In deze paragraaf zal voor elk kenmerk worden aangegeven hoe bevestigende/positieve reacties door respondenten overeen lijken te komen met de onderzoeksbevindingen. Elk kenmerk zal kort worden toegelicht en vervolgens wordt het kenmerk zoals deze in het concept adviesinstrument is weergegeven worden getoond. Een volledig overzicht van de vergelijking van antwoorden van respondenten is te vinden in bijlage V.
Volledige openheid
Met name mevrouw [respondent a] kwam tijdens de dialoog met mogelijke manieren om dit kenmerk in de praktijk toe te passen. Zo stelde zij dat het wellicht in het begin van de PLC mogelijk is dat bedrijven hun krachten bundelen en onder volledige openheid een markt creëren waarin ze later allen winst kunnen maken. Dit komt in zekere zin overeen met wat Von Hippel en Von Krogh (2003 en 2005) opmerken met hun Private-collective innovatiemodel: onder bepaalde omstandigheden hoeft een privé investering niet in gevaar te komen wanneer men deelt in alle openheid. Er zijn situaties waarin openheid juist individuele winst oplevert.
In het begin samen een markt ontwikkelen om daar later individueel de vruchten van te plukken lijkt zo’n situatie. Hiervoor is uiteraard wederzijds vertrouwen, een gevoel van veiligheid, wederzijdse afhankelijkheid en wederzijds belang voor nodig.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Openheid van proces, product, kennis.
-Wederzijds vertrouwen, -Gevoel van veiligheid -Wederzijdse afhankelijkheid, -Wederzijds belang.
Proces:
- kan iedereen vrijelijk deelnemen? - is tussentijdse sturing mogelijk? - wordt alles eerlijk/openlijk
besproken/gedeeld? Product:
- kan iedereen vrijelijk gebruik maken?
- is het product onderhevig aan fabricagegeheim of restrictieve octrooien?
Kennis:
- mag iedereen het vrijelijk (her)gebruiken?
- wordt het evolutionair ontwikkeld (dwz wordt kennis verbeterd adhv feedback)?
Private-collective innovatiemodel.
Marktgestuurde tussentijdse incrementele verandering
De heer [respondent c] kwam tijdens de dialoog te spreken over een systeem dat [bedrijf c] aan het ontwikkelen is die marktgestuurde tussentijdse incrementele verandering en continue,
multi-dimensionele feedback mogelijk moet maken. Dit systeem zal ingezet worden onder belanghebbenden om voordeel te doen uit aansturing door feedback van een grote groep verschillende achtergronden (heterogenen groep).
De heer [respondent c] ging niet in detail over de functionaliteit en opbouw van het systeem. Maar wanneer gekeken word naar de oplossingsrichting van een belangengemeenschap (de oplossingsrichting van dit kenmerk) ziet men dat ondermeer een juiste infrastructuur, servicewaarde en interactiviteit bepaald moet worden. Dit is bij de ontwikkeling van het systeem van [bedrijf c] ook bepaald.
Wanneer het systeem in gebruik genomen gaat worden is er spraken van ontwikkeling door verbetering (marktgestuurde incrementele verandering) en is de structuur van de ontwikkelpoule te typeren als netwerkstructuur. Daarnaast is volledige openheid van het proces, en het product (kennis) ook aan de orde, anders is continue verbetering door feedback niet goed mogelijke. Het systeem op zich is uiteraard het facilitair medium.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Markt gestuurde tussentijdse incrementele verandering & Korte ontwikkel iteraties.
Nadruk op verbetering ipv perfectie tijdens ontwikkelen (= evolutie ipv constructie). Ontwikkelingen vinden plaats in een netwerkstructuur ipv traditioneel NPD projectstructuur. Continue,
multi-dimensionele feedback.
Volledige openheid van het proces, product en kennis (voor, tijdens, na).
Heterogene feedback poule. Facilitair medium (i.e. intranet, internet, extranet).
Zijn ontwikkeliteraties kort en vinden beslissingen plaats aan de hand van tests in de daadwerkelijke
gebruiksituatie? (= extern) Maakt de markt kennis met het product alvorens het geheel doorontwikkeld is?
Is de feedback poule zowel intern als extern?
Is het ontwikkelproces gebaseerd op verbetering ipv perfectie?
Zie de oplossingsrichting van Belangengemeenschap: Vaststellen type belangengemeenschap waaraan de klant behoefte heeft: online gemeenschapraamwerk. Gebruik het Klantbinding raamwerk om de juiste: - technische infrastructuur, - service waarde - interactiviteit, te bepalen. Passieve coördinatiefunctie
De heer [respondent c] gaf aan dat auteurs een zekere mate van autonomie hebben in de manier waarop zijn hun werk doen. Auteurs zijn te typeren als innovatieve kenniswerkers. Zij ontwikkelen kennis. Handelen en invulling van werkzaamheden dienen vrij te zijn, in het belang van de ontwikkeling van deze kennis. Strakke regie door een centrale coördinatiefunctie zou de kennisontwikkeling kunnen ondermijnen omdat het onmogelijk is om alles op een centraal punt te overzien, begrijpen en daarop adequaat te kunnen handelen.
In de mediasector is derhalve sprake van een minder actieve coördinatiefunctie. Coördinatie door standaardisatie van vaardigheden en onderlinge afstemming zijn aan de orde. Daarnaast is [bedrijf c] een systeem aan het ontwikkelen waarin het concept van aansturing door korte ontwikkeliteraties door feedback uit de gemeenschap mogelijk zal zijn.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Passieve coördinatie-functie.
Autonomie van werknemers. Radicale/innovatieve kenniswerkers (voldoende geschoold personeel). Korte ontwikkel/feedback iteraties. Zinvol wanneer:
Zijn taken complex en op voorhand niet te plannen/sturen?
Zijn kenniswerkers te typeren als radicaal/innovatief?
Zijn taken niet op te delen in gemakkelijk te coördineren deeltaken?
Vindt sturing (coördinatie) plaats dmv korte feedback loops?
Hangt succesvolle afronding van
Coördinatie door: Onderlinge afstemming. Standaardisatie van vaardigheden.
Standaardisatie van normen en waarden.
Korte ontwikkel en feedback iteraties.
werkzaamheden af van adhoc beslissingen van radicale/innovatieve kenniswerkers?
Giftcultuur
[respondent a] en [respondent b]merken op dat een giftcultuur mogelijk zou kunnen worden gecreëerd in een gesimuleerde of beschermde omgeving. Deze omgeving dient zich volgens [respondent a] buiten de dagelijkse praktijk van de organisatie te bevinden om de dagelijkse processen niet in gevaar te brengen en hiërarchische macht moet worden weggenomen. [respondent b]voegt daaraan toe dat het een beschermde omgeving moet zijn, een omgeving waar bestaande verhoudingen niet tellen (hiërarchische macht wegnemen), maar ook niet in gevaar gebracht kunnen worden.
Wanneer het topmanagement de middelen beschikbaar stelt om dit te faciliteren dient dit te gebeuren zonder restricties. Men moet in een dergelijke omgeving de vrije hand hebben. In die zin wordt materiele schaarste, binnen een afbakening uiteraard, gecreëerd. Organisatieleden die betrokken zijn kunnen overtuigt raken van de kracht van een dergelijke cultuur doordat zij het ervaren. Dit zal het vertrouwen in de cultuur en in de gemeenschap ten slotte doen toenemen. Overtuiging in een dergelijke cultuur wordt door het topmanagement uitgedragen doordat zij middelen beschikbaar stelt, maar zou kracht bij gezet moeten worden door empathie, welwillendheid uit te dragen en te belonen.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Giftcultuur. Ontbreken van materiele schaarste.
Vertrouwen in gemeenschap. Dyadische reciprociteit. (Reciprociteit vanuit de gemeenschap)
Als de complexiteit van werkzaamheden onevenredig (kwadratisch) toeneemt wanneer meerdere ontwikkelaars worden toegevoegd is er sprake van een traditionele manier van werken: Brooks’s wet.
Zijn ontwikkelaars geïnteresseerde soortgenoten ipv aangestelde experts?
Is autoriteit enkel mogelijk door substantiële bijdrage, reputatie en sociaal geaccepteerd leiderschap (social standing) i.e. gezag, of kan autoriteit door macht genomen worden door economic standig (i.e. onevenredig materieel bezit)? Is reputatie het enige machtsmiddel of kan de leider dwang uitoefenen?
Organisatie leden dienen te worden overtuigd door te ervaren.
Trustgames ter verhoging van vertrouwen in open methode en samenwerking in
netwerkstructuren. Belangengemeenschap creëren.
Delen en empathie moeten worden beloond (privileges). Top management moet delen, empathie en welwillendheid uitdragen.
Leiderschap moet worden verdiend door kennis, kunde en aanzien. i.e. via democratisch proces ipv keuze door management.
Autoriteit door gezag
[respondent c] gaf aan dat sommige auteurs meer gezag hebben dan anderen door het werk dat zij hebben gedaan en de vaardigheid die zij bewezen hebben te bezitten. [respondent a] en [respondent b]hebben het over een beschermde omgeving waarin macht weggenomen dient te worden zodat alleen sociaal geaccepteerd leiderschap mogelijk zou zijn. In beide gevallen is de beloning sociale acceptatie, ook wel social standing of reputatie.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Autoriteit door gezag.
Mogelijkheid tot economic standing dient te worden weggenomen, social standing dient enige vorm van beloning te zijn.
Als de complexiteit van werkzaamheden onevenredig (kwadratisch) toeneemt wanneer meerdere ontwikkelaars worden toegevoegd is er sprake van een
Werknemers beoordeling op vaardigheid.
Leiderschap moet worden verdiend door kennis, kunde en
Sociaal geaccepteerd leiderschap.
traditionele manier van werken: Brooks’s wet.
Zijn ontwikkelaars geïnteresseerde soortgenoten ipv aangestelde experts?
Is autoriteit enkel mogelijk door substantiële bijdrage, reputatie en sociaal geaccepteerd leiderschap (social standing) i.e. gezag, of kan autoriteit door macht genomen worden door economic standig (i.e. onevenredig materieel bezit)? Is reputatie het enige machtsmiddel of kan de leider dwang uitoefenen?
aanzien. i.e. via democratisch proces ipv keuze door management.
Belangengemeenschap en organische structuur
In het toekomst scenario van [respondent c], een informatieruimte waarin mediabedrijven en ontwikkelaars vrijelijk delen en ontwikkelen kan een organische structuur en een belangengemeenschap ontstaan. Deelname wordt bepaald door interesse en uiteraard een gevoel van invloed en lidmaatschap. Net als in Open Source kunnen projecten gestart worden waarbij ontwikkelaars zich aansluiten uit interesse en afhaken wanneer die interesse, of gevoel van behoefte bevrediging verdwijnt. Daarnaast dient sturing door het management vermeden te worden. Mede doordat de kenniswerkers (auteurs in dit geval) in een dynamische omgeving werken en vrij moeten zijn kennis te ontwikkelen op basis van omstandigheden in die dynamische omgeving. Deze kennis is veelal ook te complex om vanaf een centraal punt te kunnen overzien.
Het systeem dat [bedrijf c] aan het ontwikkelen is kan hierin faciliteren. Hierbij is, zoals hierboven al vermeld, rekening gehouden met een juiste infrastructuur, servicewaarde en interactiviteit.
Voor de beschermde omgeving waarover [respondent a] en [respondent b]spreken dienen dergelijke vragen ook beantwoord te worden.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Belangen-gemeenschap.
Overeenkomstige belangen van ten minste twee individuen. Vrije deelname.
Bereidheid tot samenwerking. Lidmaatschap: gevoel van “erbij horen”.
Invloed (gevoel van waarde). Gevoel dat deelname behoefte bevredigt.
Vaststellen type belangengemeenschap waaraan de klant behoefte heeft: online gemeenschapraamwerk. Gebruik het Klantbinding raamwerk om de juiste: - technische infrastructuur, - service waarde - interactiviteit, te bepalen. Organische structuur Complexe dynamische omgeving waarbij de nadruk ligt op kennis van professionals of experts (radicale/innovatieve kenniswerkers). Kennis moet vrij kunnen ontwikkelen.
Ontbreken van sturing van bovenaf (Management Paradox).
Hebben de klanten en werknemers grote inspraak op het
ontwikkelproces Is deelname vrij? Ligt de nadruk op
radicale/innovatieve kenniserkers die autonomie hebben om te beslissen
Organisatiestructuur Adhocracy.
Intrinsieke motivatie
Dit is een lastig kenmerk volgens [respondent a] en [respondent b]. Extrinsieke beloning en intrinsieke motivatie lijken elkaar uit te sluiten wanneer men de literatuur letterlijk neemt. Binnen de voorgestelde beschermde omgeving zou dit een kenmerk kunnen zijn die nagestreefd wordt, met andere woorden in die omgeving zou het weigeren van deelname een optie moeten zijn en moet men de vrijheid moeten krijgen om interessen na te streven.
De gegeven oplossingsrichtingen werden door de drie respondenten als waardevol ervaren. Iedere organisatie zou kunnen streven naar maximale intrinsieke motivatie voor zover de aard van de werkzaamheden dit toelaat.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Intrinsieke motivatie
Vrije, onbelemmerde, ongebonden keuze. Maw, weigeren is een optie. Ruimte en middelen voor nastreven interesses. Organisationele maatregelen die creativiteit toelaten.
Is men vrij in het al dan niet deelnemen aan projecten?
Wordt afwijkend gedrag getolereerd? Wordt creativiteit gestimuleerd? Worden strakke deadlines, strakke financiële speelruimte en een negatieve houding ten opzichte van creativiteit vermeden?
Geeft de bureaucratie en de organisatiestructuur vrijheid voor creativiteit?
Zijn medewerkers vrij in/krijgen zij de ruimte voor het nastreven van hun interesses?
Kunnen medewerkers ideeën aandragen en wordt daar serieus op ingegaan?
Creëer een vrijelijk toegankelijke ideeëndatabase ter opslag en communicatie van ideeën. Exclusieve individuele beloning voor goede ideeën, liefst door erkenning werk ipv financiële compensatie.
Top management dient zichtbaar waarde te hechten aan een project.
Topmanagement dient individuen vrij te laten en te faciliteren door: afwijkend gedrag te tolereren, creativiteit te stimuleren, bureaucratie te vermijden, een de
organisatiestructuur niet te rigide te doen zijn en financiële middelen ter beschikking te stellen van creativiteit.
Klant als ontwikkelaar
De klant als ontwikkelaar is in het [project b] ingebouwd. Klanten kunnen zelf content ontwikkelen en installeren. Het uiteindelijke product kent lage toetredingsbarrières, klanten kunnen aanhaken en hun eigen content aanmaken, en er is een collectieve ontwikkelmethodiek: er is een gestandaardiseerde manier waarop content ontwikkeld en geïnstalleerd dient worden. Hier is sprake van een vorm van het gebruiker-toolkits principe van Von Hippel. De toekomst zal uit moeten wijzen of dit concept succesvol is in de praktijk, en aan de hand van praktijkervaring wellicht moeten worden doorontwikkeld.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Klant is ontwikkelaar Mogelijk wanneer: Lage toetredingsbarrières. Collectieve ontwikkelmethodiek. In 3 situaties nuttig: Krimpend marktsegment en klanten met hoge eisen. Klagende klanten over ontwikkeltijd nieuwe producten. Productiesysteem dat zich leent tot flexibele aanpassing.
Zijn klanten in de gelegenheid maatwerk opties te implementeren? Zinvol wanneer:
Zijn klanten in de gelegenheid tussentijdse feedback te geven? Ervaart de organisatie een kleiner wordende totale vraag?
Zijn klanten, ondanks een krimpend marktsegment, veeleisend? Duren ontwikkelingen (van nieuwe (maatwerk) producten) te lang volgend de klant?
Leent het productiesysteem zich voor
continue aanpassing/afstemming?
Gedecentraliseerde ontwikkeling
Alle drie de respondenten gaven aan dat gedecentraliseerde ontwikkeling in hun organisatie voorkomt. Alle drie de respondenten bevinden zich ook in een branche waar de nadruk ligt op het ontwikkelen van gespecialiseerde complexe kennis en kenniswerkers zijn als innovatief of radicaal te typeren.
Wanneer er sprake is van samenwerking door volledige openheid om op die manier een markt te creëren kan er spraken zijn van het ontwikkelen van kennis voor publieke doeleinden: het consortium dat een markt aan het creëren is.
De drie respondenten gaven verder aan dat de oplossingsrichtingen voor gedecentraliseerde ontwikkeling nuttig is om effectieve gedecentraliseerde ontwikkeling beter te faciliteren.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Gedecentra-liseerde ontwikkeling
Nadruk ligt op specialistische complexe kenniscreatie. Kenniswerkers zijn innovatief/radicaal. Kenniscreatie niet per se, of direct, voor commerciële exploitatie.
Kennis voor publieke doeleinden ipv private kennis.
Zinvol wanneer:
Is er behoefte aan diversiteit van competenties en perspectieven? Is er een technische infrastructuur die communicatie kan faciliteren bij gedecentraliseerde ontwikkeling? Ligt nadruk binnen de organisatie op specialistische complexe
kenniscreatie?
Zijn kenniswerkers te typeren als innovatief/radicaal?
Is de kennis die wordt ontwikkeld uiterst concurrentie gevoelig OF wordt de ontwikkelde kennis gebruikt voor een specifiek commercieel doeleinde, of is kenniscreatie en accumulatie niet per se (direct) voor commercieel gebruik?
Is de kennis die wordt ontwikkeld voor private of publieke doeleinden (met dit laatste wordt bijvoorbeeld kennis in een kennisnetwerk bedoeld)?
3 Basis principes voor succesvolle gedecentraliseerde teams:
1. Exploiteer diversiteit 2. Gebruik techniek om de realiteit te
3. Zorg voor sterke teamcohesie
Asynchrone communicatie en het Delphi effect
Asynchrone communicatie komt in bijna alle organisaties en samenwerkingsverbanden voor volgens de respondenten. Echter, het zou onpraktisch en onrealistisch zijn om enkel nog asynchroon te communiceren. Het Delphi effect was nieuw voor de respondenten en werd interessant bevonden. Met name was men hierin geinteresseerd omdat veelal wordt aangenomen dat synchrone communicatie (face-to-face het liefst) als voorwaarde voor succes wordt aangenomen door velen. Als onderzoek uitwijst dat het tegenovergestelde daarvan juist ook voordelen biedt is dit iets dat waardevol kan zijn bij de inrichting van asynchrone communicatie media.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Asynchrone communicatie
Facilitair medium (internet, intranet, extranet)
Hoe is communicatie tussen teamleden (bij gedecentraliseerde ontwikkeling) georganiseerd?* Is alle informatie en kennis voor alle teamleden ten alle tijden te
Versnellingskamer. Groepsmail, Fora, Virtuele werkplekken.
raadplegen? Delphi effect Heterogene samenstelling,
Onafhankelijke oordelen, Decentralisatie, Facilitair medium.
Is een groep heterogeen van samenstelling?
Worden oordelen en meningen onafhankelijk van elkaar gegeven? (maw wordt de mogelijkheid tot beïnvloeding van elkaar vermeden?) Werken teamleden in fysieke afscheiding van elkaar, ieder puttend uit zijn/haar eigen expertisegebeid? Bestaat er een medium om oordelen en samenwerking te verenigen? Asynchrone communicatie. Gedecentraliseerde ontwikkeling. Diversiteit binnen ontwikkelteams. Facilitair medium. Versnellingskamer.
Interne en externe bronnen voor vrij hergebruik
Ook dit bleek een lastig kenmerk. Bedrijven bevinden zich nog steeds in een markt die is gebaseerd op geheimhouding. Vrijelijk putten uit externe bronnen is daarom vrijwel nooit mogelijk. [respondent b]gaf aan de dit wellicht in een kennisnetwerk kan worden gecreëerd. Dit sluit aan bij wat [respondent a] zei over een openlijke samenwerking om op die manier een markt te creëren.
Tips omtrent het bereiken van een betere Absorptive Capacity (de oplossingsrichting van dit kenmerk) bleek volgens de respondenten waardevol.
Kenmerk Condities Beoordeling Oplossingsrichting
Interne en externe bronnen voor vrij hergebruik
Zinvol wanneer anderen daadwerkelijk hergebruiken. Absorptive Capacity (AC): Middel dat vrij (her)gebruik waarborgt.
Kan men vrijelijk uit externe bronnen putten?
Om vast te stellen of de AC toereikend is om te kunnen putten uit externe bronnen kan gekeken worden naar de vier AC factoren.
Een organisatiestructuur die kenniscreatie en accumulatie toelaat. Adhocracy. Positionering in een kennisnetwerk. AC van organisatieleden verbeteren (investeer in training, scholing, workshops, neem gekwalificeerd personeel aan: academici, wetenschappers, specialisten, e.d.).
Streef naar diversiteit. Creëer open kennissystemen, liefst in een kennisnetwerk. Committeer aan het doel om een lerende organisatie te worden.
Creëer een open cultuur waarin vertrouwen een belangrijke basis is en waarin creativiteit wordt gewaarborgd.
Kennisdeling moet zo belangrijk worden dat het meegenomen wordt in functiebeoordeling.