en
Donderdag 1 jull 1965 - No. 831
MDCB
Mr. Van Riel over goedkeuringswet
(Zie pag. 3)
P1;emier Cals kon hiervan met het het gezichtsveld van zeer velen ge- volste recht in de Tweede Kamer bracht. De uit den aard der zaak
DEMOCRATIS(:H
verklaren: "Desondanks hebben zij dit binnentreden door anderen in hun persoonlijke levenssfeer aan- vaard en zulks niet alleen als een harde rechts-noodzaak, maar meer dan dat, ook als een niet geschuwd offer uit bereidheid en verlangen om het land te dienen."
formele vergaderingen van Tweede en Eerste Kamer, de stijlvolle en toch hartelijke ontvangsten in Trèvezaal, Ridderzaal en trouwzaal in de Java- straat en vooral het enthousiasme d·er Haagse bevolking, het zijn goede voortekenen, dat op den duur be- paalde weerstanden tegen de heer Von Amsberg verdwijnen zullen.
KONINGSCHAP
Toch vragen wij ons af, of hier ditmaal niet de uiterste grens van het vraag-en-antwoordspel werd be- reikt. Want in het algemeen schijntBij deze ontvangsten waren de communisten en leden van de P.S.P.
niet aanwezig. Dat is hun goed recht.
Zelden zag men een ovE:;rtuigen-_
der manifestatie van demo-_
cx·atisch koningschap. De · - wijze, waarop koningin Juliana de verlo- ving van prinses Beatrix met de heei·
Von Amsberg bekend heeft gemaakt H:reeg juist door de menselijke een-
~oud een groots karakter. Deze woorden waren welgekozen, omdat z'ij reclitstréeks uit het hart kwamen.
Dat dit, ondanks alle tegenheden een ,,goede" verlovin.g is, heeft men la- ter kunnen ervaren uit de woorden van Prins Bernhard. En premier Cals, die ditmaal de deugd der be- knoptheid betrachtte, sprak kenne- lijk in volle overtuiging zijn vreug- de Üit over het tot stand komen van e.en verloving, die, na de aanvanke- lijke deining, ;zeer vèlen met vreug- de vervult.
En daar waren de prinses en de h~er Von Amsberg zelf, die zich via radio en televisie oprecht; ernstig en met grote tact, tot ons allen hebben gericht. Dat hier een geluk- kig, en wel zeer gelukkig paar aan het woord was, zal aan weinigen zijn ontgaan. Beiden toonden zij be- grip en eerbied voor de weerstanden die deze verloving aanvankelijk op- g·eroepen heeft. Zeer vele Nederlan- ders, die hier de uiterst sympathieke persoonlijkheid van deze blijkbaar ,.Europese" Duitser konden gade- slaan, zullen inderdaad vertrouwen, dat de prinses met wijsheid alle factoren tegen elkaar heeft afge- wogen en het juiste besluit genomen heeft.
*
Het feit, dat hier in interviews zowel met de binnenlandse als de buitenlandse pers, en vooral
het ons niet wensel~ik, dat een ge- Maar het herinnert er tevens aan,
Prinses Beat?-ix en de heer Von Amsberg, die zich oprecht, ernstig en met grote tact tot het Nederlandse volk hebben gericht. Dit Nederlandse volk u:enst het verloofde paar van harte geluk,.
ook in de TV- en radiogesprekken interviewde een "verhoor" op vraag- zeer moeilijke en pijnlijke vragen punten moet ondergaan.
konden. worden gesteld, is een vol- maakt novum · in de betrekkingen tussen het Hof en de publiciteit.
Menselijk hebben wij de zelfbeheer- sing en openhartigheid bewonderd, waarmede deze vragen werden be- antwoord. Dat dit alles in zo grote openheid kon geschieden is stellig als een winst te beschouwen.
Zeker in dit speciale geval ~as het nuttig en nodig, dat moeilijke pun- ten door feiten konden geneutrali- seerd.
* *
Wat nu het TV-interview met de Koninklijke familie betreft, de gehele mise-en-scène in dit althans uiterlijk ongedwongen samenzijn heeft op ons een sterke indruk ge- maakt. Verheugend was vooral ook de onopgesmukte sfeer, die tegelijk menselijk en waardig was.
Alweer de TV heeft de feestelijke gebeurtenissen in Den Haag binnen
dat zij die zich het heftigst tegen deze verloving hebben gekeerd,
"republikeinen" zijn. Ook dat is hun goed recht. Toch geeft het een be- paalde kijk op hun positie als ver- dedigers van een "ongerepte" mo-
narchie. ·
Zo beleefde Nederland na allelen- tewolken een week van feestelijke saamhorigheid. Ons volk als geheel wenst prinses Beatrix en haar ver- loofde van harte het geluk, dat zij
stellig verdienen.
L.M.
•
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Copie voor dese rvbriek te sen- den oon: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.
Ontwapening
Op 18 mei kwamen de Vrou- wen in de VVD afd. Oegst- geest/Warmond en belangstellen- den uit de omgeving b.i.J -om kennis te maken met de nieuwe voorzitter van de afdeling, mr. M. J. van Emde Boas, die een inleiding hield over het ontwapeningsvraagstuk.
Spreker was secretaris van de commissie, die in 1962 door het hoofdbestuur van de Vereniging voor Internationale Rechtsorde te 's-Gravenhage werd ingesteld met het verzoek .rapport uit te brengen over het vraagstuk van een algeme- ne en volledige ontwapening in de vreedzame samenleving van staten.
De vele vraagstukken, die in dit rapport behandeld worden, werden door mr. Van Emd'ê Boas op zeer duidelijke en enthousiaste WlJZe toegelicht; zodat de toehoorsters al- len sterk onder de indruk kwamen van de mogelijkheden, die hier voor de mensheid nog openliggen.
Spreker wees o.a. op het even- wicht, dat tussen beide grote mo- gendheden Amerika en Rusland is bereikt en dat een gunstige gelegen- heid schijnt te bieden tot vermin- dering van de oorlogsdreiging.
r 1 dergelijke lezing is voor de vrou- wen in de VVD bijzonder interessant omdat het probleem ons allen aan- gaat.
De presidente, mevrouw P. H.
Smits-Witvliet, dankte de spreker hartelijk voor deze zo instructîeve middag.
I.M. v.d. H.:-S. T.
Sociaal Economische Commissie bijeen
De Sociaal-Economische Commis- sie vergaderde op 23 juni in Den Haag. De rapporten van de werk- groep Prijspolitiek en de werkgroep Vermogensvorming werden behan-
deld.
Over beide rapporten werd uit- voerig gediscussieerd.
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie
Voorzitter Redactie-commissie:
mr. L. Meijer.
Redactie-secretaris: G. Stempher.
Adres: Gooiergracht 163, Laren CN.IL). Telefoon (02953) 35 63.
Administratie:
Postbus 43, Amersfoort. Tel. 1 34 25.
Voor het zenden van advertentie- gelden u i ts 1 u i ten d Postgiro no. 245103 ten name van de Pen- ningmeester van de stichting .,Vrij- heid en Democratie" te Amersfoort Losse nummers 20 ct.
Voor advertenties wende men zich tot de administratie.
1 JULI 1965 - PA GIN A 2
Overweldigende opkomst
Schiedam deed het de laatste tijd wat kalmpjes aan, maar nu ineens weer springlevend, dank- zij een actief nieuw afdelingsbe- stuurslid, mevrouw E. Pelger van Bieren.
RADIO EN TELEVISIE, UITDAGING EN HULPMIDDEL
Door het Hoofdbestuur der Partij is uitgegeven een brochure, getiteld:
"RADIO EN TELEVISIE, UITDAGING EN HULPMIDDEL", benevens een folder
"OPENHEID IN ZUILENLAND".
Aan de vrouwelijke leden en aan de echtgenoten van leden, die zelf geen lid zijn, werd een circulaire gezonden, waarin o.a. het volgende stond:
Het is gebleken, dat velen Uwer niet weten, dat de "vrouwen in de VVD" het ook als haar taak zien, elkaar en zichzelf op de hoogte te houden van wat om ons leeft op politiek gebied.
De prijs van de brochure bedraagt 30 cent per stuk en die van de folders 8 cent per stuk.
Bestellingen liefst per giro onder n.o. 67880 ten name van de secretaris van de V.V.D. te •s-Gravenhage, met duidelijke ver- melding waarvoor het bedrag bestemd is.
Veel dames staan hier nog wat
onw~nnig tegen 1ver, maar als Uw interesse eenmaal gewekt is, zult U dit soort bijeenkomsten op prijs
gaan stellen. RIJN MOND-VERKIEZING
Men werd uitgenodigd onder een kopje koffie een praatje te houden over wat zich om de kabinetscri- sis heeft afgespeeld.
NAGEKOMEN ,GIFTEN
En ziet: de opkomst was overwel- digend, zo schrijft mevrouw Moll- Lips, aan wier brief wij dit alles ontlenen.
Van de afdelingBeertaf 25,-, van de Staten-Centrale Zaandam
f 100,-en van de afdeling Zaandam f 25,-.
Van leden en geestverwanten: mej. mr. L. H. G. te 's-G. f 5,-; Mr.
W. J. H. S. teW. f 25,-; Dames B. te U. f 10,-; P. V. te S. f 10,-;
Mevr. J. E. W.-G. te A. f 10,-; J. de J. te S. f 25,-; Mevr. J. A. v.d.
Als je de juiste snaar maar weten te treffen! Dat zullen in ver- schillende plaatsen wel verschillen- de snaren zijn; dat moet men zelf bedenken. Mevrouw Moll vertelde over de kabinetscrisis en het nieu- we kabinet aan de hand van een lezing, die zij in Rotterdan van me- vrouw ir. A. Kuiper-Struyk had gehoord. Verder is er het voorne- men oin het volgend jaar de pro- vinciale dag in' Schiedam te hou- den en daarover waren de leden vol enthousiasme en plannen. Het gaat goed, daar in Schiedam.
Z. te A. f 5,-; G. H. K. te N. f 20,-; J. D. te H. f 25,-.
Alle geefsters en gevers mijn hartelijke dank!
H.B. verga·~erde
Maandagavond, 21 juni j.l., kwam het Hoofdbestuur der Partij te Utrecht in vergadering bijeen.
':De%e Burger
wil geen eikenloof om d'eigen slapen leggen, doch niettemin: bij heeft soms bizonder originele gedachten.
Zo dacht hij de laatste weken dikwijls: "chut, cbut" en vervolgens: "de tijden veranderen" en tenslotte: "en wij mèt ben".
Want hij herinnert zich héél duidelijk, uit zijn prille jeugd, op z'n minst vijf jaar geleden, dat kritiek op leden van het Koninklijk Huis, hoe voorzich- tig ook geuit, taboe was en dat-je wel mocht denken doch zeker niet mocht zeggen of schrijven dat bet tijd werd eens over de republikeinse regeringsvorm te gaan -denken. Zulke kritiek stond vlak naast majesteitsschennis en wie haar - zo hij daar al de gelegenheid toe zou krijgen, hetgeen verre van waar- schijnlijk was - 'Yas, zo zeker als een huis, anarchist of op z'n gunstigst:
socialist; in ieder geval: een staatsgevaarlijke vuurrooie rakker.
De tijden zijn wel heel plotseling en heel drastisch veranderd. Er zijn nu zelfs professoren (en dat zijn voorwaar geen kleine jongens) die - zonder een streepje rood op hun toga en hun zieltje - openlijk schrijven of het nu niet langzamerhand eens tijd wordt aan een Republiek der Nederlanden te denken. Ik heb zelfs al namen horen fluisteren: Vader Willem Drees de Eerste, Beel, Nederhorst, Zwolsman •..•.... Nee, SmaDenbroek of Bot nog niet;
maar wat nog niet is kan nog komen.
In ieder geval Het Grote Taboe en de hoge Totempaal zijn, na een paar rul>.ken, omgevallen en inééns màg het. Zoals zovéél op zovele gebieden des levens inééns mag gezegd en kan gedaan worden. Vraagt u maar aan bis- schop Beekers en dokter Trimbos en die andere professor Duynstee en me- neer Van den Boomen van de Nieuwe Linie. Wie zich nog-zó-heel-lang- vroeger nog herinnerde, zag de vlammen der brandstapels opflakkeren uit het dorre bout der Inquisitie ...•.
Maar nu mag het en nu kan het en u behoeft geen Domela Nieuwenbuys te heten om met een spits-gepunt, nijdig pennetje in de krant te zeggen wat op uws harten bodem leit.
De tijden veranderen (zei ik al) en wij mèt hen, en deksels vlug; menig man heeft moeite het allemaal bij te benen.
Het is allemaal duizeling- en verbazingwekkend.
De a.o. weeërtjes zitten, met hun platte petjes op, op hun dagelijkse bab- belbankjes langs de snelweg en schudden hun ouwe hoofdjes bij het voorbij- ijlen van de stoet. ~
"Heb je óóit zo iets meegemaakt, Geert?"
"Ik kamme ogen emme oren niet geloven, Jacob".
't Is allemaal niet zo gemakkelijk te verwerken. Zelfs niet voor
SIDNEY J. VAN DEN BERGH Penningmeester
VERENIGING VAN ST ATEN- EN RAADSLEDEN
Bureau Gemeentepolitiek
Aangezien. de directeur van het bureau, de heer K. H. Brandt, nog steeds in verband met familieaange- legenheden buiten Den Haag ver- toeft, blijft de regeling, zoals be- gin mei getroffen, voorlopig van kracht.
Correspondentie, bestemd voor het Bureau Gemeentepolitiek VVD zen- de men naar Koninginnegracht 61, Den Haag. In spoedeisende aang~le
genheden wende men zich tot de heer D. W. Dettmeijer. Deze is da- gelijks (behalve zondags) tussen 9 en 10 uur telefonisch te bereiken onder 070 - 241905.
Het bestuur van de Vereniging van Staten- en
Raadsleden bijeen
Het bestuur van de Vereniging van Sta- ten- en Raadsleden van Oil2le partij heeft op woensdagavond 23 juni te Amersfoort vergaderd ter bespreking onder meer van de agenda voor het komende seizoen en tevens ter bespreking van verschil- Iende organisatorische en huishoudelijke aangelegenheden.
Rörink
&
Van den Broek N. V.
ENSCHEDE
•
HET ADRES VOOR AL UW
Kranen en
Staalconstructies
VRIJHEID EN DEMOCRATIE
u MAXIMUM"
* * De belangstelling voor de Staats-
* loterij nieuwe stijl blijft onver- minderd aanhouden. Voor de loterij die op bet ogenblik aan de gang is, zijn op twintigduizend loten na vijf series uitgegeven. Dit bleek echter nog lang niet genoeg om aan de grote vraag van het pubHek te kunnen vol- doen. Daarom is thans besloten de volgende loterij uit twintigduizend lo- . ten meer te laten bestaan: vijf volle
series dus. Maar dat is ook het maxi- mum dat de wet toelaat. Inmiddels is er weinig reden om aan te nemen dat de belangstelling van de zijde van het pubHek voor de . Staatsloterij in de toe- komst zal afnemen. Het zal daarom zeker nodig zijn het wettelijke maxi- mum te verhogen. Zeker als de prog- nose van het CBS, dat Nederland in het jaar 2000 meer dan 20 miljoen in- woners zal tellen, juist blijkt te zijn!
CHAPLIN
* * Daar stond bij dan voor ons in
* levende lijve: Charles Spencer Chaplin. Een zeldzaam creatief kun- stenaar, die nu reeds tot legende ge- worden is. Uiterlijk, zij het rustiger dan men verwachtte, van een blijk- baar ongebroken vitaliteit. Klein, iet- wat gezet, spierwit haar. En vooral:
een paar ogen, die nu eens louter wel- willendheid uitstralen, dan weer ver weg turen. Zij domineren de totaal- indruk.
Wanneer men, al is het kort, met hem praat, wordt deze indruk van uiterste welwillendheid versterkt.
Hier is een man, die als antipode kan gelden van alle "angry young men'' en die het leven ernstig maar "in vrede" benadert. Ook nu nog zoekt hij naar zelf-expressie. Hij voelt zich geenszins uitgeblust en gelooft, al is het in een wat langzamer tempo, in stage arbeid. Zijn figuur voor de film- kunst en voor de kunst in het alge- meen is onaantastbaar. Overigens, welk een verwonderlijke loopbaan.
Verwonderlijk. Want zei niet Molière:
het is een vreemde zaak, fatsoenlijke lieden te doen lachen.
ALARM
* * Dat de Amsterdamse taxi-chauf-
* feurs ontevreden zijn, kunnen wij begrijpen. De meeste auto-bazen zijn immers niet bereid hun taxi's van alarm-claxons te voorzien. En dit na- melijk niet voor een veiliger verkeer, maar voor een veiliger leven van de bestuurder. Overvallen op taxichauf- feurs zijn zo frequent, dat speciale maatregelen inderdaad het tegendeel van luxe zijn. Bewapening der be- dreigden zou ni::luWe dsico's met zich meebrengen. Dus schijnt ons een alarm-instalfatie, al zijn daarmede kosten gemoeid, een juiste oplossing.
Niet alleen brandkasten van banken, maar ook rijdende mensen in de uit- oefening van hun beroep behoren door een klinkend alarm beveiligd te zijn.
DISCRIMINATIE
* * In Algiers wordt deze maand
* het Wereldjeugdfestval gehou- den. Dat zal - zóals dat ook in vori- ge jaren het geval was - vooral door communistisch en neutralistisch gezin- de jongerenorganisaties worden be- zocht. Hoewel het festival in het teken van de strijd tegen de rassendiscrimi- natie heet te staan, is vanuit Algerije (dat tot de Arabische Liga behoort) geen uitnodiging aan Israël gezonden.
Ook de Nederlandse Zionistische Stu- denten ·Organisatie heeft verklaard geen uitnodiging te hebben ontvangen.
Weliswaar heeft de Nederlandse Festi- val Stichting daarop geantwoord dat zij aan de NZSO precies dezelfd~ pa- pieren. heeft gezonden als aan de ove- rige jeugd- en jongerengroepen in ons land, maar waarschijlilijk is dat toch niet. Ook andere joodse jeugdorgani- saties hebben namelijk niets ontvan- gen. De Nederlandse deelnemers aan het festival dienen dat wel te onthou- den, als de leiding in Algiers straks met veel uiterlijk vertoon resoluties ter tafel brengt, waarin rassendiscri- minatie scherp_ wordt veroordeeld.
WAAR OM 11( VOOR DE
GOEDI(EURING-SWET STEM
Door Mr. H. van Riel
In de rubriek "Gast-Vrij" van het Algemeen Handelsblad van maandag j.l. troffen wij onderstaande beschouwing aan van Mr. H. van Riel:
I
De redactie var. het Algemeen Handelsblad wenst dat ik voor haar le- zers uiteenzet waarom ik te zijner tijd denk te stemmen vóór een wet waarbij het huwelijk van Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatrix en de heer Amsberg wordt goedgekeurd. Ik voldoe gaarne aan dit ver- zoek en een van de redenen daarvoor is dat het schriftelijk formuleren van de eigen gedachten ertoe leidt dat ik gedwongen wordt in de uren die aan het dictaat voorafgaan de zaak zo grondig mogelijk te doorden- ken, of eigenlijk nog eens te doordenken en dat bovendien de zorgvuldige woordkeus, die bij een artikel in het Handelsblad past, opnieuw tot het bij- vijlen van de eigen inzichten leidt.
Laat iJk beginnen met te zeggen wat mijn eig.en inzichten in meer alg.emene zin zijn en tot weJ:~e conC'lusies omtrent de entwikkeringen r.ond= P.rnses Bea- trix in de laatste we~en iJk vo-orshands gekomen ben. Mijn gev·oeJ:en dat de we- reld ais regel met bijzonder weinig v·er- stand geregeerd wordt vond bevestiging.
Voorts ben ik nog iets pessimistisoher ge- worden ten opzichte van de mogelijk- heid, over een reeks- van jaren gez'ien, van het voortbestaan van e:en parlemen- ta.ire democratie zoa•ls wij die n:u ~ennen
in Nederland.
Alis 1tberaal vind iJk dat een punt van uitzonderilijlk belang, omdat v.oor mij parlementaire democratie, vrijheids bele_
ving en rechtsstaat, nauw samenhangen.
Wat velen, of misschien de meesten, thans schijnen te vergeten is dat de werking van een parlementaire democratie niet in de eerste plaats of in hoofdzaak berust op
~en samenrspel van re:gels en conv:enties, maar op een eertijds vastgelegd uitermate subtiel systeem van menselijke benade- ring in dikwijls antagonale situaties. Het
ma·~en van inbreuk op dit sy,steem leidt noodzakelijkerwijs tot to:estanden, welke verge1ijik1baar z'ijn met die, wel~e de be- volking van Frankrijk in de armen van de
Gau1'1e hebben gedrev•en.
Een nev·enopmer<king in dit v·erband zou !runnen zijn, - ik ga hier niet die- p·er op in - dat instelling)en en poHtieke systemen blijkibaar te allen tij·de hun ei- gen ondergang moeten bewerkste:til.igen doordat men eenvoudig gezegd overdrij- visg van op zic~elf aannemeliJke ge-
dachten-gangen z·o:u k:unn:en houden.
De persvrijheid is een: zaak van het al- lergrootste belang. Niemand wil ook het schrilven van ingezonden stukken verbie- den, maar of alle redacties van dagbla- den op dit punt een wijs beleid hebben gwoerd, ik denk daaa:bij voornamelijk aan kiwan:titeiten, niet aan kwaliteiten, wa:l!g ik te betwijfelen. Het ingezonden stuk is geen quasi-referendum, want zoals iede.: individu weet, worden ingezonden
&tukiken a~ gewoonlijk · geschr,e<Ven door de:glenen wrer psyclhische structuur niet als h:oo:tldlkenmer:k een rationele en wat flegmatische inste~Hng heeft. ·
2350 ct 2300 jaar geleden in de Staat der Atheners met opmerkelijke nauw!keu- righeid geschetst en vastgelegd.
Op dit punt rijst een vraag van verre morele en politieke strekking. In hoe- verre had de kroonprinses als zodanig deze ontwikkelingen moeten voorzien en in hoeverre was. zij gehouden tegen- maatregelen te nemen. In redelijkheid zou ik hier niet korter dan in 2500 à 3000 woorden een voorlopige oprme over kunnen geven, en dan nog zou ik mij daar op het ogenblik niet aan wagen.
Toch is dit een bijzonder interesSant probleem, waarvan één kant is hoever een mens zelfs van zichzelf mag eisen zich bijna als een abstractum van plicht buiten de tijdgeest met haar voorkeur voor individueel levensgeluk te stellen.
Ik zeide opzettelijk: van zichzelf; van een ander zal.ik dat nooit vragen. Ook niet van een kroonprinses. Het lijkt mij de dwaasheid ten top gevoerd dat lie- den van tal van richtingen, die niet an- ders doen dan tegen elk taboe aanschop- pen, alles devalueren, de betrekkelijkheid van iedere nationale en internationale voorkeur stellen en belichten, dag in dag uit ruimte in couranten misbruiken om ons traditioneel maatschappelijk bestel en onze traditionele maatschappelij-ke ver- houdingen in destructieve zin te benade- ren en het geloof in de bestaande samen- leving te ondermijnen, dat deze mensen thans plotseling van een vrouw van 27 jaren een monumentaal en gestileerd gedrag verlangen als van koning Leo- nidas bij de Thermopylae. Domheid, onbeschaamdheid, sluwe politiek of per- fide huichelarij? Ik weet het niet. wat ik hierboven schreef heeft in geen enkel opzicht betrekking op mensen, die se- rieuze bezwaren maken, slechts op de menners der zogenaamde publieke opi- nie en hunne trawanten.
Zoals ik, meen ik, al heb opgemerkt, ben ik een aanhanger van het monar- chale principe, meer in het bijzonder voor Nederland en in deze tijd. Ik meen opgemerkt te hebben dat de dynastie niet verder wenst te leven in de gebon- denheid die aan de symboolfunctie ei- gen is. Ik kan mij dat begrijpen; daarop :loinspeelde ik al. Natuurlijk zou alles be- ter loper als iedere prinses te allen tijde begeleid was geweest, gelijk een aarts- hertogin, door een hofdame - in alle wereldse zaken geschoold - die voor de betrokken koninklijke hoogheid de recht-
streekse verantwoordelijkheid droeg. Een
oneindig reëlere oplossing dan ministe- riële verantwoordelijkheid zonder tussen- schakels; eigenlijk een zotte gedachte als men de moeite neemt het probleem te analyseren in zijn werkelijke verhoudin- gen. Maar de prinsessen willen dit niet
1 JULI 1965 ..:.._ PAGINA 3
meer en het Nederlandse volk zou het
?ok dwaas v~nden. Praktisch gesproken rs de eenvoudigste oplossing dus geen op- lossing, dat is gebleken. Derhalve: recht- streekse confrontatie der koninklijke per- sonages met het volk en vooral met de journalisten en fotografen. Een gevaarlijk experiment dat genomen moet worden, ook dat is duidelijk.
De voorwaarden daartoe liggen in Ne- derland gunstiger dan elders. Prinses Beatrix is op de juiste wij,ze zelfbewus' zeer ontwikkeld, op de hoogte van wat zich in de wereld afspeelt, schrander en naar men zegt, ijverig. Hare Koninklijke Hoogheid behoort kennelijk, los van haar geboorte, tot de karakterologische en in.
tellectuele toplaag van de bevolking. Het behoren daartoe is volstrekte voorwaarde wil men het koninklijke aanzien in de.
thans blijkbaar ingetreden- periode hand- haven. Van die kant gezien is er dus een mogelijkheid van slagen.
Het toeval, of meer dan het toeval, wil dat tot de koninklijke familie iemand zou gaan behoren van dezelfde hoedanighe- den, die bovendien de voorsprong heeft van een nog wat grondiger sysstematische vorming, die daarenboven een flink stuk van de strijd om het naakte bestaan heeft meegemaakt en ten slotte in harde plichtsbetrachting is- grootgebracht.
Een combinatie van deze twee figuren lijkt zeer zeker in het belang van dy- nastie en land.
Nog mooier ware het geweest wanneer de aanstaande echtgenoot van Hare Ko- ninklijke Hoogheid op zijn minst binnen de omschrijvingen der laatste artikelen van de Wener Slotacte van 1815 gevallen was (art. 14 meen ik.) Tussen monarchie en gefixeerde tradities bestaan nu een- maal verbanden. Het doorbreken dier verbanden schept een extra complicatie maar hindert in feite het Nederland van 1965 blijkbaar weinig of niets en dat is het enige wat mij vandaag als politicus interesseert.
Naast de hierboven genaamde externe politiek-psychologische factoren, speelt bij mij nog een gedachte. Zoals het denken en voelen zich in het Westen in de laat- ste 50 jaren ontwikkeld heeft van Freud via Kafka en J oyce en Musil tot Mulisch heeft de prinses eenvoudig recht op men- selijk geluk. En wat zwaar weegt: iemand die het thuis naar zijn zin heeft om het simpel te zeggen, doet zijn werk beter.
(Vervolg op pagina 5)
Haagse Courant
Onze voorstelling van zaken, dat de Haagse Courant zich zeer critisch over de verloving van prinses Bea- trix en de heer Von Amsberg zou hebben uitgelaten, was onvolledig en daardoor onjuist. Inmiddels is ons namelijk gebleken, dat welis- waar een speciale correspondent, in casu dr. Van Raalte, ernstige be- zwaren heeft geuit, maar dat de hoofdredactie van het Haagse blad zich van deze zienswijze heeft gedis-
tancieerd. L.M.
I
Zou men het in het voorailgaande ge- stelde wat wnlen accentueren, d'an wa- re hcl misschien, niet te stoutmoedig te beWieren, dat in het redactionele beleid op dit pun.t een zekere scheiding der gees- ten naar voren kwam. Het al dan niet aanwezig zijn van enige sympathie voor het Nederlandse monarchale stelsel als zo_
danig, speelde wel een rol en dat som- mig·e periodieken zich V·an deze za.ak heb- ben bediend om de kansen voor eigen
maa·tschaprpel'ij~e en politieke inzichten Wlat gunst~ger te ma:ken, lij:kt mij nauwe- lijiks betwistbaar. Hîdden persuasion la~g
in de laatste weken wel ster<k orp de loer.
Wie het bijvoorbeeld nodig vindt thans deze a&n,gelegenheid, van groot belang voor het Rijk en van doorslaggevende be-
tekenis· voor twee op zichzelf waardle- vcUe mensen, te gaan bespreiren via een
zor~u1dilg gekQIZen mengsel van Duits en Nederlands, in een ratjetoe dat wel- licht niet onopzettelijk aan het zogenaam- de SS-Nederlands herinnert, moet, als de steller dier regelen een intelligent mens is, wel doür weinig aalllhankelijk- heid aan het monarchale principe, aan d·e dynastie, geïnspireerd zijn.
N.V. AANNEMERSBEDRIJFv/hJ. STAM
KORTENAERSTRAAT 3 te ZWIJNDRECHT TELEFOON (01850) 2 86 63
Overigens was dit verloop van zaken op allerLei punten steULg v.oorzienbaar.
Het proces van zelfontbinding van rege- ringsvorme,n immers heeft Aristoteles, of diegene die onder zijn naam schreef, nog
•
WONINGBOUW
•
,,Maak de V. V.D. sterk!!''
DAMMERS & VAN DER HElDE'S
Scheepvaart· en Handelsbedrijf N~V.
Reders, cargadoors, bevrachters, expe- diteurs, beëdigde makelaars voor het kopen, verkopen en bouwen van schepen.
"CALANDHUIS" - Willemskade 18 • Postbus 444 ROTTERDAM - 2
TELEGR. ADRES: ENERGETIC - <New Boe Code) TEL. 11.93.00 (15 lijnen) - TELEX 21127 <2 lijnen)
N.V. OBSERVATOR
ROTTERDAM V ASTELAND 30 TELEFOON 11 15 20
FABRIKANTE VAN:
NAUTISCHE INSTRUMENTEN MANOMETERS, THERMOMETERS, PYROMETERS, T AC HOM ETERS.
Agenten voor Zeekaarten en Nautische boeken.
REPARATIES OP KORTSTE TERMIJN
M di
FRIESCH-GRONINGSCHE HYPOTHEEKBANK ru.
EN AANGESLOTEN BANKEN
Twee Tore11s
N.V. LIJM- EN GELATINEFABRIEK TELEFOON 25242- DELFT
ZWOLLERKERSPEL
· v.
N .. 1<-~ _-ï<A,NTooÎtt4A-c:HINËs -' ' .
scln·ijvelltle
tel- en •·ekelr,mach.ines
TRIUMPÎi' V.N.K.
Franco levering
ADMINISTRATIEVE SYSTEMEN
Boekhoudmachines
TECHNISCHE SERVICE DOOR HET GEHELE LNm
VERENIGDE NEDERLANDSE KANTOORMACHINEHANDEL N.V.
Beukelsdijk 160 • Tel. 010-5 10 52 - Rotterdam-6 OP UW VERZOEK KOMEN WIJ VRIJBLIJVEND BIJ U
Nm V. W m A. H 0. E K ~ S
Machine- en Zuurstoffabriek
Postbus nr. -78 - Telefoon (010) 26 90 61 SCHIEDAM
Zuurstof, stikstof, gecomprimeerde lucht zowel in gasvormige, als vloeibare toestand.
H.O. Compressoren voor land- en scheepsg·ebruik.
Mijnluchtlocomotieven.
Apparaten voor autogene metaalbewerking.
Speciale apparaten voor hoge drukken.
Bloemsierkunst
' v/h J.C. de LANGE's Koninklijke T uinbouwinrichtlng ' Hofleverancier van H.M. de Koningin
'VRIJHEID EN DEMOCRATIE
WEL PRINCIPIEEl~, NIET DOGMATISCH
De houding van de oppositie in de .l(amers
H ET is precies een jaar gele- den, dat de fracties van de Partij van de Arbeid in beide Ka- mers stemden tegen het voorstel van minister Bogaers, toen minister van Volkshuisvesting en Bouwnijverheid in het Kabinet-Marijnen om de hu- ren met 10 tot 1:21/z % te verhogen.
Dèzelfde bewindsman, nu echter deel uitmakend van een ander Kabi- net heeft inmiddels een ·voorstel in- gediend om de huren - op geheel dezelfde overwegi.ngen als in 1964 - opnieuw te verho!Jen en het staat reeds vast (het is ook in de Kabi- netsafspraken bij de formatie vast- gelegd), dat de grote meerderheid van dezeLfde socialistische Tweede- Kamerfractie nu vóór zal stemmen.
Dat is een moeilijk geval voor de Pa1·tij van de Arbeid, .zoals die hele overgang van oppositie naar rege- ringspartij voor haar Jcennel~ik een moeilijk geval is.
Men weet hoe de situatie was. De heer Vondeling voerde een oppositie, die soms haast pathologisch aandeed.
Er was bijna geen Kámervergade- 1-ing of de heer Vondeling wist wel iets te bedenken. Of hij vroeg bij het begin van de vergadering het woord over de orde, àf hij moest - met speciale toestemming van de Kamer - bij een debat met een mi~
nister met alle geweld na re- en duplieken nog een derde maai het woord hebben, of hij ontdekte weer iets, waarbij (althans in zijn ge- dachten) de regering in strijd zou hebben g.ehandeld met de demo- cratie.
Zijn opt1·eden had soms meer van een "hinderlijk volgen" dan van de uitoefening van een normaal parle- mentair controlerecht. En tenslotte kwam hij tot d€ nogal wat opschud- ding verwekleende stelling, dat niet minder dan vier ministers, onder wie de minister--president, "niet voor hun taak berekend" waren en "met wier aanblijven het belang van het lqnd niet gediend" was.
* *
J N dit licht bezien doet de over- gevoeligheid van de heer Von- deling, nu hij minister is geworden, voor kritiek, bepaald wat ridiwul aan.
Bij· een financieel debatje in de Ee1·ste Kamer (het ging over het leningplafond voor de lagere pu- bliekrechtelijke lichamen) herinner- de onze fractievoorzitter aldaar, mr.
Van Riel, aan een de week tevoren in de Tweede Kamer door minister
STALEN MEUBELEN
GISPEN
CULEMBORG
Vondeling gedane uitlating, dat hij tegen "g.eïmportcerde inflatie" heel weinig zou kunnen doen. Dit gaf de heer Van Riel aanleiding op te mer- ken, dat het op psychologische gron- den niet verstandig was dat de mi- nister nog maar aan het begin van het bestaan van dit Kabinet op dat punt al van een zekere moedeloos- heid had blijk gegeven.
Dat de mtnister dat· trachtte te weerleggen, is vanzelfsprekend, maar hij deed meer en dat was, vooral van die zijde, minder van- zelfsprekend.
Hij kwam op hoge toon o.a. de heer Van Riel verw~iten, dat deze, in een ve1·kiezingsrede tijdens de Rijnmondverkiezingen, minister Ca!s (inderdaad) nogal scherp had aan- gevallen als "scherp gebekte", veel en schielijk interTumperende minis- ter-president, die hij aldus niet in ons staatsbestel vond passen, waar
"zware jongens" van· verschillende politieke richtingen tot eendracht moeten worden gebr.acht.
Minister Vondeling b.eklaagde zich ook over uitlatingen bij dezelfde ge- legenheid (het was tijdens de Rijn- mond- boottocht) van d1·. Witteveen, die de inflatie-politiek van het nieu- we Kabinet had becritiseerd.
Het was inderdaad allemaal niet v1·iendelzik, maar de heer Vondeling was, gezien zijn eigen recente oppo- sitie-optreden, toch wel de laatste om zich daarover op te winden. En waarom liet hij het pareren van de aanval op minister-president Cals niet aan deze zelf over?
In gel~jke geest was trouwens ook de 1·eactie van de schrijver van het Eerste-Kameroverzicht in de N.R.- Crt. die de opmerkingen van de heer Van' Riel 'inderdaad niet zachtzinnig' noemde, doch daarop liet volgen.
,,Maar ook de socialisten zijn in. de . oppositie niet altijd delicaat geweest, zeker niet op politieke b~ieenkom-
sten. En nu de 1·ol!en zijn omge- dmaid, mag de heer Vondeling niet van de oppositie veTlangen, dat ;,zij bom·devol liefde en begrip is voor het beleid van het nieuwe Kabinet.
Oppositie, zeker in verkiezingscam- pagnes moet hard zijn anders ver- . vagen de politieke gre?{zen."
* *
H ET is de taak van de oppositie~
de tegenstellingen duidelijk te stelLen.
Daarvan bleek ook onze woord- voerder in de Tweede Kamer bij de bespreking van de Breedband-trans- actie, drs. Joekes, zich zeer goed be- wusJ, toen hij deze onder het vo?"ige Kabinet (de ministers Andriessen en Witteveen) tot stand g.ekomen afsto- ting van staatsaandelen een "voor- treffelijke zaak" noemde en min of meer uitdagend het nieuwe Kabinet uitnodigde "op dezelfde wijze voort te gaan".
. Dat mag ook gelden voor het door d~ heer Joekes aangegeven princi- piële kernverschil, dat er partijen zZjn .(en met name zzin dat de PvdA, de PSP en de CPN), die vinden dat een zo groot mogelijk deel van het bedrijfsleven, of althans de basis- industrieën, in handen van de Staat moet zijn, terwijl de liberaal juist van oordeel is, da{ dit zo klein mo- gelijk moet zijn, ·met tdtzonde?·ing van de openbare rmtsbedrijven.
Minister Den Uyl noemde deze beschouwingswijze "te dogmatisch", maar uit diens verdere táteenzettin- gen op dit punt bleek wel duidelijk, dat de sympathieën van de nieuwe socialistische b.ewindsman op Econo- mische Zaken toch precies de rich- ting op gaan, als door de heer Joe- kes afgewezen.
De ministers Den Uyl en Vonde- ling konden het kennelijk toch nwar
W AAROIVI II( VOOR DE
GOEDI(EURINGSWET STEM
(Vervolg van pagina 3)
Eén kwestie dien ik nog te behande- len: de bez·waren. Persoonlijk deel ik de a.fweerrancunes niet. En van de onder- scheiden tussen het irrationele kortslyi- ting.sdenken, zomede de op valse analo- gieën berustende conclusies die aan de nattonaal-socialistische ideologie ten grondslag liggen en het uit 't Grieks- middeleeuwse scholastieke en Kantiaanse
denken geëvolueerde wijze van bezien der dingen in het democratische Westen is nu juist d.a:t wij ons voor alle genera- liseringen ten opzichte van groepen be- hoeden. Voor de westerse christen gaat 't a'ltijd om het individu, zijn positie, zijn Schuld und Sühne. Niet om het loven of veroordelen van anonieme collectiviteiten.
Ook ik vond he;t vo1komen begrijpelijk, zij het niet goed te keuren, dat iemand P·rivé een weerzin tegen Duitsers heeft.
Maar ik acht het daarentegen ontoelaat- baar dat men zijn inzicht in belangrijke
vraagstukken op zulke emoties baseert.
Het feit dat die emoties bestaan is intus-
~en duideiijk en wel een politiek gegeven.
Maar dat betekent dan ook voor wie het goed met Nederland meent, dat er maar één we.g openstaat, namelijk te trachten zodanige oplossing en vormen te construeren, de totstan'lkoming daarvan te bevorderen, ieder op ;.:ijn eigen plaats, als tot het gewenste doel, een volledige aanvaarding van dit huwelijk in de bre- de massa de·s volks kunnen leiden. Niet steenlt.jes zoeken en met steentjes gooien of manoellivreren met juridische subtili- teiten, maar een zelfde gedrag als wan- neer een ei.gen dochter eens met iemand trouwen wil die men om de een of andere, buiten diens persoon liggende, reden als echtgenoot niet dadelijk zo aanvaardbaar vindt. Een goede vriend helpt dan.
Wat een slotte de bewering aan.gnat, dat hier p~aats is voor 'n referendum: a1s daarvan ooit sprake kan zijn, ik geloof, dat voor wat Nederland aangaat aller-
1 JULI 1965 - PAGINA 5
moeilijk veTkroppen, dat nu in het geval Breedband een stukje over- heidsbe lang in een parti.culiere on- derneming was "afgestoten" (zoals men dat noemt). En minister Den Uyl liet er geen twijfel oveT be- staan, dat hij met genoegen nieuwe overheidsparticipaties in onderne- mingen zot< bevorderen.
* * *
H ET bewijs voor het laatstge- noemde heeft de minister trouwens reeds geleverd met de wijzigingen, welke hij heeft aange- bmcht in het door het vorige Kabi- net ing.ediende ontwerp Mijnwet continentale plat, dat inmiddels weL .iuist deze week in de Tweede Ka- mer in behandeling zal zijn ge- komen.
Ook deze behandeling zal inmid- dels wel tot principiële discussies hebben geleid .
Mr. Geertsema heeft destijds bij de debatten over de regeringsve?·kla- ring van het nieuwe Kabinet gezegd, dat wij van de heer Vondeling in ieder geval hadden geleerd, hoe men n i e t oppositie moet voeren.
Hij b.edoelde daarmee ongetwij-- feld, dat zijn fractie de spoedig voor anderen vermoeiende en vee! veizet oproepende methode van het "hin- derlijk volgen" ook in kleinigheden, niet zou ovenwmen maar wel de zaken dttidelijk en p1·incipieel zou
stellen. .
Aan zulk een stellingname is in ons politieke leven inderdaad be- hoefte. bit af te doen met "dogma- tisch" is niet juist.
Tussen principieel en dogmatisch ligt nu jtást het verschil, hoe onze houding wei en hoe zij niet zal (moeten) ziJn.
A.W.A.
TWEE BEKENDE MERKEN
minst, dan is daartoe nu zeker geen re- den. De Staten-Generaal handelen zonder last of ruggespraak en zijn aangewezen te stemmen zoals hun eigen geweten hun ingeeft. Een Kamerlid is geen lasthebber van zijn kiezers. En de vorst, in het in de Grondwet verankerde stelsel, geen ma- rionet van zijn onderdanen.
Een troonsafstand door Prinses Bea- trix thans zou juist in de ogen van de
trouwste aanhangers van het Oranjehuis en van het monarchale beginsel, als zo- rlanig, bijna een verloochening beteke- nen van a11es waar de aanstaande draag- ster van de Kroon voor behoort te staan.
Ziet hier mijn motieven. Een werke- lijk ' evredig·ende behandeling zou 4000 à 5000 woorden vragen omdat de spreker dan ook aan een analyse van het ont- staan van de situatie van vandaag niet voorbij zou kunnen gaan. Om tot een rechtvaardige beoordeUng te komen van wat velen vandaag opvallend schijnt in de beslissing van Prinses Beatrix, is die behandeling namelijk onvermij<lelijk.
•
,,Houdt de Vrijheid hoog!''
Spinners en Twijners
van
Weef- en Tricotgarens
• "~ ' ' ~: ~~~~~ -~~::~ _f<, '-
"~' Vettewi:lillel "~
. •" -· :. . ;.,- >\: ~>,-,·: ., <'
n.v. Vernis- en Verffabriek v/h H. Vettewinkel & Zonen Amsterdam n.v. Nederlandse Muurverfindustrie Uithoorn
industrielakken · vernissen muurverven · konstruktieverven
scheepsverven · autolakken
•
. .... O.,Lc-... a·JitANCIII:Rs, VA"' K.M OIE IIIONI .. 81"'"
een oube n(\<\m vooR 40€be WIJn
q)
F. 0 N N E S & Z 0 0 NWUNHANDEL- ANNO 1676- CRONJNGEN
N. V. RIJNSTAAL
v /h J. W. Oonk & Co.
Telefoon 24941/45 - Arnhem Postbus 42
FABRIKANTE VAN
NAADLOZE EN
GELASTE
STALEN BUIZEN
lööiGöli
SPIJKENISSE
Gebouwen van gewapend betonnen prelabs voor verschillende doeleinden.
Vloerplaten in normale afmetingen of pasplaten volgens opgegeven maten, Broeibakken en alle onderdelen voor de tuinbouw •
Voor Buig- en Zetwerk
op hydr~ pers 1000 ton.
ZETLENGTE 7 m, dikte tot 32 mm
Constructiewerkplaatsen
Wo HUIZER N.V.
Telefoon 01804-2657 Groenedijk 10 CAPELLE A. D. IJSSEL
CABINES op elk merk chassis, hetzij normaal besturing of front- besturing, volledige slaap- of semi-slaapcabines.
LAADBAKKEN zowel open - met boorden - als met huifconstructie.
Uitvoering geheel volgens de voorschriften voor T.I.R.
Dekkleden worden in eigen bedrijf gemaakt .
GESLOTEN ALUMrNIUM CARROSSERI EI!N
alle uitvoeringen te leveren in zeewater-bestendig aluminium. Het opbouwsysteem volgens de modernste mehtodes, patent S.A.A.G. Zwitserland.
UIIIIIIIJ11111111l!HIIIIIIIIIIIIHIIIHIIIIUHIIUUHIIIIJJJIIIHIIJIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIJIIIJIIJIIIIIIIIIIIJJJIIIIIIIIIIUIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIII11111111illllllllllllllllllllllll
nationaal en internationaal bekend! vraag prijs en inlichtingen.
C A R R 0 S S E R I E F A B R I E K.
FIRMA PAUL & VAN WEELDE
's-Gravenweg 3SO Nieuwerkerk a/d IJssel (Holland) Telefoon Directie, fabriek en boekhouding CO'I803l 2841 (3 lijnen)
---
N.V. Scheepswerven "PIET HE IN"
v.h. Fa. W. SCHRAM &.ZONEN
Werven te Bolnes en Papendrecht
NIEUWBOUW EN REPARATIES
Verbouwen van Sleepschepen tot Motorboten
inclusief inbouw en revisie van motoren
D W A R S H E L L I N G E N 2 x 115 meter geschikt voor het zwaarste materiaal
D R 0 0 G D 0 K 115 x 30 meter geheel overdekt
Telephones:
Rotterdam: 194011-194332 - Dordrecht: 37'74-8329-20466 - Ridderkerk: 3644-3409
voor werf Bolnes Papendrecht Bolnes
~---....
