Ministerie van Economische zaken
T.a.v. zijne Excellentie de Minister van Economische Zaken Postbus 20101
2500 EC Den Haag
Onderwerp: Werking gas markt Amsterdam, 26 september 2005
Excellentie,
Als voorzitter van de Vrijhandelsorganisatie voor Elektriciteit en Gas ( “VOEG”) wend ik mij tot u met het volgende.
VOEG, de VrijhandelsOrganisatie voor Elektriciteit en Gas, maakt zich grote zorgen om de continuïteit in de gasmarkt. Door de hoge prijzen is de nood voor tal van afnemers erg hoog. Juist op zo’n moment is het extreem belangrijk dat alles op alles wordt gezet om kosten voor leveranciers laag te houden. Tenslotte zijn het immers de verbruikers die deze kosten in hun prijs terugzien. Helaas zien tal van leveranciers zich echter gedwongen om de gasmarkt de rug toe te keren, juist omdat de kosten en de risico’s de pan uit rijzen. Kostenstijgingen die u als minister kunt voorkomen en ook zou moeten voorkomen, in het belang van de verbruikers. Graag brengen wij de onderstaande knelpunten bij u aan de orde met het verzoek al het nodige te doen dat de liberalisering en de werking van de gasmarkt bevorderd en eindafnemers in staat stelt om gebruik te maken van concurrerende aanbiedingen van leveranciers uit de markt.
Capaciteit en flexibiliteit
Het leveren van gas bestaat in grote lijnen uit twee componenten: het volume (de m3) en de levercapaciteit (de m3 op het juiste moment). Vaak gaat alle aandacht naar de kosten van de m3 maar ook de levercapaciteit maakt een belangrijk deel uit van de totale kosten. De meeste afnemers willen immers gas hebben wanneer het bijvoorbeeld koud is en dan moet dat door de leverancier ook kostenefficiënt geleverd kunnen worden. En juist daar wringt momenteel de schoen. In 2005 stelt de landelijke netbeheerder GTS zogenaamde tolerantieservice ter beschikking. Dit is een uiterst belangrijke dienstverlening om een concurrerende markt mogelijk te maken. De dienstverlening is zelfs zo belangrijk dat de toezichthouder NMa voornemens is om GTS te dwingen nog meer van dit soort flexibiliteitdiensten aan te bieden.
Helaas voor leveranciers en verbruikers resulteert de voorgenomen verbetering op dit moment in een totale onzekerheid voor leveranciers of er voor 2006 wel überhaupt flexibiliteitdiensten worden aangeboden. Deze onzekerheid brengt voor leveranciers zulke hoge risico’s mee dat de concurrentie in feite tot stilstand is gekomen. Juist op
momenten dat de verbruikers het water tot aan de lippen staat zou concurrentie versterkt moeten worden in plaats van volledig geblokkeerd.
Als minister kunt u de huidige patstelling doorbreken door te verordonneren dat GTS voor 2006 minimaal die flexibiliteitdiensten aanbiedt die ook in 2005 worden aangeboden. Alleen zo kan de markt zijn werk blijven doen. Mocht NMa dan slagen in de opzet GTS zelfs meer diensten aan te laten bieden, dan is dat een geweldige opsteker. Zonder spoedige actie uwerzijds dreigt de verbetering echter een dooddoener te worden. Er zullen dan immers nauwelijks nog leveranciers in de markt actief zijn die van de verbetering kunnen profiteren. Daarmee vissen uiteraard ook de verbruikers achter het net.
Verbruiksinformatie in relatie tot balanceringsregime
Vooral de concurrentie op de kleinverbruikers gasmarkt is beperkt. Nieuwe toetreders op de gasmarkt evenals bestaande leveranciers, die zich richten op gaslevering aan consumenten en de typische MKB-bedrijven, worden geconfronteerd met grote operationele risico’s. Deze risico’s zijn o.a. het gevolg van het ontbreken van essentiële verbruikersinformatie en een late toewijzing van de betreffende verbruiken aan de leverancier.
Leveranciers moeten volgens het balanceringsregime van de landelijke netwerkbeheerder op uurbasis in- en verkoophoeveelheden in balans hebben. De leverancier hoort echter pas na afloop van de maand wat de werkelijke afname is geweest. Hierdoor worden deze leveranciers geconfronteerd met een groot risico.
Immers, het niet in balans hebben van inkoop en verkoop wordt bestraft met een hoge boete van de netwerkbeheerder.
Deze situatie kan worden voorkomen door leveranciers inzicht te geven in hun actuele inkoop en verkooppositie. Hiermee zou een aanzienlijke drempel voor toetreders op deze markt worden weggenomen. Leden van VOEG hebben aangegeven zich mogelijk terug te trekken uit de markt of de stap in de richting van de gasmarkt niet te maken. Om deze situatie te voorkomen verzoek ik u dringend om de netbeheerders te dwingen meetgegevens en gealloceerde volumes zo spoedig mogelijk nadat levering heeft plaatsgevonden aan de leveranciers ter beschikking te stellen.
Garantstellingen Gasunie Trade & Supply
Gasunie Trade & Supply eist sinds kort van haar afnemers in zoverre het leveranciers aan kleinverbruikers betreft financiële zekerheidstellingen. Deze in de vorm van vooruitbetaling of als bancaire garantie ter hoogte van drie maanden voortschrijdende omzet. Voor alle duidelijkheid in december moeten leveranciers dus zekerstellingen verstrekken over de te verwachten omzet in de maanden januari, februari en maart.
Deze maanden kennen een extreem hoge gasafzet waardoor de eisen aan financiële zekerstellingen in december ook extreem hoog zijn. Voor veel bedrijven is
vooruitbetaling nagenoeg identiek aan een bankgarantie, omdat banken voor het verstrekken van de bankgarantie grotendeels cash-depots verlangen.
De kredietwaardigheid van leveranciers wordt door de Gasunie beoordeeld met haar eigen financiële criteria. Nieuwe en/of kleinere bedrijven komen vrijwel automatisch in de kredietwaardigheid 0 schaal, tenzij een bedrijf vaste activa heeft zoals netten of productie-eenheden. Het primaire probleem van de bankgaranties is dus ook niet de hoogte van de kosten van een bankgarantie (deze zouden eventueel nog in de eindverbruikers prijzen kunnen worden verwerkt), maar het ve rkrijgen van de garantie zelf. Als dit al lukt dan nog wordt de balans van de betreffende leveranciers dusdanig aangetast dat de solvabiliteit onder druk komt te staan.
De door de Gasunie gevraagde zekerheden hebben zo tot gevolg dat het voor nieuwe en kleinere leveranciers praktisch niet mogelijk is om gas te leveren aan kleinverbruikers. Met de verhoging van de gasprijzen (koppeling olie) worden de garantstellingen navenant hoger. Dit vergroot de problemen voor de toekomst des te meer. Mede vanwege de problemen met flexibiliteitproducten en verbruiksgegevens zoals eveneens in deze brief aangekaart, is het eveneens zo goed als onmogelijk om alternatieven voor levering door Gasunie Trade & Supply te vinden. Dit alles lijkt ons niet de bedoeling van een geliberaliseerde markt.
Een sterke sturing vanuit het Ministerie van Economische zaken is nu meer dan ooit gewenst. Ik ben ervan overtuigd dat met behulp van ministeriele regelingen deze zaken te regelen moeten zijn. Naast de tijdige beschikbaarheid van de actuele in- en verkooppositie moeten andere punten worden geregeld. De beschikbaarheid van diensten voor flexibiliteit, import en conversie zijn van groot belang. Sturing op de genoemde punten helpt de markt vooruit en de consument aan een betere prijs.
VOEG zou het voorgaande gaarne met u bespreken en u informeren over het perspectief van de nieuwe toetreders.
Hoogachtend,
Eric van Teeffelen Voorzitter
Keizersgracht 62 - 64 1015 CS Amsterdam Tel: 020 - 5206853 Fax: 084 8347631
