De V. V. D. op de bres voor

Zaterdag 23 Mei 1953 - No. 251

VliJHElD IN"

DEMOCIATIE

Wat Woudschoten ons leerde

(Zie pag. 2)

W EEK B L A D V A N D E V 0 L K S P A R TIJ V 0 0 R V R IJ HE I D EN D E fv1 0 C R A TIE

WIJ HEBBEN WAT TE ZEGGEN! •

Bij het gemeentebeleid zijn zakelijkheid en sociaal besef onze richtsnoer

W oensdag a.s. zullen dus in zeer veel ge- meenten de verkiezingen voor de ge~

meenteraden plaats hebben. Uit de berich- ten, die ons uit het land .bereiken, blijkt dat onze geestverwanten zeer goede verwachtin- gen hebben. Ook wij zijn vol vertrouwen op een voor onze partij alleszins goede uitslag.

Sedert de oprichting onzer partij is einze aan- hang voortdurend gestegen en alle tekenen wijzen er op, dat de krachtige groei blijft voortgaan. -Steeds meerderen geven aan de V.V.D. hun vertrouwen, steeds meerderen zijn gaan inzien dat de toepassing van onze beginselen van· de grootste betekenis voor de gemeenschap moet worden geacht. En dit, terwijl wij niet de gelegenheid hebben gelijk anderen om zich verscheidene dagen in de week aan het Nederlandse volk door de radio

·te doen hore:rl. Nog kort geleden hebben wij er in ons blad op gewezen, hoe op een Zater- dag de V.A.R.A. de gehele dag door, van de vroege ochtend tot de late avond, telkenmale de Partij van de Arbeid in de gelegenheid stelde zich aan de kiezers te doen horen. En dat de Partij van de Arbeid niet schroomt om daarbij. felle aanvallen te doen op haar tegenstanders - in hel bijzonder op ons - is m~ar al te zeer bekend. Wij weten niet hoe lang dit democratische onrecht nog zal voortduren, want dat is het wanneer de ené partij zich om de andere dag vele uren tot het Nederlandse volk kan wenden, terwijl.

men anderen; zoals ons, de gelegenheid daartoe onthoudt -:maar wel moet het toch wel zeer veel zeggen, dat onze partij des ondanks bij voortduring zeer aanzienlijk aan invloed heeft gewonnen!

Dat onze partij. ondanks de gruwelijke ach- terstelling, die in volledige strijd is met de beginselen der democratie, telkenmale bij de verkiezingen éclatante overwinningen heeft mogen behalen, getuigt van de groei- ende belangstelling en sympathie voor onze beginselen.

Een ieder die de zaken objectief beschouwt v.·eet, dat onze partij niet de partij is van de ongebondenheid. Hij weet, dat wij de bin- dingen erkennen, die de samenleving en de maatschappelijke structuur vereisen. Hij weet echter ook, dat onze samenleving dringend behoefte heeft aan een groepering, die het opneemt voor de vrijheden en rechten van de mens. In de latere Jaren immers is de waard.e van de mens wat erg laag geschat! Steeds meer is het gezocht in oplossingen, die de .. mens willen doen ondergaan in' een collectivi~

· ·· 'teit en die zijn initiatief beknotten. Onze ' ·partij neemt het op voor de mens, die zich in vrijheid ontwikkelen en ontplooien kan naar zijn aard, en die, binnen het kader van het algemeen belang. zijn initiatieven ten uit~

voer kan brengen.

Maar al te zeer weten wij hoe de mens wordt geremd. De belastingpolitiek bijvoor- beeld heeft op de ontwikkelingsmogelijkhe- den van ons bedrijfsleven een remmende in- vloed, tot schade ook var. de toekomstige werkgelegenheid. De belastingpolitiek is ook funest voor de middengroepen in ons volk, die in de knel zijn gekomen. De V. V.D. heeft zich aangegord om het sociale onrecht, aan deze groepen aangedaan, uit de wereld te helpen.

*

D at de aanhang onzer partij zo .zeer is ge- stegen bewijst, dat steeds meerderen zijn gaan inzien dat het voor de ontwikke- ling der maatschappij en voor de welvaart van ons volk essentieel is dat aan de mens

zo groot mogelijke vrijheid wordt gelaten.

De sterk gegroeide aanhang bewijst dat onze partij er in geslaagd is om tot uitdruk- king te brengen wat in brede kringen van ons volk leeft. Bij voortduring heeft onze partij ook de toepassing harer beginselen aangepast aan de zich steeds wijzigende om- standigheden. Daardoor heeft zij alle foute behoudzucht vermeden en heeft zij een ge~

zonde vooruitstrevendheid kunnen betrach~

ten. Ook ons Gemeenteprogram is weer ge- heel op de helling geweest en in het afgelo~

pen voorjaar aangepast aan de nieuwste ont- wikkelingen. Het is dus een modern program in de goede zin van het woord. ·

••••

W at ons in het Gemeenteprogram aantrekt is aan de ene kant de zakelijke basis waarop het is gegrondvest, anderzijds de toon van warm sociaal besef, die het geheel door- klinkt.

De noodzaak van een gezonde financiële basis wordt met grote duidelijkheid gesteld;

de financiën zijn de kurk waarop het geheel drijven moet. Daarnaast echter ziet men. het program lezende, dat zeer uitgebreide aan- dacht is besteed aan sociale, culturele en on- derwijszaken en dat zeer veel desiderata op deze gebieden zijn gesteld. Men zie de hoofd- stukken over woningbouw en volkshuisves- ting, sociale zorg, volksgezondheid, onder- wijs en volksontwikkeling, kunst. Wanneer men dan verder ziet wat gesteld is onder het hoofdstuk "Personeel in dienst der ge~een­

te", dan treft ook daarin de aanwezigheid der elementen zakelijkheid en sociaal besef. Niet te veel gemeentepersoneel, dus een efficiënt overheidsapparaat, maar een salariëring. die

"verband houdt met de beloning van verge- lijkbare functies in het particuliere bedrijf".

Voorts een beloning van de goede kwalitei- ten, want afstand wordt genomen van het stelsel van bevordering naar leeftijd. Duide- lijk staat in ons program: ,.Het gemeenteper-

soneel zal niet alleen op grona van de aard zijner werkzaamheden, maar ook op grond van energie, bekwaamheid en plichtsbetrach- ting bevorderd moeten kunnen worden".

Hieraan ligt onze opvatting ten grondslag dat de hogere individuele prestatie in een ho- gere beloning haar weerslag moet vinden.

Overigens wensen wij nogmaals tot uit- drukking te brengen dat de middengroepen .. zoals hoogleraren, leraren, onderwijzers.

officieren, ambtenaren, kantoorpersoneel en vakbekwame arbeiders - in een betere positie moeten komen door salarisverbetering en be- lastingverlaging. Juist nu de P.v.d.A., bij monde van het Eerste Kamerlid Oosterhuis.

heeft laten horen dat de middengroepen van deze partij" bitter wein!g te wachten hebben.

zal onze partij haar actie ten gunste van deze groepen md te meer felheid voortzetten.

Want het sociale onrecht ten aanzien van deze groepen dient ongedaan te worden ge- maakt!

• • •

1 n het bestek van dit artikel kunnen wij niet uitvoerig zijn over woninghou \\' en volks- gezondheid. Wij weten dat de woningtoe- standen en de gezondheid zijn verbeterd als gevolg van liberaal initiatief. De Woningwet en de Gezondheidswet staan daar als mo- nument van liberale vooruitstrevendheid en sociaal besef. Wij, nazaten van de grote voor-

gangers die deze wetten brachten. achten volkshuisvesting en volksgezondheid terrei- nen waarop wij in het bijzonder onze aan- dacht richten. En behoeven wij uiteen te zet- ten hoezeer onderwijs en cultuur door ons worden geschat? Wij achten die van niet te overschatten betekenis voór de geestelijke verheffing van de mens. Het aantal paragra- fen, die daaraan in ons program zijn gewijd.

is niet voor niets zo groot! En men denke aan hetgeen deze week nog in de Tweede Karnet door mevrouw Fortanier-de Wit is betoogd.

om zich te realiseren dat de V.V.D. bij voortduring het pleit voert voor verheffing van de massa des volks.

Zo is ons gemeenteprogram geladen van idealisme. Daarnaast treft het besef, dat het sociale gebouw alleen opgetrokken kan wor- den op een solide financiële basis en op een gezond bedrijfsleven. In betrekking tot dit laatste is duidelijk gesteld: .. de gemeentelijke overheid bevordere naar vermogen de bloei van het plaatselijke bedrijf~leven". In het bij- zonder is ook aandacht geschonken aan de middenstand. Want een krachtige en zelf- standige middenstand beschouwen wij als be- langrijk element van de plaatselijke welvaart.

Wij durven het openlijk zeggen: Onze be- ginselen en ons program zijn goed. Daarom rekenen wij op een uitstekende verkiezings-

uitslag. . K.

VAI.JHEID EN DEMOCRATIE IS MEI 191SS - J.>AG •. ,I

Slotbeschouwing over Woudschoten

De V. V. D. op de bres voor

en middenstand

platteland

Practische gemeentep~litiek van

· Het was een goede gedachte van~e conferentieleiding om in het kader van

.t~ studiebijeenkomst op 18 en _19 April j.l. op Woudsehoten de behandeling van de .. plattelandsproblemen aan mevrouw G. Doorn b o s--0 os t'i n g, gemeen·

&ellraa'dslid van Uithuizermeeden, toe te vertrouwen. Zij kweet l!lich op .uitste~

kende wijze van haar taak in haar inleiding over "Wat ·k~n het b~stuur van een plattelandsgemeente voor hd g~zin doen?"

,Wanneer men in. de ge~Whiedenis nagaat, hoe het Nederlandsche volk zijn reehten en vrijbeden beeft gekregen. dan komt men tot' de ontdekÎ'dng, dat' de

rOl, diè het platteland hierin heeft' gespeeld, maar heel minlem is 'geweest. ' .. 'B:~t heeft tot .1851 geduurd, vóór de Gemeentewet van Tborbecke de weg vrij heeft gemaakt, zodat men ook op het platteland kon komen tot een verantwoord staatsburgerschap, 'op een manier, die gelijk was aan die der steden. Er is dus voor het platteland alle reden, Thorbeeke dankbaar te zijn voor de totstandko- . •ing van deze· Gemeentewet.

Deze ontwikkeling is van buitengewoon veel belang voor het p I a t t e I a n d geweest, omdat in de gemeentelijke bestuursorganisatie, de gemeenteraad dus,

ea:~e democratie het best bewaard is gebleven. Doordat men alle gemeenteraads- leden persoonlijk kent, bestaat er een sterke band tussen dezen en de kiezèrs, die ze vertegenwoordigen.

' ·1n feite kan men hier spreken van een gezonde invloed van de bevolking op

hèt 'beStuur van de gemeente. ; .

Den Haag tot

onderhoud der wegen uit het gemeen- telijke budget neemt. Een wegennet van 20 à 30. km. is helemaal geen uit·

zondering. Vele van deze wegen ver•

keerden na de oorlog in een erbar~

melijke staat, zodat met het herstel grote sommen gemoeid waren, die grotendeels door leningen moesten worden verkregen, welke nog lange jaren op de uitgaven der Kapitaals- dienst zullen blijven drukken.

In de plattelandsgemeenten is in 1947 of '48 een straatbelasting inge·

voerd, die door de minister van Bin·

nenlandse Zaken imperatief werd voorgeschreven en waarvan de op- brengst dient te worden beschouwd als een bijdrage in het onderhoud der wegen in de gemeente. Zij wordt ge- heven van de gebouwde en ongebouw- de eigendommen, voor zover zij Uitko·

men op openbare wegen of waterwe- gen. Nu is het eigenaardige, dat in ve- le plattelandsgemeenten deze wegen vaak niet ·in ondet·houd zijn bij de gemeente, maar bij waterschap of pol- der. De ingelanden van zo'n water·

Uithuizermeed en

van het gemeentebestuur deze regeling van hoger hand zo billijk mogelijk uit te voeren; vooral is dit de taak der V. V.D.-leden.

In het brandpunt van de belang!ltel- ling van de bevolking, ook op het.

platteland, staan de woningbouw en de volkshuisvesting. In een platte- landsgemeente spreekt, meer dan in de stad, het bezit van eigen woning.

Het gemeentebestuur kan dit streven aanmoedigen, in de eerste plaats, door haar bouwterrein voor particulieren op dezelfde voorwaarden beschikbaar te stellen als aan woningbouwvereni- gingen. Daarnaast kan ze steun geven aan bouwspaarkasondernemingen, die op dit gebied werkzaam zijn.

Vele woningen zijn in het afgelopen jaar verbeterd of gesplitst met subsi- dies vaa het Terlingenfonds en de Duwpremie. Deze regeling is echter stopgezet vanwege de grote toevloed van liefhebbers voor deze premies.

Ook dient het gemeentebestuur zich te bezinnen op de bouw van tehuizen voor ouden van dagen.

Een plattelandsgemeente bestaat meestal uit meerdere dorpen, die be·

trekkeiijk ver uiteen liggen en die ieder weer een aparte dorps-eenheid vormen. Beschouwt men. daarnaast· nog de verspreid wonende bevolking, die.

alleen maar administratief bij de ver- schillende dorpen behoort, maar die verder niet profiteert van de voorde- len van de dorpen zelf, zoals electrici·

teit, waterleiding, riolering, reinigings·

dienst en dergelijke, da(l beseft men, dat bet gemeentebestuur· van een

plattelandsgemeente voor problemen wordt gesteld, die in een stad niet of nauwelijl!:s worden gevoeld.

dus, waar het gemeentehuis staat en schap of polder betalen voor het on- waar de verschillende d·iensten geves- derhoud van hun weger]. in de vorm tigd zijn, niet ook nog de meeste aan- van waterschaps- of polderlasten. De- dacht wordt besteed. Wanneer een ze onderhoudskosten van deze wegen, gemeente b.v. een bouwvolume krijgt waarvan vele oorspronkelijk zuiver van een paar woningen, dan worden locaal waren, maar die in de laatste deze o; zo gemakkelijk in het hoofd- jaren zijn uitgegroeid tot interlocale dorp geplaatst en verblijven de a-so- verkeersaders, zijn ontzettend geste- eialen in de buitendorpen, maar het·· gen, vaak met meer dan 200%. Een be- is de taak van de raadsleden op te ko· staand waterschap van 850 h.a. dat 20 men voor de belangen van de buiten- k:m. weg heeft te onderhouden, heeft dorpen, om te voorkomen, dat het voor het onderhoud van die wegen te

hoofddorp grdeit~:ten kostevan de bul~ · ·· rekenen op een bedrag van f 40.-per tendorpen. Vooral de: middenstand <Uit h.a..,· wat betekent, dat iemand met -n deze buitendorpen is hierbij gebaat. gemiddeld groot bedrijf, dat is pl.m. 40

h.a. per jaar f 1600.- aan onderhouds- kosten moet betalen voor wégcn, .die door alle openbaar verkeer gebruikt

Wat aan arbeiders- tvoningen ontbreekt

Bij het ontwerpen van een uitbrei- dingsplan behoort het karakter van de gemeente in het oog te worden ge- houden, zegt het ger.1een~eprogram.

Helaas heeft de gemeente dit tegen- woordig niet . ltijd in de hand. Als men de. arbeiderswoningen bekijkt f'Je . na :de oorlog_ op .-het plattelau.J zijn gebOuwd, naar voorschriften van hogerhand, dan ziet men, dat deze woningen niet beantwoorden aan _het doel, waarvoor ze gezet zijn.

Er. IS, wat men op het platteland:

noemt, .,te weinig achterruimte", er is geen upslagruimte voor winter- voorraad en . er is geen behoorlijke kelder, waar de ingemaakte tuinprr • ducten kunnen ~orden bewaard.

En in de pràktijk ziet men dan ook dat, zodr~ een ander, ouderwets huis beschikbaar komt, de arbeider haastig zijn nieuwe woning ve.claat.

Nu spree:~:t hier tevens de huur een woordje mee; door de huurstop is het verschil tussen de huren van de oude en nieuwe woningen veel te Een van de dingen, die in een ge-

meente het meest spreken, is wel, dat het gemeentebestuur er voor moet wa- ken, dat aan het hoofddorp, het dorp

Wegenpolitiek

Een nachtmerrie in vele plattelands- gemeenten vormt de grote hap, die het

Het Feest van de Geest

:}) e viering der "algemeen erken- .· de" christelijke feestdagen is een ván de jaarlijks terugkerende ver·

Echijnselen, waarin een gesaeculari·

seerde samenleving nog bescheiden- l.iJk herinnerd wordt aan de religieuze oorsprong harer beschaving, Geen wonder, dat zij bij voortduring meer

~reemd komt te staan tegenover de oorspronkelijke zin dier dagen.

Vagelijk is zij zich misschien nog iets bewust· van die "uitstorting van heilige geest" die de stoot gaf tot het ontstaan van hetgeen- zich in de loop van enkele eeuwen ontwikkelde tot het machtig instituut der ene, heilige, algemene christelijke kerk. . Min of meer duidelijk staat haar misschien het tafereel nog voor de geest, dat de Bijbel in zijn eigen taal zo beschrijft:

,.Toen de Pinksterdag aanbrak, wa- ren allen (Jezus' discipelen) tezamen bijeen. En eensklaps kwam er uit de hemel een geluid als van een gewel- dige windvlaag en vulde het gehele huis waar zij gezeten waren; en er vertoonden zich aan hen tongen als van vuur, die zich verdeelden, en het zette zich op ieder van hen; en zij werden allen vervuld met de heilige Geest en begonnen met andere ton- gen te spreken, zoals de Geest het hun gaf uit te spreken".

Nietwaar, dit en wat daar in de Bij- bel verder volgt, het spreekt de mo- derne mens, die zich het ontstaan van machtige "bewegingen" zo anders voorstelt, nog maar weinig aan.

Houden wij ons hier dus maar aan het voornaamste: daar werden mensen met een heilige geest bezield, die hen tot grote dingen in staat stelde.

Om dan onmiddellijk ons te keren tot de vraag: zou er wel één ding zijn, waaraan onze wereld meer be- hoefte had, thans, dan juist aan dit ene wat haar zo kennelijk ontbreekt?

Er~en~en wij niet juist dit als de diep-

ste nood van heel de wereld onzer da- gèn, dat zij aemechtig worstelt om zich te bevrijden uit . de tragische beklem- ming, waarin ze zich voelt opgesloten maar dat zij niet kent één bezielende kracht die haar daar bovenuit stuwt, één visie die haar. een toekomstpers·

pectief opent, waaraan zij zelve het élan zou kunnen ontlenen dat haar matheid -doet verkeren in bezielde daadkracht?

Pinksteren wijst ons heen naar dat ene, dat we althans in zijn historische werking niet kunnen loochenen. Daar voltrok zich in mensenharten wat een modern dichter als realiteit in het le- ven van de enkeling bezong: "Men- senziel, in uw droeve verdonkering, nu rijst het licht, door geen licht ge- voed; maar het zal rijzen in tranen- lichtflonkering en in de glans, de glans van bloed". (Van Eeden). Het Pinkster-verhaal zegt in wezen niets anders. Het breidt deze individuele er- varing in haar realiteit uit tot een bovenpersoonlijke, naar de geschiede- nis leert, niet minder reëel doch zelfs in potentie oneindig sterker. Want wat op de Pinkstermorgen zich in het hart van twaalf discipelen van een gekrui- sigde Meester voltrok, was in zijn werking wereldhervormend.

En naar hervorming, naar een nieu- we gestalte voor deze in weeën krim- pende wereld gaat ook op dit komen- de Pinksterfeest het stil verlangen uit van een mensheid, die het in het diepst van haar hart toch wei ver- staat, dat al haar pogen ijdel is, wan- neer niet een nieuwe, heilige geest vaardig wordt over de kleinen en de groten, die het aards bestel bepalen.

De oude Pinksterbede krijgt voor onze tijd nieuwe, alomvattende bete- kenis:

Veni, Creator, Spiritus!

Kom, Schepper, Heiige Geest!

G. .A. DE RIDDER.

worden. ·

Het probleem van het onderhoud dezer particuliere wegen zal stellig eens in zijn geheel moeten worden bekeken, omdat , dit langzamerhand een te sterke druk op de bedrijven

legt. .

Naast dit jaarlijks onderhoud moet dan nog straatbelasting betaalt wor- den voor het onderhoud van de an- dere wegen in de gemeente. Deze straatbelasting wordt dan ook in hoge mate als onbillijk gevoeld, ook omdat de eigenaars door pachtbeheersing worden getroffen en het is de taak

DEZE BURGER

1 Zie vervolg pag. 3)

is, met verkiezingen voor wàt ook in 't zicht, altijd een beetje opgewonden - dat hèb je, of dat hèb je niet (zoats wijten F'ord altijd zei, wanneer hij z~jn spaarvarken stuk sloeg).

Ik had het al met d.e bestuursverkiezing van de gymnasiasten~

vereniging en ik heb het nóg met de gemeenteraad.

Ik vind het altijd een plechtig ·ogenblik om die school binnen te gaan. Scholen vind ik (van jongs-af) indrukwekkende bouw- werken: de kapsto:cken in de gangen, al die deuren en geuren.

het gymnastieklokaal., dat mij er altijd aan herinnert dat e1· ee1i tijd is geweest, dat ik rééksen vogelnestjes aan de' 1·ingen kon maken - op zich zèlf is dat al iets om even de adem bij in te houden; maa1·, er binnen tredend met de oproepingskaart in de hand, wordt deze bizondeTe BijzondeTe School voor U.L.O. eeu tempel met een rijtje plechtige hogep1·ieste1·s achter de tafel en is als Jupiter Votans - de Halfgod in Wiens Handen het Hei.l deT Toekomst Is.

TrOts. . . . dat is het woord.

En is die gang eenmaal gegaan en is die plicht-die-een-voor- recht-is vervuld, dàn met de handen gevouwen ove1· de maag en het hart kloppend in de fTaai-gewelfde borst, het grote ogenblik der onthulling afgewacht. . . . en ervaren hoevelen evenzeer als ik, de beste - de enig goede~keuze hebben gedadn.

De volgende dag met de krant in de hand alle uitslagen van het hele land bekijken~ wikken, wege:n, pmeven lm meten.

Ik ben e1· altijd een beetje opgewonden van en ik vind het spannender dan Nederland-België.

Die hoogtijdag is nu weer dicht in 't zicht.

De kaa1·t met alle namen ligt gereed.

Het gymnastieklokaal aan de overzij wordt al uitgeruimd.

Een trots gevoel stijgt mij naar keel en slapen: deel van het machtig kiezersvolk.

Een mooi stuk verantwoordelijkheid.

Moogt gij U daarvan evenzeer bewust zUn als

DEZE BURGER

YBUHBID EN DEMOORATIE

(Vervolg van pag. 2).

groot. Terwijl men voor de nieuwe

~

·' YOOr de oudere, voo:t· de oorlog· ge- . bOuwde huizeh, een 'huur van · f 3.- '

· per week geen uitzondering. · · ,.. Trouwens, het karakter van de ·

· plattelandsgemeenten zal nog wel , · meer veranderen doordat de nood-

~~.-· zaak zuinig om te springen met on-.

ze cultuurgrond, dwingt tot bouw in blokken en zelfs tot hogere bouw.

In sommige gemeenten laat men grondmonsters nemen om de beste grond te sparen, maar als er in een gemeente niet anders dan goed·e gronden zijn, moet men ze noodge- dwongen wel eens aantasten.

Bij het bouwen van woningen wil vaak de schoonheidscommissie een te grote macht hebben. Ontegenzeg- gelijk heeft deze schoonheidscommis- sie goed werk gedaan en ze heeft het ontstaan van veel lelijke bouwwerken · voorkomen, maar als de eisen te ·hoog·

worden, roept men nu eenmaal weer- standen op.

Het is van belang, dat een gemeen- te, alleen Óf in samenwerking met een andere gemeente, beschikt over een behoorlijk geoutilleerde dienst voor het bouw- en woningtoezicht.

De volkshuisvesting is een pro- bleem van èe eerste rang, dat de levensblijheid en de levensvreugde van heel -wat gezinnen aantast en dit spreekt vooral in de samenwoning, die helaas nog tot de noodzakelijk- heden behoort. De woningcommissie in de plattelandsgemeenten merken dit terdege.

Een zeer belangrijke taak heeft het gemeentebestuur in de . volksgezond·

heid. Terwijl de volksgezondheid ge- rangschikt moet worden onder de algemene plaatselijke belangen, waarvoor de gemeente zorg draagt, wordt de gezondheid::zorg op het plat- teland a.h.w. belichaamd in de Kruis- verenigingen.

De verantwoordelijkheid, die de ge- meente draagt voor de gezondheid van zijn inwoners moet wel terdege tot uitdrukking kÓmen, door aan deze verenigingen, die uit het maatschap- pelijke leven zijn voortgekomen, en die getuigen van een prachtig parti- culier initiatief, hetwell~ krachtige ondersteuning verdient, een behoor- lijke subsidie te geven. ·Tot hu toe waren de bijdragen van de gemeen·

ten ·erg schriel en misschien is dit wel een van de redenen, waarom het platteland wat gezondheidszorg be- treft, zo'n achterstand heeft bij die van de steden.

In dit verband noem ik de School- artsen en de Sèhooltandartsendienst, waartegen vooral de A;R. zich ver"

zetten.

Tot de rechtstreekse zorg van de gemeente behoort o.a. de zorg· voor behoorlijk drinkwater. Langzamer- hand dringt de waterleiding verder door, maar er zijn nog hele gebieden, die hier nog niet aan toe zijn. Het is de taak van het gemeentebestuur en onze V.V.D.-leden zullen daar terdege op moeten wijzen, dat er ook aan de zgn. onrendàbele gebieden gedacht wordt.

Sociale ZQrg

· De sociale zorg in de plattelands- gemeenten is in een tijdsbestek van 50 jaren ontzaglijk uitgegroeid.

Het behoort tot de taak van de So- ciale Zorg, de ondersteunden weer in het arbeidsproces in te schakelen.

Soms staat men verbaasd, als men ziet hoe weinig er voor nodig is, van een ondersteunde weer een nuttig lid van de maatschappij te maken. Door iemand van een krotwoning in een behoorlijke woning te zetten, door zijn bedrijfsvoorraadje weer wat aan te vullen, voelt de ondersteunde soms ineens weer mogelijkheden, zijn maatschappelijke positie te verbete- ren.

Ook de invaliden mogen niet wor- den vergeten. In vele gemcenten is de Avo ingeschakeld, die, in overleg met de sociale werkster, zorgt, dat deze mensen thuiswerk krijgen. In.

samenwerking met andere gemeen~

I , ·

\ sticht.

!. . Voogdijraad dient de kinderen bij

! voorkeur in gezinnen te plaatsen en

l ze niet voor bijverdiensten op 't veld

te laten werken. Goede gezinszorg is tieter dan opneming in een tehuis.

···Voor kinderen, die niet het onder- 'Nijs op de lagere school kunnen vol- ten en die dientengevolge op straat terecht zouden komen, zijn de streek- B.L.O. seholen een uitkomst. De telc- en andère kosten, door de ge•

meente voor deze kinderen betaald, zijn tenvolle verantwoord.

De zorg voor het openbaar onder- wijs kan tot uitdrukking komen door te streven naar behoorlijke schoolge·

bouwen, maar ook naar behoorlijke schoolmeubelen en vooral goede leer- middelen. In vele scholen leest de jeugd nog uit boekjes in de oude spel- ling, wat vooral voor de leerlingen van de laagste klassen funest i's.

Behoorlijke gymnastieklokalen be- staan nog lang niet overal. Wat het kleuteronderwijs betreft, het verzor·

gingspeil der particuliere kleuter- scholen is over het algemeen laag en onvoldoende, de gemeente heeft vaak z;elf met financiële moeilijkheden te kampen. Toch is hier een behoorlijke subsidie verantwoord, mits men daar- aan de voorwaarde verbindt, dat het onderwUs wordt gegeven door be- voegde leerkrachten.

Door de landb:mworganisaties wor- den, in onderling overleg, hier en daar landbouwhuishoudscholen en

\ .

lagere land- en tuinbouwscholen ge- vestig·d in de plattelandsgemeenten en het is de taak van. het gemeente- bestuur, zoveel mogelijl• medewer- king te verlenen door een gebouw beschikbaar t-e stellen of grond voor nieuwbouw, en daarnaast nog een ze- ker bedrag per leerling uit de eigen gemeente, die deze scholen bezoekt, hiervoor te betalen. Niet alleen het primair onderwijs is belangrijk, maar vooral ook de cursussen voor oudere

meisjes en vrouwen in de avonduren, in naaien en koken, kinderverzorging.

Men d~11ke aan de vormingsklas en de opleiding tot gezinshulp.

Voor begaafde leerlingen, die geen hóger onderwijs lmnnen petalen, be- staat in de provincie Groningen het Provinciaal Groninger Universiteits- fonds, waarvan de gemeent-e lid kan zijn. Bovendien is er nog het Provin- Ciaal Studiefonds, met een dergelijke strekking.

Het culturele leven in de dorpen berust in de plattelandsgemeenten veelal in handen van particuliere ver- enigingen. Hier wordt werkelijk prachtig werk verricht, waarvoor vele offers (geld-elijke en in de vorm van medewerking) worden gebrachL Er bestaat alle aanleiding voor de gemeente, dit werk zoveel mogelijk te stimuleren. In het dorp waar spr.

woont, heeft men d~ nieuwigheid ":art douche-cellen aangedurfd. Eerst stond men er wat onwennig tegen- over, er werden grapjes over ~e­

maakt, maar langzaam maar zeker stijgt het gebruik.

Ook de sportvelQ,en vragen de aan- dacht; het gemeentebestuur bereikt hier vaak veel, door de voetballers zelf in te schakelen bij de aanleg van een nieuw veld. Het is verbazingwek·

kend welke initiatieven er ontwik·

keld worden, wanneer men de men- sen tot zelfwerkzaamheid prikkelt.

Er volgde op deze boeiende voor- dracht een levendige discussie.

MIDDENSTAND EN

GEMEENTEPOLITIEK

Het laatste onderwerp van de Studieconferentie betrof de middens&aad. Het was de heer F. L. van der Leeuw, eud-cemeenteraaülid van 's Graven·

hace, vroeger directeur v-de KonJnldijke Nederlandse Middenstandsbond, die ter vervanging van de pas herstelde heer W. J. de Bru)'lle uit Amsterdam, een eauserie hield over "De middenstand heeft groot belanc 'bij een goed gevoerd gemeente beleid".

Spr. merkte. op, dat de niet door hem gekozen titel een stelling inhoudt, welke reen bewijs behoeft. Het accent moet dan . . k worden relerel op hel 'beJaor; dat juist de middeNtand heeft. bij een H b er a a I gemeente'beleld. Dit' omvat vele ooiterdelen van de · gemeen~~politiek. Ca. 1/6 der bevolkiD&" vindt sija 'bestaan In midden- en kleinbedrijf.

Dat het Gemeenteprogram van de V.V.D. ,,slechts" drie artikelen (45, 46, 47) speciaal aan de middenstand wijdt, betekent zeker Diet, dat deze bevolklngs•

groep minder belangstelling van de partij zou verkrijgen. Integendeel, doeh zij komt onder de tegenwoordige . verhoudingen voorn:flllelijk op het terrein v - de "grote" politiek tot uiting. Immers, het zwaartevont van de zorg voor het bedrijfsleven in het algemeen en voor de handeldrijvende en ambachtelijke ondernemers in het bijzonder is in de laatste kwarteeuw steeds meer vedegd naar de rijksorganen. ..

Een typerend voorbeeld hiervan levert de regeling der winkelsluiting, in 1911 door de gemeentelijke wetge- ver voor het eerst ter hand genomen, doch reeds in 1930 wat de hoofdza- ken betreft in een wet belichaamd.

Sindsdien is het arbeidsveld van het gemeentebestuur binnen nauwe gren- zen ingeperltt.

Nochtans zijn er bij het vaststellen.

of herzien van de gemeentelijke win- kelsluitingsverordening toch nog vol- doende aanrakingspunten met de be- langen van midden- en kleinbedrijf.

Men zal dikwijls ondervinden, dat de belangen van verschillende gtoe- pen van winkeliers met elkaar in strijd zijn, terwijl ook de personeels- organisaties zich zullen laten horen.

Deze zullen echter in winkelsluitings- kwesties niet op de voorgrond mo- gen treden, omdat de winkelsluitings- wet beoogt een regeling der concur- rentieverhoudingen van de onderne- mers in de detailhandel te geven, terwijl de arbeids- en rusttijden van het personeel reeds door het op de Arbeidswet steunende Winkelwerk- tijdenbesluit beschermd worden.

De winkelsluiting levert bovendien een voorbeeld van practische gemeen- tepolitiek, waarbij naar liberaal in·

zicht ook de belangen van het ko- pende publiek terdege in acht beho•

ren te worden genomen.

Geheel het plaatselijk bestuur be- hoort zich te richten op de zelfwerk•

zaamheid der plaatselijke burgerij, In de kleine gemeenschap moet de burgerzin worden geleid. Alleen dan kan die burgerzin geleidelijk de gro·

tere eerneenschappen gaan doordrin- gen.

De middenstand, die in de jong- ste periode tot zijn schade heeft ende"-den wat de heerschap.o

pij van het formulier betekent en die voor zijn welzijn onmis·

bare vrije ontplooiing zijner zelfstandl&"e kracht behoeft, zal zeker bij ernstige overweging kie:aen voor een stelsel, dat hem -

van het bureaucratisehe keurs·

lijf bevrijdt en binnen de grenzen van het algemeen belang gele·

genbeid biedt tot vrijè ontwikke·

llng zijner zakelijke bedrijvig- heid.

Ofschoon - zoals reeds werd op- gemerkt - de practische mogelijk- heden op gemeentclijk gebied niet meer zo groot zijn als voorheen, kan toch op menig gebied een vrucht- dragënde toepassing van dit beginsel worden bevorderd.

V e1tigingsbeleid

Zo wordt in punt 25 van het Ge- meenteprogram bij de totstandko- ming of wijziging van uitbreidings- plannen verlangd, dat een verant- woorde bestemming . aan de in het plan opgenomen gronden wordt ge- geven en aandacht wordt geschon• · ken o.m. aan terreinen voor vestiglof van ambachts- en detailhandelsbe·

drijven. Maar al te dikwijls worden onvoldoende of commercieel onge-

schikte vestigingsplaatsen voor win- kels, werkplaatsen, opslagruimten, café's en vermakelijkheidsinrichtin- gen geprojecteerd, terwijl het ook voorkpmt, dat bij de toewijzing van door de gemeente of woningbouwver-

enigingen tot stand gebrachte be·

drijfspanden een onverdedigbare voorkeur wordt ge ge" en aan filialen

van grootwinkelbedrijven of ver- bruikscoöperaties. Daarom behoort advies te worden ingewonnen bij de

' ', I: , '~. :1 '

~~ MEI 11m3 _: PAG. I Kamer van Koophandel etf Fabrie- ken en bij de plaatselijke Midden- standsorganisaties.

Van niet minder betekenis is • inschakeling van de p.utlculiere bouwondernemers, wier positie in menige gemeente ernstig wordt be- dreigd (zie punt 18).

Het regiem in bad- en seizoenplaat- sen en andere centra van Zaken- en vreemdelingenverkeer is beslissend.

voor de beoordeling der plaatselijke welvaart, inzonderheid voor de hier- bij betrokken bedrijven. Derhalve

·zal binnen het kader van het alge- meen· belang in redelijke mate vrij- heid moeten worden gelaten aan de ondernemers en aan de gasten, die niet door onnodig knellende ge- en verbodsbepalingen moeten worden gehinderd en daardoor kopschuw ge- maakt. Zij moeten beschaafde ont- spanning en vertier vinden en door een prettige sfeer aangename herin- neringen aan hun verblijf meenemén:

Zulks is van te meer bèlàng, hu door het steeds meer wegvallen van de (deviezen-)grenzen met conc~ren~

tie van het over het algemeen vrij- geviger buitenland rekening meet worden gehouden. Wat op dit gebied op cultureel en kunstzinnig gebied kan worden gedaan· strekt ook het locale bedrijfsleven tot ·voordeel.

Dat in de moderne samenleving het gemeentebestuur mede tot taak heeft door een welverzorcde propa- ganda de aandacht van de buiten- wereld te vestigen op de aantrekke·

lijkheden der gemeente en te bevor- deren dat binnen haar muren belang- rijke bijeenkomsten, tentoonstellingen en andere publiek-trekkende gebew:-~

tenissen plaats vinden, spreekt van zelf.

Schenken wij thans aandacht aan punt 46:

Men denke in dit verband o.m. aan de vaststelling der tarievea v • tie gemeentebedrijvea, zoals voor gas, water en electriciteit. Wcliswaar zijn ook hier de tnogelijkheden o.m. door het optreden van provinciale energie- bedrijven en intercommunale samen- werking, beperkter dan voorheen, doch er blijft toch nog voldoende ruimte om met de bijzondere behoef- ten van het bedrijfsleven - in de vorm bijv. van speciale tarieven rekening te houden. (Zie punten 58 en 52).

Haven· en Marktwe•en

. Op het gebied van het haven- en marktwezen ligt ook een reële mo-

gelijkheid om de belangen van de middenstand door een verstandig be- leid in· het oog te vatten. Ten aanzien van de markt doen zich subtiele pro- blemen voor. Een modern geoutil- leerde groothandelsmarkt is, evenals

eèn goed ingericht slachthuis, ~n

levensbelang vQor de bij de levens- middelenvoorziening betrokken mid- denstandsbedrijvep. De kleinhandels.o markt daarentegen roept soms tegen- stellin_gen op tussen de gevestigde winkelstand en de marktkooplieden, waarin een voorzichtig beleid, steu- nend op een veelzijdig onc:le"·zoek van

de sociaal-economische verhoudin~

gen, uitkomst kan brengen.

Van de andere vraagstukken, waarbij midden- en kleinbedrijf nauw betrokken zijn, noemen wij:

De hoogte en de differentiatie der plaatselijke belastingen ( qe vermake-

lijkheidsbelasting bijv.); ·

De regeling van het parkeren en van het verkeer in Met algem~

(blokkeren van winkelstraten door geparkeerde auto's; éénrichtingsver- keer en verkeersomlegging, welke tot achteruitgang van debiet kunnen leiden).

Precariorechten (b.v. voor de plaatsing van zonneschermen, auto·

maten, lichtreclames, rijwielrekken, caféterrassen e.d.) die soms tot een onevenredig zware belasting kunnen leiden.

De gemeente kan een gezonde ont•

wikkeling van midden- en kleinbe·

drijf bevorderen door goed baadels-- en vakonderwijs, door financiële me·

dewerking te verlenen aan het Borg- stellingsfonds ter vergemakkelijking van kleine bedrijfscredieten en aan een Financieringsinstituut ter beteu- geling van de, ook voor het publiek schadelijke, uitwassen van het afbe- talings- en huurkoopsysteem. In geen geval mag de gemeente medewerken tot levering van de verbruikstoastel- len voor gas, electriciteit en water in huurkoop door het gemeentebe- drijf zelve! Zij begeeft zich d~armede nodeloos op glad ijs.

(Vervolg op pag. 7}