Projectmanagementsysteem Mourik Omgevings-
5.2 Faalkosten in de GWW
Om faalkosten aan te pakken is een duidelijke definitie hiervan noodzakelijk; faalkosten zijn alle kosten die ten behoeve van het eindproduct zijn gemaakt, ontstaan door vermijdbaar tekortschieten. Kortom zijn dit alle kosten die zijn ontstaan uit het gebrek aan kennis, kunde en/of wil bij de aannemer. Om de faalkosten binnen het bedrijf aan te pakken moet de aannemer beseffen, kunnen en willen. Ofwel moet hij de faalkosten erkennen en trachten inzicht te krijgen over het ontstaan van de faalkosten binnen het bedrijf. Verder moet er beschikking zijn over voldoende kennis, kunde en middelen ten behoeve van de aanpak van faalkosten en het belangrijkste is de wil, om faalkosten terug te dringen. Om het begrip faalkosten te verduidelijken is in onderstaand tekstvlak een case gegeven.
3. Waar ontstaan de faalkosten binnen de geïntegreerde contractvormen? 3.1. Waar ontstaan de faalkosten binnen de GWW?
3.2. Waar ontstaan de faalkosten binnen de processen van Mourik Groot- Ammers?
Mick Lorwa
Uit onderzoek over de gehele sector blijkt dat de faalkosten in 2001 werden geschat op gemiddeld 7.7%, dit is 2010 opgelopen tot een ruime 11% van de omzet. De totale omzet in de bouwsector in Nederland bedroeg in 2009 ongeveer €87 miljard, wat de faalkosten over de gehele sector op een slordige €9 miljard zet. (Bouwkennis, 2009/2010)
Onbekend is wat de oorzaak van de continue stijging in faalkosten is. In conservatieve organisaties als bouwbedrijven in het niet aannemelijk dat er grote toename in vermijdbare fouten optreed.
Waarschijnlijk is het percentage van de faalkosten altijd al zo hoog geweest, maar doordat de bedrijven steeds beter in staat zijn de faalkosten in kaart te brengen is dit terug te zien in de schattingen.
De verhouding faalkosten en winst (3% van de omzet) in de bouw staat ongeveer op 4:1. Dit betekend dat als de faalkosten met 1 procent gereduceerd wordt, de winst met meer dan 25% stijgt. Dit is echter niet met zekerheid te zeggen. De stijging van de winst is afhankelijk van de inzet die benodigd is om de reductie in faalkosten te realiseren.
Een ding is zeker, reduceren van de faalkosten levert een positieve bijdrage aan de winst. Mogelijkerwijs helpt het inzicht in de faalkosten, met de mogelijke oplossingen voor het terugdringen hiervan, bedrijven tot een betere inschrijving te komen.
Case: SAABA-A (ombouwen vluchtstrook naar spitsstrook op de A4/A10 en de A9)
Binnen dit project was het noodzakelijk om een aantal geluidschermen te realiseren. De minimale eisen die opdrachtgever stelt aan het product en de uitvoering zijn opgenomen in de vraagspecificatie 1. Al deze eisen hebben geleid tot een uitvoeringsontwerp met alle bijbehorende verificatie- en validatie -rapporten. Tijdens de uitvoering van het geluidscherm bleek echter dat er onder het scherm een opening van
gemiddeld 30 cm zat, wat niet conform eisen uit de vraagspecificatie 1 was.
De fout is door heel het proces van ontwerp tot uitvoering niet geconstateerd, wel waren alle eisen geverifieerd waardoor opdrachtgever verwacht dat het product voldoet. Om het scherm toch aan de eisen te laten voldoen diende er een schot geplaatst te worden aan de basis van het geluidsscherm. Gevolg hiervan: extra materiaal, materieel, menskracht, extra ontwerp, vertraging, verkeersmaatregelen en frustraties ofwel FAALKOSTEN.
Voor dit specifieke geval is getracht te achterhalen hoe dit kon gebeuren, maar een eenduidig antwoord is niet gevonden. Waarschijnlijk is het een opeenstapeling van fouten, ten eerste is de eis verkeerd
geïnterpreteerd en heeft dit geleid tot verkeerde aannamen in het ontwerp, ook heeft de fictieve maaiveldhoogte in de ontwerptekening niet bijgedragen aan de constatering van deze fout.
Mick Lorwa Door het ontbreken van inzicht over het
ontstaan van faalkosten zijn de
daadwerkelijke oorzaken en hun aandeel onbekend. In het rapport “Whitepaper Faalkosten”, van Bouwkennis bv op basis van het jaarrapport 2009/2010, wordt door middel van interviews de oorzaak van faalkosten getracht te achterhalen. Hierbij dient vermeld te worden dat conclusies en bevindingen in dit rapport gebaseerd zijn op meningen en
interpretaties van de vertegenwoordigers van de geïnterviewde bedrijven.
Faalkosten (in % t.o.v. de omzet)
sector
2001
2005
2008
architecten
8,8%
9,0%
11,2%
Aannemers GWW
-
7,0%
11,2%
Aannemers B&U
6,2%
5,4%
8,5%
Klussen - bedrijven
-
12,0%
13,3%
Installateurs
7,7%
9,4%
11,7%
Afbouwers
8,5%
12,9%
11,3%
gemiddeld
7,7%
10,3%
11,4%
Tabel 1: Ontwikkeling faalkosten tussen 2001 en 2008 Bron: USP Marketing Consultancy
Mick Lorwa In de literatuur is meerdere malen geprobeerd de oorzaken van faalkosten te achterhalen. In
onderstaande tabel vindt u diverse oorzaken die in de bestudeerde literatuur worden genoemd. Deze tabel is deels afkomstig van Adriaansen, 2006.
Tabel 2: Oorzaken faalkosten uit de literatuur.
Uit de literatuur blijkt dat faalkosten in iedere fase van de bouwketen kan voorkomen. Duidelijk wordt dat niet één van de projectfases, zoals ontwerp, uitvoering, oplevering, aangewezen kan worden als bron van de faalkosten. Het is ook opvallend dat in de literatuur gebrekkige communicatie vaak genoemd wordt, als een van de oorzaken van faalkosten.
Opmerkelijk in het onderzoek is dat partijen welke zich aan opdrachtnemende zijde van de D&B en DBFM projecten bevinden, beperkt optimistisch zijn over de invloed van deze contractvorm op de vermindering van faalkosten. Opdrachtgevende partijen zijn duidelijk optimistischer over de bijdrage van vermindering van faalkosten, door het gebruik van geïntegreerde contractvormen.
Oorzaak faalkosten Bron
Gebrek aan integrale samenwerking. (Huijbregts, 2001)
Onvoldoende vastlegging, analyse en evaluatie van
leermomenten. (Schijns, 1999)
Ontwerp niet goed uitvoerbaar, onvoldoende competentie, zwakke coördinatie, onduidelijkheden, foutieve en ontoereikende gegevens, tijdsdruk en logistieke tekortkomingen.
(Wichers & Fleuren, 2001)
Ontwerp- en constructiefouten, ontwerp- en
constructiewijzigingen, constructieschade, incomplete en verkeerde informatievoorziening.
(Love & Li, 2000)
Slechte vaardigheden management op de bouwplaats. (Hammarlund & Josephson, 1991)
Gebrekkige communicatie, onvoldoende tijd,
onvakkundige inbreng en een niet-beheerst proces. (Stichting Bouw Research (SBR), 2005) Met afstand worden gebrekkige communicatie (21%)
en een onuitvoerbaar ontwerp (20%) als belangrijkste oorzaak van faalkosten toegewezen.
(USP Marketing Consultancy, 2007)
Mogelijke oorzaken van faalkosten liggen onder andere in de voorbereiding, het nakomen van afspraken en/of in de evaluatie van projecten.
(USP Marketing Consultancy, 2008)
Fout ontwerp, ongeschikt ontwerp. (Josephson, Larsson, & Li,
2002)
Gebrek aan coördinatie van ontwerp, lage kwaliteit van
Mick Lorwa