uit een

en

EEN ·HA E ES

Zaterdag 13 mei 1961 - No. 634

Arbeidstijdverkorting en winkelsluiting

(Zie })ag. 5)

uit een

huiveringwekkend vel-leden

I

ten, lijkt ook de geschiedenis zich in het tien-, zo niet honderdvoudi- _ ge te hebben versneld.

Men behoeft de dagbladen .van een halve eeuw geleden en die van heden maar naast elkander te leg- gen om bevestigd te zien, dat het- geen zich vroeger in de wereld en in de menselijke verhoudingen in een jaar voltrok, thans in enkele

·dagen geschiedt.

Ook de geschiedenis van de mensheid is gestroomlijnd. Van een rustige evolutie is op bijna geen en:;:el terrein meer sprake.

J\1aar iedere actie wekt reactie.

En zo doet zich het opvallende feit voor, dat bij ons allen tevens de behoefte aan terugzien lijkt te zijn toegenomen.

Terugzien vooral in het jongste verleden; bezinning op hetgeen zich in de laatste decennia heeft voltrokken.

T)e dodenherdenking o~J de

1.-" a vond van de 4de me1; het

daarop volgende feest vari de be- vrijding; de v\ifde in de reeks televisie-uitzendingen over de be- zetting; zij hebben, in hun samen- treffen met de publikaties omtrent het proces-Eichmann, ons opnieuw geconfronteerd met een verleden, dat voor velen van ons onuitwis- baar in het geheugen staat gegrift.

De eerste vier televisie-uitzen- dingen over de bezettingstijd, ver- zorgd door dr. L. de Jong, de directeur van het Rijksinstituut voor Oorlogsdocumentatie, zijn nu in een pocket-uitgave (van Em.

Querido's Uitg. Mij. N.V. te Am- sterdam) verzameld. Andere deel- tjes zullen hierna jaarlijks ver-

' ..

SC111Jnen.

De beelden van het televisie- scherm zijn als foto's mede in dit boekje afgedrukt en zo vindt men op pag. 128 van dit eerste deeltje ook de kop van een der nummers van ,,I-Iet Liberale Weekblad" (dat van 25 oktober 1940) opgenomen.

* * *

H

prof. mr. B. M. Telders en de toen- malige secretaris dier partij mr.

J. Rutgers, getracht hebben, in die voor velen geestelijk zo moeilijke eerste periode, de weifelmoedigen bij voortduring een hart onder de riem te steken en het geloof in on- ze nationale herrijzenis en in de onverwoestbaarheid van de begin- selen van de vrijheid en verdraag- zaamheid te doen behouden.

Dat hebben wij kunnen doen, totdat een afgezant van de "Si- cherheitspolizei" ons, in februari 1941, kwam aanzeggen dat de ver- dere uitgave van "Het Liberale Weekblad" op last van de "Rijks- commissaris" was verboden.

Naar ons later op het Amster- damse hoofdkv<.rartier van de Sicherheitspolizei werd toege- snauwd: omdat het blad zich bij voortduring "deutschfeindlich" en

"judenfreundlich" had getoond.

Daarmede was, nog vier maan- den voordat de politieke partijen -in Nederland w&rden verboden, het liberale geschreven woord in het openbaar gesmoord. Pas ruim vier jaar later kon het, in het eindelijk bevrijde vaderland, als een der eer- ste van de oude politieke weekbla- den, opnieuw verschijnen.

Met de wederopbouw kon wor- den begonnen, maar duizenden trouwe vaderlanders, ook uit onze liberale gelederen, waren inmid- dels aan de nazi-terreur ten offer gevallen. Tot hen behoorde ook professor Telders, die, in Duitse gevangenschap, tot het laatste ogenblik heeft stand gehouden:

getrouw tot in de dood ...

* * *

D

Wat uit de bewijsstukken e" _,lt de getuigènverklaringen in het proces-Eichmann thans opniemv naar voren komt, is echter zo on- voorstelbaar mensonterend, dat wij opnieuw verbijsterd staan en ons met ontzetting afvragen hoe het tnogelijk is, dat zulk een toch intel- ligent volk, dat zoveel belangrijke bijdragen ook voor onze geestes- wetenschapen en voor onze wester- se cultuur had geleverd, door een systeem van massa-hysterie tot zulk een barbarisme kon vervallen.

Over het individu Eichmann, in zijn glazen kooi beschermd tegen hen, die zich in een begrijpelijke

opwelling van razernij aan hem mochten willen vergrijpen, zal naar de beginselen van de rechtsstaat in alle kalmte recht worden ge- daan.

*'* *

N

· dat heel dit proces ons nog eens inscherpt tot welke gevolgen dwangsystemen leiden, waarbij het 'recht door brute mr ht wordt ver- vangen en de menselijke persoon- lijkheid niet meer telt.

De liberale clemoéTatie heeft haar zwald1eden en haar fouten, ook omdat zij door fei1bare mensen wordt toegepast. :tv1aar haar sy- steem van elkander wederkerig controlerende en in evenwicht hou- dende organen, met zijn vrijheid van kritiek en met zijn onafhanke- lijke rechtspraak waaraan niet al- leen de burgers, maar waaraan zo-

nodig oo<c de overheidsdaden zijn onderworpen, is de enige maar af- doende waarborg voor het voort- bestaan van een menswaardige samenleving.

Het nazisme is vernietigd, maar het bolsjewisme en andere vormen van dictatuur en van negatie van de waarde der menselijke persoon- lijkheid en van de eerbied voor de vrijheid van gedachten, vieren in grote delen van de wereld nog hoogtij en dringen zelfs benauwend op.

De westerse democratieën zullen al haar krachten moeten bundelen om tegenover de opnieuw opdrin- gende machten van het verderf een muur op te werpen, waartegen deze te pletter zullen lopen.

Geen offers mogen te groot wor- den geacht om dááraan mede te werken.

A.W.A.

---~---

REN :r~IONSTER IN Z'N I\:001 ....

.... EEN BA.KEN IN ZEE

VRIJHEID EN DEMOCRATIE

In de Tweede -Kamer heeft vorige , week onze geestverwant, mr. D.

f;chuitemaker, zich verheugd verklaard dat dit jaar alsnog 2500 gesubsidieerde woningen extra kunnen worden gebouwd._

Hij heeft dat gevraagd met de motie- Andriessen, die hij in december mede had ondertekend. Hij wil méér wonin- gen, hij wil véél woningen, hij wil de nadruk leggen op de woningbouw en hij wenst vooral ook herstel van gezonde economische verhoudingen op de woning- markt

In de nota aan de Tweede Kamer waarin minister Van Aartsen de verheu~

gende mededeling deed van de extra bouw van 2500 gesubsidieerde woningen, heeft hij echter tevens verkondigd dat de vrije sector (zonder subsidie) J71oet worden beperkt en dat de bevoegdheid van de colleges van Burgemeester en Wethouders om voor scholenbouw ver- gunningen af te geven voor werken met een bouwsom beneden f 100,000, moet worden ingetrokken.

Over de beperking van de vrije wo- ningbouw was de heer Schuitemaker te- leurgesteld omdat daaruit blijkt dat mi- nister Van Aartsen geen weerstand heeft kunnen bieden aan de politieke druk op verandering van zijn ];)eleid,

De bedoeling van het kabinet-De Quay bij zijn optreden is geweest zo spoedig mogelijk de normale verhoudingen op het gebied van de woningbouw te her- stellen met vermijding van economische overspanning. Dat beleid was goed. Die politiek is de woningbouw ten goede ge- komen. Er zijn nog nooit zoveel (en nog nooit zoveel goedkope) woningen ge- bouwd als onder het beleid van het ka- binet-De Quay,

* * *

De vrije sector ~oudt de bouwkos- ten laag, want m het bouwbedrijf is daarvoor van grote betekenis de con-

tinuïteit, de mogelijkheid regelmatig door te kunnen bouwen, het nieuwe werk aan-

~;luitend op voltooide bouw. De mogelijk- heid van uitloop in de vrije sector be- vordert aldus de produktiviteit.

__

~

; Binnenhof

In december heeft minister Van Aart- sen nog verklaard dat hij beperking van de vrije sector als een uiterste redmiddel beschouwde. Nadat de vrije sector tien jaar lang niet beperkt is geweest, ge- beurt dat nu echter wel. Het is in lijn-- rechte strijd met de regeringsverklaring, waarin de vrije sector een voorwaarde werd genoemd voor terugkeer van nor- male omstandigheden. De klok is nu te- ruggedraaid. De greep op de bouwnij- verheid wordt nauwer aangehaald. De ka- binetscrisis van december blijkt nu hele- maal overbodig te zijn geweest

In .tegenstelling tot mr. Schuitema- ker was de heer Bommer er be- zorgd over dat de vrije sector in 1961 aanzienlijk zal stijgen boven de aanvan- kelijke geraamde 15.000 woningen. Hij schatte, dat het er wel 20.000 zullen wor- den. Hij vreesde daarom overspanning van de bouwmarkt en stijgende prijzen,

~emeer .~mdat het toegelaten bedrag voor mdustnele bouw alsnog is verhoogd met f 80 miljoen tot ·f 480 miljoen.

. Indien het mogelijk zou zijn dit jaar

1~ plaats van 80.000 woningen, 90.000 wo- nmgen te bouwen, zou de heer Bommer d~t prachtig vinden, maar dan zouden met méér vrije woningen moeten wor-

(Advertentie)

VRIJHEID EN GERECHTIGHEID

s~elt het moderne humanisme voorop als e1s7.n voor het persoonlijk en maatschap- peliJk leven, waarbij het op een lano·du- rige traditie kan terugzien. "' De. GELIJKBERECHTIGING van ons bUitenkerkelijk volksdeel laat intussen nog veel te wensen over. Het is één van d.e vele zaken, waarvoor het Humanis- tisch Verbond op de bres wil staan

U ook? ·

Inl. bij: HU:\IANISTISCH VERBOND OUDEGRACHT 152, UTRECHT. ,

13 1\iEI 1961 PAGINA 2

IE ECO D

lU • de ^ONINGBOUW

Mr. D. Schuitemaker verheugd over de extra bouw van 2500 gesubsidieerde woningen - Teleurgesteld over afremming van de vrije sector die essentieel is voor herstel van normale verhoudin- gen - Vrije sector bevordert door continuïteit de produktiviteit • Thans nadruk leggen op de woningbouw.

MINISTER VAN AARTSEN . . . vrije sectoT beperkt . . . den gebouwd, maar eerst de woningen waaraan de meeste behoefte bestaat.

Die bezwaren tegen de vrije sector had de heer Van Vliet (KVP) niet. Als de gesubsidieerde bouw er niet door in het gedrang komt, beschouwde hij een uit- loop van de vrije sector als "winst". Bij de beperking van de vrije sector zou hij er echter de voorkeur aan geven de hui- zen voor zelfbewoning vrij te laten (on- geacht de bouwkosten). Hij zou liever de woningen voor de verkoop in de vrije sector willen beperken.

-* * *

E r ':":ordt. nogal over geklaagd dat de vn)e middenstandswoningen met te

g.~ote .winst worden verkocht.- Die moge- liJkheld bestaat omdat die wonin"en zeer schaars zijn. Er wordt voor de ~idden­

groepen niet gebouwd. Met het gevolg dat mensen uit de middengroepen, die een normale huur zouden kunnen betalen

oo~ :n een gesubsidieerde woning zijn ge- huisvest.

Toch willen velen nog altijd de vrije sector beperken en de middenstandswo- ning schaars houden, waardoor de prijs

(te~ hoog blijft. Men zou zeggen dat de log1sche oplossing is méér (en daardoor goedkopere) middenstandswoningen te bouwen, zodat in deze tijd van stijgende welvaart een aanzienlijke groep geen be- roep meer hoeft te doen op gesubsidieerde woningen. Er zouden gesubsidieerde wo- ningen vrij komen.

Tegenover het denkbeeld van de heer Van Vliet stelde minister van Aartsen de praktijk dat velen voor eigen bewo- ning een reeds gebouwd huis kopen. Bo- venóen worden er ook woningen gebouwd en dan verkocht voor verhuur.

* * *

Û ver de wijziging van zijn beleid deelde minister Van Aartsen mee dat in het eerste kwartaal van dit jaar de bouwbehoefte zo groot bleek te zijn dat de regering voor de keus stond over~

spanning van de bouwmarkt te aanvaar- den of beperkingen op te leggen. In de- cember had de regering bij gebrek aan nauwkeurige cijfers over 1960 nog geen betrouwbaar inzicht in de situatie en kon dus ook niet worden beoordeeld welke beperkingen zouden moeten worden aan- gelegd.

. De bouwc~paciteit stijgt van jaar tot Jaar en voor 1961 kan rekening worden ge.h?uden met een verruiming met j 200 mil)oen, waarvan f 80 miljoen wordt toe- bedeeld aan de industrie om de wacht-

~ijden te verkorten en de rest (f 120 mil- JOen) aan de woningbouw. In aanmerking moet echter worden genomen dat de wo- ningbouwsector dit jaar reeds-met onge- veer f 40 miljoen zal worden overschre- d~n tengevolge van een grotere overloop mt 1960 dan waarop was gerekend door-

dat de toeneming in de vrije sector zich voornamelijk in de tweede helft van 1960 voordeed.

Vorig jaar is de industriële bouw voor het eerst vrij sterk afgeremd. Dat kan ernstige gevolgen hebben, want in de ons omringende landen gelden geen be- perkingen voor de industriële bouw.

In 1960 vertegenwoordigde het bouw- programma een bedrag van ongeveér f 2760 miljoen. De prijzen zijn toen niet gestegen en de regering verwacht dat dit ook niet zal gebeuren met een verhoging van de bouwactiviteit met ongeveer f 200 miljoen.

De beperkende maatregel voor scho- lenbouw beneden f 100.000 is het gelijk- trekken van de voorwaarden voor alle bouwwerken beneden die bouwsom. Nood- zakelijke voorzieningen krijgen natuur- lijk voorrang, maar in het algemeen wor- den de teugels wat strakker aangehaald.

* * *

oorspronkelijk was voor 1961 een bouwprogramma vastgesteld van f 65.000 gesubsidieerde woningen en 15.000 woningen in de vrije sector (zonder sub- sidie). Dat is samen 80.000. In december is het aantal gesubsidieerde woningen door de aanneming van de motie-Anctries- sen verhoogd tot 67.500. De regering heeft toen tevens toegezegd in het voorjaar van 1961 ernstig te zullen bezien of alsnog 2500 gesubsidieerde woningen méér ge- bouwd zouden kunnen worden zonder ge- vaar voor overspanning van de bouw- markt. In haar nota van 20 april jl. aan de Tweede Kamer heeft de regering mee- gedeeld dat die mogelijkheid aanwezig is, zodat in totaal 70.000 gesubsidieerde :voningen zullen worden gebouwd, resp.

m aanbouw zullen zijn.

Daarbij komen de ten minste 15.000 woningen in de vrije sector. Totaal dan 85.000. In de vrije sector van de woning- bouw wordt echter de eis van rijksgoed- keuring ingevoerd indien de bouwsom ho- ger is dan resp. f 23.000, f 21.000 en

! ^19.000, naar gelang de woning verrijst m een gemeente van de eerste klasse, tweede of derde klasse, dan wel in de vierde of vijfde klasse. De rijksgoedkeu- ring voor de dure woningen zal in het algemeen slechts daar worden verleend waar zich geen spanning op de bouw- markt voordoet en overigens in bijzonde- re gevallen.

BOMMER bezorgd .

Aan de bouw van de goedkopere wo- ningen in de vrije sector heeft minister Van Aartsen echter geen grens gesteld.

Verwacht mag worden dat er zeker 20.000 "vrije" woningen in aanbouw zul- len komen, zodat het totale woningbouw- programma dan 90.000 wonin"en omvat Dat is een nieuw record! "' ·

* * *

Daarom kon mr. Schuitemaker tot op zekere hoogte toch wel met het be- leid van minister Van Aartsen meegaan, maar op een bepaald punt scheiden de wegen. Voor onze geestverwant ligt de nadruk op het herstel van de normale verhoudingen op de woningmarkt en daarvoor is de vrije sector essentieel om- dat het woningen betreft zonder subsidie.

Hij kan zich, voor;uitziend, ook voorstel- len dat er een moment komt (niet nu) me! zóveel belangstelling voor de parti- culiere bouw van goedkope woningen, dat na een compenserende huurverhoging de subsidie voor de particuliere woning- bouw wordt afgeschaft. In die richting moet het beleid worden gevoerd.

Als het woningbouwprobleem niet kan worden opgelost in jaren van hoogcon- junctuur, wanneer dan wel? Daarom zou mr. Schuitemaker nu de nadruk willen leggen op de woningbouw, desnoods ten k?.ste. van andere sectoren. Natuurlijk wil hiJ met de bouw van een fabriek tegen- houden die van belang is voor de wel- vaart van ons land, maar onder indu- striële bouw vallen bijvoorbeeld ook can- tines, die· steeds fraaier worden om ar- beidskrachten te behouden of aan te trek- ken. Op zichzelf valt dat toe te juichen, maar men mag er anders over denken zolang er nog een grote behoefte is aa~

woningen.

Die cantines worden ook wel gebouwd om voor de belasting de winst te ver- kleinen en te kunnen profiteren van de

i~veJteringsaftrek en vervroegde afschrij.

vmg.

Op grond van die overwegingen wil mr. Sci:u1temaker de nadruk leggen op de womngbouw om in de gunstige jaren zo spoedig mogelijk te komen tot een herstel van de normale verhoudingen op de woningmarkt.

* * *

De dure woninge; in de vrije sec- tor worden afgeremd, de goedko- pere niet. De heer Bomroer van de PvdA heeft nog herhaalde pogingen gedaan van de minister te weten te komen tot welk aantal hij de goedkope woningen in de vrije sector wil laten uitlopen.

Waarschijnlijk hoopte hij daardoor de minister te kunnen verwijten dat hij nu reeds de vrije sector te ver heeft laten uitlopen boven het aanvankelijk geraam- de aantal van 15.000. Hij had berekend dat het er zeker 20.000 zullen worden en hij begreep niet dat de minister niet in staat was een grensgetal te noemen. In de nota staat dat het zich laat aanzien dat zonder beperking het aantal wonin- gen in de vrije sector 30.000 of meer zou kunnen gaan bedragen en dat met die overschrijding een produktievolume van ongeveer f 165 miljoen gemoeid zou zijn. Dan moet de minister ook kunnen

~egg~.n m.et hoeveel vrije woningen hij m ZIJn meuwe program rekent.

Minister Van Aartsen liet zich echter niet verleiden te verklaren hoeveel wo- ningen in de vrije sector hij dit jaar denkt te kunnen honoreren. Hij wil vrij- heiá van beweging om te kunnen over- schakelen als in de een of andere sector moeilijkheden ontstaan en het geraamde bouwvolume niet zou worden gehaald.

* * *

Zoals. bekend zullen dit jaar 10.000 wonmgen worden gebouwd met een extra subsidie (in totaal vier gulden per week) voor de minst draagkrachtigen. Dat heeft de instemming van mr. Schuitema- ker. Hij heeft daarvoor de desbetreffen- de motie-Audriessen ondertekend.

Met de indiening van plannen voor der- gelijke woningen door de gemeenten loopt het echter niet vlot. De heer Van Vliet (KVP) . wilde daarom mildere eisen stellen. Minister Van Aartsen zag echter

n_o~ geen aanleiding in de regeling wij- Zigmg te brengen. Hij wilde liever de oorspronkelijke eisen handhaven omdat het woningen moet betreffen die ingevol-

g~ de opzet van het plan zeer goedkoop ZIJD en door het extra subsidie bijzonder voordelig worden. De minister zou het betreuren indien de 10.000 woningen niet worden gehaald. Hij heeft de gemeente- besturen op de trage indiening van plan- nen voor extra goedkope wonin"bouw reeds attent gemaakt. ~ ⁰ V. v.D.

BRANDBLUSAPPARATEN

Otticiëel goedgekeurc Talrijke attesten

SIMPLUS N.V. DORDRECHT

VISSTRAAT 6-8 _ TEL. 3344* (018501

VRIJHEID EN DEMOCRATIE 13 MEI 1961 - PAGINA S

REGELING VERKOOP LANDBOUWGROND OP STAPEL

Zal verlenging van de bekende wet plaatsvinden?

Zal verlenging van de bekende wet plaats vinden?

Nog steeds geldt bij de verkoop van landbouwgrond de prijsbeheersing, neer- gelegd in de Wet Vervreemding Landbouwgronden. Deze wet is destijds ver- lengd tot 1 januari 1963.

De vraag of nogmaals verlenging moet plaats vinden, dient zich thans aan.

Vele stemmen pleiten voor afschaffing, andere voor handhaving. Minister Marij- nen diende reeds een voorstel tot opheffing in. De landbouwcommissie van de . VVD zal hieromtrent binnenkort zijn standpunt bepalen.

Hoe is het thans?

De verkoop van landbouwgrond is momenteel aan prijsbeheersing onder- worpen. Dit geschiedt om verschillende redenen. In de eerste plaats was en is het nog steeds een schaars "artikel".

Vrijheid bij de prijsbepaling, zou in het verleden zeker tot zeer hoge prijzen hebben geleid. In de tweede plaats is in de huidige wet hët voorkeursrecht van de pachter vastgelegd, zodat deze eerst in de gelegenheid wordt gesteld het gepachte bedrijf of de gepachte grond te kopen, tegen de vastgestelde ptïJS.

Deze prijs wordt vastgesteld door de GrondkaJnets op grond van de even- eens vastgestelde pachtwaarde. Tevens is in de hüidige wet het zogenaamde toetsingsrecht opgenomen, hetgeen wil- zeggen, dat de verkoop van afzonder- lijke delen of bedrijfsgebouwen kan worden geweigerd. Dit om verder- gaande versnippering of losse verbJOp van het - veelal zeer onderhondsbe- hoeftige-bedrijfsgebouw - te voorko- men.

Indien geen verlenging of wijziging van de wet zou plaats vinden, zou dit alles per 1 januari 1963 dus vervallen.

Wat zou daarvan het gevolg zijn?

Zal de prijs stijgen?

Deze vraag is moeilijk te beant- woorden. Vast staat, dat in een deel van ons land de maximum vastgestelde prijs momenteel niet wordt gehaald. In andere delen van het land is dit wel het geval en wordt deze - vooral bij verkoop van los land - momenteel zeker gehaald of - ondanks de wette- lijke voorschriften - overschreden ..

Controle hierop is uiterst moeilijk en

wordt ook nauwelijks meer toegepast.

De vraag kan worden gesteld, of bij vrijlating van de verkoop het natuur- lijke prijsevenwicht veel hoger zal lig- gen dan de thans toegestane prij zen, aangezien het aanbod wel eens zou kunnen stijgen. Voor los land zal dat wel het geval zijn, doch wellicht alleen indien deze percelen kunnen worden toegevoegd aan bestaande bedrijven of

gebruikt worden om nieuwe tuinbouw- bedrij ven te vestigen.

Hierdoor zou de mogelijkheid ~un­

nen ontstaan om de bestaande bedrij- ven langs natuurlijke weg te vergroten en de vestiging van nieuwe tuinbouw- bedrijven gemakkelijker te maken.

Gezien de afnemende belangstelling voor de koop van gehele landbouwbe- drijven voor eigen gebruik als gevolg van de trek naar de industrie en de teruggaande conjunctuur in de land- bouw menen wij, dat het vrij laten van de verkoop geen grote prijsstijgingen tot gevolg zal hebben. De voordelen van de natuurlijke doorstroming van de vrij komende gronden zijn groter dan de nadelige gevolgen van een eventuele prijsstijging.

Yoorkeurs- en toetsingsrecht

Loslating van de prijsbeheersing van landbouw gronden maakt het handha- ven van het voorkeursrecht van de pachter moeilijk. Toch zou deze ern- stig gedupeerd zijn, indien het bedrijf of een groot deel van het land, dat hij bewerkt, p 1 o t s e 1 in g aan een der-

OPROEP VAN DE NEDERLANDSE HUISHOUD RAAD

N.H.R. sedert 1955 overge- gaan tot het houden van en- quêtes, "consumentenpeilin- geri" genaamd. Al naar het onderwerp worden deze soms

de zou worden verkocht, en door deze in gebruik werd genomen, vooral wan- neer - zoals thans in een groot deel van het land het geval is - geen ander bedrijf kan worden gevonden. Hier- voo-r dient dàn wel een regeling te worden getroffen.

Geeft men hem voorkeur van koop, dan zal men echter ook de prijs moe- ten bepalen. Dit kan zijn de gekapitali- seerde pachtwaarde - zoals thans - of de algemeen geldende prijs in die streek; de vervreemdingswaarde.

Het eerste zou betekenen, dat het verband tussen pachtprijs en grondprijs alleen in dit geval zou worden ge- handhaafd, hetgeen onnatuurlijk en t.o.v. de eigenaar ook onbillijk is.

Het tweede stelsel zou juister zijn, doch betekeRt, dat de regeling om- trent de prijsvaststelling voor de ver- pachte gronden nog gehandhaafd zou blijven. Ook ware te denken aan een verlengingsrecht en/of een schadeloos- stelling. Dit laatste stelsel zou sterk prijsdrukkend werken bij de verkoop van verpachte gronden.

U KOMT

TOCH OOK OP DE

GOUDEN TOEGANGSBEWIJS TE LEEUWARDEN VERKOCHT Op de vrijdag, 5 mei, te Leeu- warden gehouden sociëteitsavond een maandelijks weerlmrend ge- beuren, werd door de voorzitter van de afdeling Leeuwarden, mr.

l\'I. ~utgers, een gouden toegangs- bewijs voor de V.V.D.-dag 1961 volgens Amerikaans systeem. ver- kocht. Deze kaart bracht niet min- der dan f 330,- op.

Leeuwarden, hartelijk dank voor dit mooie resultaat!

Dit punt zal in de landbouw~ommis­

sie dan ook uitvoerig moeten worden

besproken. ^!

Ook het toetsingsrecht zal een on- derwerp van gesprek dienen te zijn.

Hierbij kan wel ;worden opgemerkt, dat de Grondkamers van dit . recht nauwelijks gebruik hebben g~maakt, hetgeen echter nog niet wil zeggen, dat het bestaan van. de mogelijkheid de versnippering niet heeft verminderd . Preventief heeft het zeker gewerkt.

Toch is onze indruk, dat de gedachte, dat een landbouwbedrijf één geheel is en niet bij stukken moet worden ver- kocht, meer en meer veld wint en de kans op ongemotiveerde splitsing niet groot is. Waar dit wel het geval is, kan dit nog gunstig werken op de vergroting va~1 bestaande bedrijven en de vestigingen van de tuinbouw.

Al met al is het echter duidelijk, dat een opheffing of een wijziging van de Wet Ve.rvreemding Larielbouwgronden een belangrijke en veelomvattende zaak 1s.

L.G. 0.

PLAATSELIJKE VOORBEREIDINGS- COMMISSIE INGESTELD

Ook door de afdeling Nijmegen der Partij is thans een plaatselijke voorbereidingscommissie voor de V. V.D.-dag ingesteld. Deze com- missie bestaat uit de heren L. A.

F. Pothaar, W. van Dijk, F. F. F.

Ketel, ir. T. Verheul en J. H. Wijn- bergen.

Als voorbeeld wordt aan- gegeven dat altijd ca. 80 %

van de aangeschreven huisge- zinnen èen inkomen onder de

.f ^500.- per maand moeten hebben en dat meer dan 25 % van de aangeschreven huisvrouwen vóór 1900 moet zijn geboren.

deze enquêtes alle categorieën van ons volk deelnemen.

Z

Steeds meer instanties ko- men tegenwoordig bij het bu- reau van de N.H.R. aanklop- pen om de mening van de huisvrouwen te vernemen.

Soms is het de overheid, dan we·er een of andere commissie, zijn het fabrikanten, handel, bedrijfsorganen, enz.

· onder 200, maar ook wel on- der 2000 huisvrouwen gehou- den. Deze enquêtes zijn van zeer grote waarde gebleken om de problemen in de diver- se soorten huishoudingen te leren kennen en deze zo goed mogelijk door te geven en te bepleiten. Jaarlijks worden daartoe honderden vragenfor- mulieren uitgezonden en meer dan 90 % van de aangeschre- ven huisvrouwen zenden haar antwoorden in. Een prachtig en zeer waardevol resultaat.

Copie voor deze rubriek te zen- den aan: Mej. Joh. H. Springer, Alexanderstraat 16, Haarlem.

Er komen steeds meer ver- zoeken bij de N.H.R. en daar- om moet het enquêtewerk uit- gebreid worden. D.w.z. dat er behoefte is aan meer mede- werkende huisvrouwen. Die krijgen hoogstens 3 x per jaar een formulier met vragen.

De groepen, waarbij nu de dringendste behoefte tot aan- vulling bestaat, zijn die van huisvrouwen met een inko- men beneden f 500.- per maand of f 125.- per week, die jonger dan 30 jaar of ouder dan 50 jaar zijn en een gezin van 2 of 3 personen heb- ben.

Om de mening van de Ne- derlandse huisvrouwen goed te kunnen weergeven is de

Bij het organiseren van zo'n enquête moeten natuurlijk alle geledingen van de Neder-

landse bevolking meedoen.

Ançl.ers krijgt men geen juist beeld van de diverse menin- gen. Men schrijft zoveel mo- gelijk de verschillende groe- pen in dezelfde verhouding aan, als waarin zij in de Ne- derlandse samenleving voor- komen.

De vraag is nu of U daar- toe wilt medewerken, hetzij persoonlijk, hetzij door huis- vrouwen, die U bekend zijn, daarvoor op te geven.

Zoals gezegd, moeten aan

Aanmelding schriftelijk aan de N.H.R., Anna· Paulowna- plein 7, Den Haag, met ver- melding van: naam, adres, woonplaats, geboortejaar, lid vrouwenorganisatie? Zo ja, welke?

In het laatste geval bij voor- keur onze organisatie noe.

men!

"RIJHEID EN DEMOCRATIE 18 MEI 1961 -PAGINA 4

Minister Korthals OOGST ^LOF van senaat voor doorhakken van knopen

c

De

Meer tijd dan vele Kamerleden lief was.

Maar minister Korthals heeft ondertus- sen duidelijk bewezen, dat de tijd, die hij nodig had om alle wenselijkheden te in- ventariseren en zijn keuze te bepalen, niet gerekt werd als gevolg van besluite- loosheid.

Hij heeft een aantal forse knopen door- gehakt. Daarvoor is hem tijdens het debat over zijn begroting in de Eerste Kamer in ruime mate lof toegezwaaid. Zo con- stateerde de christelijk-historische ir.

Geuze, dat de minister zich niet alleen - ontpopt heeft als een volhouder, maar ook als een man, die in betrekkelijk korte tijd een aantal riskante en moeilijke pun- ten heeft weten te klaren. Dit soort ge- luiden waren er meer te beluisteren.

Het gevolg van de beslissingen, die drs.

Korthals heeft genomen, is dat er dit jaar minder spectaculaire discussies· zijn ge- voerd bij de begrotingsbehandeling in de senaat dan vorige jaren. Dat wil natuur- lijk niet zeggen, dat er geen problemen meer zijn, die nog op 'n oplossing wach- ten. Maar de grote en netelige politieke vraagstukken ijn thans geëlimineerd.

D

r~~-;~

~ Binnenhof (ll) ~

Indien een van beide geld steekt in in- vesteringen, die weinig nut hebben, dan is dat een verlies voor de gemeenschap.

Dit brengt in beginsel ook mee, dat de overheid bij het ter hand nemen van een werk, zich de vraag dient te stellen, of het geld dat daarmee gemoeid is, ten- minste een zelfde economisch nut heeft als het geval zou zijn als de bedragen in particuliere handen gebleven zouden zijn, Hierbij moet in aanmerking worden ge- nomen, dat de rentabiliteit van beide in- vesteringen elkaar wederkerig beïnvloe- den. Jammer genoeg is de economische wetenschap nog niet ver genoeg gevor- derd om dit criterium uit te drukken in voor de praktijk bruikbare gegevens. Op sommige gebieden begint daarin evenwel enig inzicht te ontstaan, bijv. bij de we- genaanleg.

In het algemeen moet voorlopig echter nog op de tast te werk worden gegaan.

Twijfel, of een investering, die op zichzelf genomen niet zonder l'!Ut is, toch wel vol- doende rendabel zal blijken, moet reden zijn om voorzichtigheid te betrachten of ervan af te zien.

Minister Korthals bracht dit naar voren om duidelijk te maken, dat een weigering om ondanks herhaalde aandrang posten voor bepaalde doeleinden op de begro- ting te brengen, voortspruit uit de wens, dat alle zeilen worden bijgezet voor de groei van onze welvaart.

Een van de knelpunten, waarmee het departement van Verkeer en Waterstaat heeft te kampen, is het gebrek aan per- soneel, vooral technici. Dit wordt nog ver- ergerd, doordat bekwame functionarfssen vaak worden weggehaald door het parti- culiere bedrijfsleven. De liberale mr. ba- ron de Vos van Steenwijk zag maar één oplossing: verhoging van de topsalarissen bij de rijkswaterstaat. Dat zij een achter- stand hebben, staat wei vast.

Men kan echter niet alleen het perso- neel van rijkswaterstaat een salarisver- hoging geven. De gehele loonpolitiek t.a.v.

ambtenaren, die onder de minister van Binnenlandse Zaken ressorteert, is hier- mee gemoeid. Daarom kon minister Kort- hals niet verder gaan dan de verzekering 'Ie geven, dat hij zijn best zal doen om

Bewindsman heeft grote politieke problemen opgelost • Móei- lijk een keuze te maken uit veelheid van wensen • Overheidsinves- teringen moeten in beginsel economisch verantwoord zijn • Baron De Vos van Steenwiik wil technici beter betalen • Mr. Delprat pleit voor verbetering Amsterdam-Rijn kanaal.

MINISTER KORTHALS .... veel lof ....

·binnen de grenzen van de bestaande re gelingen de rijkswaterstaat aantrekkelij- ker te maken voor technici. Hierover wordt reeds interdepartementaal overleg gepleegd.

* * *

nat- de minister heeft toegezegd het

V de gemeenten mogelijk te maken (door wijziging van de motorrijtuigeribe- lastingwet) parkeermeters en/of parkeer- schijven in te voeren, juichte baron de Vos v<:m Steenwijk toe. Het argument, dat het stilstaan van de auto een onderdeel is van het gebruik van de weg, sprak hem niet aan. Volgens de liberale woord- voerder is het misbruik als men de weg als zijn garage gebruikt en is het niet on- billijk als voor dit misbruik wordt be- taald.

De VVD-afgevaardigde sprak de hoop uit, dat de minister bereid zal zijn voor de verbetering van de waterstaatkundige toestand bij Meppel een royale rijkssub- sidie te geven. De minister zegde toe dit te zullen overwegen.

B

Bij de indijking van de Lauwerszee wordt weliswaar niet de veiligheid op de voorgrond gesteld, maar andere bijko- mende voordelen. Doch die voordelen be- staan in het zuidwesten ook. Enkele an- dere sprekers begrepen evenmin, waar de minister dit verschil in behandeling op baseert.

Minister Korthals zette uiteen, zoals hij :11 vaker heeft gedaan, dat in de omge- ving van de Lauwerszee de veiligheid gewaarborgd kan worden door verhoging der dijken, maar dat men de veel duur- dere oplossing van afsluiting heeft geko- zen ter wille van de waterhuishouding in die streek, waardoor· kostbare andere werken achterwege kunnen blijven. Daar- om is het redelijk, dat de betrokkenen een bijdrage in de afsluitingskasten geven.

Het overleg, dat reeds over deze kwestie is gevoerd, gaf de minister de hoop, dat er binnenkort Overeenstemming bereikt zal worden.

Teleurstellend is het volgens baron de Vos van Steenwijk, dat de minister het Kreekrakplan (de bouw van een zeehaven in het westen van Brabant) niet als een nationaal plan ziet. In ieder geval moet deze streek spoedig worden geholpen.

Men heeft daar al zo veel te lijden gehad van uitstel op allerlei gebied, omdat men eerst wilde afwachten, hoe de onderhan- delingen met België over het Moerdijk- kanaal zouden aflopen, dat lang uitstel thans beslist voorkomen moet worden.

De minister bleef op het standpunt staan, dat het Kreekrakplan in de eerste plaats streekbelangen behartigt, hetgeen echter allerminst een kleinering van dit project betekent. Het plan heeft dan ook

RAPPORT COMMISSIE VERVANGING ARMENWET

De Commissie Vervanging Armenwet van de Partij is gereed ge~

komen met haar rapport .,Op weg naar een wetsontwerp bijstand levensonderhoud" en heeft dit rapport aan het Hoofdbestuur aan~

-geboden.

In het rapport geeft de commissie haar standpunt weer ten aan~

zien van gedeeltelijke vervanging van de Armenwet van 1912 door een Wet Bijstand Levensonderhoud. De vijf hoofdstukken behande~

len achtereenvolgens:

1. Analyse der ministeriële perspectieven.

2. De overwegeningen, welke de commissie tot het opstellen van haar grondslagen hebben geleid.

3. Sociologische fundering van de overheidsplicht tot bijstand levensonderhoud.

4. Hulp langs de weg van verplichte bijstand, gezien uit het oog~

punt van het belang van degene die hulp behoeft.

5. Grondslagen en enige nadere toelichting daarbij.

Aan het rapport is toegevoegd een minderheidsnota van een der commissieleden, waarin een afwijkende mening wordt verdedigd.

Tevens zijn bij het rapport enige bijlagen opgenomen, waarin o.m.

een uitgebreid overzicht van het Duitse sociale recht wordt gegeven.

Het rapport zal in offsetdruk en voorzien van een omslag tegen een klein bedrag voor belangstellenden verkrijgbaar zijn.

Teneinde de grootte der oplage te bepalen verzoeken wij degenen, die voor het rapport belangstelling hebben, dit voor 1 juni a.s. aan het Algemeen Secretariaat, Koninginnegracht 61 te 's~Gravenhage te berichten.

I

de voortdurende aandacht van het depar- tement. De provincie Noord-Brabant heeft overigens nog geen aanvrage voor subsidie ingediend, antwoordde drs. Kort- hals op een desbetreffende vraag van baron de Vos van Steenwijk.

* * *

D

Delprat, vroeg speciaal 's ministers belangstelling voor het zorgenkind van het Amsterdamse bedrijfsleven, het Am- sterdam-Rijnkanaal. Dit is het drukst bevaren kanaal van Nederland, maar het kan noch door de snel opkomende duw- vaart, noch door de steeds groter wor- dende motorschepen zo worden bevaren als het belang van het Amsterdams be- drijfsleven vereist.

De verbetering van dit kanaal zal grote sommen kosten, maar men moet daarbij niet vergeten, dat het Amsterdamse be- drijfsleven in de laatste jaren zelf grote bedragen heeft besteed aan de verbete- ring der outillage van de haven en daar- mee heeft bereikt, çiat het haven- en han- delsverkeer een zeer uitgesproken groei vertoont. Daarom deed hij een beroep op de minister om te voorkomen, dat hetgeen bereikt is in gevaar wordt gebracht door voor de tweede maal in één eeuw onze achterlandverbindingen · te laten ver- ouderen.

ST AA TSSECRET ARIS STIJKEL . ... memorandum ....

Minister Korthals vestigde er de aan- dacht op, dat de verbetering van het ka- naal rond f 260 miljoen zal kosten. Gezien de vele zeer urgente en uiterst kostbare waterstaatswerken elders in den lande, kan thans nog niet worden voorspeld wanneer de middelen voor een algehele verruiming van het kanaal beschikbaar zullen zijn.

Mr. Delprat juichte het toe, dat de staatssecretaris van verkeer en water- staat, de heer Stijkel, een memorandum heeft opgesteld over de Europese ver- voersintegratie. Er bestaat nu eenmaal een duidelijke tegenstelling tussen de ver- voerspolitiek, die in ons land wordt ver- dedigd en die van de andere EEG-landen.

Wij moeten ons er geen illusie over maken, dat ons standpunt inzake de te volgen verveerspolitiek veel medestan- ders bij onze EEG-partners zal vinden.

Hij vond het juist, dat de staatssecretaris in overleg met de belanghebbenden de Nederlandse positie heeft bepaald.

De heer Sti]kel verklaarde, dat de grondgedachten van het memorandum bij het bedrijfsleven vrij algemene instem- ming heeft gevonden. Hij keerde zich hiermee tegen de mededeling van mr.

Lichtenauwer (CHU) volgens wie de staatssecretaris bij de betrokkenen op verzet en tegenkanting gestoten zou zijn.