Eksegese van Gen 1:27-28 Tekstuele konteks van die perikoop

Plek van die perikoop binne die boek en binne die Bybel

Genesis is die eerste boek van die Ou Testament en dit is ook die eerste boek in die Bybel. Verder vorm Genesis deel van wat die Pentateug genoem word. Volgens MacArthur (1997) is Genesis 'n besonderse boek wat deur Moses geskryf is en dit dui die begin van die skepping aan, en die boek strek oor 'n tydperk van ongeveer 300 jaar as daar begin word Abraham (Gen. 11) tot by die dood van Josef. Dan is daar ongeveer weer 'n tydperk van 300 jaar tot by die geboorte van Moses. Die plek van die perikoop (Gen. 1:28) in die struktuur van die boek val dus in skeppingsgedeelte, en meer spesifiek op die 6 de dag van die skepping. Op die 6 de dag het God al die diere en die mens gemaak. Nadat God die mens gemaak het, het God hierdie woorde in die perikoop uitgespreek: "Wees vrugbaar en vermeerder en vul die aarde." Hierdie woorde is juis dan die rede vir die bestudering van een van die doele van die seksuele in hierdie studie.

Die genre van die perikoop en van die perikoop se boek

Whybray (2000:39) se dit is belangrik om die boek Genesis reg te verstaan, en dat die genre van Genesis moet wees: Hterer. Volgens Watkins (2002) en

Hobbins (2007) is die genre van Gen.1 baie moeilik om vas te stel. Dit val tussen prosa en poesie, dit is stylvol, baie formeel, en hoogs gestruktureerd. Dit is 'n soort van stylvolle verhaal-vertellende genre. Daar kan ook gese word dat dit nie 'n historiese narratief is nie omdat daar nog geen menslike ooggetuies was tot en met vers 26 nie. Omdat die genre nie vasgepen kan word nie, moet daar na die doel van die perikoop gekyk word, en die oorgrote doel was om die afstammelinge van Adam en Eva te vertel van die teologiese waarhede omtrent God, die wereld waarin hulle is, wat dit is om mens te wees en waar die mens se oorsprong is.

Ontleding van die gedagteopbou van die perikoop Gen. 1:28

Die Seen van God

I—► 1:28a,b En God net hulle geseen, en God het vir hulle gese

Die opdrag van God

1:28c Wees vrugbaar en vermeerder en vul die aarde

Die oogmerke van die vrugbaar en vermeerder-opdrag

—►

1:28d onderwerp dit en heers oor die visse van die see en die voels van die hemel en oor al die diere wat op die aarde kruip.

Qpenbarinashistoriese plasina van die perikoop

Van Zyl (1997) maak die stelling dat die seen van God in hierdie perikoop (1:28) net betrekking het op die vermoe om vrugbaar te wees en vir die menslike ras om te vermeerder. Die term van "Wees vrugbaar en vermeerder" kom meer as 40 keer voor tussen Genesis 1:22 en Eksodus 1:20. In die begin en na krisisgebeure soos die sondvloed (9:1), die afsondering van Abram (12:1-3), die vlug van Jakob (28:14), en die trek Egipte toe (Eksodus 1:7), was dit noodsaaklik

dat die mens in getalle moes toeneem, en veral die van die verbondsmense. God se doel agter hierdie opdrag om vrugbaar te wees en baie te word, was om die aarde te laat bewoon en te bewerk.

Die sosiohistoriese konteks van die perikoop

Die sosiale, politieke en godsdienstige omstandighede van die eerste lesers/hoorders en hulle reaksie daarop

Vosloo (1999:4) maak die stelling dat die eerste lesers van Genesis die mense van die na-ballingskaptydperk was. Daar was volgens Vosloo (1999:4) ook lesers in die eerste fases van die ontstaan van die boek, maar dit is fisies onmoontlik om bo alle twyfel te bepaal wie hulle was. Daarby bevat Genesis die neerslag van die leefwereld en opvattings van verskillende tye. Die boek Genesis gaan allereers oor die verskillende tye waarvan dit vertel, maar dit weerspieel ook iets van die wordingstye, en dit sluit ook in die tyd toe dit finaal afgerond is.

Die geloofskeuses waarvoor die perikoop die eerste lesers/hoorders gestel het Die geloofskeuse waarvoor die volk dus gestel is, is om nie hoop te verloor nie. Die volk het met trane in die oe terug gekyk na die oertyd, na 'n land wat verlore is, 'n tempel wat verwoes is, 'n kultus wat nie funksioneer nie en ook hulle vryheid wat weggeneem is. Hierdie hoop is gevestig in God se werke van gister en eergister (Vosloo, 1999:6).

Woordstudie van belangrike begrippe

En God het hulle geseen, en God het vir hulle gese: Wees vrugbaar en

vermeerder en vul die aarde, onderwerp dit en heers oor die visse van die see

en die voels van die hemel en oor al die diere wat op die aarde kruip.

As daar na die betrokke perikoop gekyk word, is daar drie begrippe wat vir hierdie studie-doeleindes uitstaan. Die eerste is "vrugbaar ( TVB / p£rah)", die

tweede is "vermeerder (m~i / rab£h)" en die derde is "vul (t^o / K^Q )(m^le' /

mala')".

Hierdie drie begrippe gaan nou in meer besonderhede bestudeer word.

vrugbaar (n~i3 / par£h)- ontleding: verbum

Volgens Brown, Driver & Briggs (2000) is die betekenis van die woord vrugbaar (parali):

• Om vrug te dra • Om vrugbaar te wees

• Tak met vrugte

• Die oorsaak te wees van vrug dra

Gevolgtrekking:

Wanneer hierdie begrip vrugbaar (paYah) in die konteks van die perikoop Genesis 1:28 gebruik word, beteken die begrip "vrugbaar" niks anders as om vrugbaar te wees nie, met ander woorde, vrugbaar te wees sodat kinders gebore kan word, vrugbaar te wees dat die menslike ras kan voortbestaan.

vermeerder (rrn / rab£h) - ontleding: verbum

Volgens Brown, Driver & Briggs (2000) is die betekenis van die woord vermeerder (raMh):

• Is of om groot te word • Is of om baie te word • Is of om ontelbaar te word

• Vermeerder (mense, diere of dinge)

• Om groot te maak, vergroot, vermeerder • Om baie te maak, om baie te he

• Om buitensporig te vermeerder

Gevolgtrekking:

Wanneer hierdie begrip vermeerder I rabah in die konteks van die perikoop Genesis 1:28 gebruik word, beteken die begrip "vermeerder" om letterlik meer te word, uit te brei, te vermeerder.

vul (v&a / *6a Hmale' / mala')- ontleding: verbum

Volgens Brown, Driver & Briggs (2000) is die betekenis van die woord vul (male* / mala'):

• Om te vul • Om vol te wees • Volheid, oorvloed

Gevolgtrekking:

Wanneer hierdie begrip vul (male' / mala') in die konteks van die perikoop Genesis 1:28 gebruik word, beteken die begrip "vul" om letterlik die aarde te vul met mense.

Skrif-met-Skrifvergelykina

Die begrip van "vrugbaar en vermeerder" wat hier in Gen. 1:28 gebruik word, kom ook voor in Gen. 1:22; 8:17; 9:1; 9:7; 17:6; 17:20; 28:3; 35:11; Esegiel 36:11 en nog andere plekke. In al die betrokke perikope het hierdie begrippe dieselfde beginsel: Die mens moet vrugbaar wees en vermeerder. Hierdie begrip bevestig dus die tweede doel van die seksuele, naamlik dat die seksuele ook bedoel is vir voorplanting.

Godsooenbarina in die perikoop

Die gebeurtenisse wat in Genesis afspeel, openbaar die manier waarop God Homself in sy grootheid en goedheid bekend stel. Die perikoop gaan dus om wie Hy is en wat Hy doen.

Opsomming en gevolgtrekking rakende die eksegese van Genesis 1:28

In hierdie perikoop het God die mens geseen, en hierdie seen het uitsluitlik net te doen met die vrugbaarheid van die mens, en dit vir die doei van voortpianting sodat die mensiike ras kan vermeerder (Van Zyl,1997). Dit bring die doei van die seksuele as voortpianting duidelik na vore.

2.9.4 Plesier - Eksegese van Pred. 9:9