Deze vereniging staat voor het zichtbaar houden van de agrarische cultuurgeschiedenis. Deze vereniging wenst een rijk geschakeerd en per streek verschillend cultuurlandschap in heel Nederland, buiten de steden en de natuurgebieden. Een landschap van deze tijd, met respect voor het verleden en voor de mensen die daar nu werken, wonen en recreëren. VNC vindt dat Nederland als vruchtbare delta de morele plicht heeft een aanzienlijk deel van haar voedselproductie op eigen grondgebied te produceren. Deze agrarische productielandschappen moeten ruimte bieden aan ook andere functies zoals cultuurhistorie, landschapsschoon, recreatie en biodiversiteit. VNC ziet dat er ‘beleid en regels werden gemaakt, nota’s geschreven en termen bedacht, maar er wordt bitter weinig gerealiseerd, en de achteruitgang is alleen afgeremd, niet gekeerd’ (Tabel B1.9).
Tabel B1.9: Vereniging Nederlands Cultuurlandschap. (www.nederlandscultuurlandschap.nl, website bezocht voorjaar 2013).
Initiatief Wat en waarom? Wie en hoe?
Deltaplan voor het
landschap Planmatige aanpak van het landschaps-herstel in Nederland, zoals in Belvedère- gebieden en Nationale Landschappen. Het Deltaplan wil in eerste instantie in deze specifieke gebieden de algemene basiskwaliteit leveren. In Nationale Land- schappen levert ze de landschappelijke basiskwaliteit. Het Deltaplan het hele Nederlandse grondgebied, behoudens de aangekochte natuurgebieden en de steden (Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, 2007).
VNC ziet de oplossing als even simpel als makkelijk: “Als we boeren een markt- conforme prijs bieden, kunnen zij hun oude taak van beheerder van het land blijven uitoefenen. Het maakt de zakelijke boer van tegenwoordig namelijk vaak niet uit wat hij produceert” VNC schat de waarde van een waardevol landschap op 600 miljoen euro per jaar. In dit bedrag is naast de aanleg van een grote hoeveelheid landschapselementen, tevens de aanleg van 50.000 kilometer wandel-, fiets- en kanoroutes opgenomen
Stichting ARK: behoud van natuur en miljarden opbrengst
Stichting ARK is een innovatieve natuurorganisatie die wil laten zien hoe maatschappelijke veranderingen kan leiden tot nieuwe kansen voor natuur en landschap. De stichting stimuleert mensen om die kansen te pakken, vanuit de overtuiging dat meer ruimte voor de natuur in ons denken en handelen de kwaliteit van leven vergroot. De Stichting ARK werkt zonder structurele overheidsgelden. Inkomsten komen vooral uit opdrachten en projecten. ARK ziet vrij toegankelijke natuur als spannend, goed voor de gezondheid en uiteenlopende activiteiten, maar staat ook voor uitgestrekte, robuuste en dynamische natuurgebieden, waarin natuurlijke processen hun gang mogen gaan. Grote natuurgebieden kunnen miljarden aan inkomsten genereren en bieden kansen voor ruimtelijke ontwikkeling. Nieuwe, innovatieve, voorbeeldprojecten worden indien nodig bekostigd met gelden van fondsen en de Nationale Postcodeloterij. Sinds 1996 is ARK een van de inmiddels 81 goede doelen van de Postcode Loterij en ontvangt jaarlijks een half miljoen Euro
Tabel B1.10 Projecten Stichting ARK (o.a.) (www.ark.eu, website bezocht najaar 2012)
Initiatief Wat en waarom? Wie en hoe?
Missing Lynx Stichting Ark werkt aan het verbinden van natuurgebieden, om zo toe te werken naar 'echte‘ wildernis’, en complete ecosystemen, om zo soorten als lynx, wilde kat weer terug te kunnen krijgen in Nederland.
Stichting Ark werkt hieraan samen met partners in verschillende gebieden, zoals Drielandenpark, Kempenbroek en Grensmaas.
De Zandmotor Het project de Zandmotor onderzoekt de mogelijkheden van kustontwikkeling, waarbij optimaal gebruik gemaakt wordt van natuurlijke krachten. Deze innovatieve manier van kustontwikkeling schept extra ruimte voor natuur en recreatie.
De Zandmotor is een project van de provincie Zuid-Holland en Rijkswaterstaat. WNF en ARK adviseren de provincie. Zuid-Hollands Land- schap voert het beheer uit. Verder wordt nauw samengewerkt met Hoogheemraad- schap van Delfland en duinwaterbedrijf Dunea.
Jeugd en natuur Stichting Ark werkt aan draagvlak voor natuur door zich te richten op jeugd. Stichting ARK verzorgt o.a. wilderniservaringen en buitenlessen voor kinderen op hun eigen terreinen.
De stichting geeft buitenlessen aan jeugd op haar eigen voorbeeldterreinen en
bijvoorbeeld dWaallessen in de Gelderse uiterwaarden voor schoolklassen. Klimaatbuffers Klimaatbuffers zijn gebieden waar natuurlijke
processen de ruimte krijgen, waardoor ze diverse functies vervullen, economisch, leefklimaat, veiligheid en natuur (www.klimaatbuffers.nl).
Stichting ARK neemt deel aan de coalitie klimaatbuffers, met Vogelbescherming, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, De 12 Landschapen, WNF en Waddenvereniging. De coalitie wordt mede gefinancierd door het Ministerie van Infrastructuur en Milieu.
Innovatienetwerk: grensverleggende ontwikkeling
InnovatieNetwerk is een stichting die voor grensverleggende vernieuwingen in landbouw, agro- business, voeding en groene ruimte staat. Het gaat om innovaties gericht op duurzame ontwikkeling en met een focus op de langere termijn. Deze grensverleggende vernieuwingen probeert InnovatieNetwerk in gang te zetten door het ontwikkelen van baanbrekende concepten die, eenmaal in praktijk gebracht, zorgen voor ingrijpende veranderingen. InnovatieNetwerk is ingesteld door het ministerie van EL&I (nu EZ) en is ook gelieerd aan dit ministerie, maar vervult haar taken vanuit een onafhankelijke positie, aangestuurd door het bestuur (www.innovatienetwerk.org) (Tabel B1.11).
Tabel B1.11: Concepten van het Innovatienetwerk voor natuur (www.innovatienetwerk.org, website bezocht najaar 2012).
Initiatief Wat en waarom? Wie en hoe?
Knooperven Een Knooperf is een concept waarbij nieuwe bewoners van het buitengebied zorg dragen voor landschapsbeheer. Bewoners hebben er hun eigen woning en delen er een gemeenschappelijk erf. Ze zorgen
gezamenlijk voor onderhoud, versterking en beheer van beplantingen en publiek toegankelijke routes in het omliggende landschap (Innovatienetwerk et al., 2010).
Het concept werd ontwikkeld door een architectenbureau, Innovatienetwerk, de provincie Overijssel en de gemeente Tubbergen. In deze constellatie vindt vanaf 2009 de ontwikkeling van een pilot plaats, Knooperf De Veldboer in de gemeente Tubbergen. Het pilot-erf wordt door de gemeente aangekocht en ontwikkeld. In 2012 zijn de eerste opties op de kavels een feit.
Tijdelijke natuur De kern van Tijdelijke natuur is de mogelijkheid om een ontheffing aan te vragen die de mogelijkheid biedt om tijdelijk natuur de kans te geven zich te ontwikkelen, bijvoorbeeld op leegstaande
bedrijventerreinen. Dit biedt met name kansen aan pionier-soorten
(Innovatienetwerk 2011)
Ontwikkeling van het concept Tijdelijke natuur vindt plaats sinds 2006 in samenwerking tussen het toenmalige Ministerie van LNV, InnovatieNetwerk, ARK en bureau Stroming. Inmiddels is het op verschillende plekken in de praktijk gebracht.
Groengarantie Met groengarantie kan een bindend contract worden opgesteld tussen twee partijen over de omgeving, bijvoorbeeld huizenbezitters
De koper van de garantie kan een huiseigenaar, belangenvereniging, terreinbeherende organisatie, bedrijf of
Initiatief Wat en waarom? Wie en hoe? houden. Verkopers worden door het
vestigen van een Groengarantie gehouden aan het (nalaten van) een actie of een handeling, bijvoorbeeld het niet bebouwen van een stuk groen, of juist het aanleggen van groen (www.groengarantie.nl).
vergoeding ontvangt, de verkoper, is altijd een grondeigenaar: agrariërs, gemeenten, terrein beherende organisaties,
projectontwikkelaars of andere partijen kunnen een Groengarantie verkopen. Waardevol groen Een boek over waardevolle bijdragen van
burgers en bedrijven aan groen in Nederland. Zeventien portretten van bijzondere eigenaren en hun natuur, ruim honderd ideeën om geld te verdienen met groen en advies voor overheden om hun beleidsinstrumenten te verbeteren (Innovatienetwerk, 2012).
Particuliere natuureigenaren, zowel burgers als bedrijven, laten in inspirerende bijdragen zien hoe ze geld verdienen met natuur en landschap. Een in 2012 herdrukt boek met nieuwe verdienmodellen en alternatieve vormen van financiereng van aanleg en beheer van natuur.