RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE
EDUCATIE
't Slingertje
OBS Over de Slinge, Krabbendijkestraat
Plaats : Rotterdam
LRKP nummer : 214141342
BRIN nummer : 18QZ|C1
Onderzoeksnummer : 288023
Datum onderzoek : 10 maart 2016 (18QZ|C1) en 10 maart 2016
1 INLEIDING . . . 5
2 BEVINDINGEN . . . 7
3 CONCLUSIE. . . 13
BIJLAGE 1 OORDELEN . . . 14
BIJLAGE 2 ZIENSWIJZE VAN HET BESTUUR . . . 18
INHOUDSOPGAVE
Op 10 maart 2016 heeft de inspectie peuterspeelzaal 't Slingertje
en basisschool Over de Slinge onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in 2013 en 2015/2016 de kwaliteit van vve in de 37 grote gemeenten (G37). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken.
Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op:
• De voorwaarden voor vve
• De ouders
• De kwaliteit van de educatie:
- Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - Het pedagogisch klimaat
- Het educatief handelen
• De ontwikkeling, zorg en begeleiding
• De kwaliteitszorg
• De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool
• De resultaten van vve
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst.
• Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd.
• Vve-locatiebezoek, waarbij:
◦ documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd;
◦ enkele groepsbezoeken zijn uitgevoerd. Deze vve-bezoeken vonden plaats in de groepen 0 en 1/2E en 1/2F
◦ gesprekken met de directie, ouders, pedagogisch medewerkers en leerkrachten en de intern begeleider en een
vertegenwoordiging van het bestuur zijn gevoerd.
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010. Dit document is te vinden op
www.onderwijsinspectie.nl.
In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte
indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover.
Toezichtkader
Opbouw rapport
Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op de meeste aspecten op orde is, te weten condities, ouders, kwaliteit van de uitvoering, kwaliteitszorg en zorg en begeleiding.
Daarnaast zijn enkele verbeterpunten geconstateerd op de volgende
aspecten: doorgaande lijn, zorg en begeleiding (voorschool) en kwaliteitszorg (vroegschool).
Totaalbeeld
Peuterspeelzaal 't Slingertje is als 0 groep gevestigd in de basisschool.
Basisschool Over de Slinge is gehuisvest in twee gebouwen. Het onderzoek heeft zich beperkt tot de vestiging aan de Sommelsdijkstraat.
De kwaliteit van het primaire proces is sinds het vorige inspectiebezoek sterk verbeterd. De voorschool (groep 0) heeft zich zowel op onderdelen van de uitvoering van vve als kwaliteitszorg en ouderbeleid zich zichtbaar positief ontwikkeld. Voor 't Slingertje valt nog winst te halen bij de planmatige uitvoering van de zorg.
Basisschool Over de Slinge heeft een positieve ontwikkeling doorgemaakt als het gaat om de kwaliteit van de uitvoering en de zorg en begeleiding. De
kwaliteitszorg vraagt nog om versterking.
De medewerkers van Over de Slinge en 't Slingertje zeggen prettig samen te werken. Er is regelmatig overleg met elkaar en de leidsters van 't Slingertje worden regelmatig betrokken bij activiteiten die de basisschool organiseert.
Een aandachtspunt hierbij is echter het borgen van een doorgaande lijn.
Ondanks de goede samenwerking is er wel een verschil in aanpak ontstaan doordat het aanbod niet meer naadloos op elkaar aansluit.
Toelichting
Condities Groep 0
De condities op 't Slingertje zijn alle als voldoende gewaardeerd. Er is een recent GGD-rapport beschikbaar waarin alle betreffende onderdelen als voldoende zijn beoordeeld. De inspectie heeft deze oordelen overgenomen.
BEVINDINGEN
2
Groep 1/2
Voor de basisschool is de dubbele bezetting een aandachtspunt. De school heeft een ervaren en deskundige onderwijsassistent voor de ondersteuning van de groepen 1 en 2. Deze medewerker wordt echter (onder het toezicht van de adjunct directeur) regelmatig ingezet voor ziektevervanging in deze groepen.
Tijdens dit onderzoek stond ze ook voor de groep als vervanger voor een zieke collega. Daardoor zijn er onvoldoende mogelijkheden om in kleine groepen te werken.
Ouders Groep 0
De leidsters zetten zich welbewust in om de ouders te betrekken bij de ontwikkeling van hun kinderen en ze handvatten te bieden om thuis
stimulerende activiteiten met hun kinderen uit te voeren. Een goed voorbeeld hiervan is de doordachte wijze waarop de leidsters bij de dagelijkse inloop steeds wisselende materialen neerleggen waarmee de ouders met hun kinderen kunnen spelen. De ouders krijgen hierdoor de kans om onder leiding van de leidsters kennis te maken met verschillende ontwikkelmaterialen. Samen met de basisschool wordt op dit moment gewerkt aan het maken van ‘speeltassen’.
Door ouders een tas gevuld met ontwikkelmateriaal mee te geven, vergroten ze de kans dat kinderen ook in de thuissituatie gestimuleerd te worden in hun ontwikkeling. Tevens zijn er regelmatig themabijeenkomsten waarbij ouders voorlichting krijgen over het thema dat die periode centraal staat. Ook tijdens deze bijeenkomsten krijgen ouders handreikingen voor thuis. Deze
themabijeenkomsten worden door ouders zeer gewaardeerd. De ouders die de inspectie heeft gesproken zeggen zelfs een vervanger te sturen wanneer ze zelf verhinderd zijn.
't Slingertje heeft haar ouderbeleid vastgelegd in een ouderbeleidsplan. In dit plan zijn ook de kenmerken van de ouderpopulatie opgenomen. De inspectie vraagt wel aandacht voor de analyse van deze vooral cijfermatige informatie en de vertaling hiervan naar de dagelijkse praktijk.
Groep 1/2
Ook de basisschool is actief in het bevorderen van de ouderparticipatie. Zij besteedt voldoende aandacht aan de rol van ouders. Zo worden regelmatig themabijeenkomsten en inloopochtenden. De activiteiten die georganiseerd worden, worden doorgaans door een grote meerderheid van de ouders bezocht.
De ouders die de inspectie gesproken heeft zijn zeer tevreden over de leerkrachten.
De aandacht voor ouders de afgelopen jaren heeft positief bijgedragen aan de participatie van ouders in de school. Zo worden bijeenkomsten massaal bezocht en is er veel animo voor de ouderraad en de medezeggenschapsraad. De basisschool heeft echter haar beleid rondom ouderparticipatie in relatie tot vve niet vastgelegd. Daardoor is het niet duidelijk wat haar ouderpopulatie nodig heeft, welke doelen de school nastreeft en of zij deze doelen met de huidige activiteiten haalt.
Kwaliteit van de uitvoering van vve Groep 0
De leidsters maken voor elk thema een themaplanning waarin ze de activiteiten voor de verschillende ontwikkelingsgebieden beschrijven en deze ook proberen te koppelen aan leer- of ontwikkelingsdoelen. Ze werken deze themaplanning ook uit in een groepsplan. In het groepsplan zijn de kinderen verdeeld in drie niveaugroepen. Tijdens de observatie was ook duidelijk in de vragen die de leidsters aan de kinderen stelde en de opdrachten die ze gaf, dat zij aansloot op de ontwikkeling van de leerlingen.
Een verbeterpunt is het verder uitwerken van het aanbod in moeilijkheidsgraad zowel voor de verschillende leeftijden als ontwikkelniveau. De differentiatie in de groep berust nu nog alleen op differentiatie in aanpak. Zo is er momenteel sprake van verschillende leeftijden in de groep. In hoeverre startende peuters een ander aanbod krijgen dan de peuters die bijna uitstromen naar de
basisschool, is niet duidelijk. De leidsters kunnen dit nog beter inzichtelijk maken.
De leidsters slagen erin de betrokkenheid van de peuters goed op te wekken en vast te houden. Daarnaast geven de leidsters het spel van de peuters
meerwaarde door daadwerkelijk mee te spelen en nieuwe ideeën aan te dragen.
Hetzelfde geldt voor de responsieve houding van de leidsters. Zij staan open voor eigen inbreng van peuters en borduren daarop voort. Een ontwikkelpunt is het bevorderen van interactie met en tussen kinderen. De leidsters zijn zelf nog teveel aan het woord. Ook zouden ze de kinderen meer op elkaar kunnen laten reageren.
Groep 1/2
De leerkrachten van groep 1/2 zorgen voor een breed aanbod aan ontwikkelingsactiviteiten. Zij baseren zich daarbij op de leerlijnen en
tussendoelen voor de onderbouw. Daarbij is niet alleen aandacht voor de taal- en rekenkundige ontwikkeling, maar binnen elk thema krijgen ook de
motorische, de creatieve- en de sociaal emotionele ontwikkeling nadrukkelijk een plaats.
De thema’s worden per jaar gepland en de activiteiten worden naar ontwikkelingsgebied ingedeeld, rekening houdend met de tussendoelen en eindtermen voor de onderbouw als geheel. Binnen elk thema wordt bekeken op welke wijze tegemoet kan worden gekomen aan de relevante (tussen)doelen.
Voor een deel komen de leerlingen die tegen in de verschillende hoeken en in de verplichte werkjes. Een andere deel van het beredeneerde aanbod is verwerkt in kringactiviteiten.
Niet duidelijk is op welke wijze de leerkrachten de activiteiten afstemmen op de verschillen tussen leerlingen. Het onderscheid tussen oudste, middelste en jongste kleuters wordt wel gehanteerd, maar in de planning van de activiteiten is er geen onderscheid zichtbaar in activiteiten afgestemd op de verschillen in ontwikkeling van de leerlingen.
Ontwikkeling, begeleiding en zorg Groep 0
De zorg en begeleiding is binnen 't Slingertje nog in ontwikkeling.
Uit de observaties van het afgelopen jaar blijkt dat de leidsters de ontwikkeling van de peuters regelmatig volgen. Deze resultaten leiden tot een indeling in het groepsplan. Daarin maken de leidsters onderscheid tussen leerlingen die een basis, een verrijkte of een intensieve aanpak nodig hebben. De leidsters nemen de analyse achter deze aanpak niet in het groepsplan op, waardoor het niet duidelijk is welke ontwikkelingsachterstand de kinderen uit de intensieve groep hebben en welke doelen de leidsters nastreven bij deze kinderen. Een
doelgerichtheid van de extra aandacht zou daarom nog versterkt kunnen worden. Wel worden zorgkinderen besproken, wanneer zeer zorgwekkende signalen over de ontwikkeling van het kind door de leidsters zijn waargenomen.
De contacten met de externe zorg zijn voldoende gewaarborgd.
Groep 1/2
Voor het systematisch volgen van de ontwikkeling van de leerlingen gebruikt de school het volgsysteem dat hoort bij de gebruikte methode. De informatie hieruit wordt gebruikt voor het opstellen van groepsplannen. Al na enkele weken worden de leerlingen geobserveerd en vanaf de leeftijd van 4 jaar en 3 maanden worden zij systematisch gevolgd. Leerlingen die opvallen worden besproken met de intern begeleider. Voor de zorgleerlingen worden individuele
handelingsplannen opgesteld. Deze zijn voorzien van concrete doelen en aanpak. De leerkrachten houden bij ieder individueel handelingsplan een logboek bij. Dit geeft de (eind-)evaluatie meer kracht. Wanneer een leerling meer nodig heeft dan de school kan bieden, wordt in samenwerking met de intern begeleider externe zorg ingeroepen.
Kwaliteitszorg Groep 0
De coördinatie van vve tussen de peuterspeelzaal en de basisschool is geregeld.
De afgelopen jaren is een kwaliteitszorgcyclus ontwikkeld waarin aandacht is voor het evalueren van de kwaliteit van vve. Op basis van deze evaluaties worden verbetermaatregelen opgesteld. Deze verbeteracties worden
nauwlettend door de leidinggevende gemonitord. Daarvoor worden onder andere regelmatig observaties in de groep uitgevoerd. Dat is een goede vooruitgang vergeleken met het laatste onderzoek.
De leidsters houden de resultaten van de kinderen regelmatig bij. Er wordt echter niet op locatieniveau naar resultaten gekeken. Daardoor kunnen de leidsters wel op kindniveau zien welke ontwikkeling een kind maakt, maar niet hoe de groep als geheel zich ontwikkelt.
Groep 1/2
De vve-coördinatie binnen de locatie is geregeld. Ontwikkelpunt ligt nog in het ontwikkelen van een kwaliteitszorgcyclus waarin aandacht is voor het evalueren van de kwaliteit van vve en op basis van deze evaluaties opstellen van concreet geformuleerde verbetermaatregelen. In de beleidsdocumenten van de school wordt op verschillende plaatsen melding gemaakt van de aanwezigheid van de voorschool (schoolgids en schoolplan). Deze documenten bevatten echter geen specifieke paragraaf voor de voorschool met de doelen die de school zich op dit punt stelt, verbetermaatregelen en hoe zij dit gaat evalueren.
De school heeft voor de groepen 1 en 2 ook nog geen groepdoelen opgesteld om de kwaliteit te monitoren. De ontwikkeling van individuele leerlingen wordt wel gevolgd met een observatie-instrument. Er worden echter op basis van deze (individuele) gegevens geen groepsoverzichten gemaakt. Ook heeft de school vooraf geen groepsdoelen opgesteld, zodat ze na kan gaan of het aanbod en gehanteerde werkwijze succesvol is. Op deze wijze loopt de school de kans niet bijtijds bij te sturen, wanneer het onderwijs onvoldoende aansluit bij de
behoefte van (groepen) leerlingen.
Doorgaande lijn Groep 0 en groep 1/2
Er is vve coördinatie tussen de groep 0 en de groepen 1/2. Ook stromen de laatste jaren, door veranderde wetgeving, de meeste kinderen door
naar basisschool Over de Slinge. Ook op andere gebieden is er samenwerking.
Zo is er regelmatig samen overleg en worden de leidsters betrokken bij activiteiten in de basisschool.
De doorgaande lijn staat echter wel onder druk. Voorheen werkten de groep 0 en de groepen 1/2 met dezelfde vve-methode. De basisschool heeft deze methode vervangen door een methode die niet in de lijst met effectief bewezen vve-methoden voorkomt. De aanpak van de groep 0 kenmerkt zich als een planmatige opbrengstgerichte aanpak. De basisschool is echter overgestapt op het concept ervaringsgericht leren, waardoor er verschillen ontstaan in zowel aanbod, pedagogisch klimaat als educatief handelen. Om toch een doorgaande lijn te creëren worden jaarlijks ongeveer 5 thema’s gezamenlijk uitgevoerd.
Opbrengsten
De gemeente Rotterdam kent een monitor gericht op de opbrengsten van het vve-beleid. Er zijn criteria ontwikkelt op basis waarvan het beleid (gemeente breed) kan worden geëvalueerd. Instellingen leveren gegevens aan, maar noch bij de vroegschool, nog bij de voorschool is een groepsoverzicht van hun
opbrengsten beschikbaar. Ook is er geen eigen analyse over de opbrengsten van de vve-inzet. Zowel de vroeg- als de voorschool kennen de resultaatafspraken met de gemeente niet.
De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op 't Slingertje en Over de Slinge, locatie
Sommelsdijkstraat grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie op die gebieden nauwelijks verbeterpunten kent.
CONCLUSIE
3
In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid.
De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is.
Legenda:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig
Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk
Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen
Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren.
BIJLAGE 1 OORDELEN
't Slingertje
A : 214141342 - 't Slingertje
B : 18QZ|C1 - OBS Over de Slinge, Krabbendijkestraat Legenda
Condities A B
3 2 Voldoende vve-tijd
Kwaliteit pedagogisch medewerkers
3 A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar
A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting")
A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold
Ouders A B
3 2
3 3
3 3
4 3
3 3
B1 Gericht vve-ouderbeleid
B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd
B3 Intake
B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool
Ouders A B
3 3
3 3
B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind B7 Rekening houden met thuistaal
Kwaliteit van de uitvoering van vve A B
Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma
3 2
3 3
3 3
2 3
Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat
3 2
3 3
3 3
3 3
3 3
Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen
3 3
3 3
2 2
3 3
3 3
3 3
2 3
C1.1 Een integraal vve-programma
C1.2 Werken met een doelgerichte planning
C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd
C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd
C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is respectvol
C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen
C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de
zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind
C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend
C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is goed op elkaar afgestemd
C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd
C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen
C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de
ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de
kinderen is responsief
C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen
Ontwikkeling, begeleiding en zorg A B Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep
3 3
3 3
2 3
2 3
Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen
3 3
3 3
2 3
D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine
(tutor)groep en het individuele kind
D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg
D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg
D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp.
vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen
aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp.
vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren
D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden
Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool A B
3 3
3 2
2 2
3 2
3 2
2 E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool
E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve
E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve- verbetermaatregelen
E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve-educatie E6 In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve
gekeken
Doorgaande lijn A B
3 3
3
3 3
2 2
2 2
3 3
3 3
F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten
doorstromen naar een vroegschool
F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en
vroegschool is op elkaar afgestemd
F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd
F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op elkaar afgestemd
Opbrengsten van vve A B
3 3
3 G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijke afspraken
G3 Verlengde kleuterperiode
