Vraag nr. 40
van 23 oktober 1997
van de heer JOHAN SAUWENS
Abdij van Herkenrode Hasselt – Aankoop
Meer dan een jaar geleden kondigde de minister aan een bod te zullen uitbrengen op de gronden (90 ha) en de gebouwen (15 ha) van de Abdij van Herkenrode in Hasselt. De Parijse eigenaars vroe-gen toen 80 à 90 miljoen frank voor de aankoop van het hele complex. De Vlaamse minister van C u l t u u r, Gezin en Welzijn zou – op zijn vraag – ook toegezegd hebben de restauratie van de beschermde abdijsite "prioritaire voorrang" te g e v e n . Zelf beloofde de minister de beschermde wei- en hooilanden in hun oorspronkelijke staat te herstellen.
De Abdij van Herkenrode werd in 1182 gesticht door graaf Gerard I van Loon en in 1217 opgeno-men in de Orde van Citeaux. Ze was daarmee de eerste cisterciënzerabdij van de Nederlanden. D e grootste bloei kende Herkenrode in het begin van de 19e eeuw, onder impuls van abdis Mechtildis de L e c h y. Zij liet het poortgebouw, de brouwerij en conventuele gebouwen optrekken. P r i n s - b i s s c h o p Gerard van der Marck, een vriend des huizes, v e r-bouwde het vervallen slot van de graven van Loon tot een renaissancekasteel met tuinen en fonteinen. In 1797, tijdens de Franse revolutie, werd de abdij opgeheven en moesten alle nonnen Herkenrode v e r l a t e n . Na de publieke verkoop kwam de abdij in handen van de Franse familie Hermant.
1. Heeft de minister reeds een bod uitgebracht op de gronden (90 ha) en de gebouwen (15 ha) van de Abdij van Herkenrode in Hasselt, zoals aan-gekondigd in juni 1996 ?
Zo ja, hoever staat het met de onderhandelin-gen over de definitieve aankoop ? Wa n n e e r wordt de aankoop van de abdij officieel beze-geld ?
Zo neen, waarom heeft de minister nog geen bod uitgebracht op de abdij ?
2. Zijn de beschermde wei- en hooilanden in hun oorspronkelijke staat hersteld, zoals beloofd in juni 1996 ?
Zo neen, waarom niet ?
Antwoord
1. Voor de aankoop van het domein Herkenrode met een oppervlakte van 105 ha 44 a 16 ca werd een krediet van 80 miljoen vastgelegd op 29 oktober 1996 op post 3.06 van het MINA-fonds. Er werd toen door het Comité tot Aankoop een eerste bod uitgebracht op de gronden en gebou-wen van het domein. Dit bod bleek evenwel te l a a g. Een bijkomende vastlegging was noodza-k e l i j noodza-k , voornamelijnoodza-k wat de uitwinningsvergoe-ding van de gebruikers/pachters van de gronden op het domein betreft.
Op basis van een nieuwe schatting van het Comité tot Aankoop werd een bijkomende vastlegging van 20 miljoen voorgesteld. D e z e bijkomende vastlegging werd negatief geadvi-seerd door de Inspectie van Fi n a n c i ë n . D e minister van Financiën en Begroting beperkte in haar brief van 22 juli 1997 het plafond voor aankoop eveneens tot de reeds vastgelegde 80 m i l j o e n . Hierop werd een uitgebreide verant-woordingsnota opgesteld, waarin een bijkomen-de vastlegging van 13 miljoen werd voorgesteld. Dit voorstel tot bijkomende vastlegging van 13 miljoen werd inmiddels, ditmaal met gunstig advies van de Inspectie van Financiën, zoals de procedure voor aankoop van natuurgebieden het voorschrijft, voor begrotingsakkoord over-gemaakt aan de minister van Financiën en Begroting.
Zodra het begrotingsakkoord wordt verkregen over deze bijkomende kredieten, k u n n e n opnieuw onderhandelingen worden gevoerd. 2. De verwerving van de totaliteit is volledig
geba-seerd op de algemene functionaliteit van het d o m e i n , zowel wat de gronden als wat de gebouwen betreft. Het oneigenlijke gebruik van de gronden dient te worden geheroriënteerd naar de bestemming op het gewestplan, m e t name natuurgebied. De afdeling Natuur stelde daarom een natuurontwikkelingsplan op voor de gronden (voornamelijk graslanden) van het domein.
De afdeling Natuur stelt als doel in het gebied een halfopen natuurlandschap te creëren door middel van de hieronder vernoemde ingrepen en een beheer via extensieve begrazing met grote grazers. Dit moet uitlopen in een sterke
verwevenheid van open graasweiden, r u i g t e n , lagunes, rietkragen, bosjes en houtkanten. In het natuurontwikkelingsplan worden diverse maatregelen vooropgesteld die borg moeten staan voor het herstel van een hoge ecologische waarde :
– de omzetting van akkerland naar graasweide ; – de verhoging van het grondwaterpeil ; – de aanleg van lagunes voor
moerasontwikke-ling en rietveld ; de realisatie van een poe-lennetwerk ;
– de herinschakeling van de Oude Demerme-anders wanneer de waterkwaliteit van de Demer dit toelaat ;
– de aanleg van een educatief wandelpad ; – de begrazing het jaar rond.
Het natuurontwikkelingsplan voor het domein Herkenrode zal in verschillende fasen worden u i t g e v o e r d , gespreid over een periode van 9 jaar, en dit om de kosten voor de inrichting op jaarbasis en de kosten der pachtuitwinningsver-goedingen te drukken. Het uitwinnen van de pachters zal volgens een prioriteitenlijst gebeu-r e n , waagebeu-rbij ongeveegebeu-r de helft van het domein de eerste twee jaren en het overige deel in de daaropvolgende jaren aan bod zal komen. Uiteraard kan dit natuurontwikkelingsplan slechts aanvangen na de aankoop van het domein.
