Vraag nr. 172 van 15 april 2005
van mevrouw HILDE EECKHOUT
Volwassenenonderwijs – Beleidsdoelstellingen en middelen
Enerzijds lanceert de minister als Vlaams minister van Onderwijs de campagne "Word wat je wil". De minister spaart hiervoor geld noch moeite : gloed- nieuwe website www.wordwatjewil.be, folders, reclamespotjes … Dit alles om Vlaanderen een stapje dichter bij de doelstelling van het levens- lang leren te brengen. Vandaag volgt ruim 10 % van de volwassenen een of andere vorming, ter- wijl de Lissabon-doelstelling streeft naar 12 %. De minister besteedde in de Beleidsnota Onderwijs 2004-2005 uitvoerig aandacht aan het volwasse- nenonderwijs.
Anderzijds is het geld van de onderwijsbegroting onvoldoende voor de vele plannen van de minister.
Bijgevolg moeten er keuzes gemaakt worden. De minister opteert voor besparingen in onder andere het volwassenenonderwijs. Hij bevriest het aan- tal lesuren voor het volwassenenonderwijs. Wat, gezien het stijgende aantal cursisten, zal leiden tot grotere klassen, minder aanbod, hogere werkbelas- ting en lagere kwaliteit van onderwijs.
Bestaan er geen tegenstrijdigheden in wat de minis- ter doet inzake volwassenenonderwijs tussen ener- zijds de promotiecampagne "Word wat je wil", de Beleidsnota Onderwijs 2004-2009, en anderzijds de vooropgestelde besparingen ?
De minister maakt volwassenen warm voor het volgen van een opleiding, terwijl hij op hetzelfde moment besparingen voorstelt voor het volwasse- nenonderwijs.
Antwoord
De Vlaamse Gemeenschap heeft inzake de partici- patie aan onderwijs, opleiding en vorming voor vol- wassenen nog steeds niet de normen van het pact van Vilvoorde of de doelstellingen van Lissabon gehaald. Daarenboven is er een Matteüseffect.
Het zijn vooral hoogopgeleiden die bijkomende opleiding volgen, kortgeschoolden participeren veel minder. Daarom zullen we de komende jaren inspanningen moeten leveren om de participa-
tie aan het levenslang leren te verhogen. Tegelijk moeten we hierin corrigerend zijn, met bijkomende inspanningen naar kortgeschoolden.
De afgelopen jaren hebben de diverse officiële en de gesubsidieerde opleidingsverstrekkers, onder stimulans van hun respectievelijke beleidsverant- woordelijken met succes substantiële inspanningen gedaan om de participatiecijfers te verhogen. Zo is in het volwassenenonderwijs het aantal lesuren- cursist op vier jaar gestegen van 37.486.498 naar 44.616.234, dat is een stijging met 19%. In die peri- ode is het aantal leraarsuren eveneens gestegen van 3.056.439 naar 3.667.745, of met 20%. Deze stijging is verheugend, maar tegelijk was en is het budgettair onmogelijk om zonder meer in die mate het aantal leraarsuren en dus de uitgaven te laten stijgen. De vraag stelt zich immers of het nood- zakelijk is dat de leraarsuren lineair meegroeien met het aantal lesurencursist. Bovendien wordt een belangrijk aantal lesurencursist gefinancierd op basis van een historisch forfait, en bijgevolg met een gunstige omkadering. Een tijdelijke blok- kering van de groei, in afwachting van een nieuw decreet voor het volwassenenonderwijs, is derhalve onderwijseconomisch verantwoord en budgettair noodzakelijk. Ik ben ervan overtuigd - en de cij- fers tonen dit aan - dat de sector van het volwasse- nenonderwijs voorlopig de groei met de bestaande middelen kan opvangen. Het nieuw decreet voor het volwassenenonderwijs, met onder meer een nieuwe financiële stimulans, wordt verwacht tegen uiterlijk 1 januari 2007. Op dat ogenblik moet een gerichte groei effectief en efficiënt kunnen opge- vangen worden. Met het nieuwe decreet streven we naar een volwassenenonderwijs dat perfor- mant op de opleidingsmarkt staat. Want laat ons niet vergeten dat er nog andere gesubsidieerde opleidingsverstrekkers zijn: VDAB, de syntra, het sociaal-cultureel volwassenenwerk. Via opleidings- cheques mobiliseren we als overheid ook een deel van de private opleidingsmarkt.
Onderzoek wijst trouwens uit dat de aanwezigheid van een opleidingsaanbod niet voldoende is om mensen aan het leren te krijgen. Er bestaan tal van drempels die verhinderen dat volwassenen parti- ciperen aan een of andere vorm van leeractiviteit, extrinsieke en ook intrinsieke drempels. Extrinsieke drempels zijn bijvoorbeeld gebrek aan tijd, gebrek aan mobiliteit, een te hoge kostprijs, maar ook gebrek aan informatie over het opleidingsaanbod, ... Intrinsieke drempels hebben te maken met weer-
stand ten aanzien van leren, door slechte schooler- varingen, gebrek aan zelfvertrouwen, het nut van opleiding niet inzien, ... Het is precies op een aan- tal van deze drempels dat de sensibiliseringscam- pagne 'Word wat je wiP zich richt. Daarom werd beslist de campagne, die reeds een tweetal jaren bestaat, verder te zetten en te verbeteren.-Naast een brede algemene campagne, zijn er doelgerichte acties naar groepen voor wie leren minder evident is. De brede campagne dient trouwens niet alleen om leren positief onder de aandacht te brengen.
Zij wordt ingezet om de website 'WordwatjewiP te lanceren, waarop een vormingsdatabank terug te vinden is. Deze databank is een gezamenlijk ini- tiatief van onderwijs, VDAB, VIZO/de syntra en sociaal-cultureel volwassenenwerk, en moet het geheel van het aanbod toegankelijker maken voor het publiek. In een dichtbevolkt, maar tegelijk ondoorzichtig opleidingslandschap is dit geen luxe.
Ik besef dat we via het internet niet iedereen berei- ken, en dat kortgeschoolden en kansengroepen hier opnieuw uit de boot dreigen te vallen, maar de 'Word watje wil'campagne richt zich ook op inter- mediairen, die precies ten aanzien van deze groe- pen, een bemiddelende rol hebben te vervullen. Ik geef u nog mee dat in september een tweede golf van de brede campagne volgt. Deze gaat gepaard met een tweede release van de vormingsdatabank.
Dan zouden onvolkomenheden die er momenteel nog inzitten, verholpen moeten zijn. Tegelijk wordt in september een stagedatabank gelanceerd, een platform waar aanvragers en aanbieders van stages elkaar kunnen ontmoeten. Zowel de vormings- als stagedatabank zijn instrumenten in het verhogen van de participatie aan het levenslang leren. Om hen onder de brede aandacht te brengen is er nood aan publiciteit.
