatie kan een reiziger een afspraak inplannen voor een thuisbezoek. Er komt dan een arts langs die het vaccin toedient. De reiziger kan ook direct vragen om reisadvies, echter kan deze informatie ook gevonden worden via de website www.thuisvaccinatie.nl.
Travel Doctor helpt reizigers gezond op reis te gaan en gezond weer terug te komen. Zij zijn de grootste landelijke reisvaccinatie organisatie en is opgericht in 1995. Reizigers kunnen terecht bij 59 vestigingen en kunnen via de website www.traveldoctor.nl een afspraak inplannen of via info@traveldoctor.nl contact opnemen.
o Travel Health Clinic
Deze organisatie werkt op vijf locaties, namelijk Hengelo, Almelo, Deventer, Enschede en Winterswijk. Reizigers kunnen hier terecht voor vaccinaties en reisadvies. Een afspraak maken kan telefonisch via 088-2914900 of via www.thci.nl.
o Vaccinatiecentrum
Dit centrum kent vier locaties, namelijk in Nijmegen, Wageningen, Den Bosch en Utrecht. Reizigers kunnen via www.vaccinatiecentrum.nl of op werkdagen tussen 09.00 en 17.00 telefonisch contact opnemen door te bellen naar 085-9020303. o Vaccinatiepunt
Reizigers kunnen bij 16 locaties in Noord-Holland en Flevoland een afspraak inplannen voor vaccinaties en/of reizigersadvies. Een afspraak inplannen kan via 0900-8222462, via info@vaccinatiepunt.nl of via www.vaccinatiepunt.nl.
o Vaccinaties op reis
15 klinieken zijn aangesloten bij Vaccinaties op reis. Reizigers kunnen hier, ook last minute, terecht voor het inplannen van een vaccinatieafspraak bij één van de 15 locaties: Alkmaar, Almere, Amsterdam Taksteeg, Amsterdam, Breda, Den Haag, Eindhoven, Groningen, Haarlem, Hoofddorp, Leiden, Nijmegen, Rotterdam, Tilburg en Utrecht. Een afspraak kan gemaakt worden door op werkdagen tussen 10.00 en 13.00 te bellen naar 0850-240040, via de website www.vaccinatiesopreis.nl of per mail via info@vaccinatiesopreis.nl.