H2.3 Uitkomsten kwalitatief onderzoek: (eind)waarden die jongeren belangrijk vinden bij: studeren en zelfstandig wonen.
De resultaten van het waardenonderzoek zijn vormgegeven aan de hand van betekenisstructuren (BSA). (Bijlagen 2.1 t/m 2.4) Betekenisstructuuranalyse is een onderzoeksmethode waarmee kan worden vastgesteld hoe concrete eigenschappen (attributen) van een organisatie, dienst of product kunnen worden geabstraheerd naar waarden en waarden op hun beurt kunnen worden vertaald naar concrete eigenschappen (Eurib, 2013)
30
H2.3.1 Studeren (BSA ‘Studeren’ Bijlage 2.1)
Aan de hand van diepte-interviews onder huidige huurders is naar voren gekomen dat de drive om te studeren voortkomt uit de opvoeding. Alle geïnterviewden geven aan dat de ouders een grote rol hebben gespeeld. “Het is toch ook gewoon logisch?” is het voornaamste antwoord op de waarom-vraag.
De opvoeding van ouders is bepalend aangezien de studenten, volgens hen, van jongs af aan hebben meegekregen dat (door)studeren belangrijk is. Ook zit er een bepaalde vanzelfsprekendheid in. Studiefinanciering, volgens de oude regeling, draagt bij aan dat gemaksgevoel. “Het gaat allemaal vrij makkelijk.” Daarnaast benadrukken TU/e-studenten dat het vanuit VWO een logische vervolgstap is om minstens een universitaire opleiding te genieten. Bij HBO-studenten is de opleidingsgraad geen vereiste maar is doorstuderen eveneens het devies. Daarbij geven zowel WO- als HBO-studenten aan dat het hebben van toekomstperspectief hierbij het doel is. De eindwaarde die daaruit weer voortkomt is succesvol zijn, wat volgens Rokeach een gevoel van prestatie geeft. Succes in deze is dus niet per definitie verbonden aan een goed salaris. Wel wordt als een fijne bijkomstigheid gezien. Naast de rol van ouders is de eigen wil om de kennis te verbreden een belangrijke factor. De geïnterviewden benadrukken dat de studie aan moet sluiten bij iets waar hun interesse ligt. Het is een bepaald soort vrijheid die de studenten najagen. Het gaat om keuzevrijheid, vrijheid in hun persoonlijk leven, zelfontwikkeling… Uiteindelijk blijkt het iets voor zichzelf betekenen het allerbelangrijkste. En dat sluit naadloos aan op ‘het gevoel van prestatie’ en ‘geluk’ van Rokeach.
“Eindwaarden zijn de waarden die men nastreeft in zijn of haar leven” (Rokeach 1973)
WAARDEN EINDWAARDEN VAN ROKEACH
Iets voor jezelf betekenen, succesvol zijn Tabel 03 | Eindwaarden ‘Studeren’
H2 | EXTERNE ANALYSE
DOELGROEP > HET WAARDENONDERZOEK
31
2.3.2 Zelfstandig wonen (BSA ‘Zelfstandig wonen’ Bijlage 2.2)
Naast het waarom achter het studeren te onderzoeken, is het eveneens interessant om te achterhalen waarom studenten op zichzelf gaan wonen. Zelfstandig wonen wordt voornamelijk gezien als een gevolg van het willen studeren. Het leeuwendeel van de geïnterviewden komt oorspronkelijk niet uit Eindhoven. De studenten geven aan dat de keuze voor Eindhoven als nieuwe woonplek geleidelijk aan is ontstaan. Logischerwijs omdat Fontys Eindhoven en TU/e de gewenste studies aanbieden en zij zich dus automatisch aan de stad Eindhoven verbinden. Dat geldt overigens voor beide doelgroepen (regulier en shortstay). De keuze om op zichzelf te wonen, zelfstandig, is daarentegen een erg persoonlijke beslissing. Iets wat voornamelijk het geval is bij de reguliere student. Short stayers zijn dan weer situatiegebonden en zijn in die zin noodgedwongen om naar Eindhoven te verhuizen. Qua motivatie om uit huis te gaan zijn er dan ook verschillen tussen beide doelgroepen. Wat opvallend is bij reguliere studenten is dat de drang om vrijheid vrijwel meteen genoemd wordt. Een gewichtige waarde die mee kan wegen in de beslissing om uit huis te gaan.
De reguliere studenten geven ook aan behoefte aan rust te hebben en enkel aan zichzelf willen hoeven denken. Daarbij komt dat zij een bepaalde onafhankelijkheid willen nastreven. Met name de behoefte aan onafhankelijkheid wordt vrijwel in elk interview benoemd. Het geeft hen het gevoel dat zij op eigen benen kunnen staan, zelfstandiger worden/leren zijn en hun eigen keuzes (moeten) maken. Dus, dat ze de vrijheid hebben om te doen en laten wat hen blieft. Persoonlijke ontwikkeling. Hoewel de behoefte aan vrijheid, het onafhankelijke, sterk naar voren komt, benadrukken meerdere studenten dat het niet aan hun opvoeding of thuissituatie heeft gelegen. Eigen keuze.
Daarnaast speelt ook het sociale aspect mee. Dit geldt overigens niet voor alle reguliere studenten. Hiermee wordt gedoeld op het stereotype dat studenten het opbouwen van een spannend sociaal leven nastreven. Integendeel, vier van de negen reguliere studenten
benadrukken daar nooit behoefte aan te hebben gehad. Het sociale aspect wordt dan ook over het algemeen gezien als iets waar je in kan rollen. “You embrace it and give it a big hug.” Het wordt bijna nooit als drive of reden aangestipt waarom iemand op zichzelf is gaan wonen. Een andere noemenswaardige uitkomst is ook dat het thuisgevoel persoonsgebonden is. De een vindt dat het hebben van een sociaal leven bijdraagt aan het creëren een thuisgevoel terwijl een ander dat totaal niet vindt.
Zoals gezegd zijn short stayers gebonden aan hun veranderende situatie. Uit huis wonen is dan ook eerder een logisch gevolg dan een bewuste keuze. Aan de buitenlandse studenten is wel gevraagd waarom zij ervoor kozen om in een ander land te studeren. Hierop is het antwoord dat zij andere culturen willen leren kennen, dus hun horizon willen verbreden en zich willen specialiseren. Vrijheid wordt door Rokeach gezien als een belangrijk eindwaarde. Studenten willen een gevoel van onafhankelijkheid en keuzevrijheid hebben
WAARDEN EINDWAARDEN VAN ROKEACH
Iets voor jezelf betekenen, succesvol zijn Tabel 04 | Eindwaarden ‘Studeren’
H2 | EXTERNE ANALYSE
DOELGROEP > HET WAARDENONDERZOEK
32
In het Klantonderzoek 2014 geeft 72,51% (van de 600 respondenten) aan te zijn verhuisd of op zichzelf is gaan wonen omwille van de locatie van de school. Dit dient te worden geïnterpreteerd als ‘in welke stad ligt de school.’, vergelijkbaar met de situatie van short stayers. Daarnaast maakt bijna 60% duidelijk dat de behoefte aan zelfstandigheid de doorslaggevende factor is. Het studentenleven, in een bredere context het sociale aspect, volgt op de voet. Circa 50% van de ondervraagden geeft dit als beweegreden aan. Een kleine minderheid van 8% duidt relatie als reden aan. (In bijlage H2.01 is tabel opgenomen)
2.3.3 Subconclusie ‘zelfstandig wonen’
Overeenkomsten tussen uitkomsten enquête Klantonderzoek 2014 en Waardenonderzoek 2015 Uit de enquête blijkt dat de meerderheid (72,15%) aangeeft dat de locatie van de school de voornaamste reden is om op kamers/zichzelf te wonen. Dat maakt het een situatiegebonden keuze. (Toekomstige) Studenten verhuizen naar de stad waar zij studeren. De precieze reden is echter niet onderzocht. Het kan dus te maken hebben met onder andere de afstand, het gemak, etc. Aan de andere kant geeft ca. 60% aan dat de behoefte aan zelfstandigheid ten grondslag ligt van hun keuze.
De beslissing van studenten om op zichzelf te wonen blijft niettemin een (zeer) persoonlijke keuze. Desalniettemin zijn er overeenkomsten te zien tussen de resultaten uit het
Klantonderzoek en de interviews. Wat opvalt is dat ‘de behoefte aan zelfstandigheid’ in beide onderzoeken als voorname reden wordt gezien. Tijdens de interviews (huidig onderzoek) is een diepere betekenis aan die ‘zelfstandigheid’ gegeven. Er wordt namelijk gesproken over vrijheid. Studenten geven aan dat er een behoefte is om vrij te zijn. In het nemen van eigen beslissingen, eigen keuzes, in het bepalen hoe je leeft. Geen verantwoording aan je ouders. Op zichzelf wonen is een eigen keuze. Het is de volgende stap in iemands leven. En de studententijd leent zich daar prima voor.
Wat de resultaten uit de enquête eveneens laten zien is dat het sociale aspect (in de
enquête aangeduid als studentenleven) meeweegt. De studenten die voor dit onderzoek zijn geïnterviewd benaderen het studentenleven iet wat genuanceerder. De nadruk wordt gelegd op de persoonlijke invulling ervan en dat dat niet uit het zicht verloren mag worden. Met andere woorden; het stereotype student geldt niet voor iedereen. Niettemin wordt het sociale aspect, het ontdekken van je leven, gezien als een
onderdeel. Vanuit dat perspectief moet het studentenleven benaderd worden als leven met vrijheid en het hebben van een sociaal leven.
2.3.3.1 Redenen waarom studenten op zichzelf gaan wonen in een notendop
• Studenten uit andere steden, verhuizen naar de stad waar de school zich bevindt (noodzaak);
• Studenten hebben de behoefte om zelfstandig te zijn en willen niet meer bij hun ouders wonen;
• Studenten gaan op zichzelf wonen omdat het ze toe zijn aan een nieuwe stap in hun leven (behoefte);
H2 | EXTERNE ANALYSE
DOELGROEP > HET WAARDENONDERZOEK
13
2.3.4 Welke rol speelt Vestide in de levens van studenten? (BSA ‘Rol Vestide’ Bijlage 2.3) Nu bekend is waarom men gaat studeren en uiteindelijk op zichzelf gaat wonen, wordt dieper in gegaan op de rol die Vestide in het leven van de student speelt. Om erachter komen hoe de student of huidige huurder Vestide ziet, is tijdens het interview gevraagd wat die rol precies is. Toegegeven; het betreft een abstracte vraag, maar via deze weg is het gelukt te achterhalen wat Vestide voor de student/huurder betekent. En, niet geheel onbelangrijk, wat voor een waarde zij aan die rol koppelen.
Over het algemeen wordt aangegeven dat Vestide in hun ogen niet anders is dan andere dienstverlenende organisaties. “Ik betaal mijn huur, zij verhuren een kamer.” zo klinkt het eenstemmig. Daarbij komt dat de huurder vindt dat je niet meer mag of kan verwachten dan goede service. Maar tegelijkertijd is de minimale verwachting (goede service) ook een vereiste die zij aan een studentenhuisvester stellen. Op basis van hun positieve reacties over de huidige dienstverlening blijkt dat Vestide daar zeker in slaagt. Ook wordt Vestide omschreven als de onzichtbare helpende hand. “Je ziet ze nooit maar alles wordt wel consequent gedaan.” De service is dus on point. Alle geïnterviewden geven tevens aan dat ze het gevoel hebben dat ze op iemand terug kunnen vallen. Dat is fijn. Dat geeft een bepaalde zekerheid.
Een andere belangwekkende uitkomst is dat 6 van de 9 reguliere studenten aangeven dat zij (veel) minder verwachten doordat zij eerder bij een particulier hebben gehuurd. Particulier wonen kan dus het verwachtingspeil van studenten verlagen. Deze gedachte heerst overigens ook bij een short stayer.
Wat betekent dit schema?
De student verwacht dat een huisvester goede service verleend. Vestide wordt ook puur gezien als een studentenhuisvester. De student verwacht dus - op zijn minst - goede service van Vestide. Over het algemeen, zo blijkt uit de interviews, voldoet Vestide daar ook aan. De waarde die de student vervolgens aan service van Vestide verbindt is makkelijk wonen. “Er gaat iets kapot, en het wordt snel gefixt.”