verwelkoming
Onderwijs xxx
voor
vluchtelingen
foto: ©Bram Penninckx
Onderwijs voor vluchtelingen:
warm onthaal, vlotte leerloopbaan en duurzaam toekomstperspectief
Verslag van een strategische verkenning
foto: ©Ali Al Obaidi
Aanleiding
• De verhoogde instroom van vluchtelingen in 2015: grote bereidheid, maar ook grote noden
• Adviezen van de Vlor:
• Advies over onthaalonderwijs voor anderstal ige nieuwkomers
, 2013
• Advies over dringende maatregelen voor het o nthaal van vluchtelingen in onderwijs
, 2015
• Advies over de vluchtelingenproblematiek in het Vlaamse hoger onderwijs
, 2017
Aanleiding
• Vragen op langere termijn:
• (Hoe) kan onderwijs een aanbod doen dat beantwoordt aan de noden van
vluchtelingen en dat kadert in een duurzaam toekomstperspectief voor nieuwkomers?
• Wordt het onderwijs zelf veranderd door de komst van vluchtelingen?
• Wat is de rol van andere actoren?
• Hoe pakken de ons omringende landen het onderwijs voor mensen op de vlucht aan en wat kunnen we daarvan leren?
• Niveau-overstijgend
Opzet
• De eigenheid van een strategische verkenning
• Thema uitdiepen en verschillende dimensies in kaart brengen
• Resultaat = onderbouwde kennisbasis voor advieswerking
• ≠ Standpunt van de Vlor
• Denkgroep:
• Samenstelling
• Uitgangspunten
Inspiratie
1. Dialoog met experts
• Dirk Geldof (algemeen)
• Maurice Crul (vergelijkend perspectief)
• Lucia de Haene en Ilse Derluyn (trauma)
• Anton Sabbe (perspectief werkgevers, screening)
• Mohammad Salman (rol van universiteiten)
• Neerslag bijdragen via website
2. Vele andere bronnen, o.a.
• Advies Nederlandse Onderwijsraad
• OKANS-onderzoek
Analyse
• Sterkte/zwakte-analyse
• Deel 2 van de publicatie:
• vaststellingen en standpunten,
• onderbouwd met cijfers, inzichten uit onderzoek
• en praktijkvoorbeelden ter illustratie
Analyse
1. Over wie gaat de verkenning?
2. Hoe pakken andere landen het onderwijs voor vluchtelingen aan?
3. Hoe krijgt onthaalonderwijs in Vlaanderen vorm?
• onthaalonderwijs voor -18-jarigen
• onthaal en opleiding voor volwassenen (18+)
4. Hoe kunnen de competenties van
nieuwkomers best gescreend worden?
Vraagstelling
5. Hoe omgaan met taal?
6. Wat is de impact van trauma op het leerproces en hoe kan het onderwijs ermee omgaan?
7. Wat is de rol van actoren buiten het onderwijsveld?
8. Wat betekent de komst van vluchtelingen voor henzelf en voor de ontvangende
samenleving?
9. Wat kan onderwijs betekenen voor
mensen met een beperkte verblijfsduur?
Perspectieven voor het debat (platformtekst)
1. Beleid algemeen
1. Recht op onderwijs
2. Belang van een goede en snelle integratie van vluchtelingen
Vlaanderen zal in de toekomst nog
geconfronteerd worden met vluchtelingen.
Dat vooruitzicht vraagt om duidelijke
beleidskeuzes vanuit menselijk en
economisch perspectief.
Perspectieven voor het debat
1. Beleid algemeen
3. Onderwijs als schakel in een netwerk van integratie: vele actoren en rollen
De uitdagingen voor het onderwijs aan
vluchtelingen hebben ook consequenties
voor andere beleidsdomeinen.
Perspectieven voor het debat
3. Onderwijs als schakel in een netwerk van integratie
• Beleidslogica’s op elkaar afstemmen en onderwijsperspectief centraal stellen
• Overal kwaliteit garanderen
• Regierol voor lokale diensten
• Principes:
• één loket, trajectbegeleiding en netwerk
• brede screening en verkenning van verwachtingen en mogelijkheden
• taalhoffelijkheid
Perspectieven voor het debat
1. Beleid algemeen
4. Tijd voor duurzaam beleid
Het is essentieel dat de expertise die is opgebouwd naar aanleiding van de
verhoogde instroom in 2015, op alle niveaus duurzaam verankerd wordt zodat ze
beschikbaar blijft voor toekomstige
uitdagingen.
Perspectieven voor het debat
2. Onderwijs
1. Onderwijs in superdiversiteit: streven naar inclusie
Nadenken over onderwijs voor vluchtelingen draagt bij tot het versterken van onderwijs in zijn geheel op langere termijn.
We pleiten voor een inclusief, eerder dan een categoriaal beleid en maken geen
onderscheid tussen groepen vluchtelingen of nieuwkomers op basis van de reden voor
hun vlucht of komst.
Perspectieven voor het debat
2. Onderwijs
2. Warm welkom
3. Vlotte leerloopbaan
4. Duurzaam toekomstperspectief
Onderwijs voor vluchtelingen moet aan alle kwaliteitsvereisten van onderwijs voldoen en moet garant kunnen staan voor een warm
welkom, een vlotte leerloopbaan en duurzaam toekomstperspectief voor alle vluchtelingen.
Deze visie gaat uit van een krachtgerichte kijk
op vluchtelingen en ambitie en engagement van
onderwijs en de maatschappij.
Perspectieven voor het debat
2. Onderwijs
2. Warm welkom
1. Eerste kennismaking met minimale drempels
2. Draaiboek met do’s en don’ts voor het eerste contact
3. Lokaal of regionaal netwerk
4. Integrale aanpak, aandacht voor alle
aspecten van de ontwikkeling
Perspectieven voor het debat
2. Onderwijs
3. Vlotte leerloopbaan
1. Een geïntegreerde aanpak
2. Flexibiliteit en maatwerk op alle niveaus
3. Bijzondere aandacht voor kwetsbaarheden
4. Professionalisering en samenwerking
Perspectieven voor het debat
2. Onderwijs
4. Duurzaam toekomstperspectief
1. Mogelijkheden scheppen om opleidingsonderdelen af te werken/credits te verwerven 2. Aanbod van kortere
opleidingstrajecten
3. Aansluiting met diverse
onderwijssystemen (hier / land van
herkomst)
Perspectieven voor het debat
3. De samenleving: bron van solidariteit en leerkansen
Nieuwkomers integreren is geen zaak van onderwijs alleen.
We zien de bredere samenleving als een
bron van solidariteit en leren.
Wat gebeurt er met de resultaten?
• Ministers
• Studiedag: reflecties en panelgesprek
• Advies over integrale opvang/positie van onderwijs
foto: ©Bram Penninckx
De platformtekst van de verkenning is ook beschikbaar in het Engels:
https://www.vlor.be/education-refugees-warm-welcome-smoot h-learning-trajectory-and-sustainable-future-perspective
foto: ©Ali Al Obaidi
Bedankt voor het luisteren!
marleen.colpin@vlor.be
foto: ©Bram Penninckx
Uitwisselingsmoment opvang-onderwijs, 3 mei 2019
