RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL DE PIRAMIDE

(1)

RAPPORT

PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL DE PIRAMIDE

School : basisschool De Piramide

Plaats : Vught

BRIN-nummer : 06BQ

Onderzoeksnummer : 80413

Datum schoolbezoek : 3 oktober 2006 Datum vaststelling : 30 november 2006

(2)

(3)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek basisschool De Piramide - 3-10-2006 3

INHOUDSOPGAVE

1 INLEIDING ... 5

2 KWALITEITSPROFIEL... 7

3 BESCHOUWING ... 11

4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT... 15

(4)

(5)

1 INLEIDING

Het periodiek kwaliteitsonderzoek

Op 3 oktober 2006 bezocht de Inspectie van het Onderwijs basisschool De Piramide in het kader van een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de kernindicatoren van een aantal kwaliteitsaspecten, op grond van het door de inspectie gehanteerde

toezichtkader primair onderwijs 2005.

Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om kernindicatoren die betrekking hebben op het aanbod, de

onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen.

In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de inspectie:

www.onderwijsinspectie.nl.

Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alleen de kernindicatoren te onderzoeken maar meer indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school niet aan de orde geweest.

Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast.

Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan geen documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten betrekking hebben.

De opzet van het onderzoek

Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten.

• Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn.

• Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Ook de vragenlijst periodiek kwaliteitsonderzoek is bij de analyse betrokken.

• Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen 1 / 2, 3, 5, 6, 7, 8.

(6)

• Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de kernindicatoren gesprekken gevoerd met de directie en de intern begeleiders.

• Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leerlingen en zijn vragenlijsten ingevuld door leerlingen, leraren, ouders en door de inspectie geanalyseerd.

• Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de

kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met directie en team. Daarbij was een vertegenwoordiging van het bevoegd gezag aanwezig.

De inhoud van het rapport

Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van

toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken.

In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet.

(7)

2 KWALITEITSPROFIEL

Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan kernindicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs.

In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs:

1. draagt niet of nauwelijks bij;

2. draagt onvoldoende bij;

3. draagt voldoende bij;

4. draagt in hoge mate bij;

5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van

leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft.

Het kwaliteitsprofiel van basisschool De Piramide Kwaliteitszorg

1 2 3 4

1.1 De school heeft inzicht in de verschillen in

onderwijsbehoeften van haar leerlingenpopulatie. l 1.2 De school evalueert jaarlijks systematisch de kwaliteit van

haar opbrengsten. l

1.3 De school evalueert regelmatig het leren en onderwijzen. l 1.4 De school werkt planmatig aan verbeteractiviteiten. l 1.5 De school borgt de kwaliteit van het leren en onderwijzen. l 1.6 De school rapporteert aan belanghebbenden inzichtelijk over

de gerealiseerde kwaliteit van het onderwijs. l

1.7 De school waarborgt de sociale veiligheid voor leerlingen en

personeel. l

Leerstofaanbod

1 2 3 4

3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor

rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. l 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en

wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en

met het niveau van leerjaar 8. l

3.5 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar

aan. l

3.6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van

individuele leerlingen. l

3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand.

l

(8)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek basisschool De Piramide - 3-10-2006 8 Tijd

1 2 3 4

4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande

onderwijstijd. l

4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en

onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op

de onderwijsbehoeften van leerlingen. l

Pedagogisch handelen

1 2 3 4

5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle

manier met elkaar omgaan. l

Didactisch handelen

1 2 3 4

6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. l

6.3 De leraren leggen duidelijk uit. l

6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor

denken en leren. l

Afstemming

1 2 3 4

7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen

systematisch. l

7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de

verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. l

Actieve en zelfstandige rol leerlingen

1 2 3 4

8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de

onderwijsactiviteiten. l

8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun

ontwikkelingsniveau. l

Sfeer op school

1 2 3 4

9.3 De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door

de activiteiten die de school daartoe onderneemt. l

9.5 De leerlingen en het personeel voelen zich aantoonbaar veilig

op school. l

Begeleiding

1 2 3 4

10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en

de ontwikkeling van de leerlingen. l

Zorg

1 2 3 4

11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens,

bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. l

11.3 De school voert de zorg planmatig uit. l

11.4 De school gaat de effecten van de zorg na. l

(9)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek basisschool De Piramide - 3-10-2006 9 Resultaten

1 2 3 4 5

12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.

l

12.2 De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op

een niveau dat mag worden verwacht. l

Ontwikkeling van leerlingen

1 2 3 4 5

13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.

l

13.2 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. l

13.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de

verwachte periode van 8 jaar. l

(10)

(11)

3 BESCHOUWING

Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Piramide en geeft een toelichting op het

kwaliteitsprofiel uit het vorige hoofdstuk. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen de verschillende indicatoren onderling en voor zover relevant tussen de indicatoren en de schoolcontext, de specifieke doelstellingen van de school en eerdere inspectieonderzoeken. Verder bevat dit hoofdstuk een aantal aandachtspunten voor de toekomst.

3.1 Algemeen beeld

De Piramide behaalt al jaren achtereen resultaten, die rond of boven het gemiddelde van vergelijkbare scholen liggen. In 2001 heeft de school een nieuw gebouw betrokken, dat goede mogelijkheden biedt voor het verzorgen van hedendaags onderwijs. Zelfs de leerlingen geven aan trots te zijn op het gebouw, hoewel de ruimte op de speelplaats beperkt is. De afgelopen jaren heeft de school met een interim directeur of zelfs zonder directeur

gefunctioneerd. Vanaf 1 augustus is aan deze situatie een einde gekomen en heeft de school weer een eigen directeur. Deze directiewisselingen hebben de opzet van de kwaliteitszorg geen goed gedaan. Zo beschikt de school al sinds 2004 niet meer over een actueel schoolplan. Ook de kwaliteitscyclus (plan, do, check, action) is inmiddels verwaterd. Daar staat tegenover dat het team erin geslaagd is het primaire proces op een ruim voldoende niveau te houden.

Inmiddels is wel sprake van enige verschillen tussen leerkrachten, bijvoorbeeld in het didactisch en pedagogisch handelen en het klassenmanagement. Dit is gezien het voorgaande een logische ontwikkeling. Leraren hebben zich de afgelopen jaren primair gericht op het bewaken van de kwaliteit van het onderwijs in hun eigen groep. Daardoor is nu enigszins sprake van 'zo doe ik het als leerkracht' in plaats van 'zo doen wij het als De Piramide'. Een aantal afspraken binnen de school heeft hier echter niet onder geleden. Dit geldt bijvoorbeeld voor de structuur van het zelfstandig werken en de opzet van de leerlingenzorg. Deze vormen dan ook een goede basis voor de huidige kwaliteit van de school. Het is nu zaak de kwaliteitszorg op orde te brengen, zodat de kwaliteit van het onderwijs op een planmatige manier kan worden behouden en verder ontwikkeld.

(12)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek basisschool De Piramide - 3-10-2006 12 3.2 Het primaire proces

In de groepen 1 / 2 werkt de school thematisch. Een uitdaging vormt het verder uitwerken van de leer- en leerstoflijnen, waarbij de (tussen)doelen in de tijd zijn uitgezet en zo een basis vormen voor een meer beredeneerde invulling van de thema's. De school heeft dit reeds als verbeteronderwerp op de agenda staan. Uit gesprekken met leerkrachten blijkt evenwel dat er nog geen

definitieve keuze is gemaakt over de te volgen weg. De inspectie wijst er in dit kader op dat het zelf ontwikkelen van tussendoelen en eventueel een

bijbehorend observatiesysteem minder efficiënt is dan het gebruik maken van (delen van) bestaande beschrijvingen en systemen. Vanaf groep 3 hanteert de school voornamelijk methodes. Zij biedt hiermee voor de leergebieden

Nederlandse taal en rekenen/wiskunde leerinhouden aan die overeenkomen met de kerndoelen. Alleen de taalmethode is enigszins gedateerd. Verder biedt de school de leerstof in principe aan tot en met het niveau van groep 8 en beschikt zij, vooral ook binnen de methodes, over leerinhouden voor zowel leerlingen met een vertraagde als met een versnelde ontwikkeling.

De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Een (klein) deel van de onderwijstijd besteedt de school voor de ochtendpauze aan fruit eten. De leerkrachten geven aan dat zij hiermee bepaalde doelen nastreven, zoals het bevorderen van gezond gedrag en het ontwikkelen van mondelinge taalvaardigheid. De inspectie heeft dit in de praktijk ook daadwerkelijk waargenomen. Zo werd in de bezochte groepen door de leraar voorgelezen.

Het blijft echter van belang om kritisch te blijven wat betreft de beredeneerde, onderwijskundige invulling van deze tijd.

Het pedagogisch en didactisch handelen is van een ruim voldoende niveau. In de eerste plaats gaan de leraren op een respectvolle wijze met de leerlingen om. Daarnaast zorgen zij ervoor dat leerlingen ook onderling met respect met elkaar omgaan. De school kan zich op dit punt nog versterken door meer dan nu het geval is te werken met schoolbrede afspraken en regels en deze ook zichtbaar te maken in de groepen. De inspectie heeft hiervan goede

voorbeelden gezien, maar een duidelijke doorgaande lijn ontbreekt vooralsnog.

Positief is het tweejaarlijkse project rond het voorkomen van en omgaan met pestgedrag. Dit wordt ook door de leerlingen, met wie de inspectie heeft gesproken, onderschreven.

In de tweede plaats hebben de lessen een goede structuur. Dit geldt zowel voor klassikale instructies als voor zelfstandig werken. De leraren leggen duidelijk uit en gaan regelmatig na of de leerlingen de uitleg ook hebben begrepen. Ook besteden zij voldoende aandacht aan het hanteren van

leerstrategieën. Zo geven zij leerlingen de gelegenheid een gekozen aanpak te verwoorden, alternatieven aan te geven of strategieën ook bij andere

vraagstukken toe te passen. Verder wordt binnen het onderwijs voldoende gedifferentieerd, waarbij niet alleen aandacht is voor de extra behoeften van de langzamere leerlingen. Ook de snellere leerlingen worden voldoende

uitgedaagd, wat gezien de samenstelling van de leerlingenpopulatie van wezenlijk belang is. Zo wordt tijdens de rekenlessen in de groepen 6 t/m 8 gebruik gemaakt van compacting. Aan een protocol voor meerbegaafden wordt momenteel gewerkt.

(13)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek basisschool De Piramide - 3-10-2006 13 Het zelfstandig werken vormt een sterk punt binnen het onderwijs op De Piramide. Hierbij is sprake van een duidelijke doorgaande lijn. In de

kleutergroepen werkt de school met opdracht- en kieskaarten, in groep 3 met dagtaken, waarna in de hogere groepen blok- en keuzetaken worden

toegevoegd. Dit geeft leerlingen in hoge mate verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces, waarbij voldoende sturing door de leerkracht mogelijk is om de gewenste leerlijnen te blijven volgen. Een mogelijk gebied van naaste ontwikkeling voor de school is het samenwerkend leren.

Op het terrein van het didactisch handelen en het klassenmanagement is een zekere mate van leraarafhankelijkheid zichtbaar. Het is in dit kader het overwegen waard schoolbrede, 'smart' geformuleerde doelen te formuleren van wat voor een bepaald aspect minimaal in de groepen zichtbaar moet zijn.

Wanneer een individuele leerkracht hieraan nog niet kan voldoen, dan is dat een verbeterpunt dat bijvoorbeeld kan worden opgenomen in zijn of haar Persoonlijke Ontwikkelings Plan (POP).

Ten slotte kent de school een goede structuur met betrekking tot de leerlingenzorg. De school beschikt over twee intern begeleiders en de werkwijze rond de zorg is beschreven in de 'IB wijzer voor leerkrachten'.

Hiermee is de leerlingenzorg ook voldoende geborgd.

De school volgt de cognitieve vaardigheden van haar leerlingen met zowel methodegebonden als landelijk genormeerde toetsen. De school beraadt zich momenteel over de wijze waarop zij in de toekomst de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen wil volgen en of zij op dit terrein haar aanbod wil versterken. De school evalueert de resultaten op groeps- en op leerlingniveau, waarbij de groepsvoortgangsgesprekken een belangrijke rol spelen. Op basis hiervan definieert zij indien nodig extra hulp. Dit kan bijvoorbeeld zijn in de vorm van een ondersteuningsplan of een (groeps)handelingsplan. De door de inspectie bekeken handelingsplannen kennen voldoende structuur en voldoen in de regel aan de 'smart' criteria, hoewel op dit punt nog wel enige winst te behalen valt. Bij de uitvoering hiervan speelt de leerkracht een belangrijke rol.

Het zelfstandig werken biedt hem of haar hiertoe voldoende tijd.

3.3 De kwaliteitszorg

Het belangrijkste punt van aandacht voor De Piramide vormt de kwaliteitszorg.

De school beschikt al sinds 2004 niet meer over een actueel schoolplan, dat de basis kan vormen voor een systematische schoolontwikkeling. Dat is de reden dat het planmatig werken aan verbeteractiviteiten als zeer zwak is gewaardeerd. De inspectie heeft overigens vastgesteld dat de school desondanks wel aan verbeteringen heeft gewerkt en nog werkt. De actieve werkgroepen tonen dit aan. Wat ontbreekt is echter een overkoepelende, planmatige opzet. Deze start met het evalueren van de huidige kwaliteit van het onderwijs binnen de context van de school. Op basis hiervan kunnen sterkten en zwakten worden vastgesteld. Vervolgens kunnen 'smart' gedefinieerde verbeterplannen worden opgezet, die planmatig worden

uitgevoerd en geëvalueerd. Daarna is het zaak de kwaliteit van het onderwijs en de doorgevoerde verbeteringen te borgen. De school heeft dit laatste voor een aantal zaken overigens reeds gedaan, zoals voor de structuur rond zelfstandig werken en de opzet van de leerlingenzorg. Samenvattend stelt de inspectie vast dat, vooral door de wisselingen binnen de directie, de

kwaliteitszorg is verwaterd. De school heeft dit inmiddels opgepakt, getuige de eerste opzet van een structuur van het nieuwe schoolplan.

(14)

(15)

4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT

Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke

voorschriften over de geplande onderwijstijd en over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan.

Op basis van dit onderzoek heeft de inspectie de volgende afspraken met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet:

nieuwe afspraak: 6-10-2006 9:41:00

De school zal voor 1 januari 2007 een nieuw, goedgekeurd schoolplan naar de inspectie sturen.

In de schoolgids wordt geen aandacht besteed aan het beleid omtrent sponsorbijdragen en de verantwoording van de besteding van eventuele sponsorgelden. In de volgende versie van de schoolgids zal dit wel worden opgenomen.

In het kader van de veranderde wettelijke mogelijkheden rond de

onderwijstijden heeft de school haar rooster aangepast. In de bovenbouw worden nu meer uren gemaakt, in de onderbouw minder dan in voorgaande schooljaren. Uit een door de school aangeleverd overzicht blijkt dat groep 5 over acht schooljaren hierdoor 22 schooluren te kort komt. De school zal voor 1 januari 2007 aangeven hoe zij dit zal oplossen.

De bevindingen van dit PKO leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement):

De aangetroffen kwaliteit van het onderwijs op de school vraagt geen

aanpassing van de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie. In beginsel volgt over vier jaar opnieuw een periodiek kwaliteitsonderzoek. In de

tussenliggende periode vindt jaarlijks een onderzoek plaats. In 2007 zal de school in dit kader worden bezocht, waarbij de kwaliteitszorg opnieuw zal worden besproken met als uitgangspunt het nieuwe schoolplan.