WELBEVINDEN VAN JONGE NIEUWKOMERS

(1)

Ilse Derluyn

Centre for the Social Study of Migration and Refugees Universiteit Gent

WELBEVINDEN VAN JONGE

NIEUWKOMERS

(2)

A. Het emotioneel welzijn van jonge nieuwkomers B. Emotioneel welzijn

Intermezzo: opvangstructuur voor verzoekers

C. Psychosociale ondersteuning: Een relationeel perspectief

D. Welzijn in context

OVERZICHT

(3)

A. HET EMOTIONEEL WELZIJN VAN JONGE NIEUWKOMERS:

BEPALENDE FACTOREN

(4)

BEÏNVLOEDENDE FACTOREN

VLUCHTELING/

NIEUWKOMER

(5)

verliezen

VLUCHTELING/NIEUWKOMER

Factoren Doorverwijze

n Impact Handelen

Belgium

moeilijke ervaringen

(6)

MOEILIJKE ERVARINGEN

ouders vader moeder alleen andere Familiale veranderingen 36% 43% 49% 71% 60%

Gescheiden van familie 14% 21% 23% 73% 37%

Dood van geliefde 52% 54% 54% 80% 71%

Levensbedreigende ziekte 16% 15% 17% 40% 25%

Ongeval 18% 18% 19% 30% 13%

Ramp 23% 20% 26% 48% 15%

Oorlog of gewapende conflict 23% 20% 22% 74% 48%

Fysieke mishandeling 25% 37% 27% 68% 38%

Zien van fysieke mishandeling 38% 40% 47% 68% 39%

Seksueel misbruik 7% 5% 11% 23% 6%

Ervaring ‘Ik ben in gevaar’ 23% 18% 30% 72% 39%

Ervaring ‘Ander is in gevaar’

Gemiddeld aantal

30%

3,02

36%

3,26

34%

3,55

67%

6,96

46%

4,47

(7)

griekenland

(8)

verliezen

VLUCHTELING/NIEUWKOMER

n Impact Handelen

Belgium

dagelijkse stressoren

(9)

ONDERZOEKSOPZET MARIANNE VERVLIET

• Onderzoeksgroep: 103 NBM

• Follow-up eerste 18 maanden in België

• 3 x vragenlijsten en interview volledige groep

• 5 x extra diepte-interview subgroep 12

Afghaanse jongeren

(10)

MATERIËLE STRESSOREN

Dagelijkse stressor % “JA”

aankomst (n= 54)

% “JA”

6 maanden (n= 54)

% “JA”

18 maanden (n= 54) Ontoereikende medische zorg

16.7 42.6 35.2

Ontoereikende huisvesting

16.7 44.4 37.0

Ontoereikende voeding/kledij

48.1 57.4 51.9

Ontoereikende financiële middelen

44.4 55.6 50.0

(11)

ERVARINGEN VAN DISCRIMINATIE

aankomst (n= 54)

% “JA”

6 maanden (n= 54)

% “JA”

18 maanden (n= 54)

Discriminatie

Mensen slechte dingen horen

zeggen over mezelf 11.1 18.5 20.4

Het gevoel hebben anders

behandeld te worden 11.1 24.1 42.6

Het gevoel dat anderen

vooroordelen hebben 16.7 31.5 37.0

(12)

SOCIALE STRESSOREN

aankomst (n= 54)

% “JA”

6 maanden (n= 54)

% “JA”

18 maanden (n= 54) Moeilijkheden in de relatie met

volwassenen

16.7 29.6 18.5

Moeilijkheden in de relatie met jongeren

18.5 22.2 24.1

Moeilijkheden om vrienden te maken

42.6 48.1 44.4

(13)

verliezen

VLUCHTELING /NIEUWKOMER

n Impact Handelen

Belgium

acculturatie

John Berry: acculturatie Cultuurbehoud

Cultuur-overname JA NEE

JA integratie assimilatie

NEE separatie marginalisatie

(14)

verliezen

VLUCHTELING /NIEUWKOMER

n Impact Handelen

Belgium

acculturatie

discriminatie &

marginalisatie

onzeker toekomstperspectief sociaal-economische

status

aspiraties &

bezorgdheid

(15)

BEÏNVLOEDENDE FACTOREN

KIND VLUCHTELING/

NIEUWKOMER

(16)

MINDERJARIG

n Impact Handelen

Belgium

gewijzigde gezinsrelaties

parentificatie

ontwikkelingstaken

trauma-communicatie

veiligheid ouder- kindrelatie

(17)

BEÏNVLOEDENDE FACTOREN

KIND VLUCHTELING/

NIEUWKOMER

NIET-BEGELEID

(18)

zonder ouders

NIET-BEGELEID

n Impact Handelen

Belgium mandaat

geheim

loyaliteit

(19)

breuken in sociale weefsel

SOCIAAL NETWERK

Impact Handelen n

Belgium

minder sociale steun

racisme & discriminatie

sociale exclusie/SES

(20)

B. EMOTIONEEL WELZIJN

(21)

PREVALENTIE EMOTIONELE

PROBLEMEN

( D E R L U Y N E T A L . )

(22)

PREVALENTIE EMOTIONELE

PROBLEMEN

(23)

ANGST, DEPRESSIE EN PTSS

( V E R V L I E T E T A L . )

% participanten met ernstige score

bij aankomst, na 6 maanden en na 18 maanden

(24)

ANGST, DEPRESSIE EN PTSS

depressie

angst

posttrauma -tische

stress

traumatisc he

ervaringen

Hoe meer traumatische ervaringen, hoe meer

symptomen van angst en posttraumatische stress

dagelijkse stressore

n

Hoe meer ervaren dagelijkse

stressoren, hoe meer symptomen van angst, depressie en posttraumatische stress

(25)

GEWONE KINDEREN IN ONGEWONE

SITUATIES

(26)

What makes you happy? At school.

So, you are glad if you can study? Yes, and if I could see my family once again.

To be with people that are there for me, people that I love. To be with people that I understand and that understand me.

Ik wist niet dat het zo

moeilijk zou zijn, ik

wist dat het een

beetje moeilijk zou

zijn, maar niet zoals

dit.

(27)

Yes, I would like to stay here for ever. If I have papers, if I have no papers, I also can stay, but this is very difficult to stay without papers.

Ik wil goede papieren hebben. Dat is waarom school zo belangrijk is. Ik moet echt goede papieren hebben.

What is your greatest wish? To realize my

dreams and to regain my

life.

(28)

Tot, tot een jaar geleden, het was

heel mooi, alles was nieuw voor mij,

maar na een jaar

begon ik mijn familie te missen, daarom haat ik het nu om hier te zijn en vraag ik me af “Waarom ben ik hier?”

But I miss my mama. This is the most important thing.

This makes me unhappy. I try to make myself happy through not thinking about my mum.

Ik denk er nog

steeds heel veel

aan, maar ik

probeer het te

vergeten, omdat ik

me wil

concentreren op de

toekomst, probeer

ik het verleden te

vergeten.

(29)

INTERMEZZO:

OPVANG VOOR

VERZOEKERS

(30)

Opvang verzoekers: gezinnen

LUCHTHAVEN ONDERSCHEPT door POLITIE AANMELDING DVZ

LOKAAL OPVANGINITIATIEF

AANMELDCENTRUM

ASIELCENTRUM asiel FEDERAAL

(31)

(32)

Maximilaan park

(33)

Opvang niet-begeleide minderjarigen

LUCHTHAVEN ONDERSCHEPT door POLITIE AANMELDING DVZ

REGULIER

MEERDERJARIG LOKAAL OPVANGINITIATIEF

AANMELDING DIENST VOOGDIJ

CRISISOPVANG

ASIELCENTRUM CATEGORIAAL (IJH)

“verontrustende OS/kwetsbaar”

asiel

FEDERAAL GEMEENSCHAPPEN

(34)

E. Meylemans

(35)

Onderwijs

 < 12 jaar: taalbad in regulier onderwijs

 > 12 jaar:

 Onthaalklassen voor Anderstalige Nieuwkomers (OKAN)

 Doorstroming naar reguliere onderwijs

 Vervolgschoolcoaches

 18 jaar? – inburgering

(36)

De Haene

&

Derluyn, 2016

C. PSYCHOSOCIALE

ONDERSTEUNING: EEN

RELATIONEEL PERSPECTIEF

(37)

HOME COUNTRY

TRAUMA POVERTY FAMILIAL PROBLEMS ILLNESS

…

HOST COUNTRY

LOSSES (family, friends, social network, belongings, future, culture, status, role,…)

LIVING CIRCUMSTANCES ACCULTURATION

DISCRIMINATION

SOCIO-ECONOMICAL STATUS

ACCESS TO CARE &

SERVICES

FUTURE PERSPECTIVES

MIGRATION PROCESS

(38)

Connectie maken – continuïteit - verbondenheid

(39)

Vraagverheldering - diagnostiek

HANDELEN

n Impact Handelen

Belgium

Signaalfunctie,

vroegdetectie en netwerk Actief partnerschap met gevluchte ouders

Herstel van (sociale en familiale) verbondenheid

Juridisch

(40)

( 1) V RA AG VE R H E L D E R I N G E N D I AG N O S T I E K

 verbinding maken & tijd nemen

 betekenis zoeken in context: vroeger en nu

 betekenis zoeken in samenspraak: hier en ginder

 sensitiviteit bij actoren: impact van traumatisering &

asiel op functioneren

 tolken & interculturele bemiddelaars

(41)

( 2 ) S I G N A A L F U N C T I E , V R O E G D E T E C T I E & C O L L A BO RAT I E V E Z O R G N E T W E R K E N

 uitbouw van zorgnetwerk voor adequate doorverwijzing

 forum voor multi-actor zorgoverleg? (school?)

 integrale benadering / network (formeel en informeel) – samenwerking!

 zorg-interventies op school (RWS)

(42)

( 3) AC T I E F PA RT NE R S C H A P M E T G E VLU C H T E O U DE R S

 culturele betekeniswereld van opvoeding & ouderschap

 betekenis van migratieproject

 sensitiviteit bij actoren: betekenis van

migratiegeschiedenis & positie gevluchte ouders

(43)

(4) HERSTEL VAN VERBONDENHEID (1)



Migratie zorgt voor breuken & discontinuïteit, voor doorbreken van verbondenheid



Herstel van verbondenheid via:

 Creëren van continuïteit in materiële zaken –

materialiseren (fotoboekje, rapporten,…) – ook bij terugkeer…

 Maken van verbindingen met het verleden, met culturele achtergrond en opvoedingspraktijken

 Zorgen voor continuïteit in leefcontext en sociaal netwerk

(44)

(4) HERSTEL VAN SOC IALE VERBONDE NHEID (2)



Migratie zorgt voor destructie van sociale verbondenheid



Herstel van sociale verbondenheid:

 Ondersteunen van positieve relaties (school, voogd, asielcentrum, peter-meter, buddy, pleeggezin,

peers, etnisch-culturele communities,…)

 Creëren van netwerk, formeel en informeel

 Genogram – Team of life – Tree of life – Doos van jezelf

(45)

(46)

(4) HERSTEL VAN FAMILIALE VERBOND ENHEID (3)

 Migratie zorgt voor destructie van sociale verbondenheid

 Herstel van sociale verbondenheid met familie:

 Loyaliteit – geheim

 Migratieproject – ‘geven’

 Bespreekbaar stellen – tempo

 Contactname

 Gezinshereniging

“Re-Membering”

(47)

D. WELZIJN IN CONTEXT

(48)

Juridisch kader

M aa ts ch ap p el ijk e g re n ze n M aa ts ch ap p eli jk e g re n ze n

Juridisch kader

Psychosociale

begeleiding

(49)

SPANNINGSVELD

Mensenrech ten en

pedagogisc perspectief h

Migratie- manageme

nt-logica

(50)

EN HET E MOT IONEEL WELZIJN VAN DE HULPVERLENER?



Machteloosheid - frustratie



Onzekerheid/handelingsonzekerheid



Secundaire traumatisering



Burn-out

…. zelfzorg…

…. positie….

(51)

Ilse Derluyn

CESSMIR – Universiteit Gent H. Dunantlaan 2

9000 Gent

Ilse.derluyn@ugent.be