RAPPORT VAN BEVINDINGEN KWALITEIT VAN
VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE IN 2015 IN DE GEMEENTE
Zandvoort
Plaats : Zandvoort
Gemeentenummer : 0473 Onderzoeksnummer : 286412
Datum onderzoek : 17 december 2015 Datum vaststelling : 8 juni 2016
VOORWOORD. . . 5
1 INLEIDING. . . 6
2 VVE IN DE GEMEENTE ZANDVOORT. . . 8
3 CONCLUSIES. . . 15
INHOUDSOPGAVE
In de periode 2007-2012 heeft de Inspectie van het Onderwijs een landelijke bestandsopname uitgevoerd naar de kwaliteit van voor- en vroegschoolse educatie (vve). Daarna is het signaalgestuurde toezicht op vve in werking getreden.
Het signaalgestuurde toezicht vve begon eind 2013 met het versturen van digitale vragenlijsten naar de 315 middelgrote en kleine gemeenten. Voor de 37 grote gemeenten is er tot en met 2015 een apart monitortraject.
Op basis van een analyse van de digitale vragenlijsten is besloten om in middelgrote en kleine gemeenten waar risico’s ten aanzien van de uitvoering van de wettelijke vve-verplichtingen lijken te bestaan, een onderzoek uit te voeren. Het onderzoek is uitgevoerd in de tweede helft van 2015. Dit rapport beschrijft in hoeverre degemeenteZandvoortin 2015 voldoet aan de eisen ten aanzien van vve en welke veranderingen hebben plaatsgevonden ten opzichte van de bestandsopname.
De hoofdinspecteur primair onderwijs en speciaal onderwijs, Dr. A. Jonk
VOORWOORD
Dit rapport is het verslag van een onderzoek van de Inspectie van het Onderwijs naar het gemeentelijke beleid ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie (vve) in de gemeenteZandvoortin 2015.
De aanleiding van het onderzoek is het mogelijk bestaan van risico’s ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen ten aanzien van voor- en vroegschoolse educatie in deze gemeente.
De basis van het onderzoek is een digitale vragenlijst die de gemeente heeft ingevuld. Wij hebben deze vragenlijst geverifieerd aan de hand van de aangeleverde documenten en de toelichting daarop in een gesprek met
betrokkenen van de gemeente. Vervolgens hebben wij de eisen met betrekking tot het vve-beleid beoordeeld en de veranderingen ten opzichte van de
bestandsopname in beeld gebracht.
Het signaalgestuurde toezicht op de vve-locaties maakt nog geen deel uit van dit onderzoek.Wij starten na de zomer van 2015 met het signaalgestuurde toezicht op vve op de locaties. De signalen van de GGD zijn leidend om te bepalen welke peuterspeelzalen en kinderdagverblijven met voorschoolse educatie worden bezocht.
Het onderzoek bestond uit de volgende activiteiten:
• Analyse van de beantwoorde digitale vragenlijst in relatie tot de bevindingen tijdens de bestandsopname.
• Analyse van aanvullend opgevraagde informatie in relevante beleidsdocumenten van de gemeente.
• Intern overleg met het team Kinderopvang over GGD-toezicht in de gemeente.
• Een gesprek met de betrokken beleidsambtenaaren stedelijk projectcoördinator over het vve-beleid van de gemeente.
• Beoordeling van vve-beleid van de gemeenteZandvoort.
Als basis voor de beoordeling gelden de beoordelingscriteria toezichtkader voor- en vroegschoolse educatie voor gemeenten, zoals die te vinden zijn op:
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
Toezichtkader
www.onderwijsinspectie.nl > onderwijssectoren > voor- en vroegschoolse educatie.
Hoofdstuk 2 geeft een beeld van het vve-beleid op gemeentelijk niveau. Daar wordt ingegaan op de ontwikkeling van de gemeente sinds de bestandsopname (paragraaf 2.1) en op de door de gemeente aangeleverde vve-documenten (paragraaf 2.2). Tenslotte geven wij in dit hoofdstuk een oordeel over het gemeentelijke vve-beleid (paragraaf 2.3). Hoofdstuk 3 bevat de conclusies over het vve-beleid in de gemeenteZandvoort.
Opbouw rapport
DegemeenteZandvoortheeft een digitale vragenlijst ingevuld. Op basis van de antwoordenhebben wijmogelijke risico’s gesignaleerd ten aanzien van het voldoen aan wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie.
De digitale vragenlijst levert informatie over:
• wel of geen afspraken van de gemeente met de schoolbesturen en de houders over de doelgroepdefinitie, toeleiding, doorgaande lijn en resultaatafspraken;
• het bereik;
• de veranderingen bij de aspecten ouderbeleid, integraal vve-programma, externe zorg en interne kwaliteitszorg;
• het aantal vve-locaties en het aantal locaties waar de GGD
tekortkomingen heeft gesignaleerd in het eerste domein (pedagogische praktijk).
De beoordeling van het gemeentelijke beleid is gebaseerd op de digitale vragenlijst, opgevraagde gemeentelijke beleidsdocumenten, eventuele aanvullende informatie en het gesprek met de gemeente (zie paragraaf 2.3).
Bij de beoordeling wordt gewerkt met een vierpuntsschaal:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig.
Deze kwalificatie geeft aan dat echt iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn nodig
Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen.
Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat anderen hiervan kunnen leren.
Het is door diverse personele wisselingen onduidelijk wat de gemeente precies gedaan heeft met de bevindingen van de inspectie na de bestandsopname. Wel is er een beleidsplan voor de periode 2014-2016 geschreven, maar er zijn geen gegevens beschikbaar over de daadwerkelijke uitvoering van ditplan. Het lijkt er op dat het vve-beleid zich vooral gericht heeft op de voorscholen en niet op de vroegscholen. Zo heeft een praktijkbegeleidster alle pedagogisch
VVE IN DE GEMEENTE ZANDVOORT 2
Ontwikkeling van vve in de gemeente Zandvoort sinds de bestandsopname
2.1
medewerkers intensief getraind, is er een vve-werkgroep opgerichten heeft de Jeugdgezondheidszorg (JGZ) een toeleidingsprotocol opgesteld.
De gemeente Zandvoort is bestuurlijk een zelfstandige gemeente, maar er is op ambtelijkgebied veel samenwerking met de gemeente Haarlem. In het voorjaar van 2015 hebben de gemeenten besloten om ook op het gebied vanjeugdhulp en vve samen te gaan werken. De beleidsambtenaar vve van de gemeente Haarlem is nu ook verantwoordelijk voor de vve in de gemeente Zandvoort. Zij wordt hierbij ondersteund door een van de stedelijke projectcoördinatoren van de gemeente Haarlem.
De ontwikkelpunten die zij voor 2016 hebbengeformuleerd zijn:
• het betrekken van het onderwijs;
• het stroomlijnen en digitaliseren van de toeleiding en het bereik;
• het monitoren van de kwaliteit en de resultaten.
• Beleidsplan voor- en vroegschoolse educatie 2014-2016;
• Stroomschema toeleiding vve gemeente Zandvoort;
• Agenda en verslag BOLOZ (14 januari 2016);
• Format inhoudelijk vve-jaarplan;
• Maatwerkrapportages vve gemeente Zandvoort;
• Activiteitenplan vve gemeente Zandvoort 2015-2016.
In deze paragraaf geven wij onze bevindingen weer over het gemeentelijke vve- beleid. Per domein is beschreven op welke punten wij het gemeentelijk beleid en uitvoering als voldoende (‘3’) beoordelen, waar nog verbeterpunten worden gezien, zowel zonder (‘2’) als met (‘1’) afspraken en op welke punten wij de gemeente als een voorbeeld voor anderen zien (‘4’).
Wij baseren onze bevindingen op de uitkomsten van de verificatie van de digitale vragenlijst door middel van documentenanalyse en gesprekken met vertegenwoordigers van de gemeente. Waar de bevindingen van de inspectie afwijken van het beeld uit de digitale vragenlijst van de gemeente wordt dit vermeld en onderbouwd.
Lijst met de vve-documenten die de gemeente Zandvoort heeft aangeleverd
2.2
Het gemeentelijk vve-beleid 2.3
HET GEMEENTELIJK VVE-BELEID 1 2 3 4
•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
• 1A1 Definitie doelgroepkind
1A2 Bereik 1A3 Toeleiding 1A4 Ouders
1A5 Integraal vve-programma 1A6 Externe zorg
1A7 Interne kwaliteitszorg van de voor- en vroegscholen 1A8 Doorgaande lijn
1A9 Resultaten
1B Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau
1C Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau
DE VVE-CONDITIES 1 2 3 4
•
• 2A GGD-rapport
2B Gemeentelijk subsidiekader
De inspectie publiceert jaarlijks ook een oordeel over het toezicht dat door de gemeenten op de kinderopvang en peuterspeelzalen wordt uitgevoerd. Voor meer informatie hierover zie www.onderwijsinspectie.nl >onderwijssectoren >
Kinderopvang.
Toelichting:
’1’Verbeterpunten met een afspraak Er zijn geen verbeterpunten met een afspraak.
’2’Verbeterpunten
1a2 Bereik
In de gemeente zijn vijf peuterspeelzalen en twee kinderdagverblijven die vve verzorgengevestigd.Zes van deze locaties, één kinderdagverblijf niet,zijn vve- geregistreerd.
De gemeente weet zo ruim voldoende kindplaatsen te creëeren. Hoeveel doelgroepeuters, volgens de gewichtendefinitie en volgens de eigen definitie, gebruik maken van een vve-kindplaats is onbekend.
In dewerkgroep vve, bestaande uit de JGZ, de peuterspeelzalen en de
gemeente,is afgesproken om dezelfde toeleidingsmonitor te gaan hanteren als in de gemeente Haarlem. Het idee is om deze monitor voor de zomer in te voeren onder regie van de JGZ. Hierover vinden momenteel met de diverse belanghebbenden gesprekken plaats.
1a3 Toeleiding
In de gemeente Zandvoort is de JGZ verantwoordelijk voor de toeleiding van doelgroepkinderen naar voorschoolse educatie. Dit proces is beschreven in een stroomschema, dat echter niet geheel inzichtelijk is. Ook is onduidelijk hoe dit proces daadwerkelijk in de praktijk verloopt en wat mogelijke knelpunten zijn.
De (nieuwe) beleidsmedewerker wil dit proces dan ook graag digitaliseren zoals ook in Haarlem is gebeurd. Hierdoor zal er ook zicht komen op het non-bereik.
1a4 Ouders
In het beleidsplan staat te lezen dat de gemeente het betrekken van ouders bij vve zietals een belangrijke succesfactor in het welslagen van vve-programma's.
Daarom wil de gemeente dat ouders maximaal betrokken worden bij de ontwikkelingen van hun kind en dat zij handvatten krijgen aangereiktvoor de thuissituatie. Wat dit in de praktijk precies betekent, wordt overgelaten aan de locaties.
In de werkgroep vveis aangegeven dat alle locaties eigen ouderbeleid voeren, maar dat zij een overkoepelende visie vanuit de gemeente missen. Deze overkoepelende visie zou afgestemd moeten zijn op een analyse van de ouderpopulatie, en concrete doelen en te verwachten resultaten moeten bevatten.
1a5 Integraal vve-programma
Uit de inventarisatie van de coördinator blijkt dat alle peuterspeelzalen werken met een integraal vve-programma dat voldoet aan artikel 5 van het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie.De gemeente heeft hierover echter geen afspraken vastgelegd.
Dit geldt ook voor het volgen van de brede ontwikkeling van de peuters.
Hierover is de coördinator in gesprek met een externe instantie. De scholing voor het werken met een zelfde kindvolgsysteem start waarschijnlijk in maart.
De peuterspeelzalen staan hier positief tegenover.
1a7 Interne kwaliteitszorg voor- en vroegscholen
Er zijn binnen degemeente geen afspraken over de wijze waarop vve- instellingen hun eigen kwaliteit evalueren, verbeteren en borgen.
De beleidsmedewerker heeft de peuterspeelzalen gevraagd om voor 2016 de jaarplanning, die in Haarlem ook wordt gebruikt, in te vullen. Dit jaarplan wordt vervolgens de onderlegger voor de subsidieaanvraag.
1a8 Doorgaande lijn
In de praktijk dragen de peuterspeelzalen hun kinderen via een eigen overdrachtsformulier over aan de scholen en is er sprake van een goede samenwerking. De afspraken hierover zijn echter niet geformaliseerd.
In het voorjaar zullen er gesprekken met alle scholen in Zandvoortplaatsvinden om hen aan te haken bij het gemeentelijk vve-beleid. Tijdens deze gesprekken zal de beleidsmedewerker in kaart brengen wat de scholen aan vve doen alsmede inventariseren wat hun ideeën voor de toekomst zijn. Tevens worden de schooldirecteuren uitgenodigd om deel uit te gaan maken van de vve- werkgroep.
1a9 Resultaten
In het beleidsplan 2014-2016 is te lezen dat de gemeente verwacht dat
tenminste 80% van de doelgroepkinderen een stijging laat zien van minimaal 1 niveau vanaf overdracht naar de vroegschool tot aan instroom in groep 3 van de basisschool. In hoeverre deze afspraak bekend is bij de schoolbesturen is niet duidelijk, omdat deze afspraak niet wordt gemonitord.
Daarom heeft de gemeente in overleg met de partijen een nieuwe resultaatafspraak gemaakt, die eind mei is geaccordeerd door de schoolbesturen. Deze afspraak behoeft echter nog verdere uitwerking.
1c Systematisch evaluatie en verbetering vve op gemeentelijk niveau
Binnen de vve-werkgroep wordt de (praktische) uitvoering van vve regelmatig besproken. Van systematische evaluatie is echter nog geen sprake.
Momenteel is men bezig om een monitor, naar Haarlems model, op te zetten om de kwaliteit van vve in de gemeente breed in kaart te brengen. Naar
verwachting is deze monitor voor de zomer van 2016 gereed.
‘3’Voldoende
1a1 Definitie doelgroepkind
In het beleidsplan is de visie van de gemeente Zandvoort op vve te lezen:
De gemeente Zandvoort wil bevorderen dat kinderen (en volwassenen) via onderwijs het beste uit zichzelf halen. In dit kader hecht de gemeente er aan dat alle Zandvoortse kinderen een optimale start kunnen maken in groep 3 van de basisschool als opmaat voor een goede schoolperiode.
Een kind wordt aangemerkt als vve-kind indien het voldoet aan één of meer van de volgende criteria:
1. Wanneer het kind valt onder de huidige gewichtenregeling.
2. Wanneer het kind een laag opgeleide moeder heeft, ongeacht de opleiding van de vader.
3. Wanneer het kind een laag opgeleide vader heeft, ongeacht de opleiding van de moeder.
4. Wanneer het kind een moeder heeft die een andere taal dan Nederlands spreekt met het kind of een andere taal met het kind spreekt naast het Nederlands.
5. Wanneer het kind een risico op taalachterstand van het Nederlands heeft.
6. Wanneer het kind een ontwikkelachterstand heeft die een belemmering is voor de Nederlandse taalontwikkeling van het kind.
Hoewel er over doelgroepkind wordt gesproken, heeft de doelgroepdefinitie nu alleen nog betrekking op peuters omdat de scholen/besturen nog niet zijn betrokken bij de uitvoering van vve in de gemeente Zandvoort.
1a6 Externe zorg
De gemeente werkt, net als de gemeente Haarlem, via de procedure 'Wijzer Samenwerken'. De voorscholen zijn op de hoogte van de werkwijze en weten hoe zij (doelgroep)peuters moeten aanmelden bij de externe zorginstanties.
1b Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau
Sinds de ambtelijke samenwerking, tussen de gemeente Zandvoort en de gemeente Haarlem, op het gebied van vve kent de gemeente weer een vaste, ervaren beleidsmedewerker. De werkgroep vve is positief over het aantrekken van debeleidsmedewerker vve en coördinator uit Haarlem vanwege de kennis die zij meebrengen.
Momenteel is men bezig om alle communicatielijnen rondom vve te stroomlijnen.
2a De gemeente heeft geregeld dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt.
De gemeente heeft met de GGD geregeld dat zij de kwaliteit van de voorscholen beoordeelt.Uit het Landelijk Register Kinderopvang en Peuterspeelzalen (LRKP) blijkt dat alle vijflocaties in 2015 zijn bezocht, waarbij zowel de basiskwaliteit als de kwaliteit van de voorschoolse educatie is beoordeeld.
2b Er is een gemeentelijk subsidiekader
De gemeente beschikt niet over een vve-subsidiekader. In de
subsidiebeschikkingen wordt verwezen naar de wet op de Kinderopvang en het Besluit basisvoorwaarden kwaliteit voorschoolse educatie.
‘4’Voorbeeld voor anderen
Er zijn geen standaarden als voorbeeld voor anderen beoordeeld.
De inspectie heeft op het niveau van de gemeente het beleid voor de voor- en vroegschoolse educatie in de gemeente Zandvoortbeoordeeld. Dit vanwege mogelijke risico’s ten aanzien van de uitvoering van wettelijke eisen betreffende voor- en vroegschoolse educatie.
Conclusies gemeentelijk vve-beleid
Gezien de beoordeling van het gemeentelijk beleid op het gebied van vve valt te concluderen dat er in de gemeente Zandvoort na de bestandsopname te weinig op dit beleid is gestuurd. De huidige beoordeling wijkt namelijk nauwelijks af van die van de bestandsopname in 2012. Dat is jammer gezien de handvatten die in het beleidsplan 2014-2016 staan beschreven. Het beleidsplan is bovendien in april 2014 door het college van burgemeester en wethouders van Zandvoort vastgesteld.
Hoewel er op de peuterspeelzalen wel inhoudelijklijktte wordengewerkt aan het verbeteren van vve,wordt hier niet op gestuurd vanuit de gemeente.
Daarnaast zijn de schoolbesturen nog helemaal niet betrokken. De (nieuwe) beleidsmedewerker heeft dit ook geconstateerd en is momenteel druk bezig om dit proces opnieuw in te richten. De verwachting is dat gemeente in het voorjaar van 2016 fikse stappen hierin zal zetten. Deze verwachting wordt gesteund door het feit dat de inspectie in reactie op het concept rapport het, door het College vastgestelde,activiteitenplan van de gemeente toegestuurd heeft gekregen.
Hierin is te lezen welke stappen er op het gebied van het betrekken van het onderwijs, het stroomlijnen en digitaliseren van de toeleiding en het bereik en het monitoren van de kwaliteit en de resultaten in dit kalenderjaar worden ondernomen. Daarnaast heeft de gemeente ook ingestoken op de verbetering van de kwaliteit en uitvoering van vve op de locaties.
Verbeterafspraken Niet van toepassing.
Verbeterpunten - 1a2 Bereik - 1a3 Toeleiding - 1a4 Ouders
- 1a5 Integraal vve-programma
- 1a7 Interne kwaliteitszorg voor- en vroegscholen - 1a8 Doorgaande lijn
- 1a9 Resultaten
- 1c Systematische evaluatie en verbetering van vve op gemeentelijk niveau
CONCLUSIES
3
Voldoende oordelen -1a1 Definitie doelgroepkind - 1a6 Externe zorg
- 1b Vve-coördinatie op gemeentelijk niveau
- 2a De gemeente heeft geregeld dat de GGD de basiskwaliteit van de voorscholen beoordeelt.
- 2b Er is een gemeentelijk vve-subsidiekader
Voorbeelden voor anderen Niet van toepassing.
Vervolgafspraken:
• Signaalgestuurd toezicht: wij zullen eind 2016 opnieuw een vragenlijst sturen naar de middelgrote en kleine gemeenten en een inschatting maken van mogelijke risico’s. Tevens nemen wij de uitkomsten van eventuele locatieonderzoeken mee. Op grond van de analyses bekijken wij opnieuwin welke gemeenten in 2017 een onderzoek plaats zal vinden.
