van de V.V.D.

Donderdag 18 november 1965

enDEMDCI~

Belangr~jk debat in Rotterdam

(Zie pag. 3)

No. 847

aan minister Den Uyl niet veel kan - en misschien ook niet wil - ver- anderen. Overigens zorgt ook hier de vrije economie al voor een cül'-

J rectie: de zelfbedieningszaken, auto- maten e.d., die voor een "sociale"

voorziening in dit opzicht zo-rgen.

Prijscontrole

Van enige merkbare invloed op de kosten van het levensonderhoud door deze actie van minister Den Uyl is tot nu toe weinig of niets ge- bleken.

* *

PRIJSCONTROLE, prijsbeheer- sing, prijsbewaking, hoe het ook ge- noemd wordt, is voor een liberaal een moeilijk verteerbaat verschijn- sel, behorende bij de. moderne eco- nomische po-litiek. Wie vertrouwen heeft in de vrije markt en in de concurrentie, is geneigd meer waar- de te hechten aan de werking hier- van d~n aan een door de overheid ingestelde prijscontrole. Het is een oud grapje, daterend uit de eerste wereldoorlog, toen onder leiding van minister Lely besloten was tot drooglegging van de Zuiderzee, en minister Postbuma de schaarste hoopte te beheer~en door ma-

ximumprijzen, dat de goedkoopste manier voor die dr.oog-legging het stellen van een maximumprijs voor Zuiderzeewater zou zijn, want dan verdween het vanzelf van de markt.

Omgekeerd heeft het liberale be- ginsel zich ook steeds verzet tegen prijskartels, of trusts, gevormd ter beheersing van de markt en uit- schakeling van de vrije concurren- tie.

Het was alleen in tijden van nood dat een prijszetting kon worden aan- vam·d. In een belegerde stad b.v.

Voor de oorlog, ten tijde van de crisis der jaren '30 hebben wij een soort van prijsregeling gekend om de stE2rke prijsdaling te mitigeren door middel van contingentering van de invoer, hetgeen weinig of niets heeft uitgewerkt om die crisis te be- zweren.

Na de oorlog is p:r;ijscontrole als onderdeel van de moderne econo- mische politiek een permanent wa- pen geworden in het economische arsenaal van de overheid. Dit hangt samen met de ordening van het geld- wezen, dat niet meer als vroeger een automatische rem kent, gelegen in de gouden standaard. Wij hebben een "managed" geldwezen en bij dit "management" hoort een toe- zicht op de prijzen, thans om een economisch en monetair onge- wenste prijsvorming tegen te gaan.

Of het echter een effectief wapen is?

Het is met die prijscontrole als met zovesl andere dirigistische maatregelen, die na de oorlog door de noodtoestand waarin ons land t'Qen verkeerde zijn gecontinueerd

of werden genomen. Wij kenden aanvankelijk zelfs een "prijsdicta- tor", de directeur-generaal van de

prijzen.

Naarmate de normale markt- verhoudingen terugkeerden, kon de prijsbeheersing ·worden gemist, maar als bij veel van dergelijke maatregelen zijn zij taai van leven en overleven zij vaak hun werkelij- ke bestaansrecht.

*

TOEN minister Zijlstra de por- tefeuille van Economische Zaken be-.

beerde, heeft hij de handhaving van de prijscontrole eens verdedigd, door haar te vergelijken met de vei- ligheidsklep op een locomotief. Dus reeds als een secundair middel, dat eigenlijk meer dient ter registratie van een bepaalde ontwikkeling dan tot een effectief beleid. Maar om even · ij dit beeld te blijven: Wan- neer men de veiligheidsklep vastzet kan de stoomketel springen. Niet door prijszetting, maar door andere middelen moet men in de ongewen- ste maFktsituatie verandering zien te brengen.

Reeds onder minister Andriessen was er een neiging om de prijsbe- voegdheden van de regering te ge- bruiken voor specifieke doeleinden die met de conjuncturele bedoeling van die bevoegdheden betrekkelijk weinig te doen hadden. Wij herinne- ren aan de befaamde kwestie van de toegangsprijs voor de Schevening-

MAANDAG, 22 NOVEMBER a.s., van 18.20-18.30 uur, over de zender Hilversum II (298 m).

se pier. Dit was iets, dat, met de kosten van levensonderhoud _;rij- wel geen verband had. In de gedach- - tengang van onze tegenwoordige mi- nister van financiën zou een der- gelijke prijsverhoging zelfs con- sumptiebeperkend moeten werken!

Op het gebied van de voorziening in de eerste levensbehoeften is sinds jaar en dag de marktsituatie zoda- nig, dat men hier en daar zelfs van een moordende concurrentie spreekt.

Die concurrentie, de vrije prijsvor- ming, garandeert, beter dan welke prijsbeheersing ook, een zo goedkoop mogelijke voorziening in die behoeî- ten.

Minister Den Uyls beleid toont aan, dat hij hetzij met politiek oog- merk, hetzij uit een aangeboren ideologische zin tot regelen, zijn be- voegdheden zoveel mogelijk wil uit- buiten. Maar de gebieden waarop hij zijn pijpen richt, tonen wel aan, dat hier het verband met de enige

·bestaansredenen van die bevoegdhe- den: voorkoming van verdere geld- ontwaarding en sociaal niet verant- woorde prijzen, tamelijk ver te zoe- ken is.

Het begon met de Horeca-prijzen die volgens de minister te sterk ver- hoogd zouden zijn. Het geldt hier over het geheel volkomen vrijwilli- ge bestedingen, die met nooddruft

·niet veel uitstaande hebben. De voornaamste reden van het duur- der worden van deze consumpties is gelegen in de reusachtige stijging van de personeelskosten, iets waar- .

LUISTERT NAAR

de stem

van de V.V.D.

Y.Y.D.-ZENDTIJD AFGESTAAN AAN J.O.Y.D.

FLITSEN VAN HET OP 6 EN 7 NOVEMBER 1965 TE SCHEVENINGEN GEHOUDEN J.O.V.D.-CONGRES

THANS richten de pijlen van de prijscontrole zich op het slagers- bedrijf. De rundvleesprijzen zijn volgens een nota van de minister te hoog, zoals een onderzoek van de- partementswege heeft uitgewe- zen. Wij beschikken niet over gege- vens. Wij kunnen evenmin de gege- vens van het bedrijfschap dat prompt de minister van repliek diende, beoordelen. Nog minder of de berekende marges in het slagers- bedrijf te hoog of te laat zijn ( ove- rigens betrekkelijke begrippen).

Wel kunnen wij weten: (1) ·dat er in het slagersbedrijf een zeer grote concurrentie bestaat; 2. dat het verbruik van rundvlees zeer elas- tisch en flexibel is door zeer veel uitwijkmogelijkheden (varkens- schapenvlees, vis ei, enz.) en door- dat het gezinsgebruik gemakkelijker en zonder schade kan worden be- snoeid dan bij andere levensmidde- len.

Dit alles geeft ons meer vertrouwen in de vrije werking van de natuur- lijke economische krachten dan ln eventuele maatregelen van minister Den Uyl. Bovendien: Hoe is het mo- gelijk de zo uiteenlopende kwalitei- ten als bij rundvlees onder één noe- mer te brengen?

Wij zijn thans met onze rund- vleesprijzen (waarschijnlijk door de wereldschaarste aan rundvlees ten- gevolge van de droogte van enkele jaren geleden in het grootste expoi·t- Hmd, Argentinië) op het befaamde

"Europees niveau" beland, dat voor andere prijsvormingen als b.v. het loon, ons als noodzakelijk wordt voorgehouden.

Waarom minister Den Uyl zijn prijsactiviteiten vooral richt op Ho-

reca-, slagers- en andere midden- standsbedrijven is niet duidelijk. Is het een geldingsdrang, nu hij zijn bevoegdheden onder de Prijzenwet feitelijk niet goed meer kan ge- bruiken voor de meeste artikelen, die voor de kosten van levensonder- houd en dus voor de handhaving van het algemene prijspeil, iang- zaam aan overbodig geworden zijn?

Men zou het haast gaan denken.

Wanneer de regering de waarschu- wing van dr. Holtrop indachtig, nu eens eerst begon met een actieve an- ti-inflatiepolitie zou dit minis- ter Den Uyl veel ondankbaar werk uit de hand kunnen nemen. En hier geldt dan allereerst het "Charité, bien ordonnée": Laat minister Von- deling dan beginnen zijn uitgaven-

politiek wat te herzien.

J.v. G.

VRIJHEID EN DEMOCRATIE ¹⁸ NOVEMBER 1965-PAGINA 2

Scheepswerf & Machinefahrieli:

v.h. H. J. I{OOPMAN NsV.

Uit de partij

~--- DORDRECHT - TEL. 01850 - 5041 en 5042

Kamercentrale Groningen vergadert op 27 november a.s.

De Kamercentrale Groningen zal op zaterdagmiddag 27 november a.s. weer bijeenkomen ter bespreking van de can- didatenlijsten voor de verkiezing van le- den van Provinciale Staten.

Kamercentrale Drenthe komt op 24 november bijeen

De najaarsvergadering van de Kamer- centrale Drenthe zal worden gehouden op woensdagavond 24 november a.s. in

;4;;a

Nog eenmaal ruilverkave- ling en recreatie

Tot mijn verbazing trof ik in ons blad van 4. novembel' jl. opnieuw een uitvoerig artikel van mr. J. A.

Freseman Gratama te Den Haag aan ov~r ruilverkaveling en recrea- tie, terwijl, de redactie destijds had besloten de lange discussies te be- eindigen en mij om een afsluitend onderschrift verzocht.

Ik mis thans de tijd en de lust om nogmaals deze discussie voort te zetten, temeer daar ik bij het le- zen van dit artikel tot de conclusie kom, dat de heer Gratama de prak-

tijk van de ruilverkaveling niet kent en zijn indrukken alleen put uit ne- gatie-f gestelde artikelen over de ruil- verkaveling.

Ik ben echt~:r gaarne bereid om voor belangstellende lezers een ex- cursie door een ruilverkavelingsge- bied te organiseren. Dan kan men van de werkelijkheid kennisnemen en de vooruitgang zien.

Mocht voor een dergelijke excur- sie belangstelling bestaan, dan ver- zoek ik de lezers dit aan de redactie mede te delen.

Ir L. G. OLDENBANNING (Door een betTeurenswaardig mis- verstand werd de discussie heropend, hetgeen inderdaad niet in de bedoe- ling lag. Wij zijn de heer Oldenban- ning zeer erkentelijk voor zijn effi- ciente en positieve reactie. OveTi- gens: de discussie is nu werkel~ik ge- sloten. - Redactie)

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

Weekblad van de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie

Voorzitter Redactie-commissie:

mr. L, Meijer.

Redactie-secretaris: G. Stempher.

Adres: Gooiergracht 163, Laren (N.HJ. Telefoon (02953) 35 63.

Administratie:

Postbus 43, Amersfoort. Tel. 1 34 25.

Voor het zenden van advertentie- gelden u i t s I u i t e n d Postgiro no. 245103 ten name van de Pen- ningmeester van de stichting "Vrij- heid en Democratie" te Amersfoort Losse nummers 20 ct.

Voor advertenties wende men zich tot de administratie.

~---..1

SCHEEPSBOUW -- MACHINEFABRIEK KETELMAKERIJ

een der zalen van hotel Overcingel te Assen. Aanvang 7.30 uur precies.

Na een inleiding van mr. F. Korthals Altes, lid van het dagelijks bestuur der partij, zal o.m. aan de orde komen de bespreking van de kandidatenlijst voor de Provinciale Staten.

Prof. Witteveen te Bilthoven

Op 22 november a.s. spreekt oud-mi- nister prof. dr. H. J. Witteveen in Ho- tel Heidepark te Bilthoven in een open- bare vergadering van de afd. de Bilt- Bilthoven van de VVD over "Het finan- cieel-economisch beleid van de regering Cals".

Mevr. Stoffels-van Haaften spreekt te Soestdijk

Ons Tweede Kamerlid mevr. mr. J.

M. Stoffels-van Haaften hoopt op maan- dgvond 22 november a.s. voor de afd.

Soest-Soesterberg ~ te spreken over het wel zeer actuele onderwerp: Waarom ons tegenplan?

De bijeenkomst zal worden gehouden in het Oranje Hotel te Soestdijk (gele- gen bij de bushalte Nieuwerhoek aan de Rijksstraatweg). Aanvang 8.00 uur. Ook belangstellenden uit andere afdelingen zijn van harte welkom.

Nieuws uit de

Liberale Internationale

Een commissie uit de Liberale Inter- nationale onder voorzitterschap van de heer D. W. Dettmeijer heeft op 7 no- vember te Brussel langdurig vergaderd ter bespreking van de vraag of een even- tuele Oostenrijkse groep van de Libera- le Internationale tot de Liberale Interna- tionale zou kunnen worden toegelaten.

Bij een gedeelte van de besprekingen waren enige vooraanstaande Oostenrijk- se liberalen aanwezig.

Liberale partijen in andere landen

Op een gped bezochte bijeenkomst van de leden van .de wijkbesturen van de af- deling Den Haag van onze partij heeft de

COöRDINATIEPlAN VAN DE KAMERCENTRAlE DORDR.ECHT

Een coördinatie-plan van de Centrale Dordrecht heeft bij de afdelingen volledig instemming gevonden, namelijk spreiding van vergaderingen.

De plannen voor 1966 zien er als volgt uit.

Aan te houden dat: Concentratie:

1e week januari - Westland ..

laatste week januari - Maassluis en omstreken le week februari - IJsselmonde

laatste week februari - Flakkee ,

1e- week maart - Vijf Heren Landen en Delft en omstreken laatste week maart - Dordrecht en omstreken

1e week april - Alblasserwaard en Voorne en Putten laatste week april ·-Den Haag en de Hoekse Waard

mei - Rotterdam, Rijnmond

':Deze

Burger

wil in dit blad een eerlijke bekentenis doen: hij begint steeds meer over te hellen naar het provoïsme. Het lijkt mij eerlijker, dit maar liever ronduit te zeggen en lU niet onverwacht voor het feit te stellen, dat U in uw krant leest, dat ik de hoofdpersoon ben geweest van een happening ten Binnen- hove.

Het grote verlovingsdebat ligt al weer achter ons en meneer Schmelzer en meneer Nederhorst zijn al lang weer goed op elkaar. Dr. Einaar is niet boos meer en ik ben de woordelijke tekst van de rede van de heer Jongeling alweer vergeten. Alles vloeit. Naar de vergetelheid. En sneller dan ooit.

Maar het gaat allemaal zo gezapig. Het is "geachte afgevaardigde" voor en .,geachte afgevaardigde" na. Er komt eens een lachertje, waarvan de oorzaak (wat mij betreft) altijd verborgen blijft - maar van enig·e gepassioneerdheid is geen spráke. Zelfs geen stemverheffing, laat staan handgemeen.

.,Constructieve oppositie" klinkt heel mooi, maar wat ·heb je d'r an.

DESTRUCTIEVE oppositie moet ik hebben. Meneer Geertsema, die meneer Smallenbroek op z'n gezicht slaat; meneer Joekes die meneer Vondeling het glas spraakwater op z'n kathedertje in het gelaat smijt; een beetje stink- bommen; een wolkje niespoeder, kortom, een weinig levendigheid.

Zó is 't óók maar niets.

Ik zie het enige heil in een principieel, streng doorgevoerd en toegepast provoïsme.

Potten verf omkeren over het hoofd van meneer Van Thiel; de auto's van geachte afgevaardigden wit verven; muizen losla.ten; klapsigaren - kortom:

een beetje levendigheid in die stroperige vergaderingen, die passieloze bij- eenkomsten waar ingetogen kleinburgerlijkheid het trage tempo bepaalt.

Ik heb een beginnetje gemaakt door een brandalarm in werking te stellen, maar ik wil eerlijk bekennen, dat dat een mislukking is geworden. Die op zichzelf goede grap versmoorde in de wollige onbewogenheid van de dames en heren.

Hier moeten drastischer middelen worden toegepast. Het Nederlandse provoïsme heeft zeer duidelijk LEIDING nodig van iemand, die de happe- nings coördineert en ze bovendien in dienst stelt van het landsbelang. Het Spui in Amsterdam is er de plaats niet voor. Dat ligt te ver buiten de wandelgangen der grote heren.

Néé, op hun eigen werkterrein moeten zij geconfronteerd worden met wat in ons, de jeugd, leeft.

Wanneer tU eerstdaags hoort, dat de heer Samkalden, druipend van de verf over het Binnenhof naar het Plein rende - dan moogt U gerust zeggen:

"Dat was móói werk van

heer D. W. Dettmeijer, secretaris van de Groep Nederland van de Liberale Inter- nationale, gesproken over "Liberale partijen in andere landen", waarbij hij verschillende feiten en gegevens mede- deelde over de organisatie en ontwikke- ling van deze partijen.

Tevens besprak de heer Dettmeijer de samenwerking in de organisatie van de Liberale Internationale.

Na deze inleiding werden vele vragen gesteld, waarna voorzitter Rietveld on- der dankzegging aan inleider en vragen- stellers de vergadering sloot.

Gispen- Culemborg Stalen meubelen

FABLO COMMODORE WHITE \WI

U slaagt uitstekend bij

OERRITZEN

HERENMODES Laan v. Meerdervoort 280o DEN HAAG • TEL. 33 64 18

BRANDBEVEILIGING

Officieel goedgekeurd Tolrijke attesten

SIMPLUS N.V. DORDRECHT iË=====================:=:;;;;;;:;;::;s~;::;s=:iï• VISSTRAAT 6-8- TEL. 3344* (0 185())

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

VREEMDE VRAAG

* *

* nog steeds in zeer korte tijd zijn uitverkocht? Verdient het, indien dit inderdaad het geval is, geen overwe- ging tot uitbreiding van het aantal beschikbare loten over te gaan?"

Ziehier een van de ruim honderd vragen die in het voorlopig verslag van de vaste commissie voor financiën uit de Tweede Kamer over de begro- ting van minister Vondeling zijn ge- steld.

Helaas blijven de vragenstellers ano- niem. Dat is jammer, aangezien de be- treffende vraag van een ontstellende naïviteit getuigt. Een ieder, die ook maar enige belangstelling weet op te brengen voor hetgeen onder de men- sen leeft, weet, dat met name in de grote steden, men in de rij staat om het begeerde lot te bemachtigen.

Het "llieuwe systeem" van de staats- loterij draait nu ongeveer een jaar. Er werd veel ophef van gemaakt, doch het voorzag nauwelijks in een behoefte omdat er veel te weinig series werden uitgegeven. De overheid liet alles ech- ter zoals het was en dwong haar bur- gers tot een gokje in het buitenland, waartegen zij zulk een onoverkome- lijke bezwaren heeft.

Nogmaals: een vreemde vraag over een overigens niet minder vreemde politiek.

STADSVERVOER

* * ^Mr. F. E. Spat, voorzitter van de

* Algemene Verladers en Eigen- vervoerders Organisatie (EVO) heeft in de jaarvergadering te Utrecht ge- pleit yoor een onbelemmerd vervoer in de binnenstad. Afsluiting· van be- paalde stadskernen voor dit vervoer zou volgens hem kunnen leiden tot een ramp voor handel, industrie en mid-

denstand. ,,

De goederen, aldus mr. Spat, moe- ten door de deur van de winkel of magazijn worden gebracht op tijdstip- pen dat het bedrijf geopend is. Mr.

Spat zag voorts weillig heil in het brengen van de goederen naar een be.

paalde centrale opslagplaats aan de rand van de stad.

Het betreft hier ongetwijfeld een ingewikkeld probleem. dat echter door het door de heer Spat ontwikkelde standpunt geen oplossing vindt.

Onze binnensteden worden in toe- nemende ma.te verstopt door grote vrachtauto's, die voor het goederen- vervoer bestemd zijn. Een vlot lossen wordt hierdoor een onmogelijkheid.

Wellicht zou de oplossing toch te vinden :l.ijn in een centrale opslag- . plaats aan de rand van de stad, van- waar met kleine bestelwagens de ·ver- ' zorging zou kunnen worden onder- houden. Wij doelen op een soort pen- deldienst, die, al mag zij dan onge- makken veroorzaken, de leefbaarheid op verkeersgebied in de binnenstad ten goede komt. Een ~ich star verzet- ten tegen de .ontwikkeling van ons moderne verkeer en vervoer heeft weinig zin. Snelle en kleine bestel- auto's, die desnoods enkele malen van en naar de plaats van opslag rijden, zouden naar onze mening uitkomst kunnen bieden, waardoor de ramp die mr. Spat voor handel, industrie en middenstand vreest, zou kunnen wor- den voorkomen.

SPIJT?~

* * ,,Het kabinet-Cals is gepresen-

* teerd als een groep van poli- tieke body-builders. Eindelijk zou er in Nederland weer eens worden ge- regeerd, nu "zij die het weten" daar- in zitting hadden genomen. Afgezien van het feit dat een dergelijke stelling- neming in hoge mate onbillijk is ten

·opzichte van de prestaties van de ka- binetten-De Quay en -Marijnen, is het onvermijdelijke gevolg geweest dat de verwachtingen te hoog werden ge- spannen. De afgelopen maanden heb- ben geleerd dat vanzelfsprekend ook dit kabinet fouten maakt en fouten zal maken, maar na alle fanfares worden die dan zwaarder aangerekend".

Deze woorden sprak zaterdag voor- zitter mr. P. J. M. Aalberse op de partijraadvergadering van de KVP.

Zou er in gelederen van zijn partij spijt bestaan over de in het voorjaar genomen beslissing weer met de Partij van de Arbeid in zee te gaan? Enige heimwee naar het kabinet-De Quay en naar het kabinet-Marijnen sprak in elk geval wel uit de woorden van de KVP-voorzitter.

18 NOVEMBER 1965 ...,. PAGINA 3

MODERN LIBERALISME EN, MODERN SOCIALISME-

Boeiend debat tussen mr. Geertsema en dr. De Galan

In een openbare debatavond te Rotterdam heeft mr. W. J. Geertsema, voorzitter van de liberale Tweede-Kamerfractie, met nadruk bestreden dat de breuk in het vorige kabinet zou zijn teweeg gebracht door de stijgende rijksuitgaven. De oorzaak va.n. de breuk moet wel degelijk wor- den gezocht in het bekende verscl).il van inzicht tussen de regeringspart- ners over het omroepvraagstuk

Intussen zei de heer Geertsema er wel van overtuigd te zij.'l dat er in het kabinet-Marijnen - gesteld dat dit was blijyen zitten - een hartig woord zou zijn gesproken over de zich manifesterende stijging van de uit- gaven, deze stijging dan gezien tegen de achtergrond van de overeengekomen en toelaatbaar geachte stijgingsnormen.

i j

De bedoelde debatavond was gear- rangeerd door de Rotterdamse afdelin- gen van de Federatie van jongerengroe-- pen uit de Partij van de Arbeid en de Jongeren Organisatie Vrijheid en Demo- cratie. Plaats van samenkomst was de kantine in het gebouw van de Arbeiders- pers, welke ruimte tot de laatste plaats was bezet door ongeveer tweehonderd- vijftig jonge en oudere belangstellenden.

-Als politiek tegenstander, zo was over_

een gekomen, zou de heer Geertsema de . leider van de socialistische fractie in de Tweede Kamer, drs. G. M. Ne- derhorst, tegenover zich vinden. We- gens een beenblessure, opgelopen bij een val, moest echter de heer Nederhorst verstek laten gaan. Zijn plaats werd nu ingenomen door dr. C. de Galan, direc- teur van de Wiardi Beckmanstichting.

Het is zijn verdienste geweest dat hij er, hoewel geheel. onvoorbereid, in be- langrijke mate toe heeft bijgedragen de teleurstelling over het wegblijven van de heer Nederhorst spoedig te laten ver- dwijnen. Hij heeft met de heer Geert- sema over het onderwerp "Modern li- beralisme en modern socialisme in de praktijk" een debat gevoerd dat leven- dig, boeiend en vol kleur mocht heten.

Reeds in het begin van zijn inleiding heeft de heer Geertsema, als eerste spre- ker het woord voerend, het vaak gehoor- de verwijt van de hand gewezen dat het liberalisme van onze tijd geen eigen ge- zicht, geen eigen doelstellingen en geen idealen zou hebben. Vooral de jonge- ren hebben weleens het idee dat het li- beralisme conservatief, sterk negatief ge- richt en alleen maar anti-socialistisch is. Niets is minder waar dan dat. De liberalen vormen wel degelijk een be- ginselpartij, gebaseerd op het vrijheids- begrip, de persoonlijke verantwoorde- lijkheid en de sociale gerechtigheid.

Uverheidstaak

Uitvoerig heeft de heer Geertsema de- ze drie leidende liberale beginselen toe- gelicht en verklaard. Met name heeft hij er de nadruk op gelegd, dat welis-

waar de VVD streeft naar ontwikkeling van de zelfstandige krachten in de maat- schappij, maar dat wat dat betreft ook een taak toevalt aan de overheid. Van haar toch mag worden verwacht dat zij belemmerende factoren uit de weg ruimt. Zo goed als zij er zich toe be- hoort te zetten de persoonlijke verant- woordelijkheid van de mensen aan te kweken. Voor.- de socialistische leuze

"verzorging van de wieg tot het graf"·

voelen de liberalen niets.

Ter zake van de sociale gerechtigheid willen de liberalen graag meewerken aan de daarvoor nodige maatregelen en voorzieningen zo lang deze maatregelen en voorzieningen economisch maar ver- antwoord kunnen worden geacht. Boven- dien zal men moeten beseffen dat soci- aal onrecht niet alleen aan de bevolkings- groepen met de laagste inkom,ens kan worden begaan. Aan de hand van voor- beelden uit de praktijk toonde de heer Geertsema aan dat ook andere groepen

er door getroffen kunnen worden.

De liberalen willen gelijke kansen voc- iedereen. Zij zijn warme voorstanders van bezitsvorming. Daarentegen wijzen zij de door de socialisten voorgestane bezitsspreiding af. Het sparen moet met kracht worden aangemoedigd, opdat brede lagen van de bevolking zullen kunnen beschikken over althans enig bezit. Dat lijkt de heer Geertsema beter dan het scheppen van een onafzienba- re reeks sociale voorzieningen.

Porfessar Zijlstra, aldus de heer Geert- sema. heeft eens gezegd dat de verschil- len tussen de PvdA en de VVD eigen- lijk niet zo heel groot zijn. Tot op zeke- re hoogte kon de spreker het daar wel

mee eens zijn. Uitdrukkelijk wilde hij er echter op wijzen dat er een heel dui- delijk verschil in mentaliteit is.

In dit verband herinnerde mr. Geert- sema er o.a. aan dat de liberalen geen aperte tegenstanders zijn van collectie- ve voorzieningen. Met het oog op de kos- ten die opgebracht moeten worden, staan zij wel op het standpunt dat er aan zulke voorzieningen grenzen zijn gesteld.

Ware dat niet het geval dan zou het individu volkomen in het gedrang ko- men.

Tegen het einde van zijn inleiding eft de heer Geertsema verklaard dat .c: VVD eigen idealen heeft :waaraan zij vorm tracht te geven. Dat hebben de li- beralen in het recente verleden als re- geringspartij gedaan, dat willen zij nu weer doen als constructieve oppositie- partij. De partij veTdient beslist niet het etiket conservatief. De praktijk leert dat in de liberale kring wel degelijk progressief wordt gedacht.

Toch gevallen

Van zijn kant is dr. De Galan zijn in- leiding begonnen met een verontschul- diging van de heer Nederhorst die door een voetverzwikking aan zijn woning

was gekluisterd.

Mr. Geertsema (onder daverend ge- lach): ,.Hij is eindelijk gevallen ... "

Dr. Galan betoogde daarna dat de so- dalisten fundamenteel democratisch pie- rren te denken, zowel in het politieke als het economische vlak. Vandaar dat zij de overheid als representant van deze maatschappij zien. Zij gaan er verder van uit dat de mensen gelijkwaardig en aan elkaar gelijk zijn. Daarop berusten hun denkbeelden over bijvoordeeld de vrede, werkelijk gelijke kansen, egalise- ring van inkomens en spreiding van ver- mogens. Die denkbeelden dienen hun weerspiegeling te vinden in de belP.sting- heffing.

De socialisten willen de overheid voor- al daarom zo'n belangrijke rol toeken- nen omdat vrijheid in het economische leven naar hun overtuiging alleen maar kan leiden tot ongelijke verdeling van de inkomens en ver:o:10gens, tot ongewen- ste machtsconcentraties en het ontstaan van economische crises. Als in de libe- rale kring over vrijheid wordt gespro- ken, dan wordt daarmee in wezen het belang van de producent bedoeld. Het belang van de consument zou echter op de eerste plaats moeten komen. De nood- zaak voor de overheid om te sturen, achten. de socialisten temeer geboden met het oog op de ontwikkelingen in de wetenschap en de techniek.

Hier herinnerde dr. De Galan aan de zg. sociale kosten waarvoor de pro- ducenten de gemeenschap laten opdraai- en, hoewel het hun ondernemingen zijn die lawaai en andere hinder veroorza- ken. Dr. de Galan wilde niet beweren

dat de producenten alleen die kosten moeten dragen. De consumenten mogen er best aan meebetalen. De kosten moe-

ten dan wel in de prijzen vercalculeerd zijn.

In het kader van zijn economische be- schouwingen wees dr. De Galan ook nog op de tegenstellingen in de inkomens- verdeling, met name op internationaal niveau. Voor het wegnemen van die te- genstellingen achten de socialisten krach- tige financiële offers voor de ontwikke- lingshulp onontbeerlijk. De heer De Ga- lau betreurde het dat de liberalen de neiging tonen hierop te willen beknib- belen.

Deze spreker constateerde vervolgens dat bij een voortgaande stijging van de inkomens steeds hogere eisen in de cul- turele sector zullen worden gesteld. Daar- voor zullen verdergaande gemeenschaps- voorzieningen nodig zijn, in het bijzon-

der op het gebied van het onderwijs, de recreatie en de wegenbouw. Op het vlak van de gemeenschapsvoorzieningen ligt verder de eis dat de aantallen in aanbouw te nemen- woningwetwoningen niet worden verminderd ter wille van een verruiming van het contingent vrije- sectorwoningen. Voor één huis in de vrije sector kunnen op zijn minst twee wo- ningwetwoningen worden gebouwd.

Gemeenschapsvoorzieningen achtte dr.

De Galan mede onmisbaar omdat zij de neiging hebben via het belastingstelsel te leiden tot een betere inkomensverde- ling. De spreker liet er verder geen twijfel aan bestaan dat hij een vurig voorstander is van het overbrengen van grond in handen van de gemeenschap.

Volgens hem leert de ervaring dat grond in particulier bezit noodzakelijkerwijs prijsopdrijving en speculatie tot gevolg heeft. Onbeperkte vrijheid, vooral in de economie, zei hij bijzonder nadelig voor de gemeenschap te achtf'n ..

Ve geldontwaal'ding

Hierna hebben beide inleiders, mede aan de hand van schriftelijk ingediende en mondeling gestelde vragen, ampel ge- legenheid gekregen hun standpunten na- der te verklaren en, waar nodig, aan te vullen.

Mr. Geertsema heeft die gelegenheid dankbaar aangegrepen om tevens enkele beweringen van zijn opponent te weer- leggen. Zo de bewering dat de liberalen de ontwikkelingshulp slechts node arm- vaarden. Zij hebben alleen maar op het oorspronkelijk uitgetrokken bedrag af- gedongen omdat zij onder de gegeven omstandigheden de sprong die de rege- ring bij deze post op de begroting maak- te, onverantwoord groot achtten.

In antwoord op een vraag uit de ver- gadering heeft mr. Geertsema volmondig beaamd dat de voortschrijdende inflatie vooral voor kleine spaarders, gepensio- neerden en dergelijken een sociaal on- recht is. Daarom juist hebben de libera- len in de Kamer zich zo krachtig verzet tegen het scherp verhoogde uitgavenni- veau van deze regering_ De jongste be- groting heeft ontegenzeglijk het inflatie- gevaar in sterke mate vergroot.

Dr. de Galan erkende dat de geldont- waarding een onplezierig verschijnsel is.

Al te zwaar wilde hij er evenwel niet aan tillen. Inflatiebestrijding moet in zijn ogen namelijk onvermijdelijk . ten koste gaan van de economische groe1 en de daaruit :oortvloeiende optimale werk- gelegenheid. En daar is hem nu net heel veel aan gelegen. Hier zijn, zo merkte hij verder op, maatschappelijke krach~n

aan het werk die de ove.rheid kennehJk niet goed kan beheersen. Hij wilde er overigens geen geheim van maken dat hij zich zelf van het klassielce sparen heeft afgewend.

Mr. Geertsema: "U vertrouwt" dan ze- ker geheel op de gemeenschap .

Hilariteit.

CO PIJN

GROENEI(AN

REEDS MEER DAN -TWEE EEUWEN EEN

BEGRIP VOOR

boomkwekerij- produkten

EN

tuinarchitectuur

TELEFOON 0 3401-1207

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 18 NOVEMBER 1965- PAGINA 4

bericht is voor mij zo belangrijk omdat er uit blijkt, dat in Nederland aan de brandpreventie onvoldoende aandacht wordt geschonken.

MIJN OPINIE IS ^{• •••} •

In verband daarmede rijst de vraag, af er in ons land voldoende brandweerdes- kundigen van niveau zijn, die kunnen aangeven welke preventiemaatregelen- ge-

nomen moeten worden, en die in staat zi.jn om andere personen, die het voor het zeggen hebben, te overtuigen, dat dergelijke maatregelen Inderdaad nodig z.ijn,, Ik meen deze vraag ontkennend te moeten beantwoorden.

De brief

uw hoofdartikel ,,De brief" in het nummer van 4 november 1.1. had mijn volle belangstelling.

Ik dacht dat het nuttig was u te zeg- gen dat tenminste één lezer, de onder- getekende, het met de daarin neergeleg- de zienswijze grotendeels en dan ook grotelijks oneens is. Verder dacht ik dat er nog wel een paar V.V.D.'ers zijn die meer begrip hebben voor de hoofdzaken van de brief van Nederhorst, dan voor de hoofdzaken van het hoofdartikel. En voorts dat in het hoofd van de liberale sympathisanten van deze brief, het woord "republiek" als wenselijkheid to- taal niet opkomt. Tenslotte dat pure ge- hechtheid aan een ongeschonden plaats van Oranje temidden van ons volk, mij ertoe gebracht heeft de stap van prinses Beatrix ernstig te betreurén, al blijf ik ik voor en na voor aannemen van de toestemmingswet.

W. L. DE VRIES DEN HAAG.

(Wij hebben het in ons hoofdartikel 1dtsluitend gehad over de politieke zijde van de brief van de heer Neder- horst en de onwaamchtigheid daar- van henevens de feitelijke onjuist- heden erin·. Zorgvuldig nebben wij veT'meden de te eerbiedigen opvat- tingen van b.ezwaarden in het geding te brengen. Het spijt ons, dat dit de geachte inzender is ontgaan. - Red.

V. en D.)

Opkomstplicht (I)

Wat van uw hoofdartikel van 28 oktoo ber j.l., getiteld "Opkomstplicht geen stemdwang" bepaald een nobel (of al- truïstisch) aspect genoemd mag worden, is het pleiten voor een systeem, waar de partij stellig nadeel bij heeft, maar dat naar uw mening het landsbelang ten goede komt. De opkomstdwang - welk woord ik liever gebruik dan opkomst- plicht - is stellig in het voordeel van de P.v.d.A. en in het nadeel van de VVD.

Uit een NIPO-enquête van 1954 - wel een oude, maar bij ons veranderen de politieke verhoudingen niet veel bleek, dat vooral mannen toch g·aan kie- zen als er geen opkomstplicht zou be- staan. Meer dan dat met vrouwen het geval is. -Geen partij is zo overwegend

"manlijk" als de VVD (ondanks de per- centueel hoge vrouwelijke vertegen~

woordiging in de Tweede Kamer), met uitzondering der communisten. Dat zou dus op een voordeel voor de VVD kun- nen wijzen, wanneer de opkomstdwang verviel.

Bovendien zijn in de VVD de hogere welstandsklassen (de welgestelden en middenklassers) sterker vertegenwoor-

digd dan bij welke andere partij ook en deze groeperingen hebben zo'n groot be- lang bij een liberaal bewind, vooral nu de socialisten zo kwistig met hun porte- monnaie-inhoud zijn, dat ze het zeker de moeite eerder waard zullen achten om ter stembus te gaan teneinde aldaar een liberaal hokje te kleuren dan de niet NVV -lid zijnde P.v.d.A. -stemmer.

Dit alles is echter niet de kern van mijn bezwaren tegen uw hoofdartikel en dus tegen het standpunt van de heer Geertsema. Het gaat mij eenvoudig om een liberaal principe. Laat de mensen vrij in hun keuze om ter stembus te gaan. Waarom niet?

Omdat, zo stelt mr. Geertsema, "onze democratie moet worden beschermd te- gen de gevaren, die haar bedreigen als de kiezers, die het met de gang van za- ken wel eens zijn, uit lauwheid niet zou- den opkomen". Dan vraag ik: wat heb- ben wij aan lauwe kiezers? Mensen, die alleen opkomen omdat ze .,aan hun plicht worden herinnerd", zoals het hoofdartikel stelt. Als ze lauw zijn, heb- ben ze zeker te weinig belangstelling om zich een gefundeerd oordeel te kunnen vormen. En dan stemmen ze toch. Dàt is een gevaar voor de democratie.

Hoeveel kiesgerechtigden kennen de naam van onze premier of van de pre- sident der V.S. niet eens? Juist hier gaat de democratie .zichzelf ondergraven. De gemiddelde IQ van de kiezer ligt niet ver

van de 100. Is dat een IQ om over de gecompliceerde hedendaagse politiek goed te kunnen oordelen? Prof. Zijlstra legt bij onze verkiezingen eenzelfde ge- wicht in de schaal als provo Grootveld.

Is het niet ridicuul?

Laten we proberen de lauwe, ondes- kundige, luie lieden te weren. Door te stemmen zonder opkomstdwang. Zoals dat ook in de ons omringende welvaren- dei· landen gaat.

Opkomstplicht ( 11)

S. DE JONG, Amsterdam

Dat opkomstplicht puur zakelijk be- schouwd geen stemplicht inhoudt, mag wel als algemeen bekend beschouwd worden. Een ander punt is echter, dat een deel van de kiezers zijn stem alleen maar uitbrengt, omdat zij nu toch een-

maal naar het stemlokaal moeten gaan, daar een stembiljet in ontvangst moeten nemen, in een hokje moeten gaan, en het stembiljet, ingevuld of niet. in de stembus moeten deponeren. Het niet- invullen van het ::;tembiljet heet in de volksmond blancostemmen, een aanwij- zing dunkt mij, dat de hele gang van zaken toch als gedwongen stemmen (blanco of niet) wordt aangevoeld. Dat de democratie door het afschaffen van de opkomstplicht in g·evaar zou komen, kan ik niet inzien.

Het voorbeeld van de Blitse vakbon- den kan mij niet erg imponeren. Daar heersen heel andere toestanden dan bij ons en wij hebben daar te doen met een heel andere mentaliteit. Maar ook in Engeland geldt, dat de werkgevers tegenspelers zijn van de vakbonden en dat ergo het gedrag van de vakbonden mede bepaald wordt door de houding van de werkgevers. Bovendien is het de Britse arbeider heel wel · toevertrouwd om het bestuur van zijn vakbond er uit te wippen als hij dat nodig vindt, al denk ik wel, dat hij dat moment zelf zal willen bepalen. al of niet in overleg met de heer J. v. G.

Aan uw klacht, dat men aan het niet opkomen voorwaar niet zwaar blijkt te tillen en dat slechts 11 pct hier nader o'·èr aan de tand gevoeld wordt, zou ik de conclusie willen vèrbinden, dat ook de burgerlijke overheid hier niet zwaar aan tilt en eigenlijk de nietopkomers in bescherming neemt.

Wat uw uitstapjes naar militaire dienstplicht, belastingplicht en jury- plicht betreft, ik zou u nog veel meer plichten kunnen noemen die allen dit gemeen hebben, dat zij in uw betoog niet ter .zake dienen en de discussie op zijpaden voeren.

Wat ik wel naar voren zou willen brengen, is dat door afschaffing van de opkomstplicht alleen diegenen komen stemmen, die dat willen, diegenen· dus die bewust een politieke keuze . gedaan hebben. Ik meen, dat de stembusuitslag dan een zuiverder beeld zal geven van wat de politiek geïnteresseerden nu eigenlijk willen. zonder vertroebeling door de in wezen afgedwongen stemmen van hen, die bij het binnentreden van het stemlokaal nog niet weten op wie zij stemmen zullen.

Bijkomend - maar zeer belangrijk - voordeel zou zijn dat de relatie tussen.

kiezers en gekozenen zuiverder wordt, met als gevolg: goede tunetionnering van ons staatsbestel en wel op democrati- r.che grondslag.

F. J. VLIEGENTHART Heerenveen

(Opkomstplicht is een zeker niet on- liberaal herinneren door de overheid

aan cle staatsburger, dat hij plichten heeft tegenover de gemeenschap en de democratie. Onliberaal zou zijn hem te verplichten zijn stern uit te brengen. Van de door de heer De Jong gesuggereerde "kwaliteitsbe- oorde Iing" van de kiezer wilren wij ons geheel los maken. Het gaat in principe bij het sternuitb·rengen orn het rechtsgevoel en dit heeft met een I.Q. slechts in zoverre_ iets te maken, dat de kiezer-campos rnentis

moet zijn. _,

Het postulaat van de heer Vliegent- hart: Alleen diegenen die sternmen willen, dus die bewust een politieke keuze hebben gedaan, zou. indien men de daaraan ten grondslag lig- gende g.edachte doortrekt. er toe moeten leiden, dat men eenvoudig- heidshalve slechts diege1wn tot cle stentbus :Zou 1iitnodigen, die zich als kiezer hebben opgegeven. Verkiezin- gen, beheerst door kiezers, die be- wust een politieke keuze hebben ge- daan zou, vooral in ons land waar zovelen toch al door geloof in een bepaald vak vast zijn ingedeeld, tot een nog grotere politieke versta?Ting leiden.

In' Engeland, waar de democratie en het parlementai1·e stelsel voor- treffelijk werken, is het juist cle brede categorie die niet bewust een vrijwel onver'anderlijke politieke keus he.eft gedaan, die bij de Lager- huisverkiezingen de doorslag geeft.

Red. V. enD.)

Brand

In Vrijheid en Democratie werd in de drie·ster "Brand" medegedeeld dat de Vereniging van Nederlandse Gemeenten onlangs de Stichting Nationaal Brand- preventie-Instituut heeft opgericht. Dit

DE BRANDY

Brandpreventie is eohter maar één van de facetten van de brandbestrijding. Een ander deel is de brandrepressie. Deze is eveneens van invloed op de schadecijfers.

Met alle waardering voor alles wat door de brandweer werd en wordt ge- presteerd, is m.i. ook op di't gebied ver- betering gewenst.

Trouwens t.a.v. de gehele brandbestrij- ding (dus preventie en repressie) gaf de Brandweerraad als zijn mening te ken- nen, dat deze van di.en aard Is, dat van

"een achtergebleven gebied" kan wor- den gesproken.

Aan deze ontoelaatbare toestand zal, volgens mij en vele anderen, eerst een einde komen, nadat een goed geoutilleer- de brandweerschool met deskundig·e le- raren en instructeurs in het leven zal zijn geroepen en aan dat instituut de nodige brandweerdeskundigen zullen 7;i.jn opge- leid.

De vertegenwoordigers van de VVD zouden m.i. zeer verdienstelijk werk ver- richtèn, als zij de totstandkoming \'an een dergelijke school zouden helpen be- vorderen.

VAN LANGEN Den Haag

TWEE BEKENDE MERKEN

*

VAN DE BURGEMEESTER

---~---lll~~~~

JULE~ LE MAIRE ET FILS, Al\'lSTERDAM/JARNAC

BöölööM

SPIJKENISSE

Gebouwen van gewapend betonnen prefabs voor versChillende doeleinden.

Vloerplaten in normale afmetingen of pasplaten volgens opgegeven malen.

Broeibakken en alle onderdelen voor de tuinbouw.