M E D E D E L I N G E N 412
DE INVLOED VAN DE TOEVOEGING VAN PROPIONZUUR, HELASSE OF LANDBOUWZOUT OP DE VOEDEROPNAME VAN KUILVOER DOOR MELKVEE (1969/1970)
(Documentatieverslag)
Ir. Y. van der Honing en L. van Reeuwijk
Instituut voor Bewaring en Verwerking van Landbouwprodukten IBVL Bornsesteeg 59 Postbus 18 Wageningen
-Tel.: 08370-1901+3 - Telex: "45371
3 -I N H O U D E l z . 1 . INLEIDING 5 2. PROEFOPZET 6 3. UITVOERING 7
3.1. Het proefvoer. Winning en bewaring 7 3.1.1. Bemonstering en analyse 8
3.2. De proefdieren 9 3.3. Het proefschema 9 3.4. De wijze van voedering 9
4. RESULTATEN 10 4.1. Het proefvoer. Samenstelling en kwaliteit 10
4.2. De ruwvoeropname 11 4.2.1. Berekening en statistische analyse van de opnamecijfers 11
4.3. Bespreking resultaten 16
5. CONCLUSIES 17 6. SAMENVATTING 18 7. LITERATUUROPGAVEN 19
1 . I N L E I D I N G
De i n t e n s i v e r i n g van de melkveehouderij gaat gepaard met een zwaardere
veebezetting en een i n t e n s i e v e r graslandgebruik. Om b i j een i n t e n s i e v e r e b e
-weiding voor voldoende smakelijk gras t e kunnen zorgen i s een hoger
kunst-mestgebruik en regelmaci.3 i..u<.ici noodzakelijk. Het l a a t s t e i s tevens gunstig
voor een goede ruwvoedervoorziening in de winterperiode. Dit ruwvoer wordt
dan veel meer verspreid over het gehele weideseizoen gewonnen en ook in de
herfstmaanden.,, wanneer de weersomstandigheden vaak minder gunstig z i j n voor
de hooiwinning, z a l een zekere hoeveelheid gras geconserveerd moeten worden.
Het i n t e n s i e v e graslandgebruik v e r e i s t een gosde en s n e l l e
conserverings-methode voor h e t / g r a s om steeds voor voldoende smakelijk gras voor de
bewei-ding t e zorgen. Hen zal' dan n i e t a l t i j d de j u i s t e weersomstandigheden voor
hooiwinning of het maken van voordroogkuil kunnen of willen afwachten en
ge-noodzaakt; z i j n bijvoorbeeld toevoegmiddelen t e gebruiken om een r e d e l i j k e
kans t e hebben, dat een gunstig e e n s e r v e r i n g s r e s u l t a a t b e r e i k t wordt b i j het
inkuilen met.een laag d s - g e h a l t e . Hiervoor z i j n diverse middelen beschikbaar,
waarvan melasse, landbouwzout, s u i k e r (gedenatureerd) en andere
suikerhouden-de midsuikerhouden-delen wel h e t meeste gebruikt worsuikerhouden-den.
Conservering van het gras in drogere vorm (ds-gehalte meer dan 30 %)
z a l e c h t e r een veel b e t e r e kens op een goed con serve rings r e s u l t a a t geven,
hoewel t i j d e n s de bewaring en vooral b i j het voederen nogal eens b r o e i op-"
:. .
t r e e d t , waardoor de k w a l i t e i t en de smakelijkheid s n e l minder kan-worden.
De l a a t s t e jaren i s op verschillende plaatsen gezocht n a a r geschikte en.onder
de praktijkomstandigheden bruikbare b r o e i b e s t r i j d i n g s m i d d e l e n . Schukking en
Hengeveld (1972) vonden dat propionsuur goed bruikbaar leek. De vraag was
ech-t e r in hóeverre ech-toevoeging van propionzuur aan voordroogkuil de opname door
het vee zou beïnvloeden. In een daarvoor geschikte opnameproef werd getracht
de eventuele invloed van een propionzuurtoevoeging aan k u i l v o e r op de. opname
door melkvee vast t e s t e l l e n . In overleg met IUIS-TNO werd hiervoor een
proef-opzet ontwikkeld. Deze proef-opzet leek eveneens z e e r geschikt om na t e gaan of het
gebruik van melasse of zout a l s toevoegmiddel l e i d t t o t v e r s c h i l l e n in
voederopname. Ook was de proefopzet zodanig gekozen, dat zowel informatie werd v e r
-kregen omtrent de opname van het ad libitum gevoerde k u i l v o e r afzonderlijk a l s
een i n d i c a t i e omtrent de eventuele voorkeur van de dieren b i j keuze u i t twee
s o o r t e n , die afwisselend gedurende de dag of de nacht ad libitum beschikbaar
werden g e s t e l d . De gedachte achter deze opzet i s , dat na enige t i j d de koeien
van het voer, waaraan z i j de voorkeur geven meer gaan eten ten koste van het
andere voer (Van der Honing e . a . , 1970).
6
-In de e e r s t e p r o e f werd met p r o p i o n z u u r g e c o n s e r v e e r d e v o o r d r o o g k u i l v e r g e l e k e n met h e t onbehandelde o b j e c t » t e r w i j l i n de tweede p r o e f k u i l v o e r met z o u t werd v e r g e l e k e n met k u i l v o e r met m e l a s s e g e c o n s e r v e e r d .
• 'Om t e v e n s n a t e gaan i n h o e v e r r e schapen voor d e r g e l i j k e opnameproeven g e b r u i k t kunnen worden, werden deze proeven op d e z e l f d e w i j z e met volwassen ooien u i t g e v o e r d , waarvan a f z o n d e r l i j k v e r s l a g z a l worden g e d a a n .
2. P R 0 E F 0 P.Z E T , .
Met twee . g r o e p j e s van e l k d r i e a s e l e c t gekozen oudmelkte of d r o o g s t a a n -de k o e i e n wordt i n een w i s s e l p r o e f -de opname van twee ad l i b i t u m gevoer-de ruwvoeders (A en B) v e r g e l e k e n . In h o e v e r r e aan één d e r b e i d e ruwvoeders de v o o r k e u r wordt gegeven, wordt v e r g e l e k e n met twee g r o e p j e s van e l k twee a s e l e c t gekozen k o e i e n , d i e h e t e n e . r u w v o e r i n hun dagrantsoert en h e t a n d e r e i n hun n a c h t r a n t s o e n o n t v a n g e n . Het e n e ' g r o e p j e van twee k o e i e n o n t v a n g t deze voeders i n de v o l g o r d e A/B en h e t a n d e r e g r o e p j e i n de v o l g o r d e B/A. Beide • r a n t s o e n e n worden ad l i b i t u m gegeven. Het volgende schema g e e f t een en a n d e r
w e e r . ,....,-, . . . . - . . - • . • P e r i o d e a (T+ d a -' gen) P e r i o d e b (1M d a -gen) Groep I ( 3 ) * v o e r A v o e r B Groep I I ( 3 ) v o e r B v o e r A Groep I I I ( 2 ) A/B . B/A Groep IV ( 2 ) B/A A/B .-* * ) a a n t a l d i e r e n
•—Volgens h e t ' b o v e n s t a a n de schema wordt i n de e e r s t e p r o e f met t i e n k o e i e n v o o r d r o o g k u i l met p r o p i o n z u u r (P) v e r g e l e k e n met onbehandelde v o o r d r o o g k u i l (G) van h e t z e l f d e u i t g a n g s m a t e r i a a l en i n een tweede p r o e f k u i l v o e r g e c o n s e r v e e r d met m e l a s s e (M) en k u i l v o e r g e c o n s e r v e e r d met zout ( Z ) . Voor h e t schema '•_
g e l d t dus i n de e e r s t e p r o e f A = P en B = 0 en i n de tweede p r o e f A = M en B = Z. In een v o o r p e r i o d e ontvangen a l l e k o e i e n van h e t z e l f d e ruwvoer ( k u i l v o e r p e r c . 39A), Aan h e t e i n d e van de v o o r p e r i o d e worden de d i e r e n d o o r l o t i n g v e r
-d e e l -d o v e r -de v i e r g r o e p e n . • . • . . • . : • _ • De e e r s t e en tweede p r o e f z i j n g e s c h e i d e n door een o v e r g a n g s p e r i o d e om de n a
-e f f -e c t -e n van d-e -e -e r s t -e p r o -e f z o v -e -e l m o g -e l i j k t -e -e l i m i n -e r -e n , t -e r w i j l d-e d i -e r -e n opnieuw werden i n g e d e e l d om e v e n t u e l e gevolgen van de b e h a n d e l i n g e n i n de e e r -s t e p r o e f z o v e e l m o g e l i j k t e v e r d e l e n o v e r de v e r -s c h i l l e n d e b e h a n d e l i n g e n van de tweede p r o e f . De d i e r e n worden e c h t e r binnen de groepen I en I I en b i n n e n de groepen I I I en IV opnieuw i n g e d e e l d . • •<
7
-3 . U I T V O E R I N G • • *:
De p r o e f i s u i t g e v o e r d op de p r o e f b o e r d e r i j "De Ossekampen", waar he.t ..,;;': benodigde, k u i l v o e r van de p r o e f werd gev;onnen van een t v ; e e t a l p e r c e l e n veen;-, g r a s l a n d . Van twee andere p e r c e l e n v e e n g r a s l a n d was k u i l v o e r v o o r de v o o r - en o v e r g a n g s p e r i o d e b e s c h i k b a a r .
Een g r o o t d e e l van de u i t v o e r i n g van de opnameproef en van de * d s b e p a l i n g e n , welke d a g e l i j k s werden gedaan werd d o o r de h e e r L. Voskamp, a s s i s t e n t b e d r i j f s
-l e i d e r van de p r o e f b o e r d e r i j u i t g e v o e r d i n nauwe samenwerking met de; h e e r Varr" Reeuwijk.
; 3 . 1 . HET PROEFVOER. WINNING EN BEWARING
P r o e f I : De v o o r d r o o g k u i l voor- p r o e f I , waaraan p r o p i o n z u u r zou-worden t o e g e voegd ( p e r c e e l 21/28 N) werd n a h e t maaien z o s n e l m o g e l i j k voorgedroogd t o t een d s - g e h a l t e van c a . 50 %. Dit g e h a l t e werd dank z i j de g u n s t i g e weersom- _ s t a n d i g h e d e n i n s e p t e m b e r en d o o r i n t e n s i e f t e schudden i n twee dagen b e r e i k t . Het p r ó p i o n z U u r werd toegevoegd b i j h e t l a d e n v a n ' ' h e t voorgedroogde m a t e r i a a l met een opraapwagen. Vooraan de opraapwagen was een l e i d i n g gemonteerd om h e t • p r o p i o n z u u r o n d e r druk zo goed m o g e l i j k o v e r h e t m a t e r i a a l i n de w i e r s t e r --•'••»-'•-s p u i t e n . Van de v e r b r u i k t e h o e v e e l h e i d p r o p i o n z u u r z a l e c h t e r een d e e l n i e t op ' h e t m a t e r i a a l t e r e c h t g e k o m e n z i j n . In h e t i n g e k u i l d e m a t e r i a a l werd h e t g e h a l t e aan p r o p i o n z u u r b e p a a l d z o d a t de aan h e t gewaä n e t t o t o e g e v o e g d e h o e v e e l
-h e i d bekend w a s . • '• •'••-'>•••••'• "•'••'•
Proef I I : Het g r a s voor de " m e l a s s e - z o u t " v e r g e l i j k i n g van p r o e f I I ( p e r c e e l 22/29 Z );w e r d n a h e t maaien s l e c h t s l i c h t voorgedroogd t o t c a , 30 % d s . Het p e r c e e l werd o v e r l a n g s i n s t r o k e n v e r d e e l d , z o a l s , ook b i j h e t v o r i g e was- g e - _ b e u r d . Op h e t m a t e r i a a l van d e z e , s t r o k e n werd om b e u r t e n m e l a s s e of z o u t a l s t o e v o e g i n g g e b r u i k t . De m e l a s s e werd t o e g e v o e g d u i t een " g i e r t a n k " met een a a n g e p a s t e u i t s t r o o m o p e n i n g , waardoor de m e l a s s e a l s eenbrede f i l m op de w i e r s ; t e r e c h t k w a m . D i r e c t n a de t o e v o e g i n g van de m e l a s s e werd h e t . g r a s . geladeji en
i n g e k u i l d , , - . - ..-,. Het z o u t werd met een s c h o t e l s t r o o i e r o v e r h e t . g e s c h u d d e , dauwnatte g e w a s , t o e -:
gevoegd. ..Er werd t e n behoeve yan de p r o e f , e en s c h o t e l s t r o o i e r i n p l a a t s van. v. e e n c e n t r i f u g a a l s t r o o i e r gebruikt..om h e t m a t e r i a a l met landbouwzout en met me-. l a s s e goed g e s c h e i d e n . t e houden. Nadat h e t g r a s met z o u t w a s . a f g e d r o o g d , werd h e t eveneens, g e w i e r s t , g e l a d e n .en. i n g e k u i l d , . •
Na b e m o n s t e r i n g , van. h e t i n g e k u i l d e g r a s werd h e t v o e r a f g e d e k t met 0,1.5 mm P E - p l a s t i e k .
8
-In t a b e l 1 z i j n in een overzicht de gegevens betreffende de voederwinning
vermeld.
Tabel 1, Gegevens over winning en bewaring van het ruwvoer
Periode
Voorperiode
Proef I
Proef I
Overgang
Proef I I
Proef I I
P a r t i j
p e r c . 39A
:• P , :•••• 0 •;;p e r c . 35
M ZMaaidatum
:. 14/06
08/09
08/09
07/06
11/09
11/09
Veldperiode
in dagen
Ä • 22 .
2 2 2, 2
Aantal
ma-len -schudden
2 6 6 2 33
i . . ' ' i : )Drogestofgeh a l t e , bij., i n
-kuilen
67 48 4845 .
37 36* De dag van maaien i s n i e t meegerekend,, de dag van inkuilen wel.
3.1.1. B e m o n s t e r i n g e n a n a l y s e v a n h e t v o e r e n . .;•;: j•.... d e v p e r r e s t e, n
1 Bij het inkuilen werden van elke; p a r t i j met-een harkinkboor twee monsters
genomen, waarin h e t gehalte aan droge s t o f en ruwe as werd bepaald. Een van
beide monsters werd tevens geanalyseerd op het gehalte aan ruw e i w i t , ruwe- ' . .' ;
ce 1st of, en suikers na i n v e r s i e . ..•••;.. •.••.••.-;-•<:.• •.:• , •••. :. ..••:.
Bij het voeren werden per p a r t i j ' p e r veertien dagen
:< twee- o £ drjle monsters.,
genomen
vvoor een d s en ruweasanalyse» t e r w i j l , in één van deze monsters t e
-vens h e t gehalte aan r e , r e en s u i k e r n . i . werd bepaald. Verder werd per twee
weken een monster voor de analyse van h e t gehalte aan b o t e r z u u r , azijnzuur en
NHg genomen. Eén of tweemaal per" p a r t i j werd in een monster het àlkoholgehal--—•
t e bepaald. De chemische'bepalingen werden uitgevoerd door het IBS
té'Wagenin-g e n . ' I n één der door h e t IBS " v o l l e d i té'Wagenin-g " té'Wagenin-geanalyseerde m o n s t e r s , ' d i e b i j het ''•
inkuilen e n ' h e t vervoederen van elke p a r t i j waren verkregen, werd door h e t IWO
t e Hoorn ' d e verteerbaarheid van de organische s t o f in v i t r o (methode volgens
Ti H e y en Terry) bepaald.
Voor het voeren werden per object van de p o r t i e s k u i l v o e r voor de r a n t
-soenen van die dag twee monsters genomen voor een ds-bepaling door droging b i j
100104° C. Deze bepalingen werden in een droogstoof op' de proefboerderij u i t
-gevoerd door de heren Voskamp 'of''.Van Reeuwijk. In verband met de s t a t i s t i s c h e
verwerking, waarvoor h e t van belang i s te" weten of met een mengmonstér per öb-~'"
j e c t voor a l l e koeien kan worden volstaan of dat i n d i v i d u e l e bemonstering per
koe nodig i s , werden tevens op 1 of 2 dagen per week ds-bepalingen uitgevoerd
in twee monsters van de i n d i v i d u e l e rantsoenen van de koeien. '
i"
v^ij z i j n de heer C.J. van der Koelen zeer e r k e n t e l i j k voor de u i t v o e r i n g van
deze bepalingen
- g - - •
De v o e r r e s t e n werden e l k e week op 2 dagen p e r koe bemonsterd i n .twee- ... voud voor een d s - b e p a l i n g « - . I n .:d e p e r koe verzamelde gedroogde v o e r r e s t e n van, twee weken werd een a s b e p a l i n g . u i t g e v o e r d . Op deze w i j z e werd een s c h a t t i n g . . van h e t gemiddelde O S - g e h a l t e :in de v o e r r e s t e n v e r k r e g e n . ,<,• ..,,..
3 . 2 . DE PROEFDIEREN
Tien oudmelkte of d r o o g s t a a n d e volwassen zwartbont'e k o e i e n , waarvan zes r e e d s g e b r u i k t waren i n een opnameproef met v o o r d r o o g k u i l v o e r , werden n a een v o o r p e r i o d e op een g e l i j k r a n t s o e n ( k u i l v o e r ad l i b i t u m , e v e n t u e e l aangevuld met. k r a c h t v o e r t o t de CVBnormen) i n g e d e e l d in één d e r v i e r bèh an de l i n g s g r o e
-pen ( z i e p r o e f s c h e m a ) . Na de o v e r g a n g s p e r i o d e werden de k o e i e n opnieuw i n g e d e e l d . De s a m e n s t e l l i n g van de groepen i s h i e r o n d e r v e r m e i d .
S a m e n s t e l l i n g van de behan de l i n g s groepen .Nrs» : van de.: -k o e i e n P r o e f I P r o e f I I .-•Groep I, 5, 6 en 7 5, 7 en 9 G r o e p . I I .' . 3 , 9 en 10 6 , 8 en 10 Groep I I I 1 en 2 1 en 3 Groep IV 3 en 4 2 en 4 Aan h e t b e g i n en e i n d e van de p r o e f werden de k o e i e n eenmaal gewogen.
De gegevens omtrent l e e f t i j d , g e w i c h t , l a c t a t i e s t a d i u m en i n s é m i n â t i e d a t u r n z i j n vermeld i n b i j l a g e 1. _ . ;.... T i j d e n s de p r o e f z i j n geen g e z o n d h e i d s - en v o e d e r s t o o r n i s s e n opgemerkt. 3 . 3 . HET PROEFSCHEMA P r o e f p e r i o d e Voorperiode Proef I" '' HP I a HP lb' -Overgang P r o e f I I HP I I a HP II.±> Data 23/12 -3 / 1 4 - 1 7 / 1 1 8 - 3 0 / 1 ' 31/1 -- 7 / 2 ..; 8 - 2 1 / 2 22/2 -4 / 3 A a n t a l dagen 12 * 14 13 8 • • • .' ".f .;. 14 -.
i i
!'
S o o Groep I ( 3 d i e r e n ) • 39A P ••• '..-,:. Q . , : . J ' 3 5 H : Z-r t Z-r u w v o Groep I I ( 3 d i e r e n ) . 39A •• ••• . :.-.• 0 : -••: •=•••' P . '--•: .. " 3 5 ' rr •' ••'••' M - ••--••"•e r v e r s t r e * k" 't
Groep I I I (2-d)
dag 39A P0 ,
35z.
M •• n a c h t 39A-0 .. P . 35 M... -. Z Groep IV(2 d ) dag 39A .0 , : P. 35 M Z n acht 39A P 0 35 Z ! M 3.4.-DE WIJZE VAN VOEDERING , ... ... . ,.De k o e i e n werden s t r i k t i n d i v i d u e e l gevoerd m e t . b e h u l p van de d a a r v o o r op deze p r o e f b o e r d e r i j aanwezige, s t a l i n r i c h t i n g . E r werd ruwvoer ad l i b i t u m v e r
l o
-s t r e k t , w a a r b i j o . a . i n verband met h e t hoge z a n d g e h a l t e van h e t k u i l v o e r r o y a l e v o e r r e s t e n van 10—15 % van de v e r s t r e k t e h o e v e e l h e i d werden g e a c c e p t e e r d . Zonodig w e r d , om t e n m i n s t e t e voldoen aan de e i w i t en e n e r g i e b e h o e f t e -normen v o l g e n s h e t C V B , ' k r a c h t v o e r v e r s t r e k t , i n één k e e r p e r dag en wel des middags voorafgaande aan de r u w v o e r v e r s t r e k k i n g .
Omdat met twee g r o e p j e s k o e i e n ook de s m a k e l i j k h e i d van het. k u i l v o e r werd b e s t u d e e r d door *s morgens en ' s avonds van v e r s c h i l l e n d e p a r t i j e n t e voeren en u i t de v e r h o u d i n g i n opgenomen h o e v e e l h e d e n t u s s e n h e t . d a g - en n a c h t r a n t s o e n e v e n t u e l e v e r s c h i l l e n i n s m a k e l i j k h e i d a f t e l e i d e n , moesten v a s t e v o e r t i j d e n worden g e h a n t e e r d t i j d e n s de h e l e p r o e f . Deze v o e r t i j d e n waren zowel i n p r o e f
I a l s i n p r o e f I I 0 7 . 1 5 en 14.15 u u r .
, - . ' - . • '•' • • ? : ' • • . " • '.'..-'•• v i .
W i j z i g i n g e n i n de t e v e r s t r e k k e n h o e v e e l h e i d k u i l v o e r werden v a s t g e s t e l d op b a s i s van de g r o o t t e van de v o e r r e s t e r i . Waren deze v o é r r e s t e n t e k l e i n (mind e r (mindan 510 % op (minde voorgaan(minde twee (mindagen) (mindan wer(mind h e t t e v e r s t r e k k e n r a n t -soen verhoogd, t e r w i j l een v e r m i n d e r i n g van de t e geven r a n t s o e n e n volgde op t e g r o t e v o e r r e s t e n (meer dan 15 % ) . Het v e r s t r e k t e v o e r en de v o e r r e s t e n werden op a l l e dagen p e r week nauwkeurig i n d i v i d u e e l gewogen en z o a l s e e r d e r v e r -meld op 1-2 dagen p e r week p e r koe b e m o n s t e r d voor een d s - b e p a l i n g i n tweevoud. In de verzamelde gedroogde m o n s t e r s p e r koe p e r v e e r t i e n dagen werd h e t ruwe-a s g e h ruwe-a l t e b e p ruwe-a ruwe-a l d .
4 . R E S U L T A T E N
4 . 1 . HET PROEFVOER. SAMENSTELLING EN KWALITEIT
De gegevens b e t r e f f e n d e de w i n n i n g z i j n vermeld i n t a b e l .1. Het r e s u l t a a t van de chemische a n a l y s e van de g r a s m o n s t e r s b i j h e t i n k u i l e n en de k u i l v o e r -m o n s t e r s (-meng-monsters p e r p a r t i j ) b i j h e t v e r v o e d e r e n i s ver-meld i n b i j l a g e 2a en 2b. De o p b r e n g s t van p e r c e e l 21/28 N werd b e r e k e n d op c a . 3 t o n droge s t o f / h a en van p e r c e e l 22/29 Z op c a . Z\ t o n / h a . B i j a n a l y s e van hex g r a s m o n s t e r b i j i n k u i l e n b l e e k d a t 0 , 5 6 % p r o p i o n -z u u r i n k u i l v o e r P was t o e g e v o e g d . De n e t t o -z o u t t o e v o e g i n g werd b e r e k e n d u i t h e t N a - g e h a l t e van h e t onbehandelde g r a s en h e t g e h a l t e i n h e t Z - g r a s m o n s t e r b i j i n k u i l e n , w a a r u i t b l e e k d a t 2 , 2 % keukenzout was t o e g e v o e g d . Op de d r o g e • s t o f b e r e k e n d i s d i t 6,0 % NaCl. . De n e t t o me l a s s e t oe v o e g i n g kon n i e t g e a n a -l y s e e r d worden. Naar s c h a t t i n g was b r u t o c a . 6$ % m e -l a s s e aan h e t m a t e r i a a -l t o e g e v o e g d .
Het r e s u l t a a t van de c o n s e r v e r i n g van h e t p r o e f v o e r kan op grond van NH3-' f r a c t i e 'èii' b o t e r z u u r g e h a l t e n i e t g e h e e l g e s l a a g d genoemd worden. S l e c h t s h e t met p r o p i o n z u u r v e r r i j k t e k u i l v o e r had een N H 3 ~ f r a c t i e , welke l a a g genoeg was
11
-om a l s goed g e k w a l i f i c e e r d t e worden". ••'Het b o t e r z u u r g e h a l t e van hétf M- en ' Z-k u i l v o e r was j u i s t boven 0 , 5 %, z o d a t de c o n s e r v e r i n g a l s minder goed g e s l a a g d " moet worden beschouwd. Zonder t o e v o e g i n g zou d i t g e h a l t e o n g e t w i j f e l d nog h o -g e r z i j n -g e w e e s t . ' ' : ! *:;: ;
Met de r e s u l t a t e n van de chemische a n a l y s e werd o v e r e e n k o m s t i g de Hand- 'r l e i d i n g v o o r de b e r e k e n i n g van de v o e d e r w a a r d e ' d e r ruwvoedermiddelen, CVB (1965) de voederwaarde b e r e k e n d met h e t i n t a b e l 2 vermelde r e s u l t a a t . Het de t o e v o e -g i n -g werd -geen r e k e n i n -g -g e h o u d e n . - H e t r e - en r c - -g e h a l t e ' v a n h e t k u i l -g r a s kan d o o r h e t t o e v o e g m i d d e l i e t s z i j n b e ï n v l o e d ; V o o r h e t p r o p i o n z u u r en m e l a s s e -k u i l v o e r i s op deze w i j z e een g e r i n g e ' v e r h o g i n g van de ZW t e verwachten i n v e r g e l i j k i n g t o t d i e van h e t m a t e r i a a l z o n d e r t o e v o e g i n g . Hiermee i s de t o e -voeging w a a r s c h i j n l i j k ook v r i j goed i n r e k e n i n g g e b r a c h t . • '•'•'- '•'' • Tabel 2 . De berekende voederwaarde van h e t k u i l v o e r
P a r t i j VP - 39Â I - P I - 0 . Overgang (35) I I - M I I - Z I n h e t p % ds 6 9 , 5 4 8 , 4
... .^
5»s
••••.'". 45,0 ; " 3 5 , 8 3 4 , 3%
o s '
58,6 4 0 , 6 3 9 , 2 • 3 7 , 5 "''• 27,7 " 2 5 , 2 r o d u k t g v r e / k g 29 55 .,. 52 25 "40 38 gzw/kg 307 251 231 212 181 " •' 160 I n " dg vre/kg'
50 -.136 ... 133 •' • 67 •'.'"• i44 152 s 0 S gzw/kg 524 v ; 6 19 .,,.-. 590 ' '565 652 ' 633 4 . 2 . DE RUWVOEROPNAME : - i . . . ... De p r o d u k t i e van h e t vee h a n g t a f van de opgenomen h o e v e e l h e i d voederwaar-d e . De voevoederwaar-deropname kan op v e r s c h i l l e n voederwaar-d e manieren worvoederwaar-den opgegeven maar voor een o n d e r l i n g e v e r g e l i j k i n g van de opname van d i v e r s e p a r t i j e n ruwvoer met g r o -t e v e r s c h i l l e n i n as g e h a l -t e n d i e n -t 'de v o o r k e u r -t e worden ge ge v e n ' a a n de opge-nomen h o e v e e l h e i d o r g a n i s c h e s t o f (OS), t e meer d a a r as geen d i r e c t e ' b i j d r a g el e v e r t aan de e i w i t - en e n e r g i e v o o r z i e n i n g van h e t d i e r .
4.2.1. B e r e k e n i n g e n s t a t i s t i s c h e a n a l y s e v a n
d e o p n a m e c i j f e r s ' . .
•
•
-
:De b e r e k e n i n g van de gemiddelde OS-opname en de s t a t i s t i s c h e a n a l y s e van de u i t k o m s t e n , werd v e r z o r g d door de h e e r A. H e y t i n g (IWIS-TüO) t e Wageningen. Z o a l s r e e d s e e r d e r opgemerkt was h e t ontwerp voor de p r o e f ook i n o v e r l e g met hem gekozen. Een g r o o t g e d e e l t e van h e t volgende i s aan z i j n v e r s l a g o n t l e e n d .
12
-De:OS-opriame per d i e r per h a l f etmaal (= y) kan worden berekend aan de
hand van de v e r s t r e k t e hoeveelheid ruwvoer in kg (~ a)-j de hoeveelheid voèr^
: f'
r e s t per dier. in kg ( = ' b ) , h e t ' o r g a n i s c h e s t o f g e h a l t e zoals bepaald in een i n
-dividueel monster van h e t v e r s t r e k t e voer van elk d i e r (= c) en het
OS-gehal-t e van-de v o e r r e s OS-gehal-t per d i e r bepaald 'aan een monsOS-gehal-ter van de r e s OS-gehal-t van i e d e r d i e r
(= d)~ volgens de 'formule • y = a^bd. Heestal z i j n per proefperiode meerdere
c-en d-waardc-en
:beschikbaar, omdat öp verschillende dagen monsters per k o e ' z i j n
genomen. Indien meerdere c- en'd-waarden b e s c h i k b a a r ' z i j n , wordt die waarde g e - -
:b r u i k t , . d i e betrekking heeft öp een monster dat in"de t i j d zo dicht mogelijk' '"
•b i j de •betreffende dag van opname i s verzameld. Per d i e r i s dan z (= het g e
-middelde
:van de y-v/aarden p e r proefperiode): de s c h a t t i n g van de gemiddelde- - "'
OS-opname per dag in de. bét re f f en de proefperiode; '. • • • ^ r
-"~
i•'
Zoals b l i j k t u i t het proef schema o p . b l z . 9 was elke proef verdeeld in-. ...•/
twee t e s t p e r i o d e n van elk twee v/eken. De gemiddelde opnames per koe per e t
maal overdag e n , a f z o n d e r l i j k , gedurende de n a c h t , z i j n berekend voor de e e r
-"ste week en de tweede week. van elke t e s t p e r i o d e en voor beide weken samen...- -•
De reden dat de gegevens voor die berekening z i j n gebaseerd op bemonstering
van het v e r s t r e k t e voer per d i e r i s om een geldige s t a t i s t i s c h e analyse t e
garanderen. De reden dat ook de opname gegevens van de dagen waarop n i e t i s
bemonsterd z i j n g e b r u i k t , i s dat hierdoor in het algemeen een wat lagere r e s t -
rv a r i a n t i e wordt verkregen dan het
!geval i s b i j een a n a l y s e , gebaseerd, op de
uitkomsten van de bemonsteringsdagan a l l e e n .
Zoals volgt u i t het proefschema z i j n de volgende objecten in de proef
aanwezig:
• Proef I : ' J :-:'. "
P ; • . - . = dag en nacht k u i l v o e r P
0 - •••r:- . ... = dag en nacht k u i l v o e r 0
P/0 (= volgorde 1)'" = overdag k u i l v o e r P en ' s nachts k u i l v o e r 0 •
-O/P (= volgorde 2) = overdag k u i l v o e r 0 en ' s nachts k u i l v o e r P.
Proef I I :
M = dag en nacht k u i l v o e r M
Z •: :. '- dag en nacht k u i l v o e r Z . . - . - . . . . - .
M/Z (= volgorde 1) = overd?.g k
ui l v o e r II en ' s nachts k u i l v o e r Z
Z/Il (= volgorde 2) = overdag k u i l v o e r Z en ' s nachts k u i l v o e r M.
De. proefopzet maakt het mogelijk per proef de volgende ^contrasten t e
t o e t s e n , ( t a b e l , 3 )...,. .: _ - .-•..-,.•.
13
-T a b e l 3 . B e s c h r i j v i n g van de g e t o e t s t e c o n t r a s t e n
Contrastnummer B e s c h r i j v i n g
1. 'gemiddelde van P e n 0' v e r s u s gemiddelde van v o l g o r d e s 1 en 2 x
2 . t e s t p e r i o d e s x (P v e r s u s 0)
3 . t e s t p e r i o d e s x ( v o l g o r d e 1 v e r s u s v o l g o r d e 2) 4 . t e s t p e r i o d e s
5 . t e s t p e r i o d e s x (gemiddelde van P en 0 v e r s u s gemiddelde van v o l g o r d e s 1 en 2)
6 . P v e r s u s 0
7 . v o l g o r d e 1 v e r s u s v o l g o r d e 2 8. dag v e r s u s n a c h t
9 . (dag v e r s u s n a c h t ) x (gemiddelde van P en 0 v e r s u s g e m i d d e l -de van v o l g o r d e s 1 en 2) x 1 0 . (dag v e r s u s n a c h t ) x t e s t p e r i o d e s x (P v e r s u s 0 ) 1 1 . (dag v e r s u s n a c h t ) x t e s t p e r i o d e s x ( v o l g o r d e 1 v e r s u s v o l g -orde 2) 12. (dag v e r s u s n a c h t ) x t e s t p e r i o d e s
13. (dag v e r s u s n a c h t ) x t e s t p e r i o d e s x (gemiddelde van P en 0
v e r s u s gemiddelde van v o l g o r d e s 1 en 2) .. T+. (dag v e r s u s n a c h t ) x (P v e r s u s 0 )
1 5 . (dag v e r s u s n a c h t ) x ( v o l g o r d e 1 v e r s u s v o l g o r d e 2)
* Voor p r o e f I I P en 0 vervangen door M en Z.
C o n t r a s t e n 2 , 3 , 5, 10, 11 en 13 z i j n i n t e r a c t i e s van c o n t r a s t e n van o b -j e c t e n met t e s t p e r i o d e s . Een t o e t s van de n u l h y p o t h e s e , d a t een d e r g e l i -j k e i n t e r a c t i e n i e t b e s t a a t * i s een v a l i d i t e i t s t o e t s i n d i e z i n d a t een s i g n i f i c a n t e u i t k o m s t een a a n d u i d i n g i s 'dat h e t b e t r e f f e n d e c o n t r a s t b l i j k b a a r v a r i e e r t van t e s t p e r i o d e t o t t e s t p e r i o d e , hetgeen,.de i n t e r p r e t a t i e van de s c h a t -t i n g van d a -t c o n -t r a s -t en de b i j b e h o r e n d e ^ -t a n d a a r d a f w i j k i n g v a n z e l f s p r e k e n d b e ï n v l o e d t . Het i s f o r t u i n l i j k d a t b i j deze proeven geen van de genoemde t o e t -sen s i g n i f i c a n t i s . _ . V
Gezien h e t n a t u u r l i j k e v e r s c h i l t u s s e n dag- en nachtopname zou mogen wor-den verwacht d a t s i g n i f i c a n t i e van h e t c o n t r a s t 't t e v e n s g e p a a r d zou gaan met s i g n i f i c a n t i e van c o n t r a s t 12. C o n t r a s t 4 i s s i g n i f i c a n t i n b e i d e p r o e v e n , maar c o n t r a s t :12 n i e t . In b e i d e proeven i s de toename i n riàchtopname t u s s e n de t e s t p e r i o d e s ' 1 en 2 z e l f s i e t s g e r i n g e r dan de toename i n dagopname, z o d a t v e r d e r i s gewerkt onder de aanname d a t de s t i j g i n g i n opname t u s s e n b e i d e p e -r i o d e s g e l i j k i s v e -r d e e l d o v e -r dag en n a c h t .
14
-Bij de analyse van h e t v e r s c h i l in opname tussen de e e r s t e en tweede week
van i e d e r e t e s t p e r i o d e , bleken in proef I de contrasten 6 en 14 en in proef I I
c o n t r a s t 6 s i g n i f i c a n t t e z i j n . Dit houdt in dat e r b l i j k b a a r e r n s t i g rekening
moet worden gehouden met aanpassings- en/of nawerkingseffecten in de e e r s t e
week van de proefperioden. Een en ander i s voldoende reden om b i j de verdere
analyse a l l e e n de opname gedurende de tweede week in beschouwing t e nemen.
In b i j l a g e n 3 en 4 z i j n de gemiddelden van de OS-opname in week 2 van de
beide t e s t p e r i o d e n van de beide proeven vermeld.
De volgende contrasten waren s i g n i f i c a n t in de v a r i a n t i e - a n a l y s e van -week .2:
Proef Contrast
I 4 , 6 en 8
I I '•'"'•• 6, 8 en 15.
In proef I z i j n de volgende contrasten ( t a b e l 4) tussen gemiddelden met
de bijbehorende standaardafwijkingen, beide in kg per etmaal i n t e r e s s a n t .
T a b e l 4 . O v e r z i c h t van s i g n i f i c a n t e e n / o f i n t e r e s s a n t e c o n t r a s t e n in Contrastnummer S i g n i f i c a n t 6 4 8 N i e t s i g n i f i c a n t 1 .7 9 14 15 B e s c h r i j v i n g S c h a t t i n g P - 0 '• 0 , 6 1 ' t e s t p e r . 2 - t e s t p e r . i 0 , 9 6 n a c h t - dag 2,39 (gem. van P en 0 ) - 0 , 0 8 (gem. van volgorden 1 en 3
v o l g o r d e 1-volgorde 2 0,00 I f (gem. van P e n 0 ) - ( g e m ,
van v o l g o r d e s 1 e n . 2 ) "^dag-opname J-£i"( gem. van P e n 0) • - ( g e m . van v o l g o r d e s l en 2 \ n a c h t o p n a m e j - 0 , 1 8 ( P - 0 ) dagopname - (P-O) nachtopname 0 , 6 4 ( v o l g o r d e 1-volgorde 2) dagopname - ( v o l g o r d e 1 - , v o l g o r d e 2) nachtopname 0 , 4 5 e n p r o e f I s t a n d a a r d a f w i j k i n g + + + + + + + + 0 , 2 1 6 0,167 0 , 1 7 6 0,827 0 , 2 6 5 0 , 3 5 8 0 , 4 5 4 0 , 5 5 4
De n i e t s i g n i f i c a n t e effecten vertonen enkele i n t e r e s s a n t e v e r s c h i j n s e
-len* Zo l i j k t h e t v e r s c h i l in opname tussen P en 0 voornamelijk teweeggebracht
t e z i j n door een v e r s c h i l in opname overdag, t e r w i j l de nacht opname v r i j w e l
g e l i j k i s voor beide soorten k u i l v o e r . Dit komt t o t uitdrukking in c o n t r a s t 14,
dat a l s volgt verder kan worden uitgesponnen:
(P-0) dagopname = 0 , 6 2 ± 0,255
(P-O) nachtopname =-0,01 ± 0,255
15
Bij de v e r g e l i j k i n g van de opname b i j de volgorde 1 en 2 t r e e d t d i t v e r
-s c h i j n -s e l n i e t op. Daar i -s de opname van voer P -steed-s g r o t e r dan die van voer
0, zowel overdag a l s ' s n a c h t s . Het v e r s c h i l in opname overdag i s vrijwel
ge-l i j k aan dat van ' s nachts (d.w.z. dat proportioneege-l het v e r s c h i ge-l overdag wat
g r o t e r i s , gezien de geringere dagopname), zodat contrast. 15 de s u p e r i o r i t e i t
van voer P over voer 0 wat b e t r e f t de'opname .±>ij
:afwisselend'voeren goed
weer-g e e f t . Contrast 1 5 kan a l s volweer-gt';verder worden verdeeld:''•••"'•'ƒ/•
(volgorde 1-volgorde 2) dagopname .=, 0 , 2 3 - ± 0 , 3 0 7 .
(volgorde 1-volgorde 2) nacht opname ..P - 0 , 2 2 - + p,307.
Geen vde v i e r laatstgenoemde contrasten i s . e c h t e r s i g n i f i c a n t . Een en
an-der kan n a t u u r l i j k b e s t een gevolg z i j n van t o e v a l s f l u c t u a t i e s , In .feite i s het.
zo dat vanwege de grote r e s t v a r i a n t i e s tussen dieren en tussen halve etmalen
binnen t e s t p e r i o d e s binnen d i e r e n , a l l e e n d e . c o n t r a s t e n 4, 5, 6 en,7 met e n i
-ge p r e c i s i e -geschat en met een ^redelijk goed onderscheidingsvermo-gen g e t o e t s t
z i j n . Dit v e r s c h i l in p r e c i s i e tussen overigens even belangrijke contrasten
i s mede een consequentie van de proefopzet van d i t experiment. Een gevolg i s
dat. een a a n t a l vragen n i e t bevredigend beantwoord kan.worden. Het, i s b.v..
moeil i j k om, een aannememoeilijke hypothese op t e s t e moeil moeil e n , waarbij c o n t r a s t 6 wémoeil v e r
-s c h i l t van n u l en zowel de contra-sten 1 en 15 .-.niet v e r -s c h i l l e n van n u l .
Hoe-wel van, geen van. de twee contrasten 1 en 15 i s aangetoond dat ze van n u l
ver-s c h i l l e n , i ver-s h e t duver-s r e d e l i j k t e .veronderver-stellen dat tenminver-ste één van beide
d i t wel doet maar dat zulks n i e t i s aangetoond ten gevolge van t o e v a l s f l u c t u - ,
a t i e s , • • - : / .., • • : . . . - . :
.Van,proef I I z i j n de volgende contrasten tussen gemiddelden met d e . b i j b e -
;horende standaardafwijkingen in kg per etmaal van belang ( t a b e l 5 ) .
T a b e l ' 5 . "Overzicht van s i g n i f i c a n t e en/of i n t e r e s s a n t e contrasten in proef I I
Contrastnr.
S i g n i f i c a n t
Q - • ' • v • " " ' • ~ 15 -•••«• . N i e t s i g n i f i c a n t 1. . . . .-, ... B e s c h r i j v i n g .M"--"Z ': ••••••• ' • • . . . - . : .'•••.•:•••. :-.. :nacht...- dag '' :'-••' ' •
r•_
(volgorde 1-volgorde 2)-
dagopname-(volgor-de 1-volgordagopname-(volgor-de 2) nacht opname :.,..•
periode 2 - periode 1. ,.
..(gemiddelde van !1 en. 2)-(gemiddelde van, , ... ,
volgordes 1 en 2)
Schatting en
standaardaf-wijking • - •
3,65 + '0,-7M
-2,07 + 0*223
3,48 + .0,706
1,01+ +. 0,580
-0,10 1 0,608
1 u .16 -Vervolg t a b e l 5 . C o n t r a s n r , 7 9 B e s c h r i j v i n g v o l g o r d e 1 - v o l g o r d e 2
y ( g e m . van M en Z)-(gem. van v o l g o r d e s 1 en •2)\ d a g o p n a m e j - R ( g e m , van M en Z ) - ( g e m . van v o l g o r d e s 1 en- 2) f nachtopnamej ... : -j(H-Z) dagopnamè|-«[(M-Z) n a c h t opnameJ> S c h a t t i n g en s t a n d a a r d à f - ' w i j k i n g - 0 , 0 5 • 0,917 - 0 , 5 t ± . 0 , 4 5 . 6 - 1 , 0 1 + 0,577 De c o n c l u s i e u i t p r o e f I I i s d a t de opname van k u i l v o e r M b e t e r i s dan
van k u i l v o e r Z, zowel' a l s dag en n a c h t h e t z e l f d e wordt gevoerd a l s i n h e t g e v a l d a t wordt g e w i s s e l d e Hoewel de gemiddelden s u g g e r e r e n d a t h e t v e r s c h i l t u s s e n ' M en Z i n nachtopname wat g r o t e r i s dan h e t v e r s c h i l i n dagopriame, i s d i t n i e t s t a t i s t i s c h a a n g e t o o n d . Ook i s n i e t bewezen d a t d i t opname v e r s c h i l wordt b e ï n -v l o e d door h e t a l dan n i e t ' c o n t i n u -voeren -van d e z e l f d e s o o r t k u i l -v o e r . '
- Op grond van h e t b i j c o n t i n u voeren van d e z e l f d e s o o r t k u i l v o e r b e s t a a n d e v e r s c h i l i n opname van 11,20 - 7 , 5 5 = 3,65 k g OS t u s s e n II en Z en h e t v e r s c h i l . i n opname overdag en ' s n a c h t s ( v e r h o u d i n g b i j c o n t i n u voeren gemiddeld 37 en 63 % van de OS-opname p e r e t m a a l ) kan b i j a f w i s s e l e n d voeren van b e i d e s o o r t e n k u i l v o e r a ï een v e r s c h u i v i n g i n de e e r d e r genoemde v e r h o u d i n g worden1 v e r w a c h t . Gemiddeld z a l b i j M/Z overdag c a . 46 % en b i j Z/M c a . 35 % worden opgenomen i n d i e n wordt v e r o n d e r s t e l d d a t de d i e r e n b i j a f w i s s e l e n d voeren een e v e n r e d i g d e e l van de t o t a l e opname p e r e t m a a l consumeren. Gezien de w e r k e l i j k e v e r h o u -d i n g b i j -de groepen I I I en IV van 50 % b i j M/Z en 31 % b i j Z/M b e t e k e n t -d i t mogelijk een g e r i n g e v e r s c h u i v i n g i n de r i c h t i n g van k u i l v o e r M, maar een d u i -d e l i j k e v o o r k e u r kan h i e r u i t n i e t wor-den a f g e l e i -d . Het i s ook -de v r a a g of een v o o r k e u r voldoende t o t u i t i n g komt i n een v e r s c h u i v i n g van de v e r h o u d i n g van de opgenomen h o e v e e l h e i d van b e i d e v o e d e r s a l s z e n i e t b e i d e t e g e l i j k e r t i j d b e s c h i k b a a r g e s t e l d worden.
4 . 3 . BESPREKING VAN DE RESULTATEN
U i t de r e s u l t a t e n van p r o e f I v a l t a f t e l e i d e n d a t een h i e r g e b r u i k t e d o s e r i n g van 0 , 5 % p r o p i o n z u u r een g e r i n g e p o s i t i e v e i n v l o e d h e e f t op de o p -name van v o o r d r o o g k u i l (+Ü,6 ± 0 , 2 kg O S / d i e r / d a g ) . -: Beckhoff (1971) vond w e i n i g e f f e c t van een p r o p i on z u u r t o e voeging op de .opname en C o t t i j n e . a . (1972)
vonden een p o s i t i e v e n i e t s i g n i f i c a n t e i n v l o e d van p r o p i o n z u u r op de k u i l v o e r -opname door v a a r z e n . In onze p r o e f b l e e k v e r d e r geen v o o r k e u r van de k o e i e n v o o r h e t b e h a n d e l d e of onbehandelde k u i l v o e r b i j a f w i s s e l e n d v o e r e n . Het p r o p i o n z u u r kan i n h e t maagdarmkanaal van de herkauwer n o r m a a l worden g e r e s o r -b e e r d en v e r w e r k t , z o a l s ook g e -b e u r t met h e t d o o r de m i c r o - o r g a n i s m e n i n de
- 17 - •;.
• In p r o e f . I I i s geblek.en.dat. de opname van met m e l a s s e g e c o n s e r v e e r d k u i l -v o é r -v e e l h o g e r .is dan -van met landbouwzout b e h a n d e l d m a t e r i a a l ( + 3 , 6 5 + -0,75 kg O S / d i e r / d a g ) . - V a n Leeuwen (1971) c o n s t a t e e r d e een p o s i t i e v e ^ i n v l o e d ' v a n z o u t
op de k w a l i t e i t van de s i l a g e ( l a a g d s - g e h a l t e ) en: de droge-stofopname door ' melkvee. Pas b i j z e e r hoge N a C l - d o s e r i n g e n t r a d e n . ' d i a r r e e v e r s c h i j n s e l e n o p . • In onze p r o e f werd h e t onbehandelde m a t e r i a a l n i e t a l s p r o e f o b j e c t opgenomen, omdat h e t u i t een oogpunt van c o n s e r v e r i n g w a a r s c h i j n l i j k n i e t a c c e p t a b e l zou z i j n ' . Vergeleken met M - k u i l v o e r l a a t de opname van de " z o u t " k u i l wel t e wensen o v e r . Overigens l i j k t h e t r e s u l t a a t wel i n overeenstemming met de d o o r Goatcher en Church (1970) u i t g e v o e r d e smaakproeven met r u n d v e e , w a a r b i j e e n ' n e g a t i e v e i n v l o e d van NaCl en een p o s i t i e v e i n v l o e d van m e l a s s e en s u c r o s e op de opname werd waargenomen. P r a k t i j k p r o e v e n van Ceelen (1971) op de p r o e f b o e r d e r i j "De Waag" l i e t e n s l e c h t s g e r i n g e , n i e t s i g n i f i c a n t e v e r s c h i l l e n in opname z i e n t u s s e n k u i l v o é r met m e l a s s e of z o u t g e c o n s e r v e e r d , t e r w i j l de opname van met s u i k e r gemaakte k u i l w e l b e l a n g r i j k h o g e r was, In 1969 en 1970 werd de v o l g e n -de ds-opname gevon-den
1969 ÎÏ: 7 , 9 6 'v U' Z : : 7 , 4 3 ' Sr '" 9,21 1970 I ï : ' 7^21+ •'• Z: 6 , 9 0 S: 7 , 6 3 .
Het i s n i e t d u i d e l i j k waarom i n onze p r o e f h e t v e r s c h i l in opname t u s s e n k u i l v o é r met m e l a s s e of met z o u t g e c o n s e r v e e r d zo g r o o t i s g e w e e s t . Van een o v e r d o s e r i n g van NaCl was geen s p r a k e , a a n g e z i e n i n h e t p r o e f v o e r ruim 2 % zout (6 % van de droge s t o f ) aanwezig w a s , hetgeen, b e l a n g r i j k minder i s dan de door Van Leeuwen (1970) opgegeven d o s e r i n g , w a a r b i j d i a r r e e o p t r a d . Ook i s h e t c o n s e r v e r i n g s r e s u l t a a t van b e i d e s o o r t e n k u i l v o é r v r i j w e l h e t z e l f d e , z o d a t h e t o n w a a r s c h i j n l i j k i s d a t h i e r i n da, oorzaak voor h e t g r o t e v e r s c h i l in opname moet worden g e z o c h t . Mede g e z i e n de o n d e r l i n g e v e r s c h i l l e n i n u i t k o m s t e n van opnameproeven met z o u t en m e l a s s e i n k u i l v o é r i s een h e r h a l i n g van een d e r g e -l i j k e p r o e f met a n d e r m a t e r i a a -l t e overwegen.
5. C O N C L U S I E S
De t o e v o e g i n g van \ % p r o p i o n z u u r aan v o o r d r o o g k u i l had een g e r i n g e p o s i -t i e v e i n v l o e d op de voederopname. B i j a f w i s s e l e n d voeren van h e -t b e h a n d e l d e en onbehandelde v o e r hadden de melkkoeien geen d u i d e l i j k e v o o r k e u r voor één van b e i d e s o o r t e n .
De opname van k u i l v o é r met c a . 62 % m e l a s s e g e c o n s e r v e e r d was e c h t e r s i g -n i f i c a -n t h o g e r da-n va-n k u i l v o é r met 2 , 2 % la-ndbouwzout b e r e i d .
18
Het v e r s c h i l werd berekend op 3,65 + 0,75 kg OS/dier/dag ten gunste van k u i l
-voer M. Ook b i j afwisselend -voeren van beide soorten (de ene overdag en de
an-dere ' s nachts ad libitum) bedroeg het v e r s c h i l tussen M en Z 3,48 kg OS. De
lagere opname van het k u i l v o e r met zout werd in het resterende d e e l van h e t
etmaal enigszins gecompenseerd door een hogere opname van "melasse"-kuilvoer.
6. S A M E N V A T T I N G
In een t w e e t a l voederopnameproeven met t i e n oudmelkte of droogstaande v o l
-wassen koeien, uitgevoerd volgens een wisselproefschema, werd de invloed van
enkele toevoegmiddelen aan k u i l v o e r op de opname nagegaan. In de e e r s t e proef
werd een gering p o s i t i e f e f f e c t van een toevoeging van + . 0,5 % propionzuur
aan voordroogkuil op de opname gevonden. In de tweede proef, waarbij
landbouw-zout en melasse a l s toevoegmiddelen voor de conservering van h e r f s t g r a s wer- .
den vergeleken, werd van h e t "melasse"-kuilvoer belangrijk meer organische s t o f
(OS) opgenomen dan van " z o u t " - k u i l v o e r . Het v e r s c h i l bedroeg gemiddeld 3,65
+ 0,75 kg OS/dier/etmaal (gem. opname van "melasse"-kuilvoer 11,20 kg en van
" z o u t " - k u i l v o e r 7,55 k g ) . Ook b i j afwisselend "zout"- of "melasse"-kuilvoer in
het dag- en nachtrantsoen verstrekken aten de dieren van het "zout"kuilvoer
minder dan van h e t "me las s e " k u i l v o e r . Het v e r s c h i l bedroeg h i e r 3,4-8 ± 0,71
kg OS/dier/etmaal.
- 10
7 . h I T .E R A T U U R :'•••" r -BECKHOFF, J . •: " Fût t e rungs v e r s u c h m i t Anwelksilage von Mähweidegras ohne o d e r
m i t Z u s a t 2 von Propionsäure."
B e r i c h t N r . 2 (1971) F o r s c h u n g s s t e l i e f u r Grünland und F u t t e r -• b a u des Landes N o r d r h e i n - W e s t f a l e n
CEELEN, J . A . en W.A. HEINSBROEK. De B o e r d e r i j 55 (197,1) 4 9 : (8 s e p t . ) : 3549 COTTIJN, B . G . , CH.V. BOUCQUé en F.X. BUYSSE: "De waarde van p r o p i o n z u u r en
m i e r e n z u u r a l s s i l e e r m i d d e l en de i n v l o e d ervan op de v o e d e r -opname b i j vaarzen".
. L a n d b o u w t i j d s c h r . 25 ( 1 9 7 2 ) : 617-633 , i.,i,; GOATCHER, W.D. en D.C. CHURCH : " T a s t e r e s p o n s e s i n r u m i n a n t s . I l l R e a c t i o n s
of pygmy g o a t s , n o r m a l g o a t s , s h e e p and c a t t l e t o s u c r o s e and sodium c h l o r i d e " .
J . A n . S e i (1970) 3 1 : 364
HONING, Y. VAN DER; S. SCHUKKING; H. OOSTERVELD en L. VAN REEUWIJK : "Een v e r -g e l i j k i n -g van de s m a k e l i j k h e i d van twee s o o r t e n of p a r t i j e n k u i l v o e r " . B e d r i j f s o n t w i k k e l i n g ( v e e h o u d e r i j ) 1970 ( 3 ) ^ 50-56
LEEUWEN, J . H . VAN : "Keukenzout i n de r u n d v e e v o e d i n g " T i j d s c h r . D i e r g e n e e s k . (1971) 96 ( 2 ) : 135
SCHUKKING, S . en A.G. HENGEVELD (1972) : " B r o e i b e s t r i j d i n g met chemische mid-d e l e n i n v o o r mid-d r o o g k u i l , i n v e r s en voorgemid-droogmid-d g r a s " .
Bijlage 1. Gegevens omtrent de proefdieren
Nr.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Naam Trui 8 R'Hiltje 16 Jans 1 Theresa 40 Anna 71 Trui '15 Wilma 2 Sjoerdje 40 Ymkje 64 Ymkje 56 Leeftijd Geb.datum 20- l-'63 7- 4-'66 19- 4-.' 64 2- 3-'64 6-12-'64 12- 2-'66 12- 3-'64 26-11-'64 15- 4-'65 28-11-'63 Inseminatie datum . 1/8 18/8 . ... . 23/8 5/7 3/7 4/8 ' 25/8 8/7 30/6 ' \ / l '; • Lichaamsgewicht (kg) 29/12 658 532 571 621 620 ' 559 '599 632,5 620 672 ,'5 30/12 . 662,5 540 577,5 631 626 565 607,5 638,5 618 675,5 4/3 676,5 552 567 680 642 ' 583 625 645 625 697,5 Lactatie-stadium droogst. melkg. melkg. droogst. droogst. droogst. melkg. melkg. droogst. droogst.B i j l a g e 2 P a r t i j -en p r oefaan d u i -d i n g a . De chemische s a m e n s t e l l i n g van Droges t o f g e -h a l t e (%) Ruwe a s i n % var d s Org. stof-g e h a l t e i n prod. (%) Analyse van h e t g r a s b i j i n k u i l e n P r . 1 P P r . 1 0 P r . 2 M P r . 2 Z Analyse \ VP-39a P r . 1 P P r . 1 0 O v e r g . -35 P r . 2 M P r . 2 Z 4 7 , 6 4 8 , 1 3 7 , 4 36,4 ^an h e t k 6 9 , 5 4 8 , 4 4 6 , 6 45,0 3 5 , 8 3 4 , 3 1 8 , 5 1 6 , 5 22,7 2 7 , 6 u i l v o e r ] 15,7 1 5 , 8 1 5 , 3 16,2 2 2 , 0 2 5 , 6 38,7 4 0 , 1 2 8 , 9 2 6 , 4 VCOS i n v i t r o 59,.2,f 59,7 6 0 , 6 6 0 , 7 Dij v e r v o e d e r e n ' 58,6 4 0 , 6 3 9 , 2 3 7 , 5 2 7 , 7 2 5 , 2 5 9 , 4 6 0 , 1 6 1 , 4 58,2 g r a s en k u i l v o e r I n d e o r e (%) 2 1 , 4 2 1 , 4 2 2 , 3 2 2 , 9 1 0 , 5 1 9 , 8 19,6 1 2 , 3 2 0 , 7 2 1 , 5 r e (%) 2 6 , 9 2 7 , 4 2 3 , 2 2 5 , 9 3 5 , 7 2 7 , 1 2 8 , 6 3 3 , 1 2 3 , 7 2 6 , 1 / • r g a n i s c h e s u i k e r s | na i n v e H s i e (%{•• 9 , 5 9 , 6 1 1 , 0 6 , 4 7,6 8,5 4 , 7 • n . b . 2 , 6 < 1 , 0 g v r e / k g 50 136 133 67 144 152 s t o f gzw / k g 524 619 j 590 565 652 633
De chemische samenstelling van het kuilvoer is gecorrigeerd voor het verlies aan vluchtige bestanddelen tijdens het drogen.
Bijlage 2b. De kwaliteit van het kuilvoer en het gehalte aan zuren en alcohol Partij- en .. proefaandui- ding.-VP-39a Proef 1 P Proef 1 0 Overgang-35 Proef 2 M Proef 2 Z . G e h a l t e i n h e t p r o d u k. t • . droge stof 69,5 48,4 46,6 45,0 35,8 34,3 boterzuur 0,07 -. 0,44 0,38 ? 0,68 0,62 0,53 azijnzuur 0,22 0,62 0,55 0,36 0,45 0,47, alcohol '...Q.,2'. '.-0,2 0,5 0,4 0,2 0,1 , NH3 -fraktie ...:.. 4 :;_ 6 12 10' 11 12
Bijlage 3. De gemiddelde OS-opname uit ruwvoer in week 2 van de testperioden van proef 1 Période-^ -^Object Dier-nummer O S - o p n a m e (kg/d) etmaal-rantsoen dagrantsoen in kg in % van etmaal PROEF I. Testperiode 1 GROEP I. 1 P 1 P -1 P 1 P 5 6 7 Gem. 8,69 6,90 9,68 8,12 3,43 2,55 3,42 .3,13 40 37 35 37 GROEP III 1 P/0 1 P/0 .1 P/0 1 2 Gem. 7,32 8,05 = 7,68 :
1
PROEF I. Testperiode 2 2,54 3,06 2,80 35 38 .36 GROEP I - • .2 0 2 0 2 0 2 0 5 .6 7 Gem. 9,11 7,2.5 10,8.4 9,06 3,29 2,69 3,26 .3,08 36 37 ; 30 34 GROEP III 2 O/P 2o/p
: 2 O/P 1 2 ." '<3em. 8,42 7,96 8,19 ; * 2,71 3,23 . 2,97 32 41 36 Periode -'"'Object Dier-nummer O S - o p n a m e (kg/d) etmaal-rantsoen dagrantsoen in kg in % van etmaal GROEP II •1 0
1 0
1 o
1 0
8 9 10 Gem. 9,62 6,80 8,15 8,19 3,29 2,06 2,96 2,77 < GROEP IV ••Vi?.) 1 O/P 1; O/P 1 O/P 3 •..Gem. / 8,94 10,10 9,52 • ' • • • ' . - ' 3,29 3,48 3,38 • 34 . 30 36 33 1—... . — • .,,37 •,v34 .36 / - .-' GROEP II 2.-:-. P 2 P 2 P 2 : P 8 . 9 .10 ; Gem. 11,81 8,88 9,47 10,05 4,33 3,72 3,84 .3,96 GROEP IV 2 P/0 2 P/0 2 P/C .. 3 4 Gem. 9,68 10,40 10,04 3,86 4,15 4,00 37 42 40 39 40 40 40Bijlage 4. De gemiddelde OS-opname uit ruwvoer in week'2 van de testperioden van proef I" Periode-^' -'l5bject: PROEF I I . Dier nummer 0 S - o etmaal-rantsoen Testperiode 1 GROEP I 1 M 1 M 1 M 1 M 5 7 9 Gem. 11,16 12,30 9,33 10,93 p ' n a ; m dagrant in kg e (kg/d) s oen in % van etmaal 3,93 M-,59 3,22 • ;3,92 35 37 34^ 36 GROEP III 1 Z/M ," 1 Z/M 1 Z/M PROEF I I . 1 3 Gem. 7,86 9,28 8,57 Testperiode 2 1,57 3,26 • 2,41 20 35 28 \ GROEP I : :: 2 Z 2 Z 2 Z 2 Z 5 7-9 Gem. 8,81 9,32 ; 8,16 8,76 GROEP III "••'•• 2 M / Z 2 M / Z 2 M / Z 1 3 Gem. 8,03 ; 9,-80 \ 8,92 3,29 4,29 3,46 • 3,68 37 46 42 42 3,69 4,78 4,23 46 ••• 49 Y! 1+7 Periode,-^Object . D i e r 'nummer 0 S - o p etmaal-rantsoen n a m e dagrant in kg (kg/d) | soen in % van etmaal -••••' - ••'••••• -;••-'• GROEP II 1 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 Z Z Z Z M/Z M/Z M/Z M M M M Z/M Z/M Z/M 6 8 10 Gem. 5,70 5,46 7,84 6,33 GROEP IV : - ' 2 • " 4 Gem. 9'j90 ;10,04 9,97
