Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op basisschool De Piramide en geeft een toelichting op het
kwaliteitsprofiel uit het vorige hoofdstuk. Daarbij legt de inspectie zo mogelijk verbanden tussen de verschillende indicatoren onderling en voor zover relevant tussen de indicatoren en de schoolcontext, de specifieke doelstellingen van de school en eerdere inspectieonderzoeken. Verder bevat dit hoofdstuk een aantal aandachtspunten voor de toekomst.
3.1 Algemeen beeld
De Piramide behaalt al jaren achtereen resultaten, die rond of boven het gemiddelde van vergelijkbare scholen liggen. In 2001 heeft de school een nieuw gebouw betrokken, dat goede mogelijkheden biedt voor het verzorgen van hedendaags onderwijs. Zelfs de leerlingen geven aan trots te zijn op het gebouw, hoewel de ruimte op de speelplaats beperkt is. De afgelopen jaren heeft de school met een interim directeur of zelfs zonder directeur
gefunctioneerd. Vanaf 1 augustus is aan deze situatie een einde gekomen en heeft de school weer een eigen directeur. Deze directiewisselingen hebben de opzet van de kwaliteitszorg geen goed gedaan. Zo beschikt de school al sinds 2004 niet meer over een actueel schoolplan. Ook de kwaliteitscyclus (plan, do, check, action) is inmiddels verwaterd. Daar staat tegenover dat het team erin geslaagd is het primaire proces op een ruim voldoende niveau te houden.
Inmiddels is wel sprake van enige verschillen tussen leerkrachten, bijvoorbeeld in het didactisch en pedagogisch handelen en het klassenmanagement. Dit is gezien het voorgaande een logische ontwikkeling. Leraren hebben zich de afgelopen jaren primair gericht op het bewaken van de kwaliteit van het onderwijs in hun eigen groep. Daardoor is nu enigszins sprake van 'zo doe ik het als leerkracht' in plaats van 'zo doen wij het als De Piramide'. Een aantal afspraken binnen de school heeft hier echter niet onder geleden. Dit geldt bijvoorbeeld voor de structuur van het zelfstandig werken en de opzet van de leerlingenzorg. Deze vormen dan ook een goede basis voor de huidige kwaliteit van de school. Het is nu zaak de kwaliteitszorg op orde te brengen, zodat de kwaliteit van het onderwijs op een planmatige manier kan worden behouden en verder ontwikkeld.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek basisschool De Piramide - 3-10-2006 12 3.2 Het primaire proces
In de groepen 1 / 2 werkt de school thematisch. Een uitdaging vormt het verder uitwerken van de leer- en leerstoflijnen, waarbij de (tussen)doelen in de tijd zijn uitgezet en zo een basis vormen voor een meer beredeneerde invulling van de thema's. De school heeft dit reeds als verbeteronderwerp op de agenda staan. Uit gesprekken met leerkrachten blijkt evenwel dat er nog geen
definitieve keuze is gemaakt over de te volgen weg. De inspectie wijst er in dit kader op dat het zelf ontwikkelen van tussendoelen en eventueel een
bijbehorend observatiesysteem minder efficiënt is dan het gebruik maken van (delen van) bestaande beschrijvingen en systemen. Vanaf groep 3 hanteert de school voornamelijk methodes. Zij biedt hiermee voor de leergebieden
Nederlandse taal en rekenen/wiskunde leerinhouden aan die overeenkomen met de kerndoelen. Alleen de taalmethode is enigszins gedateerd. Verder biedt de school de leerstof in principe aan tot en met het niveau van groep 8 en beschikt zij, vooral ook binnen de methodes, over leerinhouden voor zowel leerlingen met een vertraagde als met een versnelde ontwikkeling.
De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande onderwijstijd. Een (klein) deel van de onderwijstijd besteedt de school voor de ochtendpauze aan fruit eten. De leerkrachten geven aan dat zij hiermee bepaalde doelen nastreven, zoals het bevorderen van gezond gedrag en het ontwikkelen van mondelinge taalvaardigheid. De inspectie heeft dit in de praktijk ook daadwerkelijk waargenomen. Zo werd in de bezochte groepen door de leraar voorgelezen.
Het blijft echter van belang om kritisch te blijven wat betreft de beredeneerde, onderwijskundige invulling van deze tijd.
Het pedagogisch en didactisch handelen is van een ruim voldoende niveau. In de eerste plaats gaan de leraren op een respectvolle wijze met de leerlingen om. Daarnaast zorgen zij ervoor dat leerlingen ook onderling met respect met elkaar omgaan. De school kan zich op dit punt nog versterken door meer dan nu het geval is te werken met schoolbrede afspraken en regels en deze ook zichtbaar te maken in de groepen. De inspectie heeft hiervan goede
voorbeelden gezien, maar een duidelijke doorgaande lijn ontbreekt vooralsnog.
Positief is het tweejaarlijkse project rond het voorkomen van en omgaan met pestgedrag. Dit wordt ook door de leerlingen, met wie de inspectie heeft gesproken, onderschreven.
In de tweede plaats hebben de lessen een goede structuur. Dit geldt zowel voor klassikale instructies als voor zelfstandig werken. De leraren leggen duidelijk uit en gaan regelmatig na of de leerlingen de uitleg ook hebben begrepen. Ook besteden zij voldoende aandacht aan het hanteren van
leerstrategieën. Zo geven zij leerlingen de gelegenheid een gekozen aanpak te verwoorden, alternatieven aan te geven of strategieën ook bij andere
vraagstukken toe te passen. Verder wordt binnen het onderwijs voldoende gedifferentieerd, waarbij niet alleen aandacht is voor de extra behoeften van de langzamere leerlingen. Ook de snellere leerlingen worden voldoende
uitgedaagd, wat gezien de samenstelling van de leerlingenpopulatie van wezenlijk belang is. Zo wordt tijdens de rekenlessen in de groepen 6 t/m 8 gebruik gemaakt van compacting. Aan een protocol voor meerbegaafden wordt momenteel gewerkt.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek basisschool De Piramide - 3-10-2006 13 Het zelfstandig werken vormt een sterk punt binnen het onderwijs op De Piramide. Hierbij is sprake van een duidelijke doorgaande lijn. In de
kleutergroepen werkt de school met opdracht- en kieskaarten, in groep 3 met dagtaken, waarna in de hogere groepen blok- en keuzetaken worden
toegevoegd. Dit geeft leerlingen in hoge mate verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces, waarbij voldoende sturing door de leerkracht mogelijk is om de gewenste leerlijnen te blijven volgen. Een mogelijk gebied van naaste ontwikkeling voor de school is het samenwerkend leren.
Op het terrein van het didactisch handelen en het klassenmanagement is een zekere mate van leraarafhankelijkheid zichtbaar. Het is in dit kader het overwegen waard schoolbrede, 'smart' geformuleerde doelen te formuleren van wat voor een bepaald aspect minimaal in de groepen zichtbaar moet zijn.
Wanneer een individuele leerkracht hieraan nog niet kan voldoen, dan is dat een verbeterpunt dat bijvoorbeeld kan worden opgenomen in zijn of haar Persoonlijke Ontwikkelings Plan (POP).
Ten slotte kent de school een goede structuur met betrekking tot de leerlingenzorg. De school beschikt over twee intern begeleiders en de werkwijze rond de zorg is beschreven in de 'IB wijzer voor leerkrachten'.
Hiermee is de leerlingenzorg ook voldoende geborgd.
De school volgt de cognitieve vaardigheden van haar leerlingen met zowel methodegebonden als landelijk genormeerde toetsen. De school beraadt zich momenteel over de wijze waarop zij in de toekomst de sociaal-emotionele ontwikkeling van leerlingen wil volgen en of zij op dit terrein haar aanbod wil versterken. De school evalueert de resultaten op groeps- en op leerlingniveau, waarbij de groepsvoortgangsgesprekken een belangrijke rol spelen. Op basis hiervan definieert zij indien nodig extra hulp. Dit kan bijvoorbeeld zijn in de vorm van een ondersteuningsplan of een (groeps)handelingsplan. De door de inspectie bekeken handelingsplannen kennen voldoende structuur en voldoen in de regel aan de 'smart' criteria, hoewel op dit punt nog wel enige winst te behalen valt. Bij de uitvoering hiervan speelt de leerkracht een belangrijke rol.
Het zelfstandig werken biedt hem of haar hiertoe voldoende tijd.
3.3 De kwaliteitszorg
Het belangrijkste punt van aandacht voor De Piramide vormt de kwaliteitszorg.
De school beschikt al sinds 2004 niet meer over een actueel schoolplan, dat de basis kan vormen voor een systematische schoolontwikkeling. Dat is de reden dat het planmatig werken aan verbeteractiviteiten als zeer zwak is gewaardeerd. De inspectie heeft overigens vastgesteld dat de school desondanks wel aan verbeteringen heeft gewerkt en nog werkt. De actieve werkgroepen tonen dit aan. Wat ontbreekt is echter een overkoepelende, planmatige opzet. Deze start met het evalueren van de huidige kwaliteit van het onderwijs binnen de context van de school. Op basis hiervan kunnen sterkten en zwakten worden vastgesteld. Vervolgens kunnen 'smart' gedefinieerde verbeterplannen worden opgezet, die planmatig worden
uitgevoerd en geëvalueerd. Daarna is het zaak de kwaliteit van het onderwijs en de doorgevoerde verbeteringen te borgen. De school heeft dit laatste voor een aantal zaken overigens reeds gedaan, zoals voor de structuur rond zelfstandig werken en de opzet van de leerlingenzorg. Samenvattend stelt de inspectie vast dat, vooral door de wisselingen binnen de directie, de
kwaliteitszorg is verwaterd. De school heeft dit inmiddels opgepakt, getuige de eerste opzet van een structuur van het nieuwe schoolplan.
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek basisschool De Piramide - 3-10-2006 14
Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek basisschool De Piramide - 3-10-2006 15