RAPPORT
PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK R.K. BASISSCHOOL 'T KENDELKE
School : R.K. basisschool 't Kendelke
Plaats : Siebengewald
BRIN-nummer : 08RA
Onderzoeksnummer : 50113
Datum schoolbezoek : 4 november 2004 Datum vaststelling : 25 maart 2005
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 3
INHOUDSOPGAVE
1 INLEIDING ... 5
2 KWALITEITSPROFIEL... 7
3 BESCHOUWING ... 11
4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT... 15
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 5
1 INLEIDING
Op 4 november 2004 bezocht de Inspectie van het Onderwijs R.K. basisschool 't Kendelke in het kader van een pilot periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO).
Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de kernindicatoren van een aantal kwaliteitsaspecten, op grond van het door de inspectie gehanteerde concept van het nieuwe waarderingskader.
Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om kernindicatoren die betrekking hebben op kwaliteitszorg,
leerstofaanbod, onderwijstijd, onderwijsleerproces (pedagogisch handelen, didactisch handelen, afstemming, actieve rol leerlingen), sfeer, leerlingenzorg en opbrengsten.
Op grond van het kwaliteitsoordeel dat bij een vorig inspectiebezoek is gegeven of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd, kan de inspectie besluiten om bij bepaalde kwaliteitsaspecten niet alleen de kwaliteit van de kernindicatoren te onderzoeken maar alle indicatoren die betrekking hebben op dat kwaliteitsaspect. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest.
Indien de school over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende valide en betrouwbare gegevens heeft verzameld in het kader van zelfevaluatie kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast.
Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan hiervoor relevante documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben.
De opzet van het onderzoek
Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten.
1. Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn.
2. Analyse van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd.
3. Schoolbezoek waarbij in ongeveer de helft van de groepen van de school de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde.
4. Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de kernindicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de interne begeleider(s).
5. Op uw school is een gesprek gevoerd met leerlingen.
6. Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de
kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met directie en team. Daarbij was een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag aanwezig.
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 6 De inhoud van het rapport.
Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel van de school op (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school.
In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien
noodzakelijk, aanwijzingen vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet.
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 7
2 KWALITEITSPROFIEL
Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan kernindicatoren die betrekking hebben op de belangrijke kenmerken van goed onderwijs.
In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs:
1. draagt niet of nauwelijks bij;
2. draagt onvoldoende bij;
3. draagt voldoende bij;
4. draagt in hoge mate bij;
5. niet te beoordelen.
Kwaliteitsaspect: Kwaliteitszorg
1 2 3 4
1.3 De school evalueert systematisch de kwaliteit van leren,
onderwijzen en begeleiden. l
1.5 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. l 1.7 De school borgt de kwaliteit van het toetssysteem. l
Kwaliteitsaspect: Leerstofaanbod
1 2 3 4
3.1 Het feitelijke leerstofaanbod is dekkend voor de kerndoelen. l 3.4 Het leerstofaanbod wordt aangeboden tot en met het niveau
van groep 8. l
3.6 Het leerstofaanbod maakt afstemming mogelijk op de
onderwijsbehoeften van individuele leerlingen. l
3.8 De school heeft een leerstofaanbod bij Nederlandse taal dat
past bij de onderwijsbehoeften van taalzwakke leerlingen. l
Kwaliteitsaspect: Tijd
1 2 3 4
4.1 De geplande onderwijstijd voldoet aan de wettelijke
vereisten. l
4.5 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande
onderwijstijd. l
4.6 De school varieert de hoeveelheid tijd voor leren en onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde,
afhankelijk van de onderwijsbehoeften van leerlingen. l
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 8 Kwaliteitsaspect: Pedagogisch handelen
1 2 3 4
5.2 De leraren gaan op een respectvolle wijze met de leerlingen
om. l
Kwaliteitsaspect: Didactisch handelen
1 2 3 4
6.1 De leraren realiseren een productieve werksfeer. l
6.3 De leraren geven een duidelijke uitleg. l
Kwaliteitsaspect: Afstemming
1 2 3 4
7.1 De leraren bepalen systematisch de vorderingen van hun
leerlingen. l
7.3 De leraren stemmen de instructie af op de verschillen in
ontwikkeling tussen de leerlingen. l
7.4 De leraren stemmen de verwerking af op de verschillen in
ontwikkeling tussen de leerlingen. l
Kwaliteitsaspect: Actieve en zelfstandige rol leerlingen
1 2 3 4
8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de lessen. l 8.4 De leerlingen leren verschillende leerstrategieën te gebruiken. l
Kwaliteitsaspect: Sfeer op school
1 2 3 4
9.3 De ouders tonen zich betrokken bij de school. l 9.5 De leerlingen en het personeel voelen zich veilig op school. l
Kwaliteitsaspect: Begeleiding
1 2 3 4
10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en
de ontwikkeling van de leerlingen. l
Kwaliteitsaspect: Zorg
1 2 3 4
11.2 De school analyseert de aard van de zorg die de zorgleerlingen nodig hebben, op basis van de verzamelde
gegevens. l
11.3 De school voert de zorg planmatig uit. l
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 9 Kwaliteitsaspect: Opbrengsten
1 2 3 4 5
12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
l
12.2 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.
l
12.4 De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op een
niveau dat mag worden verwacht. l
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 11
3 BESCHOUWING
Inleiding:
In dit hoofdstuk wordt een beschouwing gegeven over de kwaliteit van het onderwijs op de school. Hierbij zal niet worden ingegaan op alle indicatoren die de inspectie in het kader van het schoolbezoek heeft beoordeeld. Veel oordelen duiden erop dat de school minsten beantwoordt aan de norm en spreken voor zichzelf en menig oordeel is tijdens de teambespreking reeds aan de orde gekomen. De inspectie typeert de school, geeft aan welke ontwikkelingen de school doormaakt, legt zomogelijk verbanden tussen kernindicatoren en geeft de relatie aan met de uitgangspositie van de school.
In de eerste plaats gaat de inspectie in op de toename van gunstige
voorwaarden om het onderwijs verder te versterken en op de tweede plaats is er met name aandacht voor de mogelijkheden om de eindopbrengsten van de school op een hoger niveau te brengen.
Voorwaarden voor goed onderwijs:
Mede door recente verbeteringen in de werkomgeving, de cultuur en de overlegstructuur kan het onderwijs op basisschool 't Kendelke zich onder gunstige omstandigheden verder ontwikkelen. Zo is het schoolgebouw onlangs gerenoveerd en uitgebreid en maakt nu ook de bibliotheek en de
peuterspeelzaal deel uit van het totale gebouw.
Het management van de school is in handen van een directeur voor twee scholen, een locatieleider en twee bouwcoördinatoren. Door het inzetten van coördinatoren en het werken met bouwvergaderingen is de betrokkenheid van de leraren bij het gezamenlijk beleid van de school toegenomen. De
locatieleider en de bouwcoördinatoren volgen momenteel een managementopleiding.
Uit enquêtegegevens en uit gesprekken die de inspectie voerde blijkt dat de leraren met plezier op de school werken en dat de leerlingen over het algemeen graag naar school gaan. De positieve houding van de leerlingen wordt mede bevorderd doordat de school werkt met een leerlingenraad en de leerlingen daadwerkelijk een woordje meespreken bij het verloop van de goede gang van zaken. De cultuur op de school wordt ook bevorderd door het feit dat het onderwijs in toenemende mate professioneel wordt georganiseerd. Dit blijkt onder meer uit het feit dat het team een start heeft gemaakt met het werken met persoonlijke ontwikkelplannen en dat er een aanzet is gegeven tot het invoeren van een vorm van collegiale consultatie.
Tijdens het vorige inspectie bezoek (Jo van 16 september 2003) bleek nog dat de school onvoldoende planmatig werkte aan het versterken van de kwaliteit van het onderwijs. Nu blijkt dat de school het planmatig werken heeft verbeterd waardoor er in toenemende mate sprake is van een cyclisch
kwaliteitszorgsysteem. De school heeft in het nieuwe (weliswaar te laat gereed gekomen) schoolplan bepaalde plannen voor de korte termijn concreter
uitgewerkt dan tot nu toe gebruikelijk was. De schoolleiding beseft dat het van belang om in deze plannen nog specifieker en te verwoorden in termen van waarneembare resultaten bij leerlingen en leraren.
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 12 Het valt aan te bevelen om de visie op het goede onderwijs dat de school nastreeft, nadrukkelijker te vertalen naar de consequenties voor de dagelijkse praktijk, zodat in het meerjarenbeleidplan heldere tussendoelen kunnen worden opgenomen.
De meer planmatige aanpak komt ook tot uitdrukking in de opzet van de nieuwe handelingsplannen voor leerlingen die meer aandacht nodig hebben en de organisatie van de persoonlijke ontwikkelplannen van de leraren. Het feit dat de school nu aan het einde van het huidige schooljaar een beleidsdag heeft opgenomen waarin het gezamenlijke team de balans zal opmaken met
betrekking tot de effecten van schoolontwikkelingen, draagt ook bij tot een meer cyclisch kwaliteitszorgsysteem. Verder heeft de schoolleiding het voornemen om de verworvenheden van het afgelopen schooljaar op te nemen in een jaarverslag. Dit jaarverslag kan dienen als opmaat voor de
schoolverbeteringen van het volgende schooljaar en met het jaarverslag kan de school tevens verantwoording afleggen over het gevoerde beleid.
De school beschikt over een leerstofaanbod dat voldoet aan de kerndoelen. De constructief samenwerkende leraren van de onderbouw hebben het aanbod voor de jonge kinderen op een hoger niveau gebracht door de introductie van een intensief project dat in samenwerking met de peuterspeelzaal wordt uitgevoerd. Wel heeft de inspectie met de leraren de wens besproken om specifieke tussendoelen voor beginnende geletterdheid en beginnend
gecijferdheid als uitgangspunt te nemen voor de zinvolle activiteiten waarmee de leraren samen met de leerlingen de thema's vullen. Deze benadering maakt het beter mogelijk om gericht vast te stellen of de doelen worden gehaald, zodat de leraren tijd kunnen vrijmaken voor leerlingen die extra aandacht nodig hebben.
Opmerkelijk is de cursus Duits die de school na schooltijd aanbiedt aan een flinke groep leerlingen die hier interesse voor heeft.
De opbrengsten van de school:
De tussenopbrengsten van de school beoordeelt de inspectie als voldoende. Zo zijn er voor rekenen en wiskunde in groep 4 relatief weinig leerlingen die achterstand hebben opgelopen, maar er zijn ook enkele vakgebieden waarbij meer leerlingen extra aandacht nodig hebben.
De intern begeleiders bespreken minimaal driemaal per schooljaar de leerlingen met de leraar. De intern begeleider en de leraar bereiden zich voor op deze bijeenkomst en van deze gesprekken wordt verslag gemaakt. Het verdient aanbeveling om tijdens deze gesprekken ook de algemene positie van de groep te bespreken en om vervolgens actie te ondernemen om bijvoorbeeld het technisch leesniveau of het niveau van zelfstandig werken van de groep verder te verbeteren. Om deze gesprekken ook op groepsniveau goed te kunnen voeren is het raadzaam dat de intern begeleider voortaan trendanalyse en dwarsdoorsneden van groepsresultaten samenstelt. Op dit moment is de wijze waarop de school de resultaten van de individuele leerling analyseert op niveau. De analyse van de aard van de zorg die groepen leerlingen nodig hebben is nog niet voldoende. Dit komt bij indicator11.2 tot uiting.
Voor het bepalen van de eindopbrengsten maakt de school gebruik van de Basis Niveau Test en van de Cito-eindtoets. De BNT-test maakt een
vergelijking mogelijk tussen de intelligentie en bepaalde schoolvorderingen van de leerling. De uitslag van deze test laat zien dat, gemiddeld genomen, de schoolvorderingen goed overeenkomen met de intelligentie.
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 13 De landelijk genormeerde Cito-eindtoets laat echter een minder positief beeld zien. Met uitzondering van 2003, toen de school net onder het gemiddelde scoorde, liggen de prestaties van de school in de afgelopen jaren significant lager dan de scores van scholen met leerlingen met een vergelijkbare sociale achtergrond. Pas wanneer de score in drie opeenvolgende jaren significant te laag is, beoordeelt de inspectie de eindopbrengsten als onvoldoende. Toch vraagt de inspectie, evenals tijdens het bezoek in 2003, speciale aandacht voor mogelijkheden om de eindresultaten op een hoger niveau te brengen. In dit kader heeft de inspectie een aantal zaken met de schoolleiding en met de leraren besproken.
De leraren laten op veel onderdelen van het didactisch proces goede vaardigheden zien. Dit geldt niet alleen voor het traditionele vakmanschap, maar ook voor de vaardigheden die nodig zijn bij het nastreven van het onderwijsconcept waarbij het vergroten van het zelfstandig en
zelfverantwoordelijk werk van de leerling een rol speelt. Mede door deze aanpak heeft de inspectie kunnen vaststellen dat de leerlingen actief bezig zijn en een hoge mate van betrokkenheid bij het leerproces tonen. De school kan echter winst boeken door het onderwijs nog beter af te stemmen op de leerling. Dit kan onder andere door het zelfstandig werkprogramma verder uit te breiden en door in dat programma een hoogwaardig aanbod op te nemen voor leerlingen die meer aankunnen. Hiertoe kunnen ook de nieuwe computers die de school binnenkort kan plaatsen een rol spelen. Door het organiseren van meer uitdagende en hoogwaardige zelfstandig werkprogramma krijgt de leraar meer mogelijkheden om verlengde instructie en vóór instructie te verschaffen aan leerlingen die daar behoefte aan hebben. Hierdoor moet het mogelijk zijn om voor de cruciale vakgebieden aan meer leerlingen de basisstof tot en met het niveau van groep 8 aan te bieden. De school werkt nu in de bovenbouw met niveaugroepen voor verschillende vakgebieden zodat veel leerlingen niet alle basisstof krijgen aangeboden, hetgeen zichtbaar wordt bij de resultaten van de Cito-eindtoets.
Het is bij dit alles van belang dat de leraren de verwachting koesteren dat het verzorgen van extra uitleg er toe leidt dat ook minder makkelijk lerende
leerlingen tot goede prestaties kunnen komen en dat uitdagend onderwijs voor leerlingen die meer aankunnen ook tot een hoger eindniveau leidt.
Het team heeft er terecht voor gekozen om veel energie te steken in het welbevinden van de leerling. Zo voert de leraar gesprekken met leerlingen om het zelfvertrouwen te versterken. Het valt te overwegen om tijdens deze gesprekken met name ook procesgerichte feedback aan de leerlingen te verschaffen. Hiermee wordt het aanpakgedrag van leerlingen versterkt, hetgeen kan leiden tot meer zelfvertrouwen en betere onderwijsresultaten. De meeste leraren verzorgen doorgaans een goede uitleg. Deze indicator scoort toch onvoldoende omdat de inspectie ook meerdere lessituaties heeft waargenomen waarbij de instructie minder adequaat was.
Het is raadzaam om de betrokkenheid van het team bij de eindopbrengsten te versterken door bijvoorbeeld de resultaten van de eindtoets elk jaar in een teamvergadering te bespreken. Zo kunnen de teamleden zelf met voorstellen komen om bijvoorbeeld de studievaardigheden van de leerlingen op een hoger niveau te brengen.
Bij het proces om te komen tot hogere eindopbrengsten maakt de school gebruik van adequate methoden die aansluiten bij de hedendaagse pedagogische en didactische opvatting.
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 14 In dit kader is het, zoals eerder gezegd, wel van belang dat het beredeneerd aanbod in de kleutergroepen verder verbetert en een kritische beschouwing van de organisatie van het voortgezet technisch lezen lijkt ook op zijn plaats.
Gunstig bij het verbeteren van de eindopbrengsten is het feit dat de school inmiddels gebruik maakt van concrete handelingsplannen en dat de intern begeleiders de leraren in toenemende mate willen en kunnen ondersteunen bij het beter omgaan met verschillen.
PKO rapport R.K. basisschool 't Kendelke, 4 november 2004 15
4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT
Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit betrof in ieder geval het voldoen van de geplande onderwijstijd aan de wettelijke voorschriften en het kunnen
beschikken over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan.
Op basis van dit PKO is er geen sprake van een aanwijzing met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet.
De bevindingen in dit PKO leiden tot de volgende conclusie over het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement):
De school wordt opgenomen in de reguliere planning van de inspectie.
