RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL ST. ANTONIUS

(1)

RAPPORT

PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL ST. ANTONIUS

School : Basisschool St. Antonius

Plaats : Maashees

BRIN-nummer : 06XM

Onderzoeksnummer : 73541

Datum schoolbezoek : 6 en 7 april 2006 Datum vaststelling : 16 augustus 2006

(2)

(3)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool St. Antonius - 6-4-2006 3

INHOUDSOPGAVE

1 INLEIDING ... 5

2 KWALITEITSPROFIEL... 7

3 BESCHOUWING ... 11

4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT... 15

(4)

(5)

1 INLEIDING

Het periodiek kwaliteitsonderzoek

Op 6 en 7 april 2006 bezocht de Inspectie van het Onderwijs Basisschool St.

Antonius in het kader van een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de kernindicatoren van een aantal kwaliteitsaspecten, op grond van het door de inspectie gehanteerde

toezichtkader primair onderwijs 2005.

Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om kernindicatoren die betrekking hebben op het aanbod, de

onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen.

In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de inspectie:

www.onderwijsinspectie.nl.

Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alleen de kernindicatoren te onderzoeken maar meer indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest.

Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast.

Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben. Het betrof onder meer de volgende documenten: "Zorgplan";"Concept

communicatieplan";"Schoolgezondheidsmeter".

De opzet van het onderzoek

Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten.

• Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn.

• Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Ook de vragenlijst periodiek kwaliteitsonderzoek is bij de analyse betrokken.

(6)

• Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Alle groepen werden bezocht.

• Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de kernindicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleider.

• Op uw school zijn verder vragenlijsten ingevuld door leerlingen, leraren en ouders.

• Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de

kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met directie en team. Daarbij was een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag aanwezig.

De inhoud van het rapport

Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van

toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken.

In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet.

(7)

2 KWALITEITSPROFIEL

Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan kernindicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs.

In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs:

1. draagt niet of nauwelijks bij;

2. draagt onvoldoende bij;

3. draagt voldoende bij;

4. draagt in hoge mate bij;

5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van

leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft.

Het kwaliteitsprofiel van Basisschool St. Antonius Kwaliteitszorg

1 2 3 4

1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in

onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. l

1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van

haar opbrengsten. l

1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. l 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. l 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. l 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over

de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. l

1.7 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en

personeel. l

Leerstofaanbod

1 2 3 4

3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor

rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. l 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en

wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en

met het niveau van leerjaar 8. l

3.5 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar

aan. l

3.6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van

individuele leerlingen. l

3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand.

l

(8)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool St. Antonius - 6-4-2006 8 Tijd

1 2 3 4

4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande

onderwijstijd. l

4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en

onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op

de onderwijsbehoeften van leerlingen. l

Pedagogisch handelen

1 2 3 4

5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle

manier met elkaar omgaan. l

Didactisch handelen

1 2 3 4

6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. l

6.3 De leraren leggen duidelijk uit. l

6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor

denken en leren. l

Afstemming

1 2 3 4

7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen

systematisch. l

7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de

verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. l

Actieve en zelfstandige rol leerlingen

1 2 3 4

8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de

onderwijsactiviteiten. l

8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun

ontwikkelingsniveau. l

Sfeer op school

1 2 3 4

9.3 De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door

de activiteiten die de school daartoe onderneemt. l

9.5 De leerlingen en het personeel voelen zich aantoonbaar veilig

op school. l

Begeleiding

1 2 3 4

10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en

de ontwikkeling van de leerlingen. l

Zorg

1 2 3 4

11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens,

bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. l

11.3 De school voert de zorg planmatig uit. l

11.4 De school gaat de effecten van de zorg na. l

(9)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool St. Antonius - 6-4-2006 9 Resultaten

1 2 3 4 5

12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.

l

12.2 De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op

een niveau dat mag worden verwacht. l

Ontwikkeling van leerlingen

1 2 3 4 5

13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.

l

13.2 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. l

13.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de

verwachte periode van 8 jaar. l

(10)

(11)

3 BESCHOUWING

Context

Basisschool St. Antonius is een relatief kleine dorpsschool met vier gecombineerde groepen. De school telt enkele leerlingen van allochtone afkomst. De schoolleider werkt parttime en is sinds 2004 op de school werkzaam.

De school beschikt onder meer over een computerruimte en een

handenarbeidlokaal. Het speellokaal wordt vooral benut als extra werkruimte voor de kleuters.

Beschouwing Kwaliteitszorg

Tijdens het jaarlijks onderzoek in 2003 stelde de inspectie vast dat de school gericht werkte aan de verbeteringen van de kwaliteit van haar onderwijs.

Gedurende het jaarlijks onderzoek in 2004 heeft de inspectie de kwaliteitszorg niet beoordeeld omdat de schoolleider toen pas korte tijd in dienst was. Nu stelt de inspectie vast dat het systeem van kwaliteitszorg in algemene zin voldoet aan de norm.

Een van de eerste activiteiten van de nieuwe directeur was het samenstellen van een geactualiseerd schoolplan waarin onder meer een

meerjarenbeleidsplanning werd opgenomen.

Het team analyseert de onderwijsbehoeften van de leerlingen en verzamelt ook andere relevante informatie op grond waarvan een keuze voor

verbeteronderwerpen wordt gemaakt. Zo heeft de school onlangs een enquête onder de ouders uitgevoerd, gebruikt het team een kijkwijzer om bepaalde didactische kwaliteiten in kaart te brengen en hebben de leraren zich uitgesproken over hun werkbeleving.

Het team werkt momenteel op een planmatige manier aan het aanpassen van het onderwijs aan de hedendaagse didactische opvattingen en het verhogen van de effectiviteit van het onderwijs. Deze plannen voor de korte termijn werkt de school uit in concrete doelen. De beschrijving van de wijze waarop de plannen worden geëvalueerd ontbreekt nog. Verder is het verbeterplan, dat zich richt op het versterken van het technisch leesonderwijs, op dit moment nog niet specifiek uitgewerkt. Ook het borgen van verworvenheden verdient meer aandacht. Zo is er op de school geen jaarverslag beschikbaar en ontbreken enkele samenhangende beleidsdocumenten ten aanzien van onderwijsontwikkelingen. Daarmee is ook de rapportage aan belanghebbende over de gerealiseerde onderwijskwaliteit onvoldoende, temeer er ook in de schoolgids slechts zeer beperkt melding wordt gemaakt van behaalde onderwijsresultaten en de uitstroom van leerlingen na groep 8.

(12)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool St. Antonius - 6-4-2006 12 Het schoolklimaat

Uit het aan het einde van 2005 uitgevoerd onderzoek naar de

arbeidsomstandigheden op de school, bleek dat de leraren zich op school prettig voelen en tevreden zijn met de werkinhoud. Tevens bleek dat het team behoefte had aan een open schoolcultuur en een meer sturende wijze van leidinggeven. Deze verbeterpunten zijn in het team ter sprake gekomen en inmiddels geven de leraren en de directeur aan dat er vorderingen worden gemaakt.

Uit de door de inspectie gevoerde gesprekken en uit de enquête onder de leraren blijkt de betrokkenheid van de leraren bij de school en blijkt tevens dat de leraren plezier beleven in hun werk en zich op school veilig voelen. Om de cultuur van samenwerken verder te verbeteren heeft school recent een plan opgesteld om de interne en externe communicatie te versterken.

Ook de leerlingen voelen zich veilig in en om de school. De leerlingen verklaren dat zij graag naar school gaan. Zij geven aan dat St. Antonius een fijne school is waar weinig ruzie voor komt en waar pesten slechts in zeer beperkte mate aan de orde is. De gangbare gedragsregels zijn bij de leerlingen bekend. De school volgt de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen, maar zet niet structureel een methode in om het gedrag en de gevoelens van leerlingen positief te beïnvloeden. Wel maakt het team op incidentele wijze gebruik van projecten waarbij wordt geïnvesteerd in de sociaal-emotionele ontwikkeling van de leerlingen. Onder meer tijdens de behandeling van het dagelijks nieuws besteedt het team aandacht aan het voorbereiden van de leerlingen op de multiculturele samenleving. Dit is met name van belang omdat de

Antoniusschool een bijna volledig "witte" school is.

Uit de door de school uitgevoerde enquête en de vragenlijsten van de inspectie blijkt dat de ouders in het algemeen tevreden zijn over de school. Zo vinden zij dat de leerlingen respectvol met elkaar omgaan en dat de leerlingen zich thuis voelen op de school.

De leerlingenzorg en didactisch proces

De school beschikt over een samenhangend systeem om de ontwikkeling van de leerlingen te volgen. Zo ontvangt de school sinds enige tijd relevante informatie over de kinderen die instromen via de peuterspeelzaal en in de kleutergroepen stelt de school aan de hand van een vragenlijst vast of een leerling mogelijk dyslectisch is. Onder meer aan de hand van de zogenaamde herfstsignalering in groep 3 beziet de leraar of de leerlingen zich naar wens ontwikkelen. Voor alle leerlingen volgt de school de sociaal-emotionele

ontwikkeling, maar de school werkt op dit terrein niet op structurele basis met een methode.

De intern begeleider voert regelmatig goed voorbereide gesprekken met de leraar. Naast leerlingbesprekingen zijn er ook groepsbesprekingen waarbij zaken als het niveau van het zelfstandig werken en het technisch lezen centraal staan. Trendanalyses en dwarsdoorsneden van leerlingenprestaties zouden een impuls kunnen betekenen voor de kwaliteit van deze besprekingen.

Door de wijze waarop de school het signaleren van leerlingen die risico op achterstand lopen nu organiseert, is de kans eigenlijk uitgesloten dat leerlingen die dat nodig hebben extra hulp mislopen. Bij het nader beschouwen van enkele dossiers van bepaalde leerlingen stelt de inspectie vast dat in het verleden wel aan enkele leerlingen noodzakelijke planmatige hulp is onthouden.

(13)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool St. Antonius - 6-4-2006 13 Voor wat betreft de structuur van de leerlingenzorg heeft de school in de afgelopen periode progressie geboekt. Sinds kort heeft het team de leerlingen in vijf zorgniveaus ingedeeld en heeft de intern begeleider de procedures en afspraken ten aanzien van de zorg beschreven in een beleidsdocument. Hierin is onder meer vastgelegd dat de intern begeleider zich meer en meer toelegt op het daadwerkelijk ondersteunen van leraren bij het beter omgaan met

verschillen.

Voor leerlingen die in het derde zorgniveau zitten stelt de school een adequaat handelingsplan op. In dit plan is een tijdstip opgenomen waarop de effecten van de geboden hulp worden bepaald. Ook hanteert het team een formulier waarop handelingsafspraken worden genoteerd voor leerlingen die niet in zorgniveau drie zitten maar die op onderdelen wel extra ondersteuning nodig hebben.

In het algemeen heeft de school haar zorg voor leerlingen die mogelijk achterstand oplopen goed georganiseerd. De zorg voor leerlingen die meer aankunnen verdient verbetering. Weliswaar voorziet het team in aanvullende taken voor leerlingen die klaar zijn met hun werk, maar deze taken bieden meestal weinig uitdaging en diepgang en zijn slechts beperkt ingebed in een systematische aanpak van aanbod en begeleiding.

Doordat de school gebruik maakt van een inlooptijd, voldoende onderwijstijd op jaarbasis reserveert en efficiënt klassenmanagement organiseeert, gaat er geen kostbare onderwijstijd verloren.

Het onderwijsaanbod is in orde, maar het team oriënteert zich met reden op de mogelijkheden om het aanbod voor het voortgezet technisch lezen en het begrijpend lezen op een hoger niveau te brengen.

De leraren communiceren op een prettige wijze met de leerlingen. Zij verzorgen een goede uitleg en volgen de vorderingen van de leerlingen. Een en ander leidt ertoe dat de leerlingen een betrokken en actieve leerhouding tonen. Wat betreft de afstemming van de instructie en verwerking op de individuele leerlingen heeft de school enige vooruitgang geboekt, maar hier is meer mogelijk en nodig. Zo kunnen de leraren in het algemeen het door de school gepropageerde model van basisstof-verrijkingsstof-herhalingsstof beter in de praktijk brengen.

Ook de verantwoordelijkheid voor de organisatie van het leerproces die de school de leerlingen biedt blijft achter. Zo kan de inzet van weektaken en dagprogramma's op de school beter op elkaar worden afgestemd en kunnen de leraren de kwaliteit van dat programma versterken.

De opbrengsten

De eindopbrengsten van het onderwijs zijn voldoende. Gemiddeld genomen presteerde de school de laatste jaren iets beter dan scholen met een vergelijkbare schoolpopulatie. Ook uit andere gegevens, zoals het aantal doubleurs, de uitstroom in groep 8 en het aantal verwijzingen naar een school voor speciaal basisonderwijs, blijkt dat de school een goed onderwijsrendement realiseert.

(14)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool St. Antonius - 6-4-2006 14 Ook de tussenopbrengsten zijn van voldoende niveau. De school kent relatief weinig leerlingen die op de cruciale vakgebieden achterstand hebben

opgelopen. Het technisch lezen in de onderbouw vertoont hierop een uitzondering. Dit heeft de aandacht van de schoolleiding en bepaalde maatregelen zijn getroffen om hier verbetering in aan te brengen.

(15)

4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT

Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke

voorschriften over de geplande onderwijstijd en over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan.

Op basis van dit onderzoek heeft de inspectie de volgende afspraken met betrekking tot wettelijke bepaling(en) waaraan de school niet voldoet: de school zal de volgende schoolgids uitbreiden met de in het gesprek tussen inspectie en schoolleiding nader bepaalde informatie.

De bevindingen van dit PKO leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement):

De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen

aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een periodiek kwaliteitsonderzoek. In de

tussenliggende periode vindt jaarlijks een onderzoek plaats, waarbij de school eenmaal wordt bezocht.