Vraag nr. 42 van 2 maart 2005
van de heer TOM DEHAENE
Kunstwerken in openbare gebouwen – Stand van zaken
Op 23 december 1986 keurde de Vlaamse Raad een decreet goed met betrekking tot de integratie van kunstwerken in openbare gebouwen.
Dit decreet bepaalt dat bij bouw of verbouwing die geheel of gedeeltelijk ten laste komt van de begro-ting van de Vlaamse Gemeenschap, een bepaald percentage van de kosten moet worden besteed aan in het gebouw geïntegreerde kunstwerken.
Kan de minister een overzicht bezorgen van de toepassing van dit decreet voor de periode 1996-2004 voor gebouwen die door de administratie van de minister werden gesubsidieerd met opgave van de betrokken gebouwen, de kunstenaars die de opdracht kregen en de kostprijs van de kunstwer-ken ?
N.B. Deze vraag werd gesteld aan alle minis-ters (Leterme vraag nr. 39, Moerman nr. 49, Vanden-broucke nr. 130, Verrotte nr. 114, Van Mechelen nr. 96, Anciaux nr. 42, Bourgeois nr. 100, P e eters nr. 417, Keulen nr. 123, Van Brempt nr. 106).
Gecoördineerd antwoord
Door de Vlaamse regering werd op 11 maart 2005 beslist minister Anciaux aan te wijzen om
een gecoördineerd antwoord te verstrekken op de schriftelijke vraag van de heer Torn Dehaene, Vlaams parlementslid met betrekking tot de stand van zaken betreffende kunstwerken in openbare gebouwen.
Het decreet van 23 december 1986 houdende de integratie van kunstwerken in gebouwen van open-bare diensten en daarmee gelijkgestelde diensten en van de door de overheid gesubsidieerde inrich-tingen, verenigingen en instellingen, gewijzigd bij decreet van 12 mei 1998, bepaalt dat bij bouw of verbouwing die geheel of gedeeltelijk ten laste komt van de begroting van de Vlaamse gemeen-schap, een bepaald percentage van de kosten moet worden besteed aan in het gebouw geïntegreerde kunstwerken.
Teneinde de stand van zaken voor het geachte parlementslid overzichtelijk te maken wordt het antwoord opgesplitst per minister van de Vlaamse regering.
Ik wijs er het geachte parlementslid op dat de bevoegdheid voor het beheer van de administra-tieve gebouwen van de Diensten van de Vlaamse Gemeenschap en de kabinetten, met inbegrip van het integreren van kunstwerken in deze gebou-wen, behoort tot de bevoegdheid van minister Bourgeois.
1. Minister-president Yves Leterme
Binnen de diverse bevoegdheden van de minister-president werden er geen bouw- of verbouwpro-jecten gesubsidieerd vanuit de begroting van de Vlaamse Gemeenschap die onder het toepassings-gebied van het decreet van 23 december 1986 vallen m.b.t. de integratie van kunstwerken in openbare gebouwen.
2. Vice-minister-president Fientje Moerman 2.1. Kabinet f Martelaarsplein 7)
Er werden 3 geïntegreerde kunstwerken aange-kocht:
– beeldje in aardewerk, "Kindje op stoel"(2000), van Els Dietvorst, kostprijs 8.255 euro.
– interactief kunstwerk met affiches, zonder titel (2001), van Michel François, kostprijs 21.195 euro.
– fotoreeks "Ambtenaren, monumenten en land-schappen" (2002) van Anne Daems, kostprijs 14.874 euro
2.2. Bevoegdheid Economie
Administratie Economie (Markiesgebouw)
Het decreet van 23 december 1986 met betrekking tot de integratie van kunstwerken in openbare gebouwen, vereist een nieuwbouw of verbouwing. Binnen het departement EWBL zijn alle afdelingen slechts gebruiker van een huisvesting die onder de bevoegdheid van minister Geert Bourgeois valt. Export Vlaanderen en Vlaamse vertegenwoordi-gingen in het buitenland
Aangezien Export Vlaanderen tot eind 2004 een gebouw huurde op de Regentlaan 40, 1000 Brussel, is het decreet niet van toepassing op deze VOL Wel werden geïntegreerde kunstwerken gemaakt voor de gebouwen van de Vlaamse vertegenwoor-digingen die effectief door de Vlaamse gemeen-schap worden aangekocht, zijnde Den Haag, Parijs en Londen. De coördinatie en praktische uitwer-king berust in de handen van het team van de Vlaamse Bouwmeester.
Volgende kunstwerken werden aangekocht: Den Haag:
Aard Artiest Titel Prijs
Installatie Jörgen Voordeckers Geen titel 11.155,00
Installatie Peter Rogiers Geen titel 9.378,00
Installatie Annemie Van Kerckhoven Geen titel 18.592,00
Parijs:
Aard Artiest Titel Prijs
Meubilair Michaël Van den Abeele Een bank die schuin afloopt 7.208,00
Glasraam Wim Delvoye Geen titel 20.975,00
Installatie Guy Rombouts Geen titel 19.708,00
Londen:
Aard Artiest Titel Prijs
Installatie Patrick Van Caeckenbergh De hemelpoort 41.500
Fotografie Charif Benhelima Geen titel 14.600
2.3. Bevoegdheid Wetenschap en Innovatie
In de periode 1996-2004 werden er door het Departement WIM, administratie Wetenschap en Innovatie (Boudewijngebouw) geen gebouwen gesubsidieerd en dus ook geen geïntegreerde kunst-werken.
Alle afdelingen zijn slechts gebruiker van een huis-vesting die onder de bevoegdheid van minister Gert Bourgeois valt.
3. Vice-minister-president Frank Vandenbroucke 3.1. Bevoegdheid Onderwijs
Binnen het departement Onderwijs zijn alle afde-lingen slechts gebruiker van een huisvesting die onder de bevoegdheid van minister Gert Bourgeois valt.
Het Gemeenschapsonderwijs
Het Gemeenschapsonderwijs laat geen kunstwer-ken creëren in uitvoering van het decreet betref-fende de integratie van kunstwerken in openbare gebouwen, aangezien het Gemeenschapsonderwijs van mening is dat het decreet niet van toepassing is op haar schoolgebouwen.
Het Gemeenschapsonderwijs stelt dat uit de voorbereidende werken van de decreten van 1986 blijkt dat de indiener van het decreetvoorstel de toepassing van dit decreet uitdrukkelijk wenst beperkt te zien tot de gebouwen "die een func-tie hebben tot opvang van het publiek" en aldus normaal toegankelijk zijn voor het publiek. Het Gemeenschapsonderwijs is van mening dat haar schoolgebouwen niet onder de toepassing van dit decreet vallen, vermits zij niet als dusdanig open-staan voor het publiek zoals dit voor de culturele centra en sporthallen wel het geval is.
Iedereen is het er ook over eens dat er momenteel onvoldoende middelen ter beschikking zijn voor nieuwbouw, verbouwingen en onderhoud van schoolinfrastructuur. Het is dan ook moeilijk te verantwoorden om een, zij het beperkt, gedeelte van de beschikbare middelen voor kunst aan te wenden.
Het Gemeenschapsonderwijs is er dus ook geen voorstander van dat het toepassingsgebied van het
decreet zou uitgebreid worden tot schoolgebouwen, tenzij daar een apart budget ter beschikking zou gesteld worden. Vanuit de Vlaamse Gemeenschap een apart budget voorzien voor de integratie van kunstwerken in gebouwen is wellicht in het alge-meen de beste manier om de toepassing van het decreet te verbeteren.
Bovenstaand standpunt werd ook reeds verwoord in het antwoord op vraag nr. 20 van 21 oktober 1998 van mevrouw Riet Van Cleuvenbergen en in antwoord op de schriftelijke vraag van 2 juli 1996 over hetzelfde onderwerp waarin toenmalig minis-ter bevoegd voor Onderwijs Luc Van den Bossche het standpunt van het Gemeenschapsonderwijs reeds verwoordde (resp. Bulletin van Vragen en Antwoorden nr. 5 van 18 december 1998, blz. 871; en BVA nr. 3 van 31 oktober 1996, blz. 244 e.v. – red.). VLOR
De Vlaamse Onderwijsraad huurt sinds 5.10.1995 de vijfde en zesde verdieping en het gelijkvloer van het gebouw, Leuvenseplein 4, 1000 Brussel.
De Vlaamse Onderwijsraad decoreert zijn ver-gaderzalen met twaalf kunstwerken die door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap in bewaring zijn gegeven en met twee schilderijen die gehuurd zijn bij Kunst in Huis, Gallaitstraat 78, 1030 Brussel.
Door de DIGO wordt er niet toegezien op de toe-passing van bovenvermeld decreet, dit behoort trouwens niet tot zijn bevoegdheid.
De subsidieregeling door de DIGO werd ingevoerd bij decreet betreffende het onderwijs van 5 juli 1990, dus na het decreet van 23 december 1986. Artikel 13 van de wet van 29 mei 1959, zoals gewij-zigd, stelt de voorwaarden vast om beroep te kun-nen doen op de toegekende investeringsmiddelen van de DIGO.
De besteding van een bepaald percentage van de bouwkosten aan in het gebouw geïntegreerde kunstwerken werd hierin niet als verplichting geno-men.
van dergelijk kunstwerk vraagt, komt dit in prin-cipe in aanmerking voor subsidie.
Naar aanleiding van deze vraag, wil ik evenwel wijzen op de beperkte financiële middelen van de DIGO en daartegenover de lange wachtlijst van de subsidieaanvragen voor noodzakelijke infrastruc-tuurwerken.
UZ Gent
In het kader van het Masterplan Fase 1 werden onderstaande kunstwerken in het gebouw K12C van het UZ Gent geïntegreerd:
Joly and her seven daughters P. Huyghe Ommeganckstraat 22, 2018 Antwerpen
Kostprijs: 68 760,16 € - er werd reeds voor het bedrag van 61 007,14 € betaald. (Kunstwerk nog niet volledig afgewerkt).
Io toco il cielo con un dito P. Schoutsen
Oude haagseweg 63 - B2 - 1066 DC Amsterdam Kostprijs: 46 193,57 € - betaald Salons Djos Janssens P. Dejaerlaan 7 1060 Brussel Kostprijs: 24 490,29 € - betaald 3.2. Bevoegdheid Werk
Binnen het departement EWBL, administratie Werkgelegenheid zijn alle afdelingen slechts gebrui-ker van een huisvesting die onder de bevoegdheid van minister Geert Bourgeois valt.
VDAB
In navolging van het decreet van 23 december 1986 met betrekking tot de integratie van kunstwerken in de openbare gebouwen, realiseerde de VDAB in de periode 1996-2004 de volgende projecten: – VDAB Turnhout, Spoorwegstraat 7, 2300
Turnhout
kunstwerk van Paul Perdieus kostprijs: €21.070
– VDAB Tongeren, Stationslaan 12, 3700 Tongeren kunstwerk van Joseph Legrand kostprijs: € 13.634
– V DA B H a s s e l t - o p l e i d i n g s c e n t r u m Trichterheide, Trichterheideweg 9, 3500 Hasselt kunstwerk van Luk Berghe
kostprijs: € 5.963,48 – Kunstwerk in uitvoering:
VDAB Sint-Niklaas, nieuwbouw Noordlaan, 9100 Sint-Niklaas kunstwerk van Jan Kempenaers kostprijs: € 37.200
4. Minister Inge Vervotte
Binnen het departement WVC, administraties Welzijn en Volksgezondheid zijn alle afdelingen slechts gebruiker van een huisvesting die onder de bevoegdheid van minister Geert Bourgeois valt. Wat de sectoren Ziekenhuizen, Openbare Ziekenhuizen en Rusthuizen alsook de VOFs Kind en Gezin en Vlaams Fonds voor de Sociale Integratie van Personen met een Handicap betreft verwijs ik naar de bijlage 1. De aankopen werden opgesplitst per provincie en per sector.
5. Minister Dirk Van Mechelen
Deze vraag is niet van toepassing voor minister Dirk Van Mechelen dus hiervoor wordt verwe-zen naar het algemeen antwoord van minister Bourgeois.
6. Minister BertAnciaux
6.1. Bevoegdheid Cultuur en Jeugd
Binnen het departement WVC, administratie Cultuur zijn alle afdelingen slechts gebruiker van een huisvesting die onder de bevoegdheid van minister Geert Bourgeois valt.
Fonds Culturele infrastructuur (FoCI) voor de administratie Cultuur:
leasingcon-tract of huurconleasingcon-tract voor 25 jaar of langer afsluit, of waarvoor een private rechtspersoon ten min-ste 30 % subsidie krijgt ten lamin-ste van de Vlaamse Gemeenschap.
Sedert 1998 volgt de Kunstcel, die sedert 1999 deel uitmaakt van het team van de Vlaams Bouwmeester, nauwlettend de uitvoering op van het decreet houdende integratie van kunstwerken. Bij programmadecreet van 19 december 1998 werd de VOI "Fonds Culturele Infrastructuur" (FoCI) opgericht, die instaat voor:
– het aankopen, bouwen en verbouwen van eigen culturele accommodaties van de Vlaamse Gemeenschap en het ten laste nemen van de kosten ervan voor uitrusting en apparatuur, de onroerende voorheffing en het eigenaaronder-houd;
– het verstrekken van investeringssubsidies voor culturele infrastructuur met supra-lokaal belang.
Eigen culturele accommodaties van de Vlaamse Gemeenschap:
De Vlaamse Gemeenschap beschikt over een 30-tal eigen culturele accommodaties die worden beheerd door de administratie Cultuur. De Kunstcel van de Vlaams Bouwmeester en de afdeling Gebouwen waken over het toepassen van het decreet hou-dende integratie van kunstwerken.
De investeringen voor de eigen culturele accommo-daties verricht door het FoCI tijdens de voorbije jaren zijn niet altijd onderworpen aan het decreet houdende de integratie van kunstwerken:
– of de bouwkosten bedragen minder dan 5 mil-joen bef,
– of het gaat om werken aan als monument geklasseerde gebouwen,
– of het betreft de bouw van zuiver technische installaties,
– en/of de investering heeft betrekking op drin-gende herstellingswerken, onderhoudswerken of het nakomen van eigenaarverplichtingen (onroerende voorheffing, zware herstellingen).
In de periode 1996-2004 gebeurden op het FoCI volgende vastleggingen voor geïntegreerde kunst-werken in culturele accommodaties beheerd door de administratie Cultuur:
1996: Ancienne Belgique, Brussel: Mare Verstock zonder titel € 23.699,00
2004: Beursschouwburg, Brussel: Cristoph Fink zonder titel €31.156,40
2004: Beursschouwburg, Brussel: Doria Garcia All the Stories€ 6.693,13
2004: Beursschouwburg, Brussel: Ann-Veronica Janssens Vliegen € 15.043,32
2004: Beursschouwburg, Brussel: Moritz Küng zonder titel € 7.188,91
2004: Beursschouwburg, Brussel: Pierre Roegiers & Co zonder titel € 11.883,63
Investeringssubsidies voor grote en voor sectorale culturele infrastructuur:
Sedert het operationeel worden van het Investeringsfonds in 1991, worden nog slechts in beperkte mate Investeringssubsidies verstrekt voor culturele accommodaties van derden (gemeenten, provincies, vzw's).
Op 16 maart 2001 stelde de Vlaamse minister van cultuur een reglement op voor subsidiëring van culturele infrastructuur met bovenlokaal belang. In dit reglement is uitdrukkelijk voorzien dat het decreet van 23 december 1986 houdende de inte-gratie van kunstwerken moet worden nageleefd. De investeringssubsidies worden ad nominatim ingeschreven in de door het Vlaams Parlement goed te keuren begroting.
Investeringssubsidies voor culturele infrastructuur zijn mogelijk voor:
– sectorale culturele infrastructuur: infrastructuur voor sectoren die door de Vlaamse Regering als prioritair worden aangeduid (huidige prioritei-ten: bovenlokale jeugdinfrastructuur, erkende kunstencentra, erkende muziekclubs en erkende muziekeducatieve organisaties). Het jaarlijks beschikbaar budget voor deze investeringssub-sidies is beperkt tot circa 1,5 miljoen euro. In opdracht van het FoCI, waakt de afdeling Gesubsidieerde Infrastructuur bij deze investe-rings-subsidies over het toepassen van de wet op de overheidsopdrachten en van het decreet houdende de integratie van kunstwerken. Sedert het invoeren van het nieuwe reglement, werden investerings-sub-sidies vastgelegd voor een 25-tal dossiers. Slechts enkele van deze projecten werden reeds volledig uitgevoerd en financieel afgehandeld.
De stad Brussel reserveerde als bouwheer in het kader van de nieuwbouw en de renovatie van de KVS te Brussel een bedrag van 600.000 euro voor een geïntegreerd kunstwerk, waarvan 150.000 euro voor het kunstwerk "Betonmolen" van Wim Delvoye. Via de VGC verleende de Vlaamse Gemeenschap een dotatie van in totaal 17.327.757,38 euro aan de nieuwbouw en de reno-vatie van de KVS te Brussel. Als bouwheer stond de stad Brussel bijkomend in voor ruim hetzelfde investeringsbedrag.
Vlopera
De Vlopera (Vlaamse Opera – red.)heeft in de bedoelde periode geen nieuwbouw of verbou-wing van haar infrastructuur uitgevoerd zodat het decreet op deze VOI niet van toepassing is.
6.2. Bevoegdheid Sport Bloso
Het Bloso kan voor de periode 1996-2004 geen overzicht bezorgen van de kunstwerken in sportge-bouwen die door de Vlaamse administratie werden gesubsidieerd. Sinds 1991 verleent het Bloso name-lijk geen subsidies meer voor de bouw of verbou-wing van portaccommodaties zodat het decreet op de VOI Bloso niet van toepassing is.
De vraag is ook niet van toepassing op de afde-ling Sport van de administratie Cultuur, Jeugd en Sport.
7. Minister Geert Bourgeois
7.1.Bevoegdheid Bestuurszaken - Gebouwen Zoals hoger reeds aangegeven valt de bevoegdheid voor het beheer van de administratieve gebouwen van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap en de kabinetten onder de bevoegdheid van minis-ter Bourgeois.
Het geachte lid vindt als bijlagen 2a en 2b een over-zicht van de kunstwerken in de administratieve gebouwen waar de kabinetten of de diensten van de Vlaamse Regering gehuisvest zijn.
Bijgevoegde bijlagen bevatten derhalve het over-zicht voor alle administraties en kabinetten van de Vlaamse overheid tenzij voor de betrokken minis-ter anders is aangegeven.
Het overzicht betreft de periode 1996-2004 met opgave van het betrokken gebouw, de kunstenaar en de kostprijs van het kunstwerk.
7.2. Bevoegdheid Buitenlands Beleid
Als bijlage 3 wordt een overzicht gegeven van de kunstwerken in de gebouwen van de Vlaamse ver-tegenwoordigingen in het buitenland.
Zij kunnen in twee categorieën ingedeeld worden: enerzijds zijn er de werken die speciaal voor de aan-gekochte gebouwen in het buitenland geconcipieerd en uitgevoerd werden. Anderzijds zijn er de kunst-werken die voor de aankleding van deze gebou-wen zijn uitgekozen uit het depot van de Vlaamse gemeenschap. Dit depot valt onder de bevoegdheid van de administratie Cultuur, afdeling Beeldende Kunst en Musea, Team Collectiewerkin'g.
7.3. Bevoegdheid Media VRT
De VRT-gebouwen zijn in principe niet voor het publiek toegankelijk. Zij vallen bijgevolg niet onder het toepassingsgebied van het voormelde decreet, zoals blijkt uit het Verslag namens de Commissie voor Cultuur.
alge-meen en aan steun aan jonge kunstenaars in het bijzonder. De VRT zal zulks in de toekomst onver-minderd blijven doen.
Wat de administratie Media betreft binnen het departement WIM wordt verwezen naar het alge-meen antwoord.
8. Minister Kris Peeters
Voor de bevoegdheden van minister Peeters is deze vraag niet van toepassing en wordt er ver-wezen naar het algemeen antwoord van minister Bourgeois.
9. Minister Marino Keulen
9.1. Bevoegdheid Binnenlands Bestuur
Binnen het departement EWBL, administratie Binnenlandse Aangelegenheden zijn alle afdelingen slechts gebruiker van een huisvesting die onder de bevoegdheid van minister Geert Bourgeois valt. Het decreet van 23 december 1996 houdende inte-gratie van kunstwerken in gebouwen van openbare diensten en daarmee gelijkgestelde diensten is van toepassing op nieuwbouwprojecten van kerken. Voor dossiers van herstel en/of renovatie is het decreet niet van toepassing.
Concreet is dit decreet in de periode van 1996-2004 één maal toegepast, namelijk bij de bouw van een nieuwe kerk en pastorie in de parochie Sint-Theresia te Ninove (vervanging van een kerk die werd afgebroken).
Aanvang der werken: 01/09/1998 Subsidiebedrag: 463.560,00 EUR (= 30%)
Welke kunstenaar opdracht kreeg en wat de kost-prijs van het kunstwerk is, kon de administratie op basis van haar archief niet achterhalen.
9.2. Bevoegdheid Huisvesting
Een sociale huisvestingsmaatschappij is niet ver-plicht om kunstwerken te integreren in haar "gewone" projecten, zo blijkt uit een jurididisch advies bij het decreet van 23.12.1986, maar wel in gemeenschapsvoorzieningen als die meer dan (toen) 5 miljoen BEF kosten, een bedrag dat slechts zeer zelden wordt bereikt. Daarom heeft de VHM
dan ook geen gestructureerde inventaris terzake en kunnen geen cijfers worden verstrekt over de inte-gratie van kunstwerken.
Ondanks het feit dat de sociale huisvestingsprojec-ten niet vallen onder de betreffende regelgeving, heeft de VHM in haar concept- en ontwerponder-richtingen (C2001-van toepassing voor alle sociale huisvestingsprojecten) de aanbeveling dienaan-gaande gedaan aan deze maatschappijen.
9.3. Bevoegdheden Stedenbeleid en Inburgering De betrokken administraties bezitten geen gebou-wen en was er bijgevolg geen toepassing nodig van het decreet in de periode 1996 - 2004 .
10. Minister Katleen Van Brempt
Wat d e a d m i n i s t r at i e s va n d e V l a a m s e Gemeenschap betreft wordt verwezen naar het algemeen antwoord van minister Bourgeois. In het Vlaams Gelijkekansenhuis (Koningstraat 136, 1000 Brussel) dat vier vzw's huisvest,
waarvan er drie ad nominatim gesubsidieerd wor-den door 'Gelijke Kansen in Vlaanderen'
werden er in de loop van het jaar 2000 verbou-wingswerken uitgevoerd ten laste van de
begroting van de Vlaamse Gemeenschap.
'Gelijke Kansen in Vlaanderen' sloot met de vzw Gynaika een overeenkomst waarbij in het
Vlaams Gelijkekansenhuis op permanente basis een steeds wisselende tentoonstelling wordt
georganiseerd met werken van hedendaagse vrou-welijke kunstenaars.
Door het verzekeren van een permanente aanwe-zigheid van hedendaagse kunstwerken wordt dan ook tegemoet gekomen aan de geest van het decreet van 23 december 1996.
