Nationale Operaties Defensie Kerngegevens Defensie 2018
13.2 Wie is wie bij Defensie
In tegenstelling tot civiele hulpdiensten kent Defensie vier krijgsmachtdelen die op sommige onderdelen in uniform en aanspreektitels verschillen. De krijgsmachtdelen zijn: (allemaal “Koninklijk”) Marine, Landmacht, Luchtmacht en Marechaussee. De aanspreektitel en rangbenaming is met name bij de Marine verschillend. Marinemannen en -vrouwen dragen doorgaans blauwe werkkleding. De mariniers dragen een camouflagetenue met op de linker mouw “korps mariniers” aangebracht. Voorts hebben mariniers een rode bies in de broekspijp van hun nette uniform. De rang van Admiraal bestaat in feite
De koning mag als lid van de regering geen deel uitmaken van de Krijgsmacht. De Koning draagt in plaats van rangonderscheidingstekens dit
Bij de Luchtmacht zitten de rangsonderscheidingstekens net als bij de Marine op de mouw van de jas van het zogenoemde Dagelijks Tenue. Het
gevechtstenue (GVT) heeft deze tekens op de schouder.
Ter ondersteuning van de CDS functioneert de Defensiestaf; in feite de hoogste militaire leiding. Naast onderdelen als “Internationale Militaire
Samenwerking”, “Bureau Reservisten en Samenleving”, het Defensie Cyber Commando (DCC), of “Evaluaties” staan ook een aantal directies de CDS bij. De Directie Operaties (DOPS) stuurt Nationale Operaties aan.
13.3.1 Commandant der Strijdkrachten
Als lid van de Bestuursstaf draagt de Commandant der Strijdkrachten (CDS) bij aan alle integrale beleidsontwikkeling door de Bestuursstaf. Daarbij draagt de CDS zorg voor de ontwikkeling van het operationele beleid. Uit het
13.3 Defensiestaf
bereiken? In de rollen van de CDS als corporate planner, behoeftesteller én corporate operator is de beleids-, plannings- en begrotingsprocedure in
belangrijke mate richtinggevend. De CDS is daarin belast met het opstellen en beheren van de investerings- en exploitatieplannen, de integratie van alle afzonderlijke plannen en het opstellen van het Defensieplan.
In zijn rol van corporate operator verzorgt de CDS de aansturing van de
operationele inzet en het gereedstellingsproces bij de Operationele Commando
’s (OPCO). Hij ‘kanaliseert’ het uit te voeren beleid naar de OPCO’s. In deze zogenaamde ‘trechterrol’ bewaakt de CDS de samenhang en uitvoerbaarheid.
Dit gebeurt al in de fase waarin het beleid door onderdelen van de Bestuursstaf
De Bestuurs- en Defensiestaf van het Ministerie van Defensie zijn gehuisvest in het Plein Kalvermarktcomplex in Den Haag
functionarissen uit de Bestuursstaf en de overeenkomstige functionarissen uit de staven van de OPCO’s evenzeer rechtstreeks met elkaar.
De ondersteuning van de OPCO’s door de dienstencentra geschiedt in een klant -leverancier relatie. Sturing door de CDS vindt in beginsel plaats door het geven van opdrachten en het daarbij ter beschikking stellen van middelen aan de OPCO’s. Als corporate planner heeft de CDS tevens een rol bij de toewijzing van middelen aan de Defensie Materieel Organisatie (DMO) en het Defensie Onder-steuningscommando (DOSCo), voor zover de daaronder ressorterende
bedrijven en dienstencentra hun exploitatie niet (volledig) dekken uit inkomsten die zij genereren uit de verkoop van goederen of de levering van diensten.
Als verantwoordelijke voor de operationele gereedstelling en inzet van de krijgsmacht heeft de CDS de bevoegdheid aanvullende prioriteiten te stellen bij de door dienstencentra te leveren producten en diensten aan de OPCO’s.
De plaatsvervangend CDS (P-CDS) kan de CDS waarnemen in al zijn taken.
13.3.2 Directie Operaties
De Directie Operaties (DOPS) is verantwoordelijk voor het plannen,
voorbereiden, uitvoeren, ondersteunen en aansturen van de operaties van de Nederlandse Strijdkrachten, inclusief de Nationale Operaties. Binnen de DOPS is de plaatsvervangend directeur (PD-DOPS) primair verantwoordelijk voor de Nationale Operaties.
De DOPS is ingericht volgens de zogenoemde J-structuur, zoals die binnen de NAVO uniform is. Elke functionaliteit heeft een nummer zoals “Personeel”
bijvoorbeeld J1 is.
De J3 is verantwoordelijk voor de uitvoering van de operaties. Onder de J3 valt onder meer het Defensie Operatie Centrum (DOC) dat 24/7 bezet is en zorgt voor de actuele inzet in binnen- en buitenland en het verwerken en
doorgeleiden van inkomende en uitgaande berichten.
De Sectie Nationale Operaties is ook onderdeel van J3 en die sectie is
verantwoordelijk voor alle militaire bijstand (niet zijnde de inzet van de Koninklijke Marechaussee)en steunverlening door Defensie.
13.3.2.1 Sectie Nationale Operaties
De sectie Nationale Operaties is verantwoordelijk voor de (beleidsmatige) voorbereiding, aansturing en afhandeling van Nationale Operaties zoals beschreven in de paragrafen 14.4 tot en met 14.6 en 14.8.
De sectie NatOps bestaat uit een sectiehoofd en drie vaste medewerkers, naar behoefte aangevuld met parttime militairen. De vaste medewerkers komen van verschillende krijgsmachtdelen. De sectie is 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar en beschikbaar door middel van piketdiensten.
Naast inzet in Nederland zoals in de paragrafen 14.4 tot en met 14.7
beschreven is de sectie ook verantwoordelijk voor de aansturing van militaire inzet ten behoeve van internationale noodhulp en humanitaire hulpverlening (paragraaf 14.8).
De zogenoemde Maatschappelijke Dienstverlening (MADI) – verschilt met militaire steunverlening – is een doorgeschoven verantwoordelijkheid naar de Operationeel Commando’s (zie 13.3.3). Met dit mandaat vragen OpCo’s de sectie Nationale Operaties weliswaar om advies in die gevallen dat de
dienstverlening maatschappelijk, politiek of juridisch ‘gevoelig’ is of kan zijn.
13.3.2.2 Defensie Operatie Centrum
Het Defensie Operatie Centrum (DOC) heeft een spilfunctie binnen de Directie Operaties. Het staat 24 uur per dag, 7 dagen per week in contact met alle Defensieonderdelen en eenheden die deelnemen aan internationale en nationale operaties. Medewerkers bij het DOC verzamelen alle berichten en rapportages van lopende en verwerken deze informatie in rapportages en overzichten. Zij informeren indien nodig de D-DOPS en sleutelfunctionarissen binnen de DOPS continu over belangrijke ontwikkelingen en eventuele
calamiteiten.
Daarnaast is het DOC verantwoordelijk voor de ochtendbriefing van de
Voor Nationale Operaties en de daarbij geldende aanvraagprocedures is het DOC zeg maar de ‘brievenbus’ van Defensie. Alle aanvragen komen er binnen en de medewerkers dragen zorg voor de juiste verspreiding ervan. Zij houden ook contact met de operatiecentra van de krijgsmachtdelen en de brigades over de uitvoering ervan.
13.3.2.3 Opschaling binnen Defensie
Wanneer er een crisis is, schaalt ook het departement van Defensie op. Dat kan zijn wanneer er een incident is met de in het buitenland ingezette troepen of binnen de organisatie in Nederland. Met het DOC beschikt Defensie al over een coördinatiecel voor alle lopende operaties in binnen- en buitenland. Het DOC schaalt dan door naar een ruimere bezetting waarmee een Crisis Advies Team (CAT) wordt geformeerd dat het Defensie BeleidsTeam (DBT) kan adviseren over de te nemen maatregelen. Het DBT wordt voorgezeten door de SG.
13.3.3 Operationele Commando’s
De Operationele Commando’s (OPCO) ofwel krijgsmachtdelen richten zich op het primaire proces van Defensie. Op aanwijzing van de CDS zijn zij
verantwoordelijk voor het formeren en gereed stellen van eenheden en personen. Het OPCO draagt ook zorg voor de personele en materiële
instandhouding van ingezette eenheden tijdens een operatie. Ten slotte is het OPCO ook verantwoordelijk voor de nazorgfase van een inzet, inclusief de recuperatie van de operationeel ingezette capaciteit. Voor elke nationale operatie wordt door de CDS (door tussenkomst van de DOPS) een coördinerend OPCO aangewezen. Dit OPCO is voor de uitvoering van de actie
verantwoordelijk.
In de volgende secties worden de OPCO’s behandeld.
De Koninklijke Marine zet zich met vloot en mariniers wereldwijd in voor vei-ligheid op en vanuit zee. De Marine kan zelfstandig operaties uitvoeren. Optre-den kan ook samen met de Landmacht, Luchtmacht, Marechaussee en met bui-tenlandse bondgenoten. In Nederland en in het buitenland helpt de Marine bij crisisbeheersingsoperaties, humanitaire hulpoperaties en bij rampen. De Ko-ninklijke Marine is het oudste onderdeel van de Nederlandse krijgsmacht.