Het oplossingsdeel

In deze paragraaf wordt het oplossingsdeel besproken, dat volgt op het probleemdeel. Waar in het probleemdeel de nadruk lag op het achterhalen en vertellen van het probleem, wordt in het oplossingsdeel fysiek en mentaal gewerkt aan de oplossing. Hoewel de focus ligt op de oplossing, vormt het probleem nog steeds een belangrijk uitgangspunt.

ACTIVITEIT IN UITVOERING

In HMMIK en HMMHEH is wordt als een van de eerste onderdelen de vrouw des huizes weggestuurd, die daarmee letterlijk ‘vrij krijgt’ van het probleem. Ze verblijft een paar dagen in een hotel. Het stel wordt dus opgesplitst, wat letterlijk een afstand tussen hen creëert. In EDOZK is dit niet het geval, daar is opsplitsing van de deelnemers veel minder aan de orde. Wel wordt daar een van de twee deelnemers af en toe meer naar de voorgrond gehaald, als een onderdeel van het probleem meer betrekking heeft op die persoon. In beide situaties treedt een van de deelnemers op de voorgrond als die actief bezig is met het werken aan een oplossing. Dat i s te zien in het volgende fragment, waarin Manon aan het solliciteren is.

EDOZK | Manon en Wilfred

370 John Hoi Debby. Nu gaan we de test doen? 371 Debby We gaan nu een rondje rijden. 372 John Zijn er nog tips, adviezen. Not doners. 373 Debby Doe je best. Rij niks aan.

374 John Dat is een hele belangrijke.

375 Debby En ik zal zeggen wat de bedoeling is in de auto. 376 Manon Is goed, gaan we doen.

377 John Succes dames. Ze gaat het gewoon doen, ze gaat het gewoon flikken.

378 Debby Bij ons een hele belangrijke regel, dat we hier altijd stapvoets de laan uitrijden tot aan de 379 weg. Aan het einde gaan we rechtsaf, bij de stoplichten gaan we nog een keer rechtsaf. Mag 380 ik je een tip geven? Ik zou twee handen aan het stuur houden tijdens het rijden. Ik zou in het 381 vervolg iets eerder remmen in de bochtweg.

382 Manon Ja.

383 Debby Want als jij dus geladen bent, je moet dus altijd proberen er rekening mee te houden dat je 384 geladen bent. Hier had je beter rechtsaf kunnen gaan.

385 Manon Jawel. Ik weet mijn god niet waar ik nou, hoe ik nou eruit kan komen.

Het profiel van deelnemers in realityhulpporgramma’s 36

Manon is in dit fragment actief bezig met solliciteren, ze voert een sollicitatieopdracht uit. De instructrice geeft haar aanwijzingen en Manon is bezig met de uitvoering. Deze activiteit is het gevolg van het eerder besproken probleem, een tekort aan financiële middelen. Manon probeert nu een baan te krijgen door op sollicitatie te gaan bij een bedrijf in haar vakgebied, de ri jbranche.

Het werken aan een oplossing gaat ook vaak gepaard met een inhoudelijk gesprek over het probleem. Dan wordt het actief werken aan een oplossing gecombineerd met praten over het probleem. In het onderstaande voorbeeld doet Pascal dat, die zijn ongenoegen uit over de gang van zaken. Hij bepaalt het liever allemaal zelf en dat is nou juist het probleem.

HMMIK | Nancy en Pascal

223 Klus Er is zoveel te doen natuurlijk. De badkamer zijn de jongens mee bezig, de keuken. Dus als jij 224 dan de woonkamer gaat doen hier van de week, dan gaan wij de keuken en de badkamer

doen. 225 Pascal Ja prima.

226 VO De opdracht lijkt duidelijk, maar voorlopig maakt Pascal weinig aanstalten om aan de 227 woonkamer te beginnen. Hij blijft vooral bezig met de supervisie en voor je het weet is het

alweer avond.

228 Pascal Ik heb er wel moeite mee dat die drie klusjesmannen zeggen ga jij hier maar met de

229 woonkamer beginnen. Kijk ik bedoel het is allemaal leuk en aardig dat ze mij vanuit het werk 230 gehaald hebben, maar ja niet op die manier natuurlijk he. Kijk ik kan die woonkamer hier niet 231 afmaken want ik heb het materiaal hier niet. Als het niet zo een beetje op mijn manier gaat,

dan vind ik dat we toch even moeten staken.

Fragment 13 Oplossingsdeel activiteit

Terwijl Pascal hier aan het woord is, is hij ’s avonds alleen thuis bezig met klussen – hij verft een muur. Hij combineert hier het uitvoeren van een activiteit met inhoudelijk commentaar op het werken aan de oplossing. Beide voorbeelden laten deelnemers in actie zien, een fenomeen dat met name in het oplossingsdeel voorkomt. Dat is logisch, want aan een oplossing moet gewerkt worden. Zou die zich zomaar aandienen zonder dat een deelnemer er moeite voor hoeft te doen, dan is het voor programmamakers veel minder interessant materiaal voor een aflevering.

GESPREKKEN: INTERVIEW DOOR DE PRESENTATOR

Het oplossingsdeel wordt ook gekenmerkt door gesprekken die gevoerd worden met een of meerdere deelnemers. Dan vindt er geen activiteit plaats, maar wordt er gesproken over het probleem en de daadwerkelijke oorzaak ervan en over de aspecten waar in deze verhaalfase tegenaan gelopen wordt door of de teamleden of door de deelnemers. In enkele gevallen gaat werken aan een oplossing hand in hand met praten over de gang van zaken tijdens het werken aan de oplossing. Dat valt namelijk niet altijd in goede aarde, of is niet altijd even goed te behappen voor een deelnemer. Veelal omdat dit tegen hun wensen of natuur of gewoontes ingaat. Juist die moeten – althans zo doet het programma het voorkomen – doorbroken worden. De deelnemers worden geacht afstand te doen van oude gewoontes en gedrag. Routines van een deelnemers komen daarom ook ruim aan bod in het oplossingsdeel. Die zijn vaak onderdeel van het probleem en die moeten geëlimineerd worden. Een typisch voorbeeld van zo’n tafelgesprek, waarin John probeert de nodige achtergrondinformatie te verzamelen en emoties nogal eens hoog kunnen oplopen , is te zien in het volgende fragment.

Het profiel van deelnemers in realityhulpporgramma’s 37

HMMIK | Els en Kees

338 Kees Door het krijgen van kinderen en het vor men van een gezin, wat ik toen zei dat wilde ik 339 eigenlijk nog niet, heeft zij min of meer eenzijdig besloten om toch maar zwanger te worden. 340 Dus dat is mij eigenlijk een beetje bij verrassing toegekomen. Dat er in een keer een kind voor

ons was.

341 John Dit is best een ding waar je nu over... 342 Kees Ja, maar zo is het gebeurd.

343 Els Hij was heel boos en kwaad dat ik zwanger was. En toen later heeft hij het geaccepteerd en 344 toen kwam Maroussia en toen was hij heel blij, heel gelukkig, wist niet wat hem overkwam. 345 Kom niet aan zijn kinderen. Toen was dat echt het belangrijkste wat er was.

346 Kees Kijk die kinderen hou ik zielsveel van, maar het vaderschap wilde ik op dat moment nog niet 437 aan. En toen hadden we net dit gekocht, om hier te gaan beginnen. En ja dat past niet in het 348 plaatje van in een bouwwerk met kinderen te gaan zitten. Je begint in een bouw en gelijk de 349 dag dat je begint heb je eigenlijk al een rem.

350 John Of, een extra motivatie om het huis heel snel aan kant te hebben. 351 Kees Jawel, tuurlijk.

352 Els Ik heb het verkeerd ingeschat ja. Het is een rem geweest.

Fragment 14 Oplossingsdeel gesprek

John zit met Kees aan tafel om meer inzicht te krijgen in de achtergrond van het probleem. Kees wordt immers gezien als de voornaamste aanstichter; de man die zijn werk, het verbouwen van het huis, nooit afmaakte. Waarom niet, is de vraag waar John een antwoord op wil hebben. In dit fragment vertelt Kees over de plotselinge komst van dochter Maroussia, terwijl hij en zijn vrouw Els net waren begonnen met een ander groot project, het huis. Voor Kees bleek de komst van zijn dochter geen motivatie om harder te gaan werken, maar voelde het als een rem. Twee grote projecten naast elkaar waren voor hem niet haalbaar. Het huis is blijkens de huidige staat altijd het ondergeschoven kind geweest. Els beseft zich hier dat zij een verkeerde inschatting heeft gemaakt. De komst van hun dochter werkte ten aanzien van de voortgang van de verbouwing juist averechts. Dit is een goed voorbeeld van hoe in zo’n gesprek op zoek wordt gegaan naar het naadje van de kous, het punt waarop het misging. Hierin lijkt presentator John toch redel ijk goed te slagen. Dit blijkt uit de uitspraak van Els, dat zij zich dit niet heeft beseft. Tussen haar en Kees is dit blijkbaar nooit zodanig besproken.

De gesprekken kunnen in verschillende samenstellingen plaatsvinden: tussen één deelnemer en de presentator, tussen alle deelnemers en de presentator, tussen een deelnemer en expert et cetera. Zoals aangegeven doen de experts in HMMIK en EDOZK in de inleiding al in meer of mindere mate hun intrede. In HMMHEH gebeurt dat pas in het oplossingsdeel. Voor al le afleveringen geldt echter dat de expert sowieso aan bod komt in het oplossingsdeel en daarin actief, al dan niet met de deelnemer zelf, op zoek gaat naar het pijnpunt.

In de gesprekken worden ook vaak routines onder de loep genomen, die mogelijk ten g rondslag liggen aan het probleem. Dit kan een oplossing in de weg staan, en daarom maakt John ze bespreekbaar in een gesprek. De dagelijkse routines en gewoontes van een deelnemer worden overigen niet alleen besproken in gesprekken, maar komen ook naar voren wanneer een deelnemer taken uitvoert. Het bespreken van routines van deelnemers neigt naar inhoudelijke profilering en wordt daarom verder besproken in § 4.3.

Het profiel van deelnemers in realityhulpporgramma’s 38

HULP VAN EEN EXPERT

In het oplossingsdeel speelt de expert een rol. In EDOZK deed die haar intrede al in het probleemdeel, in de andere afleveringen komt die pas aan bod in het oplossingsdeel – de klussers in HMMIK en psycholoog Barbara in HMMHEH. Ze worden altijd eerst voorgesteld en er wordt verteld op welke manier ze de deelnemer kunnen helpen. Experts nemen het voortouw en vertellen vanuit hun professionele gezichtspunt wat er moet gebeuren. Ze zijn onmisbaar in het oplossingsdeel, maar eerder bleek al dat financieel expert Annemarie van Gaal ook in het probleemdeel van EDOZK een aanzienlijke rol speelt. De expert heeft kennis van zaken met betrekking tot het doelgericht toewerken naar een oplossing. Een expert wordt altijd kort ingeleid:

HMMHEH | Fieny en Henry

194 VO Psychologe Barbara Nanninga is al jaren mental coach. Ze werkt als coach voor bedrijven en 195 deed ook veel ervaring op in de verslavingszorg. Barbara gaat proberen de balans in

het gezin terug te krijgen.

Fragment 15 Oplossingsdeel expert

De voice over kondigt psycholoog Barbara, de expert in dit verhaal, aan door een korte samenvatting te geven van haar werk tot nu toe. Daarmee wordt aangegeven wat haar tot expert maakt in haar vakgebied. Vervolgens komt de expert meermaals aan bod om de deelnemers te begeleiden.

Het oplossingsdeel loopt ten einde als de oplossing van het probleem in zicht is. De gestelde opdrachten zijn gedaan en de gesprekken naar de kern van de oorzaak van het probleem zijn gevoerd. Samen met de expert wordt de eindbalans opgemaakt. Na enkele evaluaties wordt dan het signaal gegeven voor het volgende verhaalonderdeel: het resultaat.