Hieronder wordt uitgebreid in tabellen weergegeven welke initiatieven vanuit de Democratic Challenge mogelijk zijn voor de gemeente Asten.
Figuur 24; initiatieven Democratic Challenge
Kiesbelasting
Beschrijving Als wij aan lokale democratie denken dan denken we aan zeggenschap, bestuurlijke participatie, vertegenwoordiging,
besluitvorming en vooral financiën. Als burger hebben we nog maar weinig zicht op de constante veranderingen binnen de lokale overheid.
Onbegrijpelijke taal, weinig transparantie, doorgeduwde beslissingen zonder de burger vooraf te consulteren. Zelfs de adviesorganen worden zelden tot niet aangesproken. Dit resulteert in selectieve bestuurlijke participatie. Kleine groepen met de juiste kennis kunnen invloed uitoefenen op de lokale democratie. Steeds minder mensen gaan naar de stembus en de klachten en ontevredenheid stapelen zich op. De vraag is zelfs of we nog wel van een democratie kunnen
spreken.
Met het platform Kiesbelasting wensen wij meer transparantie in de gemeentelijke budgetten en begroting. Kiesbelasting is een e-platform dat enerzijds de gemeentelijke uitgaven in kaart brengt en de
bewoners de mogelijkheid geeft om hun eigen gemeentelijke belasting te controleren door zelf te kiezen waar hun belastinggeld aan wordt besteed. 10% van het totale bedrag mag vrij besteed worden aan een gemeente domein(en) naar keuze. We willen inwoners er echter ook bewust van maken wat er gebeurt als er geen belasting betaald wordt.
Met de kiesvrije 10% van de belasting kunnen bewoners via de ‘het vernieuwerslab’ stemmen op projecten, ideeën etc. van burgers, marktpartijen of de lokale overheid. Hiermee zorgen we ervoor dat niet een keer in de vier jaar wordt gekozen wat belangrijk voor ons is maar gedurende het hele jaar. Deze 10% maakt het mogelijk nieuwe innovaties, initiatieven en ideeën voor maatschappelijk vraagstukken te financieren en te ontwikkelen.
Naast het online platform Kiesbelasting dat zich richt op stadsniveau willen we ook ‘labs’ inrichten op buurt niveau waarbij de financiële gelden voor een bepaalde buurt gezamenlijk worden begroot.
Dit plan vernieuwt de lokale democratie door enerzijds de (volledige) gemeentelijke budgetten inzichtelijk te maken, bewustwording te creëren waar ons gemeentelijke belasting aan wordt besteed, de dialoog aan te gaan met burgers en de overheid over de verdeling van de begroting, gedurende het hele jaar te kiezen welke ideeën
belangrijk voor jou zijn, participatie op een laagdrempelige manier te stimuleren, te versimpelen, en innovatie te stimuleren voor het bedenken en oplossen voor maatschappelijke vraagstukken.
Gemeente Heerlen
Bron http://democraticchallenge.nl/experiment/kiesbelasting/
Opmerking
Maatschappelijke initiatieven fonds (MIF)
Beschrijving We willen onszelf als overheid anders verhouden tot de samenleving en tot maatschappelijke initiatieven in het bijzonder. Onze bewoners en partners nemen steeds vaker zelf initiatief in het veranderen van de samenleving en vragen ruimte voor uitvoering van plannen of bij
de uitvoering van beleid. Deze nieuwe manier van samenwerken betekent dat wij bewoners ruimte moeten geven en dat er kaders moeten zijn die veel vrijheid laten.
In de gemeente ’s-Hertogenbosch groeien en bloeien
maatschappelijke initiatieven die bijdragen aan de sociale kwaliteit in de samenleving. Initiatiefnemers zijn bewoners, sociaal of creatief ondernemers. De initiatieven variëren van prille ideeën tot volledig uitgewerkte businessplannen met aantoonbaar maatschappelijk en economisch rendement.
Om deze maatschappelijke initiatieven te ondersteunen heeft de gemeente ’s-Hertogenbosch voor 2015 en 2016 een subsidieregeling in het leven geroepen: het Maatschappelijk Initiatieven Fonds (MIF).
Een fonds voor ondersteuning van maatschappelijke initiatieven in het sociale domein. Een financieel instrument waarmee het mogelijk wordt om snel in te spelen op maatschappelijke initiatieven die worden genomen door inwoners en die beogen de sociale kwaliteit van de stad te verbeteren. Het Maatschappelijk Initiatieven Fonds is geen
eindstation, maar een stap in de ontwikkeling van een overheid die meer uit handen geeft en een faciliterende rol aanneemt.
Het initiatief kan zich richten op verschillende schaalniveau’s; buurt, wijk en stad.
Er is een grof (beleidsmatig) onderscheid te maken tussen enerzijds bewoners/burger-initiatieven die gericht zijn op samenlevingsopbouw in brede zin en maatschappelijk ondernemers die gericht zijn op het opnieuw vormgeven van taken die tot de gemeentelijke
verantwoordelijkheid horen (op basis van de Wmo bijvoorbeeld) en die we op dit moment veelal via subsidieovereenkomsten of anderszins uitbesteden aan professionele partners. Beiden vallen ze binnen het bestek van het MIF.
Voor de beoordeling van MIF-voorstellen vragen we inzicht:
– in het doel en maatschappelijk effect en rendement wordt beoogd.
Wat heeft de stad, wijk of buurt aan het initiatief?
– of er draagvlak is voor het initiatief. Wie zit er op het initiatief te wachten? Voor wie is het bedoeld? Heeft er ‘marktonderzoek’
plaatsgevonden?
– in de monitoring.
– in de inhoudelijke en organisatorische continuïteit van het initiatief – of het initiatief aanvullend, vernieuwend is en onderscheidend van bestaand aanbod (in stad,
wijk of buurt).
– met behulp van een plan (van aanpak) over hoe het initiatief gerealiseerd gaat worden en wat daar voor nodig is. Partners
(bedrijven, instellingen, gemeenten) en wat daarvan wordt gevraagd.
Onderdeel hiervan is een begroting. Daarin wordt ook duidelijk wat de financiële vraag aan de gemeente behelst en hoe die zich verhoudt tot mogelijke andere financieringsbronnen.
Omdat de gemeente in haar handelen steeds meer wil aansluiten bij wat er in de samenleving gebeurt, willen wij onderzoeken hoe het mogelijk is om bewoners, sociaal of creatief ondernemers meer te betrekken bij het fonds. Om dit vervolgens ook in de praktijk te brengen. Te denken valt aan bijvoorbeeld het meer betrekken van bewoners en/of ondernemers bij de beoordeling van initiatieven. De beoordeling van de subsidieaanvragen ligt op dit moment bij een
ambtelijke adviesgroep van de gemeente en gaat ter besluitname naar het college.
Er is behoefte om het MIF meer in de samenleving te plaatsen. Bij de beantwoording van de vraag hoe we dat het beste kunnen doen, willen we onder de vlag van de Democratic challenge het ministerie van BZK vragen ondersteuning te bieden. Met name in het leveren van relevante expertise.
Gemeente Den Bosch
Bron http://democraticchallenge.nl/experiment/maatschappelijk-initiatieven-fonds-mif/
Opmerking
Verbindingsofficieren Beschrijving De netwerkdemocratie in Uden:
In Uden zijn we hard op weg om antwoord te geven op vragen die voortkomen uit het ontwikkelen van een netwerkdemocratie. Enerzijds heeft de gemeenteraad nu twee raadsconferenties achter de rug met de centrale vragen: ‘wat is een effectieve raad?’ en ‘Wat is effectieve samenwerking?’, waar diverse acties uit zijn voortgekomen.
Anderzijds heeft de inwoner al laten zien – met haar betrokkenheid in de toekomstvisie van Uden met het project ‘Udenaar de Toekomst’ ( UdT) en later bij de ‘G1000’ – dat als ze bij een vraagstelling
betrokken wordt, ze ook bereid is om mee te denken en mee te doen.
Uit beide initiatieven zijn nu vele werkgroepen bezig om concrete invulling te geven aan de ontstane ideeën.
Maar ondanks dat in de laatste drie jaar veel bereikt is staan we nog maar aan het begin van dit proces. Waar de politiek initiatieven zoals UdT, de G1000 en het Kantelhuis wel facilitair en financieel
ondersteund heeft staan gemeentebestuur, ambtenaren en inwoners nog teveel op eigen eilandjes en worstelen met hun eigen
vraagstukken als zij elkaar proberen te vinden.
Inwoners willen graag betrokken zijn maar kennen de weg niet of lopen tegen blokkades aan. Betrokkenheid vertaalt zich nu naar óf beperkte inspraak óf lid worden van een politieke partij en evt.
raadslid worden, er is geen tussenweg. De Raad wil beter zichtbaar zijn, maar kan alleen benaderd worden door een van de politieke partijen aan te spreken. De raad – als entiteit – is daarmee slecht benaderbaar. Ambtenaren willen “van binnen naar buiten” en zoeken naar wegen om ‘de inwoner’ te benaderen; Maar wie zijn dat dan? Hoe komen we met ze in contact en wat is hun legitimiteit?
De ondersteuning van het gemeentebestuur voor de doe-democratie is goed, maar in haar stimulerende rol om inwoners bij de
besluitvorming te betrekken valt nog veel te winnen. De Raad staat hiervoor open en denkt na over die rol, over vormen van inspraak en een ander vergadersysteem.
Vanuit de inwoner gezien is steun voor burgerinitiatieven groot, maar de actieve deelname nog beperkt.
Beiden zijn op zoek naar draagkracht en zichtbaarheid en hebben in deze dezelfde opdracht, ieder van uit hun eigen rol. Een opdracht om met elkaar de echte dialoog op gang te brengen.
In de pionierfase is er in de verhouding en relatie tussen doe-democratie en representatieve doe-democratie veel gebeurd, zowel in positieve als negatieve zin. Het is belangrijk hier nu lessen uit te trekken, te herijken en criticasters opnieuw te betrekken, kortom: te
‘hergroeperen’. Met een nieuw vertrekpunt. Hoe nu verder?
Omdat de zoektochten van de verschillende bloedgroepen
(Gemeentebestuur, inwoners en ambtenaren) zo fundamenteel met elkaar samenhangen werken initiatieven ook vooral dan als ze in samenhang worden opgepakt.
Daarom starten we niet weer een nieuw individueel initiatief want ons doel is om samen een transitie in te gaan naar een systeem dat past bij deze tijd. Samen meedoen, meebesluiten en meeveranderen.
Zoekend naar ruimte voor maatschappelijk initiatief in de bestuurlijke plannen voor de komende periode. Hoe kanaliseren we de nieuwe betrokkenheid en hoe organiseren we de verbinding?
Gemeente Uden
Bron http://democraticchallenge.nl/experiment/verbindingsofficieren/
Opmerking
G1000
Beschrijving De trekkers van de G1000 in Schiedam zoeken naar mogelijkheden om zoveel mogelijk inbreng uit de samenleving te benutten. Zo willen ze graag mensen in de bijstand betrekken bij de organisatie van de burgertop. Een breed sociaal gedragen evenement zorgt ervoor dat de kracht van de dag langer kan worden vastgehouden. Bijstands- en andere uitkeringsgerechtigden kunnen hierin een belangrijke rol spelen.
Gemeente Schiedam Bron
Opmerking
matrixdemocratie
Beschrijving Landerd heeft een onderzoek laten uitvoeren naar de toekomstige behoeften van onze burgers en de gemeentelijke opgaven die daarbij horen. Als rode draad loopt door dit onderzoek dat onze burgers hebben aangegeven meer mee te willen praten en beslissen. Zij willen de besluitvorming op een passend schaalniveau. Ook wie er besluiten neemt en hoe, kan per onderwerp of per thema verschillen.
Om aan deze behoefte tegemoet te komen willen we één of meerdere pilots starten, of beter gezegd mogelijk maken, vóór en dóór onze burgers om ervaring op te doen op een aantal thema’s. Het onderzoek is vorige maand afgerond. Op dit moment is er nog geen besluit genomen over concrete projecten die als pilot kunnen dienen.
Wel is zeker dat we de resultaten van dit onderzoek op korte termijn verder zullen uitwerken. Daarbij is van belang dat
1) de rol van de overheid verschuift van beleidmaker en initiator, naar bemiddelaar en facilitator. Anderzijds zijn er wettelijke taken en verplichtingen die deze nieuwe rol mogelijk in de weg staan. Hiervoor is tijd, expertise en mogelijk wettelijke ‘experimenteer ruimte’ nodig.
2) een terugtredende overheid vraagt om een andere houding van de burger.
Het principe van wederkerigheid (samen de schouders er onder, elkaar aanspreken en een ‘voor wat hoort wat’ mentaliteit) moet worden
omarmt. Meer verantwoordelijkheid gaat dan gepaard met meer morele verplichting. Ook hiervoor is mogelijke wettelijke
experimenteer ruimte noodzakelijk.
3) we zoeken naar een zo groot mogelijk bereik en het mensen zo makkelijk mogelijk maken om mee te doen. We willen daar voor optimaal gebruik maken van moderne technieken en technologische mogelijkheden. We denken dan bijvoorbeeld aan referendum-apps, forumpagina’s en dergelijke
Landerd zoekt naar een model, wat we voorlopig de ‘Matrix Democratie’ noemen. Hierin willen we per project of beleidsthema zoeken naar het juiste niveau van inspraak, op het juiste moment en door de juiste personen. Dus niet: altijd iets voorleggen aan
bijvoorbeeld een dorpsraad, maar afhankelijk van het vraagstuk zoeken naar participanten en geschikte beslissers. Dit kan per project, per thema of geografische worden bepaald en het kan per onderwerp anders zijn. Ook het gewenste niveau op de participatieladder en de fase waarin een het project zich bevindt (van kader stellend tot uitvoerend) kan verschillen.
Gemeente
Bron http://democraticchallenge.nl/experiment/matrixdemocratie/
Burgerbegroting
Beschrijving Geffen (onderdeel van Oss) start na de zomer met een
burgerbegroting: de gemeente legt de begroting voor aan de inwoners en gaat met hen in gesprek. De intentie is om de burgerbegroting in Geffen structureel te maken. De bewoners van Geffen staan aan het roer: zij bepalen op welke onderwerpen ze inzoomen en welke ze agenderen. Alles gebeurt transparant. Iedereen wordt uitgenodigd mee te denken, te delen, mee te leren of te kopiëren. Via de Democratic Challenge wil Geffen/Oss leren hoe je een begroting zo vertaalt dat een leek hem snapt zonder te verdwalen in een woud van cijfers en details. Daarnaast willen ze optimaal gebruikmaken van the wisdom of the crowd en leren hoe je omgaat met weerstanden in de ambtelijke organisatie. Geffen maakt graag gebruik van de denkkracht en ervaringen van andere gemeenten hierin.
Gemeente Geffen
Bron http://democraticchallenge.nl/experiment/1054/
Open de Raad
Beschrijving Het indienen van een motie of het stemgedrag van de gemeenteraad wordt vastgelegd in papieren notulen of, bij gemeenten die naar een papierloze situatie streven, op video. Hierdoor is het moeilijker om een overzicht te krijgen van wat de prestaties van raadsleden zijn:
doet ‘mijn’ raadslid wat hij of zij heeft beloofd? De oplossing: een systeem waarin alle activiteiten per individueel raadslid worden bijgehouden. Als de verkiezingstijd is aangebroken kunnen burgers hun raadsleden controleren. De initiatiefnemer Open de raad zoekt hulp bij het generen van draagvlak.
Project 1 en Project 2 zijn projecten waar ik al enkele jaren mee aan het spelen ben maar eigenlijk te weinig tijd heb om ze in mijn eigen tijd uit te voeren.
Bij beide projecten heb ik geen bestaande concepten kunnen vinden.
Misschien wel omdat de concepten niet al te complex zijn in de
categorie ‘Wat simpel! Dat ik daar niet aan heb gedacht.’ vallen. Voor
wat betreft de omschrijving van vernieuwing: dat is bij het tekstveld hierboven al ingevuld.
Na uitwerking en realisatie van het project is de standaardwerkwijze van de griffie (of zijn de softwarepaketten als iBabs en NotuDoc) zo ingericht dat de koppelingen als eerder beschreven vast onderdeel zijn van het informatiesysteem binnen gemeenten.
Burgers hebben een duidelijker beeld van waar de raad zich mee bezighoudt en, door de betere toegankelijkheid van informatie, zijn burgers mondiger. In plaats van naar de media te stappen met een probleem of initiatief dat gebaseerd is op halve feiten kan de burger harde informatie verzamelen en wordt het debat professioneler. Als de verkiezingstijd is aangebroken zullen burgers hun raadsleden
controleren door naar onder andere het stemgedrag van de raadsleden te bekijken.
De (lokale) media doen niet alleen maar verslag op basis van de waan van de dag, maar de media raadpleegt historische gegevens om zo met diepgaandere verhalen te komen in plaats van korte
verslaglegging van lokale politieke items. Jonge en burgerjournalisten kunnen zich makkelijker een beeld van de gang van zaken vormen door historische gegevens te raadplegen en krijgen zo ook meer kansen.
Lokale politici zijn zich bewust dat niet alleen de lokale media (als die nog bestaan) hen controleert, maar dat de burger zelf meekijkt, meeluistert en op ieder gewenst moment voor eigen waakhond kan spelen. De media controleert de politici, de burger controleert deze controleurs en de politici!
In verkiezingstijd zullen politici bij hun campagnes gebruik maken van informatie over moties en stemgedrag en de burger op de database wijzen onder het mom: ‘u kunt zelf zien wat wij hebben gedaan / de ander niet heeft gedaan’.
Kortom: het project is over drie jaar niet meer nieuw of vernieuwend, maar onderdeel van het gemeentelijk apparaat.
Gemeente
Bron http://democraticchallenge.nl/experiment/open-de-raad/
Opmerking
Doe 040
Beschrijving Kinderen leven in een democratie dus ook hun stem telt. Daarom zijn de initiatiefnemers van DOE040 een democratische school begonnen in Eindhoven. Het doel van de school is kinderen te leren hun stem te gebruiken en verantwoordelijkheid te nemen voor hun eigen scholing en ontwikkeling, maar ook voor elkaar. De school wordt bestuurd door al haar deelnemers, dus ook de leerlingen besturen mee. Op basis van argumenten kunnen zowel staf als leerlingen hun doelen bereiken.
Momenteel is DOE040 op zoek naar een vaste plek om hun school onder te brengen. Daarvoor zoeken ze financiële ondersteuning en creatieve denkers.
Gemeente
Bron http://democraticchallenge.nl/experiment/doe-040/
Opmerking