Om de weerslag te meten van de procedure inzake activering van het zoekgedrag naar werk (Dispo) op de evolutie van het aantal werkzoekenden, hebben we de evolutie bij verschillende doelgroepen ge-volgd over een periode van 9 en half jaar, nl. vanaf het 2de trimester van 2004 tot en met het 4de trimes-ter van 2013. De vastgestelde evoluties doorheen deze jaren worden ook beïnvloed door de economi-sche conjunctuur en door andere maatregelen dan deze met betrekking tot de arbeidsmarkt.
Ter herinnering: de inwerkingtreding van de Dispo-maatregelen gaat terug tot juli 2004 voor de werk-zoekenden jonger dan 30 jaar, tot juli 2005 voor die van 30 tot –40 jaar en tot juli 2006 voor de werk-zoekenden van 40 tot –50 jaar.
Tabel 4.3.I
Dispo Dispo 30 tot Dispo 40 tot Einde van de
< 30 jaar < 40 jaar < 50 jaar Crisis periode
T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
In de volgende grafieken en tabellen wordt de evo-lutie van het aantal werkzoekenden afzonderlijk weergegeven volgens de leeftijdsklasse die is onder-worpen aan de Dispo-procedure: de –30-jarigen, de 30- tot –40-jarigen en de 40- tot –50-jarigen. Hieruit volgt dat de basis 100 varieert volgens de bestu-deerde leeftijdsklasse: het 2de trimester van 2004 voor de –30-jarigen, het 2de trimester van 2005 voor de 30- tot –40-jarigen, en het 2de trimester van 2006 voor de 40- tot –50-jarigen.
Tabel 4.3.II
Evolutie van de uitkeringsgerechtigde werkzoekenden volgens doelgroep en gewest
Tabel 4.3.II laat zien dat de dalingen tussen het tri-mester voorafgaand aan de opstart van de Dispo-procedure en het 4de trimester van 2013 vergelijk-baar zijn binnen de 3 lagere leeftijdsklassen dan de 50-jarigen: 16,1% voor de -30-jarigen (van T2 2004 tot T4 2013), - 20,0% voor de 30- tot -40-jarigen (van T2 2005 tot T4 2013) en - 21,9% voor de 40- tot -50-jarigen (van T2 2006 tot T4 2013).
Er doen zich daarentegen wel opmerkelijke verschil-len voor tussen de gewesten. In de klasse van de –30-jarigen vertoont het Vlaams Gewest de groot-ste daling (- 16,7%); in de klasse van de 30- tot –40-jarigen vertoont het Waals Gewest de sterkste daling (- 31,6%). Dit is ook zo voor de 40- tot -50-jarigen: - 30,2% voor het Waals Gewest
tegen-- 30 jaar 30-39 jaar 40-49 jaar
Huidige situatie
= T4 2013
Verschil
= "Huidige situatie" min
"situatie vóór aanvang procedure"
Situatie op het einde van het trimester vooraf-gaand aan de start van de procedure
"activering van het zoekgedrag”
= T2 2004 = T2 2005 = T2 2006
4
4.3.1.1
De – 30-jarigen
We herinneren eraan dat de procedure inzake acti-vering van het zoekgedrag naar werk voor de werk-zoekenden jonger dan 30 jaar in werking is getreden op 1 juli 2004.
De volgende grafiek illustreert de evolutie van het aantal werkzoekenden jonger dan 30 jaar vanaf het 2de trimester van 2004, waarbij het 2de trimester van 2004 wordt gelijkgesteld met basis 100. De datum van inwerkingtreding van de activeringsprocedure wordt aangeduid door middel van een pijl. We heb-ben deze evolutie vergeleken met die van de econo-mische conjunctuur.
Grafiek 4.3.I
(2de trimester 2004 = BASIS 100)
Evolutie van het aantal werkzoekenden van –30 jaar (linkerschaal) en van de bruto conjunc-tuurindex na seizoenscorrectie* van de NBB (rechterschaal) - T2 2004 tot T4 2013
110
105
100
95
90
85
80
75
70
10,0 5,0 0,0 - 5,0 - 10,0 - 15,0 - 20,0 - 25,0 - 30,0
- 35,0
T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4 T1 T2 T3 T4
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
< 3 0 j a ar 100 104 100 100 95 101 96 96 89 95 90 89 82 88 81 83 76 81 78 86 86 92 88 91 85 88 83 84 77 82 79 81 75 78 79 86 81 82 84
Hoogconjunctuur Laagconjunctuur
Hoogconjunctuur
Laagconjunctuur Laagconjunctuur
Crisis Begin Dispo
* In maart 2009 werd door de NBB een nieuwe methode inge-voerd voor het berekenen van de index van de economische
Tabel 4.3.III
Evolutie in absolute cijfers
T2 2004 Verschil T4 2013 - 30 jaar 148 636 - 23 980 - 16,1% 124 656
De opstart van de procedure Dispo loopt gelijktijdig met de terugval van de economische conjunctuur (vanaf het 2de trimester 2004 tot het 2de trimester 2005); desondanks gaat dit gepaard met een bedui-dende daling (met 5 procentpunten) van het aantal werkzoekenden jonger dan 30 jaar. Die tendens zet zich door gedurende de periode van gunstige con-junctuur (van het 3de trimester van 2005 tot het 2de trimester van 2007).
Vanaf het 3de trimester 2007 slaat de economische conjunctuur weer om en verslechtert geleidelijk tot het 4de trimester van 2008; in de loop van dit tri-mester waarin zich het begin van de economische crisis aankondigt valt de conjunctuur terug met 20 basispunten. Tijdens deze periode van conjunc-tuurdaling blijft het aantal werkzoekenden van minder dan 30 jaar evenwel constant dalen om te eindigen op haar laagste niveau in het 2de trimester van 2008 (- 24% ten opzichte van het 2de trimester van 2004).
Begin 2009 gaat het aantal werkzoekenden van - 30 jaar resoluut de hoogte in omwille van de crisis.
Het is wachten tot het 2de trimester van 2010 alvo-rens de eerste daling op jaarbasis zich voordoet. Die daling doet geleidelijk de gevolgen van de crisis ge-leidelijk verdwijnen. In het 2de trimester van 2012 komen we weer op het laagste niveau van voor de crisis: - 25% in vergelijking met het 2de trimester 2004. Deze gunstige evolutie wordt echter mee be-invloed door de verlenging van de inschakelingstijd sinds 1 januari 2012.
In de loop van het volgende semester van 2012 houdt de ongunstige economische situatie aan; de toename van het aantal werkzoekenden van jonger dan 30 jaar herneemt zich en bereikt de 84 punten op het einde van het jaar 2013 (hetzij een verhoging van 9 punten op jaarbasis ten opzichte van het 2de trimester van 2012).
4
4.3.1.2
De 30- tot – 40-jarigen
De procedure inzake activering van het zoekgedrag naar werk trad in werking op 1 juli 2005 voor de werkzoekenden van 30 tot minder dan 40 jaar. De volgende grafiek illustreert eveneens de evolutie van het aantal werkzoekenden van 30 tot minder dan 40 jaar, waarbij het 2de trimester van 2005 als basis 100 wordt genomen.
Grafiek 4.3.II
(2de trimester 2005 = BASIS 100)
Evolutie van het aantal werkzoekenden van 30 tot – 40 jaar (linkerschaal) en van de brutoconjunc-tuurindex na seizoenscorrectie van de NBB (rechterschaal) - T2 2004 tot T4 2013
Tabel 4.3.IV
Evolutie in absolute cijfers
T2 2005 Verschil T4 2013 30-39 jaar 129 822 - 25 957 - 20,0% 103 865
Hoewel het aantal werkzoekenden van – 30 jaar on-danks de verslechterde economische conjunctuur afneemt sinds het 3de trimester van 2004 geldt dit echter niet in dezelfde mate voor de werkzoekenden van 30- tot -40 jaar vermits hun aantal op jaarbasis slechts daalt vanaf het 2de trimester van 2005, net voor de invoering van de maatregelen voor de acti-vering van het zoekgedrag naar werk voor deze
110
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
30 -39 jaar 101 101 102 104 100 100 96 97 91 91 85 84 80 82 77 79 74 76 74 81 81 84 80 85 82 82 79 82 77 79 77 81 78 80 77 83 81 82 80
Deze inwerkingtreding loopt parallel met de opleving van de economische conjunctuur. De invloed op het aantal werkzoekenden in deze leeftijdscategorie blijkt meteen ook aanzienlijk te zijn: 9 procentpunt van het 2de trimester van 2005 tot het 2de trimester van 2006.
Deze daling houdt aan ondanks de omslag van de conjunctuur tijdens het 3de trimester van 2006. Eind 2008 bedroeg de daling van het aantal werkzoeken-den van 30 tot -40 jaar 26% ten opzichte van het beginniveau van het 2de trimester van 2005.
Sinds begin 2009 keert de tendens om ten gevolge van de economische crisis: het aantal
werkzoeken-Eén jaar later zet de dalende trend weer aan met de conjuncturele heropleving en duurt voort tijdens heel het jaar 2011. In het 2de trimester van 2011 staat het aantal praktisch weer op het niveau van vóór de crisis (- 23 punten ten opzichte van het 2de trimester 2005).
Tenslotte heeft de omkering van de conjunctuur in de loop van het 2de semester van 2011 geen directe weerslag op de populatie werkzoekenden van 30 tot - 40 jaar waarvan het aantal tot het 4de trimester van 2012 stagneert en daarna licht verhoogt in de loop van het jaar 2013 (+ 3 basispunten in het 4de trimester van 2013 ten opzichte van het 2de trimester van 2011).
4.3.1.3
De 40- tot – 50-jarigen
De procedure tot activering van het zoekgedrag naar werk trad op 1 juli 2006 in werking voor de werkzoekenden van 40 tot –50 jaar. De volgende grafiek illustreert de evolutie van het aantal werk-zoekenden van 40 tot –50 jaar, waarbij het 2de tri-mester van 2006 als basis 100 wordt genomen.
Grafiek 4.3.III
(2de trimester 2006 = BASIS 100)
Evolutie van het aantal werkzoekenden van 40 tot –50 jaar (linkerschaal) en van de brutocon-junctuurindex na seizoenscorrectie van de NBB (rechterschaal)-T2 2004 tot T4 2013
110
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
40-49 jaar 96 96 102 105 103103 101 103 100 100 96 95 90 88 82 83 78 79 76 82 82 84 81 85 82 82 79 82 78 79 77 80 78 79 76 81 79 80 78
4
Tabel 4.3.V
Evolutie in absolute cijfers
T2 2005 Verschil T4 2013 40-49 jaar 117 800 - 25 810 - 21,9% 91 990
Het aantal werkzoekenden van 40 tot –50 jaar ver-toonde over de hele periode een stijgende trend die zich heeft voortgezet tot het 3de trimester van 2006 ofwel tot korte tijd na de invoering van de active-ringsmaatregelen voor het zoekgedrag gericht op werklozen van deze leeftijdsklasse.
Vanaf het 4de trimester van 2006 stelt men een echte ommekeer van de tendens vast. Op twee en een half jaar (van het 2de trimester van 2006 tot het 4de tri-mester van 2008) is de vermindering met 24 pro-centpunten aanzienlijk. Deze daling is vergelijkbaar met de afname die vastgesteld werd eind 2008 bij de –30-jarigen (- 22 procentpunten) en bij de 30- tot –40-jarigen (- 26 procentpunten).
Deze dalende trend volgt de evolutie van de econo-mische conjunctuur niet die sedert het 2de trimester van 2006 tot het 4de trimester van 2008 aanzienlijk verslechterde (de bruto-index na seizoenscorrectie van de NBB daalt van + 5,7 naar - 21,5).
Tot slot kunnen we ten gevolge van de crisis op-nieuw een verhoging vaststellen van het aantal werkzoekenden van 40 tot –50 jaar, die aanhoudt tot begin 2010. Dan volgt er in 2011 en 2012 een verdere daling om terug te komen op het niveau van voor de crisis: 76 punten in het 4de trimester van 2012 tegen 76 punten in het 4de trimester van 2008.
In 2013 kan men een lichte verhoging vaststellen (+ 2 basispunten tussen het 4de trimester 2012 en het 4de trimester 2013).