RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE
EDUCATIE
Speelhuis
basisschool Onze Wereld
Plaats : 's-Gravenhage, Den Haag
LRKP nummer : 622033670
BRIN nummer : 13EK|C1
Onderzoeksnummer : 288454
Datum onderzoek : 15 en 17 maart 2016
1 INLEIDING . . . 5
2 BEVINDINGEN . . . 7
3 CONCLUSIE. . . 12
4 REACTIE VAN KIES: BESTUUR EN/OF HOUDER . . . 13
BIJLAGE 1 OORDELEN . . . 14
INHOUDSOPGAVE
Op 15 en 17 maart 2016 heeft de inspectie peuterspeelzaal Speelhuis en basisschool Onze Wereld onderzocht. Het onderzoek is gedaan vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve). De inspectie monitort in 2013 en 2015/2016 de kwaliteit van vve in de 37 grote gemeenten (G37). Vve is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 van het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken.
Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op:
• De voorwaarden voor vve
• De ouders
• De kwaliteit van de educatie:
- Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden - Het pedagogisch klimaat
- Het educatief handelen
• De ontwikkeling, zorg en begeleiding
• De kwaliteitszorg
• De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool
• De resultaten van vve
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Analyse van de door de locatie ingevulde digitale vragenlijst.
• Analyse van documenten en gegevens over de locatie die de inspectie voorafgaand aan het onderzoek heeft opgevraagd.
• Vve-locatiebezoek, waarbij:
◦ documenten, handelingsplannen en groepsplannen zijn bestudeerd;
◦ enkele groepsbezoeken zijn uitgevoerd. Deze vve-bezoeken vonden plaats in de groepen 1B en 2B;
◦ gesprekken met de directie, ouders, pedagogisch medewerkers en leerkrachten en de intern begeleider en een
vertegenwoordiging van het bestuur zijn gevoerd.
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010. Dit document is te vinden op
www.onderwijsinspectie.nl.
In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte
indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover.
Toezichtkader
Opbouw rapport
Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op alle aspecten op orde is, te weten condities, ouders, kwaliteit van de uitvoering van vve, kwaliteit van de uitvoering van vve, ontwikkeling, begeleiding en zorg en kwaliteitszorg binnen de voor- en vroegschool en de doorgaande lijn.
Totaalbeeld
Onze Wereld is een grote, katholieke basisschool met ruim 800 leerlingen. De school maakt deel uit van Stichting Lucas die naast Onze Wereld nog 45 andere basisscholen onder haar hoede heeft. Het is een school met een gemengde populatie, zowel qua herkomst als qua opleidingsniveau en achtergrond van de ouders.
Het Speelhuis is onderdeel van Stichting Zebra Welzijn, een welzijnsorganisatie die opereert in de wijken Centrum, Schilderswijk en Transvaal. Het Speelhuis is gehuisvest in de directe omgeving van de school. De sfeer in de zalen is prettig en warm; de ouders en kinderen voelen zich er duidelijk thuis en de pedagogische medewerksters staan open voor gesprekken met de ouders en de kinderen.
De populatie biedt de school en de peuterspeelzaal een grote uitdaging, omdat het Nederlandse de tweede taal is voor de peuters en de kleuters. De school en de peuterspeelzaal vormen een Haagse voorschoolcombinatie en hebben de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in ouderbetrokkenheid, in het volgen van de brede ontwikkeling en in opbrengstgericht werken. De school en de
peuterspeelzaal ontwikkelen de doorgaande lijn voor de voor- en vroegschoolse educatie. De afspraken en het raamwerk voor de doorgaande lijn zijn er. De volgende stap is een volledig eenduidige en gezamenlijke voor- en
vroegschoolse educatie voor de peuters en kleuters. Deze ontwikkeling is vastgelegd in het Integrale plan Haagse Educatieve Agenda (HEA), dat in 2015 is vastgesteld.
Toelichting
Condities
Er is een recent GGD rapport beschikbaar. Het is de peuterspeelzaal Speelhuis gelukt condities te realiseren om de taalontwikkeling van alle peuters te stimuleren. Hiertoe zijn alle pedagogische medewerksters en de coach
BEVINDINGEN
2
gecertificeerd voor het vve-programma. Er is ook een opleidingsplan om de kwaliteit van de kennis en vaardigheden van alle pedagogische medewerksters op peil te houden.
Ouders
De voor- en vroegschool organiseren meerdere keren per maand ouderactiviteiten. Bijvoorbeeld: informatiebijeenkomsten over vve,
themabijeenkomsten en activiteiten in het kader van VVE-Thuis. De voorschool heeft hiervoor een ouderbeleid en aanpak om de ouders te stimuleren thuis te oefenen met hun kind. Ouders krijgen een themaboekje met informatie over activiteiten die zij thuis met hun kind kunnen doen, zoals puzzelen, platen om over te praten, liedjes zingen, knutselen en bewegen. Op deze manier komen de woorden, begrippen en spelletjes die bij het thema horen óók thuis aan de orde én leren ouders hun kind te ondersteunen. De vroegschool heeft daarnaast inloopuren, bekijkt en bespreekt het nieuws van de school met de ouders en organiseert ook koffieochtenden. De ouders koppelen bij de pedagogisch medewerkers en leraren terug welke activiteiten zij thuis hebben gedaan.
Tijdens de verschillende bijeenkomsten staat vve altijd centraal en leren ouders tijdens de spelinloop in de voor- en vroegschool om naar hun kind te kijken en in te schatten hoe zij de activiteit thuis kunnen aanbieden. Uit een evaluatie van de voor- en vroegschool blijkt dat ongeveer driekwart van de ouders deelnemen aan vve-activiteiten.
De vroegschool Onze Wereld heeft nog geen uitgeschreven vve-ouderbeleid (indicator B1) gericht op het ondersteunen van de ouders om hun kind in de ontwikkeling te stimuleren. Daarnaast worden de ouders ook nog niet gericht geïnformeerd over de vve-doelen en vve–activiteiten (indicator B2). Hoewel deze indicatoren ontwikkelpunten zijn voor de school, gebeurt er in de praktijk veel op de vroegschool Onze Wereld. Zo is er nu een planning gemaakt om de ouderbetrokkenheid te vergroten met een overzicht van de rol- en taakverdeling tussen de voor- en vroegschool. De vroegschool heeft een oudercoördinator, die vanuit het Integrale plan Haagse Educatie Agenda (HEA) de vroegschool
adviseert en het aanspreekpunt is voor leerkrachten en ouders.
De leerkrachten van de vroegschool onderhouden het contact met de ouders en gaan ook op huisbezoek. In de praktijk wordt er veel gedaan om de ouders te betrekken bij de vve-activiteiten van hun kind. Ouders hebben dat in het gesprek met de inspectie aangegeven.
Kwaliteit van de uitvoering van vve
De voor- en vroegschool werken met een goedgekeurde, integrale vve- methode. De voor- en vroegschool zorgen voor de doorgaande lijn door zoveel mogelijk met dezelfde thema’s te werken. Zij hebben een doelgerichte
weekplanning en een themajaarplanning, die gebaseerd zijn op de
respectievelijke vve-programma’s. Elke week worden de activiteiten geëvalueerd en geregistreerd in het volgsysteem van de voor- en vroegschool. Zowel op de voor- als de vroegschool stijgt het aanbod in moeilijkheidsgraad. Daarnaast gebruiken zij extra materialen en programma’s voor de taalstimulering van de peuters en kleuters. Op de vroegschool wordt er gedifferentieerd in leeftijd en ontwikkelingsniveau van de kleuters. Kleuters die meer dan gemiddeld
aankunnen, krijgen een aanbod op hun eigen niveau. Voorts is er een speciale leraar om de rekenontwikkeling van de kleuters te stimuleren.
De pedagogisch medewerkers en leerkrachten gaan respectvol om met de peuters en kleuters, dat blijkt uit het taalgebruik en de open houding waarmee zij de kinderen tegemoet treden. In de groepen is er een veilige en positieve werksfeer klimaat. In de voorschool wordt er spelenderwijs geleerd en in vroegschool is er een taakgerichte werksfeer. De pedagogisch medewerkers en leerkrachten betrekken alle kinderen bij de activiteiten. Duidelijk is dat de pedagogische medewerkers en leerkrachten hoge verwachtingen hebben van de kinderen en ook daarnaar handelen. Zij stellen duidelijke gedragsgrenzen door op een vriendelijke en speelse wijze aan te geven welk gedrag ze verwachten van de kinderen. Zo stimuleren de pedagogisch medewerkers de peuters om samen te spelen en leerkrachten laten de kleuters samenwerken, maar ook om zelfstandig aan de slag te gaan. De pictogrammen in de voorschool en het arbeid naar keuzebord helpen de kinderen om een zelfstandig te doen. De mondelinge taalvaardigheid van peuters en kleuters wordt de gehele dag gestimuleerd.
De indicator C2.5 is op de vroegschool als ‘goed’ beoordeeld, omdat de inrichting van de ruimte aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend is. De kleuters worden in taal en taaluitingen ondergedompeld. Naast de verschillende hoeken, zijn er ook themawoorden op ooghoogte en veel taaluitingen in en buiten het lokaal en de centrale ruimte van de groepen 1 en 2. De leeromgeving van de vroegschool is een voorbeeld voor andere voor- en vroegscholen.
Het educatief handelen van de pedagogisch medewerkers in de voorschool en in de vroegschool tussen de leerkrachten en onderwijsassistenten is op elkaar afgestemd. De sterkste kanten van het educatief handelen zijn de structurele
activiteiten om de taalontwikkeling van de peuters en kleuters te stimuleren.
Deze zijn effectief, want de kinderen leren in korte tijd Nederlands
spreken. Tijdens de activiteiten bevorderen de pedagogisch medewerkers en leerkrachten het aanpakgedrag van de kinderen. Zo laten ze de kinderen vertellen hoe ze aan hun oplossing zijn gekomen. Vaak gebeurt dat in het spel bij de peuters. De kleuters vertellen hun oplossing en laten het ook in het spel zien. Het educatief handelen van de pedagogisch medewerkers en leerkrachten daagt de kinderen uit tot leren. De interactie met en tussen de kinderen is een sterk punt van de voor- en vroegschool. Tijdens de lesbezoeken heerste er een gezonde bedrijvigheid. De pedagogisch medewerkers en leerkrachten stimuleren de kinderen om samen te werken, maar ook om naar elkaar te luisteren.
Iedereen was gericht bezig en alle activiteiten waren afgestemd op de leeftijd en het ontwikkelingsniveau van de kleuters. Dit is een voorbeeld voor andere voor- en vroegscholen.
Ontwikkeling, begeleiding en zorg
De voor- en vroegschool gebruiken hetzelfde instrument om de brede ontwikkeling (taal, rekenen, motoriek en sociaal-emotioneel) in kaart te brengen. Dit is ten opzichte van het vve-onderzoek van december 2013 een belangrijke vooruitgang. Naar aanleiding van het gesprek met de coach van de voorschool en de intern begeleider van de vroegschool, de lesbezoeken en de bestudeerde documenten is duidelijk dat de brede ontwikkeling van de peuters en kleuters wordt gevolgd. Op voor- en vroegschool krijgen alle kinderen die achterblijven in hun ontwikkeling planmatige zorg. Daarnaast geeft de leerkracht aan de kleuters die voorlopen op hun ontwikkeling ook begeleiding en zorg. Daar waar de pedagogisch medewerkers en leerkrachten geen begeleiding en zorg kunnen geven wordt dat binnen de bredere zorgketen gezocht.
Kwaliteitszorg
De voor- en vroegschool hebben in het kader van het Integrale plan Haagse Educatieve Agenda (HEA) afspraken gemaakt om de kwaliteit van vve te optimaliseren. Het plan is in december 2015 ingegaan en nog niet geëvalueerd.
De inspectie constateert dat de kwaliteitszorg op de voor- en vroegschool op alle punten voldoende is. De coördinatie binnen de voor- en vroegschool is geregeld en er is structureel aandacht voor de borging van vve. De opbrengsten van alle peuters en kleuters worden in kaart gebracht en geëvalueerd. Uit gesprekken met alle betrokkenen en de ontvangen documenten blijkt dat de voor- en vroegschool hoge verwachtingen hebben van de kinderen en hoge resultaten willen behalen. De voor- en vroegschool evalueren op dit moment afzonderlijk alle aspecten van vve. De bevindingen leggen zij vast in een verslag.
Op basis van de evaluaties stelt de directie een verbeterplan op. Voorts heeft de directie over het behoud van de kwaliteit van vve schoolbrede afspraken
gemaakt. Ook bezoekt zij de groepen om na te gaan of er volgens afspraak wordt gewerkt en welke aspecten van vve extra aandacht verdienen. De bevindingen legt zij vast in een verslag en alle verbeterpunten worden in een plan opgenomen. De leiding van de voorschool en de directie van de vroegschool hechten veel waarde aan de zorg voor kwaliteit.
Doorgaande lijn
Vanaf december 2015 is op basis van het Integrale plan Haagse Educatieve Agenda gekozen voor een intensievere samenwerking tussen de voor- en vroegschool. Vanuit de vroegschool zijn twee intern begeleiders nauw betrokken bij de voorschool. Eén intern begeleider ondersteunt de voorschool en is één dag per week aanwezig in de voorschool. Samen met de coach doet zij
groepsobservaties en bespreekt zij de resultaten van het peutervolgsysteem tweemaal per jaar met de pedagogisch medewerkers. Ook is er een intensieve afstemming om de zorg van peuters met de ouders te bespreken en is er een warme overdracht. De leerkrachten van groep 1 gaan zelf naar de voorschool
en hebben contact met de pedagogisch medewerkers. Bij de ‘koude’ overdracht krijgt de vroegschool alle gegevens van het peutervolgsysteem van de
voorschool. Deze informatie wordt direct in het leerlingvolgsysteem van de vroegschool opgenomen. Ouders geven schriftelijke toestemming voor de overdracht van de leerling gegevens. Bijna alle peuters stromen door van de voorschool Speelhuis naar de vroegschool Onze Wereld. De coördinatoren van de voor- en vroegschool hebben zeer regelmatig overleg met elkaar over de doorgaande lijn van vve. De coördinator van de voorschool neemt altijd deel aan het overleg van de basisschool.
De voor- en vroegschool werken nu intensief samen. Zo is gekozen om meer mensen een coördinerende taak te geven en verschillende vormen van overleg te plannen, te weten vve-team bijeenkomsten, intervisie en collegiale
consultatie, doorgaande lijn overleg, zorgoverleg, de stuurgroep Sterke Start en gezamenlijke interne begeleiding.
Opbrengsten
Vroegschool Onze Wereld brengt de resultaten van doelgroepkinderen conform de gemeentelijke afspraken in kaart. Aan het einde van het schooljaar zullen de resultaten vergeleken worden met de afspraken die met de gemeente zijn gemaakt.
De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op peuterspeelzaal Speelhuis en basisschool Onze Wereld op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie op die gebieden geen verbeterpunten kent.
CONCLUSIE
3
Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op peuterspeelzaal Speelhuis en basisschool Onze Wereld.
Hieronder geeft het kies het bestuur en de houder haar reactie:
REACTIE VAN KIES: BESTUUR EN/OF HOUDER
4
In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid.
De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is.
Legenda:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren.
BIJLAGE 1 OORDELEN
A : 622033670 - Speelhuis
B : 13EK|C1 - basisschool Onze Wereld Legenda
Condities A B
3 3
3 3
Voldoende vve-tijd
3 Kwaliteit pedagogisch medewerkers
3 3
3 3
3 A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar
A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting")
A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve- programma op de voorschool
A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands
A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan
Ouders A B
3 2
3 2
B1 Gericht vve-ouderbeleid
B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd
Ouders A B
3 4
3 3
B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind
Kwaliteit van de uitvoering van vve A B
Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma
3 4
4 4
3 3
3 4
Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat
4 4
3 3
4 4
4 4
3 4
Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen
3 3
4 4
3 4
3 4
4 4
4 4
3 4
C1.1 Een integraal vve-programma
C1.2 Werken met een doelgerichte planning
C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd
C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd
C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is respectvol
C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen
C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de
zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind
C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend
C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is goed op elkaar afgestemd
C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd
C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen
C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de
ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten met de
kinderen is responsief
C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen
Ontwikkeling, begeleiding en zorg A B Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep
3 3
3 3
3 3
3 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen
3 3
3 3
3 3
D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine
(tutor)groep en het individuele kind
D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg
D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding en zorg
D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp.
vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen
aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp.
vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren
D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden
Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool A B
3 3
3 3
3 3
4 4
3 3
3 E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool
E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve
E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve- verbetermaatregelen
E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve-educatie E6 In de kwaliteitszorg van de vroegschool wordt ook specifiek naar vve
gekeken
Doorgaande lijn A B
3 3
3
3 3
3 3
3 3
3 3
3 3
F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten
doorstromen naar een vroegschool
F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en
vroegschool is op elkaar afgestemd
F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd
F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en vroegschool op
Opbrengsten van vve A B
3 3
3 3
3 G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijke afspraken
G2 De resultaten zijn van voldoende niveau G3 Verlengde kleuterperiode
