Titel Ouderen Psychiatrie regionaliseert: organisatorische
gevolgen Betreft
Datum 20 december 2011
Auteur Wim Batelaan, Ria Berkel, Carla Hoogstraten
Inleiding:
Op de Dignis beleidsdag van 17 mei 2011 is besproken hoe de Ouderenpsychiatrie zou kunnen regionaliseren. In de daarop volgende maanden zijn hierover gesprekken gevoerd aan de hand van de volgende uitgangspunten vanuit de beleidsdag:
We willen onze patiënten behandelen in een zo normaal mogelijke omgeving. Bij voorkeur thuis of poliklinisch, in verzorgingshuizen en als dat niet kan, in een zo kort en mild mogelijk
opnameklimaat.
Onze opname klinieken zijn zwaar gespecialiseerde behandelklinieken voor complexe
problematiek. Alleen patiënten die op andere plaatsen niet goed behandeld kunnen worden, komen hier terecht en wel zo kort mogelijk.
Wij willen onze ambulante zorg versterken en intensiveren en onze bedden zoveel als mogelijk is afbouwen.
Wij bieden liever kwalitatief goede zorg aan minder mensen dan veel verdunde zorg aan meer mensen. Dat betekent dat als het echt niet anders kan wij liever een wachtlijst hebben dan zorg leveren die onder de maat is.
Wij willen de zorg aanbieden dicht bij de patiënt. Dat betekent dat wij willen regionaliseren met onze ambulante zorg, voortgezette behandeling en de mogelijkheid bieden om bij terugval snel en dicht bij huis hulp te bieden, bijvoorbeeld door het realiseren van een stabilisatiebed.
De regio’s moeten groot genoeg zijn om niet te kwetsbaar te zijn. We houden daarbij rekening met bevolkingsdichtheid en de huidige en toekomstige omvang van onze doelgroepen.
Wij zullen in de regio’s intensief samenwerken met andere zorggroepen en organisaties om zorg en behandeling rond de patiënt en diens omgeving zo goed mogelijk te organiseren.
Uitwerking
De ouderenpsychiatrie is één organisatorische eenheid.
[68] Regionaliseren:
Wij stellen ons ten doel de ouderenpsychiatrie goed gespreid in de provincie vorm te geven. In de regio’s zijn team en management verantwoordelijk voor een stevige inbedding. Zij onderhouden het netwerk en voeren het werk uit. Er wordt samengewerkt met de eerste lijn en de V&V.
Elk team voelt zich verantwoordelijk voor een goede werkuitvoering, vanuit deze teams komen de voorstellen tot verbetering en vernieuwing van het werk.
Dit alles volgens het credo van Lentis: Groot regisseren, klein organiseren.
Tegelijkertijd horen we bij elkaar en bij de psychiatrie. We zoeken elkaar dus op: in
verbindingsdagen, waar werkoverleg, bijscholing, onderling contact, beleidsontwikkeling vorm krijgt. We hebben elkaar nodig en zijn één club.
Zonder inhoud geen organisatie:
In de afgelopen periode is duidelijk geworden dat het duaal leidinggeven geen vorm heeft gevonden op de afdelingen. Op verschillende momenten is duidelijk geworden dat de noodzakelijke verbinding tussen inhoud en organisatie wordt gemist. Behandelaren hebben het gevoel ‘ er achteraan te lopen’ en onvoldoende invloed te hebben op de organisatieontwikkeling.
4e echelon regionaal: regiomanager algemeen en inhoud:
De regiomanager algemeen is meer dan een teamleider. De regiomanager heeft, naast het sturen, organiseren, ontwikkelen en implementeren van al hetgeen de ouderenpsychiatrie behelst, ook een representatiefunctie in de regio. Gezien de ontwikkelingen in de
gezondheidszorg, waarbij wij veel te ontwikkelen hebben met partners en gemeenten, is het van belang dat de ouderenpsychiatrie een ‘gezicht’ heeft.
Om de inhoud, de verbinding tussen inhoud en organisatie te kunnen waarborgen zal er per regiocentrum voor ± 8 uren per week een regiomanager inhoud worden aangesteld. De inhoudelijk manager is tevens voor een substantieel aantal uren werkzaam als psychiater of als gezondheids-/klinisch psycholoog.
In de bijlage staat een overzicht van taken en verantwoordelijkheden van de regiomanagers algemeen en inhoudelijk.
3. Doel
De ouderenpsychiatrie is slagvaardig, heeft op regionaal niveau een goede verankering. Inhoud en algemeen gaan samen op
4. Regiocentrum, aanbod en omvang
Zie de bijlage voor een eerste uitwerking van de regio.
Een regiocentrum heeft een ambulant en een klinisch deel, wat nauw samenwerkt.
-Dit krijgt vorm vanuit regiocentra zelf en (centraal aanbod per regio) vanuit buitenpoli’s (bijvoorbeeld aansluiten bij plaatsen met DOPs)
[69] Poli houden in een DOP voorziening, is een gedachte
- Behandelgroepen invlechten in de structuurgroep van de DOP
Kenmerken
Ambulante hulpaanbod zoals nu al jarenlang bewezen effectief:
Multidisciplinair
Laagdrempelig
Outreachend waar het moet, poliklinisch waar het kan
Dit aanbod willen we verbreden met
PMT, creatieve therapie (dit op langere termijn, vanuit substitutie van huidig personeel)
Spits, ITB (intensieve thuisbehandeling)
We gaan onderscheid maken tussen dagbesteding (structuur brengen) en dagbehandeling( psycho-educatie, feitelijk behandelen)
Klinisch voortgezet verblijf voor
Patiënten met een langdurende stabiliserende behandelvraag
De nadruk ligt op de stabiliserende doelgebieden: behouden, integreren, bevorderen van welzijn en terugvalpreventie. De verwachting is dat het herstelproces langdurend zal zijn
Patiënten met een langdurende ontwikkelgerichte behandelvraag.
Behandeling is gericht op het verwerven van de mogelijkheid maatschappelijk te wonen, of gericht op het terugdringen van achteruitgang. Zodra het psychiatrisch beeld stabiel is kan de patiënt naar een zo maatschappelijk mogelijk wonen plek: thuis, verzorgingshuis of een RIBW+ voorziening ( mits er geen sprake is van ernstige verslavingsproblematiek of sterk antisociale trekken) .
Patiënten met een kortdurende behandelvraag. Denk hierbij aan een gerichte woontraining
Patiënten met kortdurende noodzaak tot verblijf (bijvoorbeeld rond medicatie instellen), bij psychosociale crisis, overbelasting zorgmantels2
Het regioteam kan terugvallen op opnameklinieken, waar zeer complexe hulpvragen een antwoord vinden
Bijlage : een eerste aanzet tot de regioverdeling. Deze wordt nog op de wegenkaart gelegd, om te komen tot een definitieve vorm.
2
Zie hiervoor ook de beschrijving van de doelgroepen en behandelwijze van Ingrid Dellemann, psycholoog Zonneheuvel (bijlage)
[70] Omvang:
Patiënten
Tussen de 300 en 400 patiënten die zelfstandig wonen of in een verzorgingshuis verblijven. Deze patiënten groepen zijn te onderscheiden in:
Ongeveer 140 patiënten met kortdurende hulpvraag
Ongeveer 210 patiënten met langdurende hulpvraag
Per regio is het aantal patiënten in voortgezette klinische behandeling verschillend, gemiddeld gaat het om 26 plaatsen, waarvan ongeveer 20 op AWBZ basis (B pakketten) en 6 plaatsen flexibel inzetbaar (KDO, BOR, laagcomplexe opname). Deze 6 bedden zijn DBC bedden
5. Personeel :
Zie bijlage. In deze bijlage zitten deels aannames. Ze zijn gebaseerd op de huidige personele formatie, welke verdeeld is op basis van het aantal ambulante en klinische patiënten. Pas wanneer de regiogrenzen duidelijk zijn aangegeven, zal dit zijn definitieve vorm krijgen.
Het geheel Ouderenpsychiatrie kent ongeveer 188 fte personeel. Per regiocentrum is er een wisselende bezetting. Er is een combinatie met een afdeling van voortgezette behandeling, deze is rond de 25 fte.
Door substitutie van klinische functies van de opnameklinieken, kan de omvang van het regiocentrum vergroot raken. De organisatievorm blijft dan ongewijzigd.
Indien het gaat lukken om de RIBW+ voorzieningen aan de praat te krijgen, zal het aantal bedden waarschijnlijk dalen. Dit is een beweging die nu nog niet te voorspellen is, maar waar we wel op koersen.
6. Organisatieveranderingen
4e echelon in de regio:
Een regiocentrum kent een
regiomanager (algemene zaken), minimaal 32 uuri
inhoudelijk manager (8 uur) Psycholoog (GZ-/klinisch) of psychiater, die tevens voor een substantieel aantal uren in het regiocentrum uitvoerend werkzaam is.
Er komen vier regio’s:
Regio 1, waar de Brug in valt:
Regio 2, waar Zonneheuvel in valt
[71]
Regio 4 Groningen Zuid, Haren en Hoogezand-Sappemeer. Deze regio heeft geen klinisch deel, maar werkt samen met de nog op te richten RIBW+ van het Heymanscentrum.
4e echelon in de opnamekliniek Zuidlaren:
vestigingsmanager (algemene zaken), minimaal 32 uur
inhoudelijk manager (8 uur) Psycholoog (GZ-/klinisch) of psychiater, die tevens voor een substantieel aantal uren in het regiocentrum uitvoerend werkzaam is.
Bij de opnamekliniek Zuidlaren hoort ook de voorziening van de Hazelaar: patiënten met zeer intensieve somatische en psychiatrische hulpvraag. De Hazelaar heeft een bovenregionale functie.
4e echelon opnamekliniek Winschoten en de RIBW+ van het Vondelhuys
vestigingsmanager (algemene zaken) minimaal 32 uur
inhoudelijk manager (4 uur) Psycholoog (GZ-/klinisch) of psychiater, die tevens voor een substantieel aantal uren de kliniek uitvoerend werkzaam is.
Winschoten
In de stad Winschoten is het probleem dat daar geen natuurlijke partner is om in samenwerking een RIBW+ op te zetten. Hier is wel behoefte aan! Van de patiënten van het Vondelhuys hebben 16 van de 24 patiënten een C pakket. Op de wachtlijst van het Vondelhuys staan ook ouderen te wachten met en C pakket. Gezien de hoeveelheid patiënten van Linis, die steeds ouder worden, lijkt de instroom van patiënten voor deze voorziening zeker.
In goed overleg met de medewerkers van het Vondelhuys komen we hier tot een ander toekomstplan:.
Het Vondelhuys wordt een RIBW+3 4e echelon Vondelhuys
Valt onder de vestigingsmanager van de opnamekliniek Winschoten.
Kan ruimte bieden aan patiënten met ook hoge ZZP pakketten
Levert 24 uurszorg, mogelijk ook met een eigen nachtdienst, om de hoge C pakketten ook te bedienen
Het Vondelhuys maakt een Dagopvang Ouderen Psychiatie (DOP in ‘eigen’ beheer) Mogelijk in combinatie met de huidige contactpoli. Deze voorziening staat open voor ambulante en hier
3
Functiemix woonzorgpersoneel wijzigt op termijn in 50% niveau 3, 50% niveau 4 Meer uren AB, ivm met DOP
[72]
opgenomen patiënten. Denk bij deze DOP ook aan de mogelijkheid in groepen psycho-educatie en behandeling te bieden.
Kan KDO leveren bij psycho-sociale crisis
Heeft groeiambitie, mogelijk in het verstrekken van Volledig Pakket Thuis (nader uit te werken)
Patiënten hebben een eigen huisarts
NB Het Vondelhuys komt in een overgangstraject.
Behoefte aan een vaste staf van psycholoog en psychiater blijft voorlopig bestaan. Er zijn nu immers nog patiënten met een B pakket. Op termijn zal deze afdeling zich ontwikkelen naar een volledige RIBW+, waar ook geen patiënten met B pakketten meer verblijven.
Organisatieverandering op 3e echelon:
Er blijft behoefte aan algemeen management 3e echelon voor het geheel van de ouderenpsychiatrie
Taken: Bundeling, organiseren, samenhang in de ouderenpsychiatrie en met Lentis bewaren
Taakomvang: minimaal 32 uur
Naast vestigingsinhoudelijk managers, ook behoefte aan één inhoudelijk manager voor het geheel van de ouderenpsychiatrie
Taken: Inhoudelijke beleidsontwikkeling, implementatie van veranderingen,
Taakomvang: minimaal 16 uur
7. Samenvatting
Er ontstaan zeven teams. Dit zijn 4 regioteams, 3 klinische teams
Hiervoor worden 6 algemeen leidinggevenden aangesteld. In 6 teams is daarnaast ook een inhoudelijk manager aanwezig.
Regioteams: 1,2,3,4 (Namen later bedenken)
Elk team heeft een klinisch opdracht en een ambulante opdracht, met uitzondering van regioteam 4.
Drie klinische teams:
Opnamekliniek Zuidlaren + Hazelaar, met een vestigingsmanager
Opnamekliniek Winschoten, met een vestigingsmanager, die als toegevoegde taak ook heeft het verzorging van de aansturing van het Vondelhuys.
[73]
Aansturing 3e echelon: 1 algemeen manager (minimaal 32 uur), 1 inhoudelijk manager. (minimaal 16 uur)In fte: momenteel 10 fte management, in de toekomst 8,55 fte4
8. Huisvesting
Hoewel in deze fase zeer prematuur, toch goed om te bezien hoe het verder zal gaan met de huisvesting. Om een team te vormen moet je elkaar wel ontmoeten. Om in de regio en gezicht te hebben, is het van belang ook in de regio gehuisvest te zijn.
Voorwaarden zijn:
Ouderenpsychiatrie moet herkenbaar in een pand aanwezig zijn, bij voorkeur gekoppeld aan de voortgezette behandeling
Uitstraling moet professioneel zijn en ook de kortdurende behandelpatiënten prettig aanspreken
Buitenpoli’s realiseren ….. (opdracht voor elk regioteam om hier goed keuzes in te maken, let op herkenbaarheid, aansluiten bij de eerste lijn en samenwerking zoeken met de Linis collega’s)
We realiseren ons dat er rondom huisvesting bij Lentis vele zaken spelen, waardoor nu niet direct en helder overzicht kan worden geboden over de toekomstige huisvesting.
De voetangels en klemmen in deze worden geagendeerd op bij het strategisch huisvestingsoverleg van Lentis.
NB: De plaats van huisvesting van de secretariaten is nog een punt van onderzoek. De secretariaten splitsen geeft mogelijk bezettingsproblemen.
Tijdpad
Notitie is in wording besproken bij alle teams in de maand november en december 2011
Eind december 2011 heeft de directie een voorgenomen besluit genomen deze organisatiewijziging door te voeren
De OR en CR worden om advies gevraagd
In februari 2012 wordt de selectieprocedure voor het 3e en 4e echelon beschreven, en indien mogelijk ook uitgevoerd
In maart 2012 wordt de werkwijze voor de nieuwe teamsamenstelling beschreven, in april uitgevoerd
In mei is de eerste bijeenkomst met de nieuwe teams, o.l.v. de nieuwe leidinggevende
In mei start de nieuwe werkwijze. Allereerst met de speerpunten:
inregelen ITB
plan positionering in de regio maken. (verwijzers, andere zorgaanbieders, vrijwilligersorganisaties etc.)
4
[74]
samenwerken met de opnamekliniek, wanneer wel, wanneer niet opnemen.
Huisvesting, op geleide van de uitkomsten vanuit het strategisch huisvestingsoverleg en het inregelen van het nieuwe (mobiele) werken
[75]