RAPPORT VAN BEVINDINGEN ONDERZOEK IN HET KADER VAN VOOR- EN VROEGSCHOOLSE
EDUCATIE
Peuterspeelzaal Atalanta
Plaats : Heerhugowaard
LRKP nummer : 170266734
Onderzoeksnummer : 290765
Datum onderzoek : 25 oktober 2016 Datum vaststelling : 23 december 2016
1 INLEIDING . . . 5
2 BEVINDINGEN . . . 7
3 CONCLUSIE. . . 11
4 REACTIE VAN DE HOUDER . . . 12
BIJLAGE 1 OORDELEN . . . 13
INHOUDSOPGAVE
Op 25 oktober 2016 heeft de inspectie peuterspeelzaal Atalanta onderzocht.
Het onderzoek is uitgevoerd vanwege het toezicht van de Inspectie van het Onderwijs op de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie (vve).
Peuterspeelzaal Atalanta is opgenomen in een steekproef waarbij we gegevens verzamelen over de kwaliteit van de voorschoolse educatie ten behoeve van de jaarlijkse rapportage "De staat van het onderwijs".
Tijdens het onderzoek heeft de inspectie de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie beoordeeld met een set indicatoren, waarmee zij overeenkomstig de Wet op het Onderwijstoezicht (WOT) kan beoordelen of de vve-locaties op belangrijke onderdelen vve van voldoende kwaliteit biedt. Deze indicatoren hebben betrekking op:
• De voorwaarden voor vve
• De ouders
• De kwaliteit van de educatie
◦ Het vve-programma, zoals dat wordt aangeboden
◦ Het pedagogisch klimaat
◦ Het educatief handelen
• De ontwikkeling, zorg en begeleiding
• De kwaliteitszorg
• De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool
• De resultaten van vve
Het onderzoek bestond uit een vve-locatiebezoek, waarbij:
• Documenten over planning, begeleiding en zorg zijn bestudeerd;
• een groepsobservatie is uitgevoerd. Dit vve-bezoek vond plaats in de groep Kleine Vos 2;
• gesprekken met de locatieleiding, ouders, pedagogisch medewerkers, de beleidsmedewerker pedagogiek en een vertegenwoordiging van de houder zijn gevoerd.
INLEIDING 1
Onderzoeksopzet
De inspectie heeft zich bij haar onderzoek onder andere gebaseerd op het Toezichtkader vve 2010 en de werkinstructie toezichtkader voor- en vroegschoolse educatie, maart 2014. Dit document is te vinden op www.onderwijsinspectie.nl.
In hoofdstuk 2 van dit rapport beschrijft de inspectie de bevindingen die uit haar onderzoek naar voren zijn gekomen. Bij de geconstateerde verbeterpunten is tevens een onderbouwing opgenomen. In hoofdstuk 3 volgt de conclusie. In hoofdstuk 4 wordt de houder van de kinderopvanglocatie uitgenodigd om kort te reflecteren op de bevindingen van de inspectie en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden. Bijlage 1 van dit rapport bevat een overzicht van de bij dit onderzoek gebruikte indicatoren en de bevindingen van de inspectie daarover.
Toezichtkader
Opbouw rapport
Uit het overzicht in bijlage 1 valt op te maken dat de kwaliteit van de voor- en vroegschoolse educatie op de meeste aspecten op orde is, te weten condities, ouders, aanbod, educatief handelen, externe begeleiding en zorg en doorgaande lijn.
Daarnaast zijn enkele verbeterpunten geconstateerd op de volgende aspecten:
aanbod, pedagogish handelen, interne begeleiding en zorg en kwaliteitszorg.
Totaalbeeld
Kindcentrum Atalanta is gehuisvest in obs Atalanta en biedt naast de peuterspeelzaalopvang ook kinderopvang en naschoolse opvang. Er worden twee groepen kinderen van twee tot vier jaar twee keer per week opgevangen in peuterspeelzaal Atalanta. Naast reguliere peuterspeelzaalopvang is Kindcentrum Atalanta ook een vve locatie waar jonge kinderen met een risico op een
taalachterstand vier dagdelen naar de peuterspeelzaal gaan. De kinderen met een vve indicatie hebben deze via het consultatiebureau gekregen. De
meeste kinderen stromen uit naar obs Atalanta. Op het moment van het inspectiebezoek waren er zeven doelgroepkinderen op de opvang aanwezig, op een groep van vijftien kinderen. Alle kinderen krijgen het aanbod van het vve programma.
In 2012 is er ook een onderzoek geweest op de peuterspeelzaal in het kader van de bestandsopname. De stappen die gezet zijn, zijn vooral terug te zien bij het ouderbeleid en de doorgaande lijn. Ook implementeert de peuterspeelzaal op dit moment een kwaliteitszorgsysteem, dat handvatten geeft voor het bewaken en verbeteren van de kwaliteit van de peuterspeelzaal.
Toelichting
Condities
De GGD heeft Atalanta in januari 2016 bezocht. De peuteropvang voldoet aan alle voorwaarden voor vve. De groepen bestaan uit maximaal zestien peuters en er zijn steeds twee bevoegde pedagogisch medewerkers aanwezig. De
pedagogisch medewerkers zijn allemaal vve-geschoold. Daarnaast scholen alle medewerkers zich jaarlijks gericht bij aan de hand van cursussen of workshops (onder andere voor gebarentaal en taalontwikkelingsstoornis). Dit zijn eigen initiatieven omdat de pedagogisch medewerkers dit belangrijk en passend vinden voor hun werk. Dit is een voorbeeld voor anderen (A5.4). De
doelgroepkinderen gaan vier dagdelen van tweeënhalf uur naar de opvang. Wel blijken meerdere ouders te laat met hun kinderen op de peuterspeelzaal te
BEVINDINGEN
2
komen, waardoor de optimaal te besteden tijd in het gedrang kan komen. Het is van belang dit onder de aandacht van de ouders te (blijven) brengen. Tot slot blijkt er regelmatig een wachtlijst te zijn, waardoor peuters soms pas na hun derde jaar geplaatst kunnen worden of naar een andere locatie moeten.
Hierdoor is de optimale lengte van de vve periode niet altijd gegarandeerd.
Ouders
Op gemeentelijk niveau is er ouderbeleid ontwikkeld. De locatie Atalanta is gestart met het maken van een analyse van de ouderpopulatie waar in ieder geval de thuistaal bevraagd wordt. Wellicht kan de peuterspeelzaal meer gegevens benutten die bijvoorbeeld bij de intake aan de orde komen. De peuterspeelzaal spant zich in om ouders te betrekken door bij aanmelding van de peuter een uitgebreid intakegesprek te houden. De pedagogisch
medewerkers ruimen extra tijd in voor anderstalige ouders om ook hen goed te kunnen informeren en indien nodig maken ze gebruik van externen die kunnen ondersteunen bij ouders die het Nederlands onvoldoende beheersen. Voor de start van een nieuw thema nodigen de pedagogisch medewerkers de ouders uit om hen zo te betrekken bij het thema en om uitleg te geven over
ontwikkelingsstimulerende activiteiten die de ouders thuis kunnen doen met hun kinderen. Ook de afsluiting vindt gezamenlijk plaats. Vrijwel alle ouders zijn aanwezig bij deze bijeenkomsten. Recent is een vragenlijst ontwikkeld om te achterhalen wat ouders thuis doen met de suggesties (woorden, liedjes en activiteiten). Daarnaast vinden er koffieochtenden plaats en kunnen ouders een keer meedraaien op de peuterspeelzaal. Bij het halen en brengen van de peuters is er gelegenheid voor korte informele gesprekken. Op drie momenten in de peuterspeelzaalperiode vinden gesprekken plaats met de ouders van
doelgroeppeuters over de ontwikkeling van de peuters naar aanleiding van de observaties.
Kwaliteit van de uitvoering van vve
De peuteropvang werkt met een integraal vve-programma, waarbij de thema's in een jaarrooster zijn vastgelegd. In het weekrooster gaan de pedagogisch medewerkers uit van doelen voor de vier ontwikkelingsgebieden. Het is echter onduidelijk hoe het aanbod voor de peuters opklimt in moeilijkheidsgraad en hoe er rekening gehouden wordt met verschillen tussen peuters (indicatoren C1.4 en C3.7).
De houding van de pedagogisch medewerkers is respectvol en warm en zij laten zien beschikbaar te zijn voor de peuters. De pedagogisch medewerkers spelen mee en zijn daarbij bewust educatief en taaluitlokkend bezig, soms met mooie eigen ontwikkelde materialen. De pedagogisch medewerkers zijn positief naar de kinderen, stellen vooral open vragen en laten alle kinderen meedenken. Er is
een duidelijke taakverdeling tussen de pedagogisch medewerkers waardoor de organisatie en ondersteuning over het algemeen soepel verlopen. Wat aandacht verdient is het duidelijker aangeven van gedragsgrenzen. Tijdens de observatie blijkt dat kinderen de concentratie niet vasthouden als een (kring)activiteit te lang duurt. Het is van belang dat de pedagogisch medewerkers dan afwijken van het geplande programma, want door de onrust, is er zo geen sprake van een leermoment (C2.2). De inrichting van de ruimte is overzichtelijk, maar hier zijn nog verbeteringen mogelijk. Ook al wordt de ruimte mede gebruikt door de voorschoolse en naschoolse opvang, ook dan kan er toch meer gedaan worden aan ontluikende geletterd- en gecijferdheid. Om kinderen meer te stimuleren in hun spel kunnen de pedagogisch medewerkers vaker zorgen voor het spelen met echte materialen (C2.5). Tot slot is het uitbouwen van meer zelfstandigheid een volgende stap. Nu structureren de pedagogisch medewerkers nog vrij veel voor om hiermee zoveel mogelijke rust te creëren.
Ontwikkeling, begeleiding en zorg
De pedagogisch medewerkers volgen de ontwikkeling van alle kinderen door middel van een observatie-instrument voor de vier ontwikkelingsgebieden.
Vervolgens clusteren zij de kinderen per ontwikkelingsgebied en kijken per periode welke kinderen extra aandacht nodig hebben voor de verschillende onderdelen. Verder houden ze notities in het observatiesysteem bij en noteren ze verbeteracties voor de doelgroepkinderen. Toch kan hierin nog een
verbeterslag gemaakt worden. Er wordt veel genoteerd, maar het zijn vooral globale omschrijvingen. Door doelgerichter te denken in kleine
meetbare stappen en vervolgens kort te evalueren hoe de geboden begeleiding is gegaan, kunnen de pedagogisch medewerkers beter de ontwikkeling van de peuter in beeld brengen (D1.2, D1.3 en D1.4).
De lijnen met de externe zorg zijn kort en goed. De pedagogisch medewerkers zijn over het algemeen op de hoogte van wat de externe zorg doet zodat zij daar op de opvang bij aan kunnen sluiten. Dit gaat wel in overleg met de ouders.
Kwaliteitszorg
De locatiemanager is samen met de beleidsmedewerker
pedagogiek verantwoordelijk voor de kwaliteit van de peuterspeelzaal.
Zij hebben een mooie start gemaakt met een eigen systeem om de kwaliteit van de peuterspeelzaal te kunnen evalueren. Dit systeem kan op onderdelen nog aangevuld worden, waarna het tijd is voor de implementatie. Onderdelen wil de leiding vervolgens terug laten komen op de overlegmomenten, waarbij er verbeteracties uitgewerkt en later geborgd kunnen worden. De vve-coach is verantwoordelijk voor het bijhouden en bijscholen van de kennis en
vaardigheden van de pedagogisch medewerkers. Zij doet hiervoor ook
observaties op de groep. Afspraken die nu gemaakt worden legt men vast en komen dan terug tijdens de teamvergaderingen. Wat verder nog ontbreekt, is het evalueren van de resultaten van vve. De peuteropvang wacht nog op de gemeentelijke resultaatafspraken (E2 t/m E5).
Doorgaande lijn
De meeste kinderen stromen door naar obs Atalanta die in hetzelfde gebouw zit.
Voor alle doelgroepkinderen plannen de pedagogisch medewerkers een warme overdracht. Er vindt met regelmaat een brede scholen overleg plaats. Een coördinator is hiervoor verantwoordelijk. Hier worden afspraken gemaakt ten aanzien van het aanbod (zo werken alle geledingen in het gebouw vier keer per jaar aan hetzelfde thema), het pedagogisch handelen, het omgaan met ouders en dan vooral ten aanzien van de informatievoorziening, het educatief handelen en de zorg. De intern begeleider van de basisschool komt op de groep kijken en is dan vooral gericht op het individuele kind. Een aandachtspunt is het verder versterken van de doorgaande lijn in de zorgstructuur, maar dit wordt al meegenomen tijdens de centrale overlegmomenten.
De Inspectie van het Onderwijs constateert dat de kwaliteit van de voorschoolse educatie op peuterspeelzaal Atalanta grotendeels op orde is. Uit het onderzoek is gebleken dat de vve-locatie nauwelijks tekortkomingen kent.
CONCLUSIE
3
Dit rapport beschrijft de oordelen van de inspectie over de kwaliteit van de educatie op peuterspeelzaal Atalanta. Daarnaast heeft de inspectie
peuterspeelzaal Atalanta gevraagd te reflecteren op de uitkomsten van het onderzoek en zo mogelijk aan te geven welke kwaliteitsontwikkelingen hieraan verbonden worden.
Hieronder geeft de houder haar reactie:
SKH is trots op de ontwikkeling die we afgelopen jaren hebben doorgemaakt en dat deze zichtbaar naar voren komt.
De inspectie was een bevestiging voor ons dat we de kwaliteit goed in beeld hebben en volgen aangezien we de meeste ontwikkelpunten al in beeld hadden.
De kwaliteitszorg is echter nog met een 2 beoordeeld wegens de
implementatiefase waar we ons nu in bevinden. Met de positieve feedback die we hierover hebben ontvangen hebben we er vertrouwen in dat het volgende keer met een 3 beoordeeld kan worden.
Ons plan van aanpak hebben we naar aanleiding van de inspectie bijgesteld en onderstaande verbeteracties zijn direct ondernomen:
- Meer aandacht geven aan de ontluikende geletterd en gecijferdheid op de groep door o.a.: Het ophangen van de dagritmekaarten en diverse
rekenplaten(voor peuters), kapstokjes voorzien van namen. Er wordt tevens meer levensecht materiaal gebruikt voor de uitvoer van de thema’s.
- Het aanbrengen van differentiatie in de planning is tijdens de workshop in november met de medewerkers behandeld en zal verder worden
geïmplementeerd.
REACTIE VAN DE HOUDER
4
In de onderstaande tabellen vermeldt de inspectie welke indicatoren in dit onderzoek zijn betrokken en tot welke bevindingen het onderzoek heeft geleid.
De bevindingen zijn weergegeven in de vorm van een score. De score geeft aan in welke mate de betreffende indicator gerealiseerd is.
Legenda:
1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden.
2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk. Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt.
3. Voldoende.
4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hiervan kunnen leren.
BIJLAGE 1 OORDELEN
Condities 1 2 3 4
•
•
• Voldoende vve-tijd
• Kwaliteit pedagogisch medewerkers
•
•
•
• A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar
A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) A3 Beroepskracht - kind ratio ("dubbele bezetting")
A4.1 De peuters volgen gedurende voldoende tijd (per week) een vve-programma op de voorschool
A5.2 Alle beroepskrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding)
A5.3 Alle beroepskrachten spreken voldoende Nederlands A5.4 Alle beroepskrachten zijn toereikend vve-geschoold A5.5 Er is een jaarlijks vve-opleidingsplan
Ouders 1 2 3 4
•
•
•
•
•
• B1 Gericht vve-ouderbeleid
B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd
B3 Intake
B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen
B5 Participatie in vve-activiteiten in de voorschool/vroegschool B6 Informeren over de ontwikkeling van hun kind
Ouders 1 2 3 4
• B7 Rekening houden met thuistaal
Kwaliteit van de uitvoering van vve 1 2 3 4
Kwaliteit van de educatie: het aangeboden programma
•
•
•
• Kwaliteit van de educatie: het pedagogisch klimaat
•
•
•
•
• Kwaliteit van de educatie: het educatief handelen
•
•
•
•
•
•
• C1.1 Een integraal vve-programma
C1.2 Werken met een doelgerichte planning
C1.3 Het activiteitenaanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend en geconcretiseerd
C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd
C2.1 Het pedagogisch handelen van de pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is respectvol
C2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten structureren en hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen
C2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties van de kinderen
C2.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de zelfstandigheid van de kinderen en tonen respect voor de autonomie van het kind
C2.5 De inrichting van de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taal-uitlokkend
C3.1 Het educatief handelen van beide pedagogisch medewerkers/
leerkrachten is goed op elkaar afgestemd
C3.2 Er worden structureel effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd
C3.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen
C3.4 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid van de kinderen en verrijken het spelen en werken
C3.5 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling van aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag van de pedagogisch medewerkers/leerkrachten
met de kinderen is responsief
C3.7 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling van de individuele kinderen
Ontwikkeling, begeleiding en zorg 1 2 3 4 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep
•
•
•
• Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen
•
•
• D1.1 Volgen van de brede ontwikkeling van alle kinderen
D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep en het individuele kind
D1.3 De evaluatie van de aangeboden begeleiding en zorg D1.4 Specifieke aandacht voor de taalontwikkeling bij begeleiding
en zorg
D2.1 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten hebben een overzicht van de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en van de aard van die zorg
D2.2 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten zorgen dat kinderen aangemeld worden voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De pedagogisch medewerkers/leerkrachten blijven de
ontwikkeling van kinderen met extra zorg bijhouden
Kwaliteitszorg binnen de voor- en de vroegschool 1 2 3 4
•
•
•
•
• E1 Er is vve-coördinatie op de voor- resp. vroegschool
E2 De voor- resp. vroegschool evalueert de kwaliteit van vve regelmatig
E3 De voor- resp. vroegschool evalueren de resultaten van vve E4 De voor- resp. vroegschool werkt planmatig aan vve-
verbetermaatregelen
E5 De voor- resp. vroegschool borgt de kwaliteit van haar vve- educatie
Doorgaande lijn 1 2 3 4
•
•
•
•
•
• F1 Er is vve-coördinatie tussen de voor- en vroegschool
F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen naar een vroegschool
F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F4 Het aanbod van de voor- en vroegschool is op elkaar
afgestemd
F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen van de voor- en vroegschool is op elkaar afgestemd
F6 De manier om met de ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is op elkaar afgestemd
Doorgaande lijn 1 2 3 4 F7 De interne begeleiding en zorg zijn op de voor- en •
vroegschool op elkaar afgestemd
