Artijckel. Jesus leert haer strijden teghen het vleesch

IESUS. Aengaende die inwendighe ende daegelickse Oorloge ende strijt tusschen den Geest ende het Vleesch: wacht u wel dat ghy zijn begeerlickheyt niet in en volght. Seght met dien Heydenschen Philosooph Seneca; ick ben tot meerder saecken

geboren, als dat ick slaeve soude zijn van mijn Lichaem. ô Hoe kort! hoe bedriegelick,

hoe vuyl en schandelick zijn die Wellusten des Vleesch! hebt eenen schroom daer van, wilt ghy

64

het eeuwigh Vyer ontgaen. En wilt niet bederven en verliesen u selven ô kostelicke ZIELE, die ick met mijn Dierbaer Bloet verlost hebbe: en wilt niet bedroeven mijn Heylige Engelen, ende my uwen Godt onteeren. Och hoe qualick sal het gaen met die Vleeschelicke Menschen in den dagh des Oordeels, alswanneer Hemel en Aerde, alle de Engelen ende Heylighen, ende de Duyvelen sullen teghen hun opstaen, ende dat Helsch Vyer hun soo sal branden dat geen overvloedigheyt der Wateren noch de Zee selve dien brandt sollen konnen uytblusschen! strijdt dan tegen u selven met eenen heyligen haet, dwinght dat wederspannigh Vleesch ghehoorsaem te zijn aen den Geest. DeWaepenen daer gy mee stryden moet, zijn Vasten, Waecken, Bidden, ende alle soorten van strengigheyt die nochtans redelick sy: want ick en wille de doot van het Vleesch niet, maer van de Sonde. B. EGIDIUSseyde seer wel, dat hy wel soude hebben dorven sweeren ende dat met de waerheyt, dat den genen die het Jock des Heeren voor sy selven licht wilt maken, dat hy het selve swaerder maeckt: ende die het voor sy selven swaer wilt maken, het voor sy selven licht maeckt. Bewaert wel die Deuren en Vensters van uwe Sinnen door de welcke de doot lichtelick inkomt. Men strijt hier niet beter, dan al vluchtende. Let wel op de beginselen der

aenvechtinghen, dat ghy u terstont te weere stelt, als den Vyandt noch jonck en kleyn is, wordt hy lichter overwonnen.

Schoudt altijdt de occasien en peryckelen; want door de selve zijn Boomen ghevallen, van wiens val men min vreesde, als vanden val van HIERONIMUSen AMBROSIUS. Hoort dan mijn Kindt

65

dese raeden van B. EGIDIUS. I. Als ghy kondt seker spelen, en stelt u niet in peryckel. II. 't Is een groote deught voor eenen Mensch, sy selven te overwinnnen: ist dat ghy

u selven overwint, soo overwint ghy alle uwe Vyanden, ende ghy sult kommen tot alle goet. III. Saligh is hy die niet en vraeght noch en begeert eenighen troost onder den Hemel, van eenighe Creature: want alsoo sal hy waerachtigen en overvloedigen

troost vinden in my. Siet, in het verachten van alle aertsche dinghen ende in het afsnijden van alle aerts vermaeck en pleysier, sal zijn u benedictie en overvloedigheyt van troost: ende hoe meer gy u onttrecken sult den troost der Creaturen, soo veel te meerder en krachtiger en soeter vertroostinghen sult ghy in my vinden. Onthoudt wel de Lesse, dat alle ghenuchten buyten my, alle rijckdommen, eeren en staeten, zijn doodelicke Vyanden vande deught ende volmaecktheyt.

VIII. Artijckel. Jesus leert de ziele hoe sy haer draegen moet voor de tentatie, inde tentatie, ende naer de tentatie.

IESUS. Om dat desen strijdt tusschen den Geest ende het Vleesch, den swaersten en perijckeleusten van al is, om dat ghy hier strijden moet teghen eenen Vyandt, die dagh en nacht met u is, die ghy selve

66

moet voeden en onderhouden, jae, die gelijck een met u is, soo dat ghy hier teghen u selven strijden moet, en oock van u selven bestreden wort; ende oock om dat ghy hier anders strijden moet, als teghen uwe andere Vyanden; ende оm dat aen de Victorie soo veele hanght; soo wille ick u hier noch klaerder leeren, hoe ghy u hier in draeghen moet. Slaet dan wel gaede dese drye tijden. I. Den tijdt voor de tentatie ofte strijdt: II. den tijdt der deurende tentatie: ten III. den tijdt daer naer.

Aengaende den tijdt voor de tentatie; moet ghy u ten eersten stellen оm te strijden teghen de occasien, die den strijdt ordinairelick veroorsaecken. Ghy en mooght hier de occasien van strijdt niet soecken van selfs, maer moet die vluchten, hoedanigh sy oock souden moghen wesen, ende van wat kant veroorsaeckt, als' er eenigh perijckel is: hout voor suspect alle hanteringhe met onghelijcke Persoonen, die niet puer оm my en is En betrauwt u niet te seer noch op langheyt van tijdt dat ghy vry gheweest hebt, noch op Maeghschap, noch op pretext van Godtvruchtigheyt der Persoonen: want het Fenijn van het sinnelick playsier, mengelt sy selven soo lichtelick in al te veele, en te langhe, en onvoorsichtige conversatien: het doorgaet allenskens de ZIELE

tot den gront toe; het verblint de reden, tot dat sy als niet en acht de perijckelen, de lichtveerdige oogen ende lievelicke woorden, op pretext datter geen quaet en geschiet; soo dat het werck, het welcke scheen door mijne gratie ende den goeden wille (bereyt liever te sterven als te sondigen) doordroncken en doorweeckt te zijn en buyten het perickel van Vyer te nemen, allenskens wort gedrooght en

67

van het Vyer verbrant. Mijnen dienaer FRANCISCUSdie seyde, dat door soodaenighe conversatien den stercken geest verkranckt wiert, en den krancken gebroken. Ну seyde oock dat in soodaenighe conversatien ongehindert te blyven, soo licht was, als in't Vyer te wandelen, en sijn voeten niet te verbranden; ten sy dat jemant seer ervaren inde deught en beproeft waere.

Ten II. schouwt de ledigheyt, moeder van alle quaet, ende begeeft u met wackerheyt en aendachtigheyt tot goede Wercken ende gepeysen, naer uwen staet en conditie. Wercken, en slaeghen en slechte Spijse is al goet voor den Esel des Lichaems.

Ten III. wilt ghy dat u Vleesch aen u ghehoorsaem zy? zijt ghy aen my gehoorsaem, aende rechte reden, ende alle uwe Oversten.

Ten IV. en oordeelt niemant vermetelick in dese materie; op dat ghy hier ten uwen koste niet en leert met een anders val medelijden hebben, ende ootmoedigh zijn.

Ten V. zijt ghy in smaeckelicken troost en devotie, en peynst daerom niet dat ghy onwinbaer zijt ofte yet zijt; al gevoelt ghy oock in u eenen grooten afkeer van de sonde.

Aengaende den tijdt der Tentatie: let wel van waer die komt; ofte van uytwendighe, ofte van inwendige oorsaecke. Komt zy van uytwendige, by exempel door curieus ghesichte, ghehoor, overvloedigh çieraet der Kleederen, lichtveerdighe disçoursen &c. Laet terstont, vliet en vlucht de oorsaecken. Komt sy van het inwendigh, van een vigoreuse ghesteltenisse de Lichaems dat sachtjens en wel opgevoet is; dit moet verstorven zijn door Vasten, Disciplinen, Haire

68

deren, ende andere strengigheden, naer dat de discretie en ghehoorsaemheyt toelaet.

Die zijn Slaeve delicatelick opvoet, sal hem daer naer wederspannigh bevinden.

Komt den strijdt inwendigh van quaede gepeysen, voort komende door quaede ghewoonten, ofte door 't ingeven des Duyvels; De beste remedie hier tegen is het Gebedt ende Meditatie, by sonderlijck van mijn Bitter Lijden ende Doot, gelijck ick u daer naer noch leeren sal. Als ghy dan de Tentatie ghewaer wordt, slaet terstont u ooghen op het goet van het welcke u die Tentatie ofte den Vyandt wilt berooven, ende op het quaet ende miserien inde welcke sy u willen werpen: neemt terstont uwen toevlucht tot my en mijn H. Moeder. lmagineert u dat ick uwen glorieusen Capiteyn JESUS, met mijn H. Moeder MARIAende een groot ghetal der Heylighen ende Engelen (bysonderlick den Arts-Engel MICHAEL) bereyt staen om u te helpen: ende dat ick tot u roepe. Soo het gene ick u hier vooren, inden 7. Artijckel van't 4. Capitel geseyt hebbe; als het gene hier volght. En vreest niet, en verliest den moedt niet, en laet u niet overwinnen, noch door vreese, noch door eenige ander consideratie, om dat ick met u ben, ick uwen Heere ende Capiteyn, omringelt met alle mijne glorieuse Escadrons, die verslagen sullen alle uwe Vyanden, en niet toelaeten dat gy door bedrogh, of macht, oft andersints overwonnen wordt. Blijft maer stantvastigh, doet u selven gewelt aen, en lijdt de pijne die ghy daer in hebt. Roept dickmaels uyt het diepste uws Herten tot my, en tot mijn H. Moeder ende tot alle mijne Heylighen; ende ghy sult sonder twijffel Victorie behaelen. Zijt ghy kranck en hebt ghy veel

69

quade ghewoonten, en zijn uwe Vyanden machtigh, en veel om u te bestrijden, weet dat oock die kommen van mijnen kant om u te helpen, veel zijn en machtigh, ende ick uwen Heere die u gheschaepen hebbe en ghekocht, ben boven al; en hebbe meer begeerte om u saligh te maken, als uwe Vyanden om u te verderven. Strijdt dan ende lijdt vromelick: want door die pijne die ghy lijdt in 't overwinnen van u quaede ghenegentheden ende gewoonten, verkrijght ghy Victorie, en wint groote schatten met welcke ghy koopen kont het rijcke der Hemelen, ende kommen tot mijne vereeninge voor altijdt.

Strijdt dan in mijnen naem, met de Waepenen die ick u gegeven hebbe, ende en vergeet noyt; ten 1. het ootmoedigh mistrauwen van u selven; ende dat den Mensch meest komt te vallen door hooverdye en goede estime van sy selven. Ten 2. het vaste ende geheel betrauwen op my, die Almachtigh ben, en de eeuwighe wijsheyt, ende een ongemeten goetheyt, die met een ongeloovelijcke liefde altijdt bereyt ben van ure tot ure, van oogenblick tot oogenblick u te geven al dat ghy noodigh hebt tot u Geestelick Leven en Victorie over u selven en uwe Vyanden, als ghy maer u selven in mijne Armen en werpt met een goet betrauwen. Ende hoe soude ick waerachtighen Herder konnen laeten mijn Schaepkens als zy nu my willen volghen en ghehoorsaem zijn (al zijn sy noch kranck en flauw) daer ick hun noch wederspannigh zijnde, gesocht hebbe door soo pijnelicke en droeve weghen, en met mijn Dierbaer Bloet gekocht? Hoe soude ick een Herte in noot laeten, dat my nu ontfangen heeft, daer ick soo lanckmoedelick aen gheklopt hebbe,

70

als't voor my noch ghesloten en rebel was?

Aengaende den tijt naer de Tentatie. Den strijt der Tentatie nu ghepasseert zijnde, hoe vry en versekert dat ghy meynt te wesen, wacht u wel, ten 1. van uwen Geest te keeren tot de voorworpen die u de Tentatie veroorsaeckt hebben; maer vervremt hem t'eenemael daer van, alwaert dat ghy daer toe ghedreven wierdt onder het decksel van eenige deught ofte goet: want het is een bedrogh van u bedorven nature, ende eenen strick van uwen arghlistighen Vyandt, die hem verandert in eenen Engel des lichts, оm u inde duysternisse te worpen. Ten 2. wacht u van te gaen disputeren met de Tentatie, ofte ghy daer in gheconsenteert hebt ofte niet: want dees soorte van ondersoeck, is een bedrogh des Duyvels, om u onder den schijn van goet, de ruste en couragie te nemen, ofte tot ydel behaegen te brenghen. Daerom (is't dat ghy niet klaer genoegh en siet dat ghy daer in geconsenteert hebt) het moet u ghenoegh wesen in 't korte te Biechten: ende naer het advijs van uwen Biecht-Vader, houdt u gerust sonder voorder te peysen. Ten 3. is't dat ghy in desen ofte eenigen anderen strijdt somtijts komt gequetst te wesen, ofte te vallen in eenighe faute, 'tsy door kranckheyt, 't zy door quaden wille, en verliest daerom den moet ofte coragie niet, nochte en troubleert u daerom niet. Maer komt terstont met een ootmoedigh leetwesen tot my uwen Godt, bekennende dat ghy gedaen hebt als een ellendige Creature, gelijck ghy zijt, van welcke niet anders te verwachten en is, als vallen en sondigen. Verweckt dan een groot berauw, dat ghy my alsoo vergramt hebt, sonder nochtans u Herte daer mede in troubel te stellen. Aenmerckt, bedanckt, bemint

71

meer als oyt te vooren mijne soo groote bermhertigheyt, die oock naer dat sy vergramt is, u soo lichtelick de handt biedt, om dat gy van nieuws niet vallen en soudt. Bidt my dan met een groot betrauwen op mijne oneyndighe bermhertigheyt, dat ick met u doe, als eenen Godt, ghelijck ick ben, u alles vergevende ende niet toelatende dat ghy oyt soudt leven ghescheyden van my, ofte my meer vergrammen soudt. Daer naer en amuseert u niet met te peysen ofte ick het u vergeven hebbe ofte niet: want dit is al hooveerdigheyt, tijtverlies, beroerte des Geests, en bedrogh des Duyvels ende daerom abandonneert u selven heel inde handen van mijne goetheyt, ende vervolght uwe Oeffeningen ghelijck ofte ghy niet gevallen en hadt. Ende doet soo; niet alleen eens ofte twee mael, maer soo dickwils als gy komt te vallen; de leste reyse soo groot betrauwen hebbende als de eerste, maer gedeurigh meerder en meerder ootmoedigheyt hebbende, verachtinghe en verfoeyinghe vande sonde en van u selven: &c.

Dese maniere van doen, is my seer aenghenaem, ende haetelick aen den Duyvel, om dat hy daer door soo licht overwonnen wort, van die hy meynde overwonnen te hebben. En laet u door zijn bedrogh, hier van niet leyden. Maer waert dat gy door eenigen val quaemt onvredight, getroubleert ende kleynmoedigh te worden, erstelt eerst de vrede uws Herten, door een vast betrauwen en overdencken van mijne goetheyt: ende doet daer naer gelijck ick u nu geleert hebbe. Ende als-wanneer den tijt van Sacramentelick te Biechten (het welcke ick u raede in desen staet dickmaels te doen) ghecomen sal wesen, stelt u alle uwe

72

sonden voor ooghen met een nieuwe droefheyt, ende een nieu propost, ende Biecht alles recht uyt.

IX. Artijckel. Kort begryp vanden boeck gheschreven door S. Catharina van

Bononien van d'Orden van

S.Clara, vande 7. geestelicke waepenen.

IESUS. Op dat ghy in uwe gedeurighe strijden te beter van noodighe Waepenen voorsien soudt wesen, soo sal ick hier by voeghen die seven Geestelicke Waepenen, die ick mijne CATHARINA VAN

ВONоNIENgeleert hebbe, ende die sy gebruyckt heeft ende beschreven.

Dese mijne kloecke Bruyt ende strijtbaere Maeght (al is't dat ick haer met veel deughden begaeft, ende met veel uytnemende gaeven verçiert hadde, ende ghebracht tot eenen seer verheven graedt der liefde, volmaecktheyt ende vereeninghe met my) en heeft niet opghehouden het bedrogh, de listen en tentatien van den Helschen Vyandt te vreesen, ende middels en Waepens te soecken om haer te beschermen, soo tegen hem als andere Vyanden. De seven naer volgende zijn de principaelste.

sorgh-73

vuldigheyt оm altijt wel te doen, ghevoeght met een groote onderscheydinghe ofte discretie, de welcke naer het seggen van den H. ANTONIUSbewaert en volmaeckt alle deughden, soo Goddelicke, als zedelicke: de welcke alle andere deughden leyden ende Gouverneren moet, en is als moeder ofte Abdesse der selver.

De tweede soorte is, еen mistrauwen van sy selven; vastelick geloovende dat men uyt sy selven sonder de Goddelicke hulpe niet goets en kan doen. Wat hebt ghy lieden al, waerop dat ghy u betrauwen ofte steunen mocht, buyten my? op eenen ghebroken stock? en hebbe ick niet klaer ghenoegh geseyt in 't Evangelie, dat ghelijck de Wijngaertrancke geen vruchten voort en kan brenghen van haer selven, ten sy dat sy blyve aen ende inden Wortel; dat oock alsoo ghy niet en kont ten sy dat ghy in my blijft? ick hebbe gheseyt dat ghy sonder my niet en kondt doen; noch luttel noch veel, maer niet met allen. Wacht u dan wel van te betrauwen op u selven, principalick in't maecken van goede propoosten ende schickinghen van sus oft soo te gaen leven; de welcke soo luttel ten effecte komen оm de presomptie, ende steunen op sy selven dat daer in is; verborgen wel voor uwe ooghen, maer niet voor mijne, die alles doorsien. Weet dat mijn daeghelicks werck is, de Hoveerdighe te vernederen, en

d'ootmoedige te verheffen. Siet dan gelijck ghy sonder my niet doen en kondt, dat

ghy sonder my oock niet en schickt, wilt ghy in u schickinghe niet beschaemt ghemaeckt worden. Ну is wijs en voorsichtigh, die niet alleen van my hulpe verwacht en versoeckt; maer oock van zijn evennaesten, bysonderlick is't dat hy andere regeren

74

moet: hy sal door experientie bekennen ende genieten de vruchten van dese ootmoedigheyt.

De derde is, Betrauwen op my, ende dat soo veel te meer, als de perssinghe, tribulatie, en tentatie swaerder is: naer het exempel dat ick den Soone Godts u hebbe achterghelaeten, als ick met de onghemeten Pijnen mijnder alder-bitterste doot strijdende, geropen hebbe, mijnen Godt, mijnen Godt, waerom hebt gy my verlaeten? ende al ist dat ick alsdan in het opperste van mijnen Geest vervult was met een aldermeeste vreught, siende dat den Wille mijns Vaders (met den welcken ick volmaecktelick vereenight was) nu op het volmaeckste volbrocht was; nochtans als Mensch lydelick en stervelick hebbe ick die Woorden gheropen, te kennen gevende aen mijne Dienaeren, dat hoe meer sy gheperst ende verdruckt worden, dat sy soo veel meerder betrauwen moeten nemen op de hulpe Godts, indachtigh wesende, dese zijne aldergewenste belofte; ick ben met hem in tribulatie, ick salder hem uyt trecken

ende hem glorieus maecken. Cum ipso sum in tribulatione, eripiam eum & glorificabo eum. Psalm. 90. Waerom en soude dan in u niet groeyen de begeerte van tribulatie,

daer ghy versekert zijt van soo soeten en ghetrauwen medegeselle, die soo mildelick belooft de zijne by te staen in hunnen tegenspoet.

De vierde is, de gedachtenisse van mijn Lijden ende Doot, met een gedeurighe verbeeldinghe van mijne aldersuyverste Menscheyt; de welcke CATHARINAnoemde, het remedie, toevlucht, spiegel, schilt, spyse, leedere, Fonteyne, de Zee, een

aldersoetste Olijve, de voester-moeder, ende Bruydt haerder ZIELEN. Ende sonder dese Waepenen (de welcke alle de

an-75

dere te boven gaen) oordeelde zy dat ghy geen Victorie en mooght krijghen over uwe Vyanden; ende dat alle de andere, ten regarde van dese, luttel doen.

De vijfste soorte is, de Gedachtenisse van uwe eygen doodt, naer de welcke ghy een alderstrenghste rekeninghe sult moeten geven.

Nochtans om dese consideratie des Doots, seyde sy seer wel dat ghy uwe ZIELE

ende Lichaem niet en moet handelen ghelijck den Duyvel wilt, ghelijck oft ghy haest soudt sterven, en luttel mede draegen, ten sy ghy groote wercken der Penitentie doet. Want den boosen Geest soeckt u allenskens soo verre te brenghen, dat ghy den reghel vande waerachtighe gehoorsaemheyt overtreedt, de welcke buyten alle twijffel verdienstiger is, als alle soorten van strenge Penitentie. Ende dit bedrogh des Duyvels is seer subtijl: want hy siende een Ziele seer yverigh ende haer niet konnende af-trecken vande goede Wercken, begint haer op te stoken ende voort te drijven tot