RAPPORT PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL DE WIEKEN

(1)

RAPPORT

PERIODIEK KWALITEITSONDERZOEK BASISSCHOOL DE WIEKEN

School : Basisschool De Wieken

Plaats : Nijmegen

BRIN-nummer : 14AB

Onderzoeksnummer : 94060

Datum schoolbezoek : 7 juni 2007 Datum vaststelling : 27 augustus 2007

(2)

(3)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool De Wieken - 7-6-2007 3

INHOUDSOPGAVE

1 INLEI DING ... 5

2 KWALITEITSPROFIEL... 7

3 BESCHOUWING ... 11

4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT... 15

(4)

(5)

1 INLEIDING

Het periodiek kwaliteitsonderzoek

Op 7 juni 2007 bezocht de Inspectie van het Onderwijs Basisschool De Wieken in het kader van een periodiek kwaliteitsonderzoek (PKO). Daarbij heeft een onderzoek plaatsgevonden naar de kernindicatoren van een aantal

kwaliteitsaspecten, op grond van het door de inspectie gehanteerde toezichtkader primair onderwijs 2005.

Bij dit PKO doet de inspectie onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs door zich te richten op de kern van goed onderwijs op de school. Het gaat hierbij om kernindicatoren die betrekking hebben op het aanbod, de

onderwijstijd, het pedagogisch handelen van leraren, het didactisch handelen van leraren, de afstemming op de onderwijsbehoeften van leerlingen, de actieve en zelfstandige rol van leerlingen, het schoolklimaat, de begeleiding, de zorg, de resultaten en de ontwikkeling van leerlingen.

In de brochure 'Toezichtkader PO 2005' vindt u achtergrondinformatie over de indicatoren die de inspectie bij haar toezicht in ogenschouw heeft genomen. U kunt deze brochure downloaden van de website van de inspectie:

www.onderwijsinspectie.nl.

Op grond van het kwaliteitsprofiel van de school dat naar aanleiding van een vorig inspectiebezoek is opgemaakt, op basis van risicofactoren die bij de inspectie bekend zijn of afspraken die met de school zijn gemaakt, of op basis van de informatie die door de school is toegestuurd kan de inspectie besluiten om niet alleen de kernindicatoren te onderzoeken maar meer indicatoren bij het onderzoek te betrekken. Dit is bij uw school aan de orde geweest. Indicator 1.8 maakte voorheen nog geen deel uit van het toezichtkader en is daarom toegevoegd. Deze indicator staat cursief vermeld in het kwaliteitsprofiel van hoofdstuk 2.

Indien de school in het kader van zelfevaluatie over een bepaalde indicator of over een bepaald kwaliteitsaspect voldoende betrouwbare en valide gegevens heeft verzameld kan in overleg tussen school en inspectie besloten worden om de oordelen uit de zelfevaluatie alleen te verifiëren en deze niet zelf opnieuw te onderzoeken. Zo sluit de inspectie niet alleen aan bij de specifieke situatie van de school, maar wordt de school bovendien niet onnodig belast.

Uw school heeft naast de schoolgids en het schoolplan enkele documenten ingestuurd die op uw zelfevaluatie-activiteiten of schoolontwikkeling betrekking hebben:

• De kwaliteitskaart "Contacten met ouders";

• De toetskalender 2006 - 2007;

• Het schooltevredenheidsonderzoek onder ouders, leerlingen en personeel (2007);

• Het ontwikkelingsplan 2006 - 2007;

• Enkele nieuwsbrieven.

De opzet van het onderzoek

Het periodiek kwaliteitsonderzoek bestond uit de volgende activiteiten.

(6)

• Onderzoek en analyse van documenten en gegevens over de school die bij de inspectie aanwezig zijn.

• Analyse van, indien beschikbaar, documenten die betrekking hebben op zelfevaluatie-activiteiten van de school en van andere documenten die de school voorafgaand aan het schoolbezoek heeft toegestuurd. Ook de vragenlijst periodiek kwaliteitsonderzoek is bij de analyse betrokken.

• Schoolbezoek, waarbij in een aantal groepen de onderwijspraktijk is geobserveerd door het bijwonen van lessen Nederlandse taal en rekenen en wiskunde. Deze lesbezoeken vonden plaats in de groepen1/2, 3, 4, 5, 6 en 8.

• Bovendien heeft de inspectie over de kwaliteit van de kernindicatoren gesprekken gevoerd met de directie en met de intern begeleiders en de remedial teacher.

• Op uw school is verder een gesprek gevoerd met leraren.

• Aan het eind van het schoolbezoek heeft de inspectie de

kwaliteitsoordelen en de conclusies van het schoolbezoek besproken met directie en team. Daarbij was de algemeen directeur als

vertegenwoordiger van het bevoegd gezag aanwezig.

De inhoud van het rapport

Het onderzoek naar de kwaliteit van het onderwijs levert een kwaliteitsprofiel op van de school (hoofdstuk 2). In hoofdstuk 3 wordt een beschouwing gegeven over de geconstateerde kwaliteit en wordt deze onder andere bezien in relatie tot de context of uitgangssituatie van de school. Indien van

toepassing worden in deze beschouwing ook de toegevoegde indicatoren betrokken.

In hoofdstuk 4 is het vervolgtoezicht aangegeven en worden, indien noodzakelijk, afspraken vermeld met betrekking tot wettelijke bepalingen waaraan de school niet voldoet.

(7)

2 KWALITEITSPROFIEL

Het kwaliteitsprofiel geeft een overzicht van de waarderingen die de inspectie heeft toegekend aan kernindicatoren die betrekking hebben op belangrijke kenmerken van goed onderwijs. De nummering in de tabellen verwijst naar het volledige waarderingskader primair onderwijs.

In de waardering is tot uitdrukking gebracht in welke mate de indicatoren bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs:

1. draagt niet of nauwelijks bij;

2. draagt onvoldoende bij;

3. draagt voldoende bij;

4. draagt in hoge mate bij;

5. niet te beoordelen (alleen bij Resultaten en Ontwikkeling van

leerlingen). Deze waardering is gegeven indien de school over bepaalde indicatoren geen betrouwbare en valide gegevens beschikbaar heeft.

Het kwaliteitsprofiel van Basisschool De Wieken Kwaliteitszorg

1 2 3 4

1.8 De school draagt zorg voor de kwaliteit van het onderwijs gericht op bevordering van sociale integratie en actief

burgerschap, met inbegrip van het overdragen van kennis over en kennismaking met de diversiteit in de samenleving.

l

Leerstofaanbod

1 2 3 4

3.1 De aangeboden leerinhouden voor Nederlandse taal en voor

rekenen en wiskunde zijn dekkend voor de kerndoelen. l 3.4 De leerinhouden voor Nederlandse taal en voor rekenen en

wiskunde worden aan voldoende leerlingen aangeboden tot en

met het niveau van leerjaar 8. l

3.5 De leerinhouden in de verschillende leerjaren sluiten op elkaar

aan. l

3.6 De leerinhouden voor Nederlandse taal en rekenen en wiskunde zijn afgestemd op de onderwijsbehoeften van

individuele leerlingen. l

3.8 De school met een substantieel aantal leerlingen met een leerlingengewicht biedt leerinhouden aan bij Nederlandse taal die passen bij de onderwijsbehoeften van leerlingen met een taalachterstand.

l

Tijd

1 2 3 4

4.4 De leraren maken efficiënt gebruik van de geplande

onderwijstijd. l

4.5 De school stemt de hoeveelheid tijd voor leren en

onderwijzen bij Nederlandse taal en rekenen en wiskunde af op

de onderwijsbehoeften van leerlingen. l

(8)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool De Wieken - 7-6-2007 8 Pedagogisch handelen

1 2 3 4

5.3 De leraren zorgen ervoor dat leerlingen op een respectvolle

manier met elkaar omgaan. l

Didactisch handelen

1 2 3 4

6.1 De leraren realiseren een taakgerichte werksfeer. l

6.3 De leraren leggen duidelijk uit. l

6.5 De leraren geven expliciet onderwijs in strategieën voor

denken en leren. l

Afstemming

1 2 3 4

7.1 De leraren volgen de vorderingen van hun leerlingen

systematisch. l

7.3 De leraren stemmen de instructie en verwerking af op de

verschillen in ontwikkeling tussen de leerlingen. l

Actieve en zelfstandige rol leerlingen

1 2 3 4

8.1 De leerlingen zijn actief betrokken bij de

onderwijsactiviteiten. l

8.3 De leerlingen hebben verantwoordelijkheid voor de organisatie van hun eigen leerproces die past bij hun

ontwikkelingsniveau. l

Sfeer op school

1 2 3 4

9.3 De ouders/verzorgers tonen zich betrokken bij de school door

de activiteiten die de school daartoe onderneemt. l

9.5 De leerlingen en het personeel voelen zich aantoonbaar veilig

op school. l

Begeleiding

1 2 3 4

10.1 De school gebruikt een samenhangend systeem van instrumenten en procedures voor het volgen van de prestaties en

de ontwikkeling van de leerlingen. l

Zorg

1 2 3 4

11.2 Op basis van een analyse van de verzamelde gegevens,

bepaalt de school de aard van de zorg voor de zorgleerlingen. l

11.3 De school voert de zorg planmatig uit. l

11.4 De school gaat de effecten van de zorg na. l

(9)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool De Wieken - 7-6-2007 9 Resultaten

1 2 3 4 5

12.1 De resultaten van de leerlingen aan het eind van de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.

l

12.2 De sociale vaardigheden van de leerlingen liggen op

een niveau dat mag worden verwacht. l

Ontwikkeling van leerlingen

1 2 3 4 5

13.1 De resultaten van de leerlingen voor Nederlandse taal en voor rekenen en wiskunde tijdens de schoolperiode liggen ten minste op het niveau dat op grond van de kenmerken van de leerlingenpopulatie mag worden verwacht.

l

13.2 Leerlingen met specifieke onderwijsbehoeften

ontwikkelen zich naar hun mogelijkheden. l

13.3 De leerlingen doorlopen in beginsel de school binnen de

verwachte periode van 8 jaar. l

(10)

(11)

3 BESCHOUWING

Dit hoofdstuk beschrijft het oordeel van de inspectie over de kwaliteit van het onderwijs op De Wieken en geeft een toelichting op het kwaliteitsprofiel uit het vorige hoofdstuk. Daarbij legt de inspectie zoveel mogelijk verbanden tussen de verschillende indicatoren onderling en voor zover relevant tussen de indicatoren en de context, de specifieke doelstellingen van de school en eerdere inspectiebezoeken.

3. 1 Algemeen beeld

De inspectie concludeert dat het onderwijs op De Wieken overwegend van voldoende kwaliteit is. Verreweg de meeste indicatoren scoren voldoende. In het bijzonder waardeert de inspectie de aandacht voor de sociale integratie en burgerschap, het pedagogisch klimaat in de groepen en de sfeer op school.

Verbeteringen zijn er nodig op het gebied van de afstemming binnen het onderwijsleerproces en de mate waarin de zelfstandigheid van de leerlingen wordt gehonoreerd.

Na een bespreking van de ontwikkelingen in de context volgt een nadere toelichting op deze en enkele andere indicatoren.

3.2. Toelichting Uitgangspositie

Tijdens het laatste schoolbezoek (JO, 2006) was de schoolleiding tijdelijk in handen van enkele leden van het schoolmanagementteam vanwege de ziekte van de directeur. Laatstgenoemde heeft inmiddels afscheid genomen van de school en in afwachting van een nieuwe directeur heeft het bestuur een interim-directeur aangesteld. De bedoeling is dat hij tenminste tot eind 2007 in functie blijft. Na de zomervakantie stellen team en bestuur een profiel op voor de nieuwe directeur.

Niet alleen de directie is gewisseld, in de afgelopen 14 maanden zijn er vijf leraren van De Wieken vertrokken. Voor een deel is dit gebeurd in de nasleep van de veranderingen in de schoolleiding, voor een ander deel waren er privéomstandigheden. Nu de rust in personele zin is weergekeerd, komt er volgens de algemeen directeur en directie weer voldoende ruimte om de persoonlijke ambities van de individuele leraren te gaan stroomlijnen in de richting van een meer collectieve ambitie.

Het leerlingenaantal dat in 2005 weer even steeg boven de opheffingsnorm, is bij de laatste telling weer gedaald onder die grens. Dat is veroorzaakt door de relatief grote uitstroom van groep 8-leerlingen. Niettemin is de directie gematigd positief over de toekomst. Tegenover de school zijn namelijk recent flink wat nieuwe huizen en appartementen gerealiseerd en de directie verwacht dat dit weer een stijging te zien zal geven. De eerste leerlingen uit dit nieuwe voedingsgebied zijn inmiddels ingeschreven. Indien deze instroom doorzet, zal dit ook positieve consequenties hebben voor de samenstelling van de

leerlingenpopulatie. Op dit moment kent de school relatief veel leerlingen met een extra leerlingengewicht en dat is geen correcte afspiegeling van de samenstelling van de wijk.

(12)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool De Wieken - 7-6-2007 12 Het team en het bestuur van De Wieken doen er alles aan om het imago van de school in de wijk te verstevigen. Om deze inspanning een extra impuls te geven, heeft de school een subsidie gekregen in het kader van het project

"Sociale herovering". Een deel van deze gelden besteedt men aan een

omvangrijk kunstwerk in de vorm van een tegeltableau waarmee de gevels van de school worden opgesierd.

Onderwijskwaliteit

De leerresultaten van De Wieken zijn voldoende. Dat geldt zowel voor de eindopbrengsten, zoals in kaart gebracht met de Cito Eindtoets, als voor de resultaten op tussenliggende momenten. Dat laatste bepaalt de inspectie aan de hand van een vijftal landelijk genormeerde toetsen voor technisch en begrijpen lezen en rekenen/wiskunde. Over het niveau van de sociale vaardigheden is geen oordeel mogelijk, aangezien de school daarvoor geen genormeerde toets gebruikt. Indicator 13.2 krijgt geen beoordeling omdat de inspectie daarvoor nadere criteria wil vaststellen.

Hoewel de sociale vaardigheden van de leerlingen door de inspectie niet te beoordelen zijn, heeft dit aspect wel alle aandacht van de school. Als verbijzondering van sociale vaardigheid besteedt het team veel aandacht aan het thema "actief burgerschap en sociale integratie". Ook de visie op

burgerschap en integratie en de planmatige aanpak daarvan zijn al in grote lijnen uitgewerkt. Mede daardoor bestaan op of rond de school geen risico's zoals ongewenste opvattingen, houdingen en gedragingen van leerlingen ten aanzien van dit thema. De inspectie heeft zich tijdens het bezoek tevens een beeld gevormd van het onderwijsaanbod gericht op bevordering van actief burgerschap en sociale integratie en stelt vast dat de school daar veel aandacht aan schenkt.

Ook het leerstofaanbod voor Nederlandse taal en rekenen/wiskunde voldoet aan de inspectiecriteria. Het is eigentijds en geschikt om in te spelen op de verschillen in onderwijsbehoeften van leerlingen. Voor leerlingen met een taalachterstand is er een specifiek taalaanbod, waarbinnen de

woordenschatontwikkeling centraal staat.

De doorgaande lijn in het aanbod - een verbeterpunt bij het vorige PKO - is nu voldoende gegarandeerd door de implementatie van voorlopers voor taal en rekenen in de aanvangsgroepen.

Extra aanbod voor leerlingen die meer aankunnen dan gemiddeld, is in ontwikkeling. De inspectie heeft aangegeven dat dit gezien de verwachte veranderingen in de leerlingpopulatie ook geboden is.

Het onderwijsleerproces heeft sterke kanten als het gaat om het pedagogisch klimaat. Veel is er op gericht dat de leerlingen respectvol met elkaar omgaan, dat hun zelfvertrouwen ondersteund wordt en dat zij interesse in elkaar tonen.

Daardoor voelen de leerlingen zich veilig op De Wieken. Deze positieve waardering geldt ook voor de betrokkenheid van de ouders bij de school.

Hoewel de ouders vaak een "zetje" nodig hebben om aan schoolactiviteiten deel te nemen, is hun belangstelling voor het reilen en zeilen van de school groot.

Ook de meeste didactische onderdelen van goed lesgeven zijn voldoende gewaarborgd. De lessen hebben voldoende structuur, ze verlopen ordelijk en daardoor zijn de leerlingen betrokken bij de les.

(13)

Rapport periodiek kwaliteitsonderzoek Basisschool De Wieken - 7-6-2007 13 Op twee onderdelen kan het didactisch handelen worden verbeterd. Tijdens de instructiefase van de les stemmen de leraren onvoldoende af op de verschillen in vaardigheid die tussen leerlingen bestaan. Daarin bestaan overigens tussen leraren onderling grote verschillen. Een tweede verbeterpunt betreft de

verantwoordelijkheid die de leerlingen gegund wordt om (mede) hun leerproces vorm te geven. Enige vrijheid ten aanzien van de volgorde van verwerking is er wel en ook werken enkele leraren met keuzetaken, maar een goede

doorgaande lijn daarin moet nog gevonden worden.

Het systeem van zorg en begeleiding beantwoordt aan de criteria. Er zijn voldoende toetsen en andere instrumenten om de ontwikkeling van leerlingen te volgen en indien zich daarin opvallende zaken voordoen, zijn er duidelijk afspraken en procedures om daarop in te spelen. Voor leerlingen die extra zorg nodig hebben stelt men een specifiek handelingsplan samen. De inspectie heeft verschillende voorbeelden daarvan beoordeeld en stelt vast dat deze

documenten alle elementen bevatten om aan de aanvullende ondersteuning voldoende sturing te geven.

(14)

(15)

4 VERVOLG VAN HET TOEZICHT

Bij dit PKO heeft de inspectie ook een onderzoek gedaan naar de naleving van een aantal wettelijke voorschriften. Dit onderzoek betrof de wettelijke

voorschriften over de geplande onderwijstijd en over een door het bevoegd gezag vastgestelde schoolgids en schoolplan.

Op basis van dit onderzoek concludeert de inspectie dat de schoolgids op de volgende onderdelen niet aan deze wettelijke bepalingen voldoet:

• de behaalde resultaten (WPO 13, 1a);

• de klachtenregeling (WPO 13, 1f) is te summier beschreven;

• het beleid omtrent en de eventuele besteding van sponsorbijdragen (WPO 12, 1g).

De school draagt er zorg voor dat deze onderdelen in de volgende schoolgids worden opgenomen.

De bevindingen van dit PKO leiden tot het volgende arrangement voor het vervolg van het toezicht (toezichtarrangement):

De school wordt opgenomen in de reguliere onderzoeksplanning van de inspectie.