Rik Duijmelinck - 2062933
1. Inleiding/Verantwoording
1.4 Centrale vraag
Onderzoek Agenda lokale Democratie – gemeente Asten – Rik Duijmelinck
Figuur 2: Onderzoeksmethoden
Onderzoeksmethoden: Specifiek Betrokken actoren Methoden Engelse- en Japanse
Methode Deskundigen, Inwoners
van Asten.
Kwalitatief onderzoek Interviews/fieldresearch, Literatuuronderzoek
Kwantitatief onderzoek Enquête Onder Inwoners gemeente Asten.
1.3 Doelstelling
De doelstelling van dit onderzoek is allereerst een duidelijk overzicht maken van de huidige activiteiten binnen de gemeente Asten op het gebied van de Agenda Lokale Democratie. Verder moet er duidelijk worden of er vanuit de inwoners en het bestuur behoefte is aan vernieuwing omtrent de lokale democratie, en zo ja welke mogelijkheden en initiatieven potentie hebben voor de gemeente Asten. Dit zal uitmonden in een advies naar de griffier. Daarin wordt aangegeven wat de huidige activiteiten zijn en welke initiatieven met voldoende draagvlak mogelijk zijn binnen de gemeente Asten.
1.4 Centrale vraag
In hoeverre is er binnen het bestuur en/of onder de inwoners van de gemeente Asten behoefte aan versterking van de lokale democratie, zoals de Agenda Lokale Democratie beoogt, en welke initiatieven beschikken over voldoende draagvlak?
1.5 Onderzoeksvragen
1. Wat houdt de Agenda Lokale Democratie in en wat zijn de huidige activiteiten in de gemeente Asten op het gebied van de Agenda Lokale Democratie?
2. In hoeverre is er behoefte binnen het gemeentelijk bestuur (raad/college) en/of onder de inwoners van de gemeente Asten aan versterking op het gebied van de Agenda Lokale Democratie?
3. Wat doen andere gemeenten op het gebied van de Agenda Lokale Democratie, en welke initiatieven zijn eventueel te gebruiken binnen de gemeente Asten?
4. Welke initiatieven worden er door de deskundigen en wetenschappers aangeraden om de vitalisering van de lokale democratie te bevorderen?
5. Welke initiatieven worden er aangedragen door het bestuur en de inwoners en welke daarvan zijn potentieel in te voeren binnen de gemeente Asten?
6. Welke initiatieven zijn voor de gemeente Asten geschikt, en in welke mate is er draagvlak om eventueel initiatieven in te voeren?
1.6 Informatieverzamelingsmethoden
1. Wat houdt de Agenda Lokale Democratie in en wat zijn de huidige activiteiten in de gemeente Asten op het gebied van de Agenda Lokale Democratie?
Deze deelvraag wordt gesplitst in twee delen, in het eerste deel wordt ingegaan op wat de Agenda Lokale Democratie inhoudt. In het tweede deel wordt ingegaan op de huidige activiteiten in de gemeente Asten op het gebied van de Agenda Lokale Democratie. Beide deelvragen zullen door middel van deskresearch worden beantwoord, voor het tweede deel van de onderzoeksvraag zullen ook enkele interviews worden gehouden.
Zoals in de aanleiding beschreven staat, is de Agenda Lokale Democratie in januari 2015 geïntroduceerd door minister Plasterk. Bij de introductie van dit onderwerp is er een nota van 19 pagina’s uitgegeven ter onderbouwing en uitleg. Daarnaast valt er in een brief naar de Tweede Kamer te lezen hoe deze op de hoogte is gebracht van de plannen van minister Plasterk. Ook de communicatie naar de gemeenteraden en colleges van B&W is met een brief gedaan. Ook deze brieven bevatten de nodige informatie waaruit blijkt wat de Agenda Lokale Democratie inhoudt. De invulling van de Agenda Lokale Democratie
15 Onderzoek Agenda lokale Democratie – gemeente Asten – Rik Duijmelinck
van het ministerie heeft geleid tot het programma: Lokale democratie in beweging. In dit programma staan naast activiteiten ook uitleg en inhoudelijke informatie. Tot slot is in de Rijksbegroting 2016 te lezen hoe op dit moment wordt aangekeken tegen de Agenda Lokale Democratie. Deze informatie moet samen leiden tot een goed en duidelijk antwoord op de vraag wat de Agenda Lokale Democratie inhoudt.
- Nota Agenda Lokale Democratie
- Brief 2e Kamer introductie Agenda Lokale Democratie - Brief naar gemeenteraden en colleges van B&W - Internetsite lokale democratie in beweging - Rijksbegroting 2016
Om erachter te komen wat de huidige activiteiten binnen de gemeente Asten zijn, worden er in ieder geval interviews gehouden met de griffier (mevrouw M. van Erp) en een communicatiemedewerker (de heer P. Greijn). Door deze interviews moet duidelijk worden welke communicatie naar de inwoners plaatsvindt (via de heer Greijn, afdeling communicatie) en in hoeverre de raad bezig is met de Agenda Lokale Democratie.
(mevrouw van Erp, Griffier). Daarnaast zullen de communicatienota’s gebruikt worden.
- Communicatienota 2015-2018 - Communicatienota 2010-2014 - Coalitieakkoord 2014
- Interviews intern (o.a. met de heer P. Baudoin, mevrouw J. Meulendijks) Relevantie:
Belangrijk bij een onderzoek is eerst helder stellen waar het onderzoek over gaat en wat bepaalde termen inhouden. Vervolgens wordt er onderzocht of er behoefte is aan
versterking van de lokale democratie. Er kan alleen gekeken worden naar
versterkingen/initiatieven wanneer bekend is wat er gedaan wordt. Vandaar dat een inventarisatie van de huidige activiteiten van de gemeente Asten op het gebied van de Agenda Lokale Democratie van belang is.
2. In hoeverre is er behoefte binnen het gemeentelijk bestuur (raad/college) en/of onder de inwoners van de gemeente Asten aan versterking op het gebied van de Agenda Lokale Democratie?
Om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden wordt voornamelijk fieldresearch gebruikt. De behoefte binnen het gemeentelijk bestuur en onder de inwoners van de gemeente Asten is alleen te meten door middel van interviews en een enquête, te
beginnen met het bestuur van de gemeente Asten. Het bestuur valt onder te verdelen in de gemeenteraad, het college van B&W en als afzonderlijk bestuursorgaan de
burgemeester. Bij de gemeenteraad zullen alle fractievoorzitters van de 6 politieke partijen per mail (en eventueel telefonisch) worden benaderd voor een interview. Het college van B&W wordt met een interne mail verzocht om een interview. Deze interviews, die plaatsvinden in de vorm van individuele gesprekken, gaan inzicht geven in de
behoefte onder het bestuur van de gemeente Asten. Er wordt in deze interviews
gevraagd naar o.a. meningen en opvattingen over het onderwerp (is er behoefte en wat is de behoefte?). De exacte interviewvragen worden opgesteld en overlegd met de griffier.
Het betrekken van de inwoners van de gemeente Asten binnen dit onderzoek wordt moeilijker. Deze inwoners worden bereikt door middel van het uitzetten van een enquête.
Deze enquête was op voorhand al door de gemeente Asten toegezegd en staat tevens beschreven in de uitvoeringsafspraken later in dit plan van aanpak. Om deze enquête goed in te richten en uit te voeren wordt daarbij (op aangeven van het afstudeercafé) hulp gezocht bij een van de MTO docenten (Judith Hanssen) van Avans Hogeschool. Het onderzoek zou eventueel ook gedaan kunnen worden zonder inwoners van de gemeente Asten te betrekken. De reden waarom er toch voor gekozen is om dit wel te doen ligt bij het onderwerp van het onderzoek. Dit onderzoek gaat juist om het betrekken van
16 Onderzoek Agenda lokale Democratie – gemeente Asten – Rik Duijmelinck
inwoners bij de beleidsvoering van de gemeente. Het is daarom belangrijk om ook in een onderzoek daarnaar de inwoners te betrekken.
Deze interviews, mails en enquête zullen gezamenlijk leiden tot o.a. een inzicht of er behoefte is aan vernieuwing/verbetering van de lokale democratie. aangezien het hier om een mening gaat, wordt ervan uit gegaan dat iedereen in ieder geval eerlijk antwoord geeft (tijdens deze interviews, mails en enquête worden ook andere vragen gesteld die voor andere onderzoeksvragen van belang zijn).
Relevantie:
Belangrijk om te weten is of er behoefte is aan vernieuwingen/verbeteringen. Als iedereen tevreden is en er totaal geen behoefte is aan nieuwe initiatieven, is het de vraag of er iets veranderd moet worden (en of er wel draagvlak is).
3. Wat doen andere gemeenten op het gebied van de Agenda Lokale Democratie, en welke initiatieven zijn eventueel te gebruiken binnen de gemeente Asten?
Om naast de initiatieven en ideeën van het bestuur en/of de inwoners te zorgen voor een zo breed mogelijk onderzoek, wordt ook de Japanse methode gebruikt. Deze methode houdt in dat er gekeken wordt naar andere (in dit geval) gemeenten. Eventuele geschikte mogelijkheden worden bekeken en meegenomen in het onderzoek. Hierbij zijn geen randvoorwaarden opgesteld voor geschikte gemeenten. Dit omdat vrijwel alle
participatiemogelijkheden ook aangepast kunnen worden naar de gemeente Asten. Per slot van rekening blijft het democratisch stelsel in alle gemeenten hetzelfde. In de laatste onderzoeksvraag wordt wel getoetst of de initiatieven geschikt (zie voor criteria de 6e deelvraag) zijn voor de gemeente Asten. Het is belangrijk om, indien mogelijk, goed werkende initiatieven te gebruiken. Tevens zal er gedurende de onderzoeksperiode via deskresearch worden gezocht naar initiatieven uit andere gemeenten. Gezien de beschikbare tijd en hoeveelheid interviews bij andere deelvragen is ervoor gekozen om bij deze deelvraag niet met interviews te werken.
Tijdens de interviews (uit andere deelvragen) met alle betrokken actoren (zie deelvragen hieronder) kan er getoetst worden welke initiatieven vanuit andere gemeenten aanslaan of juist niet. Bronnen die kunnen helpen aan informatie waar initiatieven worden gegeven zijn:
- www.participatiewijzer.nl participatiewijzer;
- Contact met Prodemos;
- Contact met de provincie Noord-Brabant;
- Contact met Gemeente Rotterdam (o.a. over burgerjury);
- Contact met gemeenten die uit het onderzoek naar voren komen;
- Contact met Vereniging Nederlandse Gemeenten;
- Contact met Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.
Uiteindelijk zullen de aangegeven contacten, de participatiewijzer en de deskresearch gedurende de onderzoeksperiode leiden tot een antwoord op de onderzoeksvraag welke mogelijkheden er in andere gemeenten spelen en of deze geheel of gedeeltelijk bruikbaar zijn.
Relevantie:
Het is relevant om te weten wat er al gedaan wordt op het gebied van de Agenda Lokale Democratie. Door onderzoek te doen naar de initiatieven van andere gemeenten kunnen er ook initiatieven overgenomen worden. Beter een goed initiatief in de kern overnemen dan zelf opnieuw bedenken.
4. Welke initiatieven worden er door de deskundigen en wetenschappers aangeraden om de vitalisering van de lokale democratie te bevorderen?
Kijkend naar de vele onderzoeken (zie bronnenlijst) die gedaan zijn op het gebied van burgerparticipatie, meebewegen met de ontwikkelingen, overheidsparticipatie,
doe-17 Onderzoek Agenda lokale Democratie – gemeente Asten – Rik Duijmelinck
democratie, ontwikkelingen in de maatschappij, etc. is het handig om te kijken welke onderzoeken er raakvlakken hebben met dit onderzoek. Uiteindelijk kan er door middel van de kennis en kunde uit deze rapporten met meer begrip worden gekeken naar initiatieven die volgen. Daarnaast kunnen veelbelovende aanbevelingen en initiatieven ook meegenomen worden binnen het onderzoek.
De verschillende onderzoeken die in ieder geval uitkomst kunnen bieden in het onderzoek naar mogelijkheden voor de gemeente Asten zijn opgesomd in de literatuurlijst.
Relevantie:
Kijkend naar de vele onderzoeken die gedaan zijn omtrent de (Agenda) Lokale Democratie en de facetten die daarbij horen, is het goed om deze onderzoeken en aanbevelingen mee te nemen. Hieruit kunnen eventuele kennis en initiatieven worden meegenomen.
5. Welke initiatieven worden er aangedragen door het bestuur en de inwoners, en welke daarvan zijn potentieel in te voeren binnen de gemeente Asten?
Door middel van de tweede onderzoeksvraag is duidelijk geworden of er behoefte is aan vernieuwing op het gebied van de Agenda Lokale Democratie. Wanneer het bestuur en/of de inwoners hier behoefte aan hebben, is het ook handig om te weten welke initiatieven zij voordragen binnen de gemeente Asten. Deze mensen zijn juist de mensen die
dagelijks in de gemeente Asten leven en ook weten wat er goed en minder goed gaat.
Daarom zijn de inwoners en het bestuur binnen de gemeente misschien wel de meest geschikte bronnen om te vragen welke initiatieven er aangedragen kunnen worden. Dit wordt onderzocht door de eerder (bij onderzoeksvraag 2) aangegeven interviews en enquête. Tijdens de interviews is in ieder geval een (of een deel) van de interviewvragen gericht op de initiatieven die door de geïnterviewde worden aangedragen om de lokale democratie binnen de gemeente Asten te versterken. Daarnaast wordt ook een deel van de enquête gericht op eventuele initiatieven.
Er wordt door middel van diverse interviews en een enquête dus voor gezorgd dat er genoeg informatie is om deze onderzoeksvraag te kunnen beantwoorden. Om deze informatie te vergaren, worden de Amerikaanse (direct betrekken inwoners) gebruikt (zie bestuurskundige aanpak).
Daarnaast wordt er in dit deel gekeken naar de initiatieven die potentieel in te voeren zijn. Hierbij gaat het alleen om de initiatieven die voort komen uit het bestuur en de inwoners van de gemeente Asten. In deelvraag 6 wordt er bij alle initiatieven vanuit de actoren gekeken welke geschikt (potentieel in te voeren) zijn (met voldoende draagvlak).
Welke initiatieven potentieel in te voeren zijn, wordt bepaald in deze deelvraag door draagvlak. Er wordt getracht in beeld te brengen hoe de verschillende fracties staan tegenover de initiatieven die uit de andere fracties of inwoners naar voren komen.
Relevantie:
Inwoners, de gemeenteraad en het college van B&W zijn actoren die midden in het dagelijks leven van de gemeente Asten staan en te maken hebben met de lokale
democratie. Deze mensen hebben dus een goed beeld van de gemeente Asten en kunnen zeker bijdragen aan initiatieven ter versterking van de lokale democratie. Daarnaast wordt hierdoor ook het draagvlak voor initiatieven vergroot.
6. Welke initiatieven zijn voor de gemeente Asten geschikt, en in welke mate is er draagvlak om eventueel initiatieven in te voeren?
Bij deze deelvraag wordt eerst gekeken welke initiatieven er uit de eerdere
onderzoeksvragen geschikt gebleken zijn voor de gemeente Asten. Een initiatief is geschikt wanneer dit voldoet aan de volgende randvoorwaarden: is er behoefte aan de mogelijkheid, is de mogelijkheid in een gemeente met een omvang van de gemeente
18 Onderzoek Agenda lokale Democratie – gemeente Asten – Rik Duijmelinck
Asten in te voeren, leidt de mogelijkheid ook daadwerkelijk tot het doel van de gemeente (het doel vloeit voort uit het coalitieakkoord en de interviews met de betrokken actoren) en heeft de mogelijkheid ook daadwerkelijk te maken met de Agenda Lokale Democratie?
Of er dan ook voldoende draagvlak aanwezig is om een mogelijkheid in te voeren, moet blijken uit de verschillende interviews. In deze interviews wordt getoetst welke kant de politieke partijen en het college op willen en waarom. Aan de hand van die bevindingen kan er een prognose worden gemaakt van welke ideeën op steun kunnen rekenen en welke ideeën minder of geen steun zullen ontvangen. Deze interviews en het toetsen van de randvoorwaarden moeten leiden tot een X aantal goede initiatieven voor de gemeente Asten.
Relevantie:
Van belang is om te kijken of initiatieven ook daadwerkelijk uit te voeren zijn. Daarom wordt er gekeken welke initiatieven geschikt zijn door het opstellen van
randvoorwaarden. Het goedkeuren van een initiatief staat of valt met draagvlak, een aanbeveling moet dus wel berusten op voldoende draagvlak onder de betrokken actoren.