Vraag nr. 295
van 4 september 2000
van mevrouw RIET VAN CLEUVENBERGEN Mestactieplan – Taalgrensgebieden
Het Mestactieplan heeft als bedoeling de nadelen van overbemesting weg te werken. Het detecteren van nitraatgevoelige gebieden en het Mestactie-plan om zeker overbemesting tegen te gaan, z i j n hiervan een uitvloeisel. Zo wil men onder andere de drinkwatervoorziening voor de toekomst veilig stellen.
De Vlaamse landbouwers in het taalgrensgebied van Vlaanderen (Brabant en Limburg) hebben vaak gronden in Wallonië : dit is historisch zo ge-g r o e i d . Zij worden nu ge-geconfronteerd met een re-geling waardoor ze om aan de Europese normen te voldoen enerzijds voor hun gronden in V l a a n d e r e n zeer rigide regels moeten volgen, terwijl op hun gronden in Wallonië alles kan en mag. D a a r e n b o-ven loopt de afwatering van de meeste gronden ge-legen op Waals grondgebied, hoofdzakelijk richting Vlaanderen.
In de ogen van velen is hier de logica zoek. 1. Klopt deze informatie ?
2. Is hier geen sprake van oneerlijke concurrentie voor de landbouwers in deze regio ?
3. Werden de gevolgen voor Vlaanderen van de "andere" milieuregelgeving in Wallonië reeds in kaart gebracht ?
Antwoord
1. Net als Vlaanderen dienen Wallonië en Brussel te voldoen aan de bepalingen van richtlijn 91/676 inzake de bescherming van water tegen de verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen (nitraatrichtlijn).
Hiervoor werden in Wallonië twee kwetsbare zones aangeduid, namelijk de kwetsbare zone van de Haspengouwse krijtgronden en de kwetsbare zone van de Brusseliaan-z a n d e n , Deze zones zijn afgebakend bij ministerieel be-sluit van 28 juli 1994 waarbij het ondergronds waterbekken van de Haspengouwse krijtbodem en het ondergronds waterbekken van de Brus-seliaanzanden als kwetsbare zone worden aan-g e d u i d . Met het ooaan-g op de verdere aanduidinaan-g van kwetsbare zones worden drie andere regio's
o n d e r z o c h t : het Land van Herve, de Condroz en de gemeente Komen-Warneton.
De Waalse code van goede landbouwpraktijken is opgenomen in de bijlage bij het besluit van de Waalse regering van 5 mei 1994. Alle landbou-wers in het Waalse gewest hebben een brochure ontvangen waarin naast deze code ook een aan-tal raadgevingen met een vrijwillig karakter zijn o p g e n o m e n . In de brochure worden alle land-bouwers verzocht de code vrijwillig toe te pas-s e n . De code krijgt papas-s bindende kracht nadat hij deel uitmaakt van een actieprogramma. De code omvat verschillende voorschriften met betrekking tot het op of in de bodem brengen, het opslaan en het doseren van meststoffen en vult op dit gebied de bestaande regelgeving zoals het besluit van de Waalse gewestexecutie-ve van 4 juli 1991 aan.
De code omvat volgende bepalingen.
De periodes die niet geschikt zijn voor de op -brenging van mest op het land
Volgens het besluit van 4 juli 1991 is van 1 no-vember tot 1 maart de uitspreiding van meng-mest en gier verboden op bodems zonder vegtatiedek of niet bedekt met plantenresten, b e-halve indien de mest nog dezelfde dag van de uitspreiding wordt ondergewerkt.
Het op of in de bodem brengen van een meststof op steile hellingen
Het besluit van 4 juli 1991 bepaalt dat de uit-spreiding van mengmest en gier verboden is op bodems zonder vegetatiedek wanneer de ge-middelde hellingsgraad van de bodem hoger is dan 6 %, behalve indien de mest nog dezelfde dag van de uitspreiding wordt ondergewerkt. Het op of in de bodem brengen van een meststof op drassig, o n d e r g e l o p e n , bevroren of met sneeuw bedekt land
verboden op gronden die sinds meer dan 24 uur permanent bevroren zijn.
De code stelt dat het opbrengen van meststof-fen op een met sneeuw bedekte bodem verbo-den is.
De voorwaarden voor het op of in de bodem brengen van een meststof in de nabijheid van wa -terlopen
Volgens het besluit van 4 juli 1991 is de uitsprei-ding van dierlijke mest verboden op minder dan tien meter van de kruin van de oever van een waterloop of een gracht.
De capaciteit en bouw van opslagtanks voor dierlijke mest, inclusief maatregelen ter voorko -ming van waterverontreiniging veroorzaakt door het wegstromen en weglekken in grond en op -pervlaktewater van vloeistoffen die dierlijke mest en afvalwater van opgeslagen plantaardig materi -aal zoals kuilvoeder bevatten
In de code zijn hiervoor de volgende bepalingen opgenomen :
– op het bedrijf dient de mestopslag op een waterdicht oppervlak te gebeuren en moet er in een opvang worden voorzien voor wat af-vloeit ;
– in de velden moet bij de mestopslag ervoor gezorgd worden dat er geen afvloeiing voor-komt ; bij een eventuele afvloeiing dient deze in ieder geval opgevangen te worden – de inkuiling van plantaardig materiaal moet
met genoeg droge materie gebeuren om e l k e afvloeiing te vermijden; elke eventuele af-vloeiing dient te worden opgevangen ; – m e n g m e s t , gier en afvloeisels moeten
wor-den opgeslagen in waterdichte tanks zonder o v e r l o o p, zodanig dat er geen lozing kan plaatsvinden ;
– de capaciteit van de waterdichte tanks is ten minste vier opslagmaanden voor vloeibare m e s t s t o f f e n . De code voorziet in een omre-keningstabel voor de berekening van de op-slagcapaciteit uitgaande van het gemiddeld mestproductievolume per diersoort.
Methodes voor het op of in de bodem brengen van zowel kunstmest als dierlijke mest, i n c l u s i e f hoeveelheid en gelijkmatigheid van de versprei
-d i n g, zo-dat -de toevoer van nutriënten naar het water op een aanvaardbaar niveau wordt gehou -den
Volgens de code is het op of in de bodem bren-gen van meststoffen alleen toegelaten om de fy-siologische behoeften van de gewassen te dek-k e n . In de code zijn de toegelaten hoeveelheden o p g e n o m e n . Wat de gelijkmatigheid van de ver-spreiding betreft, schrijft de code voor dat de b o u w- en regeleigenschappen van het opbreng-materiaal en de staat waarin het verkeert een regelmatige verspreiding van meststoffen moe-ten verzekeren. Het gepaste opbrengmateriaal dient te worden gebruikt in goede werkingstoe-stand en met inachtneming van de door de con-structeur toegelaten hoeveelheden en uitsprei-dingsbreedten.
Zoals uit bovenstaande blijkt, zijn er gelijkenis-sen tusgelijkenis-sen de heergelijkenis-sende wetgeving in Wa l l o n i ë en in V l a a n d e r e n . Toch kan erop worden gewe-zen dat de mestoverschotproblematiek in Wa l-lonië niet van dezelfde omvang is als in V l a a n-d e r e n . Zo is er op het Waals niveau nog geen sprake van een mestoverschotprobleem, t e r w i j l dat in Vlaanderen wel degelijk het geval is. Tegelijk kan worden opgemerkt dat de Europe-se Commissie aan Wallonië en Vlaanderen be-zwaren heeft geuit in verband met de omzetting van de nitraatrichtlijn.
De bezwaren aan het adres van Wallonië zijn de volgende:
– er zijn onvoldoende kwetsbare zones aange-duid overeenkomstig artikel 3 (momenteel zijn er in Wallonië twee kwetsbare zones) ; – er is tot op heden geen enkel
actieprogram-ma van toepassing in de kwetsbare zones. Teneinde zo snel mogelijk aan deze Europese verplichtingen te voldoen, maar ook met het oog op de globale samenhang en op een duurza-me landbouw, bereidt het Waals Gewest voor haar hele grondgebied een uitgebreid program-ma ter beheersing van de organische stikstof voor.
Dit programma, gepland om te starten in 2001, bevat de volgende hoofdlijnen :
Nitra-te" (monitoring van de nitraatgehaltes in wa-terwinningen) ;
b) toepassen van een actieprogramma in elke kwetsbare zone ;
c) verplichte maatregelen buiten de kwetsbare zones voor het beheer van dierlijke mest (in het bijzonder het instellen van een hoeveel-heid organische stikstof per hectare die mag worden uitgereden). Zo worden deze hoe-veelheden beperkt tot 210 kg stikstof/ha voor grasland en 120 kg stikstof/ha voor de andere gewassen ;
d) het financieren van de infrastructuur voor de opslag van dierlijke mest (ondoorlaatbare ondergrond voor stalmest, tanks voor drijf-m e s t ) . Op grond van de artikelen 7 en 51 van de verordening 1257/99 (FEOGA) is een hoog steunpercentage ingesteld, in het bij-zonder voor de landbouwers in kwetsbare zones ; ( Feoga : Fonds Européen d'Orienta -tion et de Garanti Agricole – red.) ;
e) bewerkstelligen van grondgebondenheid van elk bedrijf (verhouding tussen de hoeveel-heid organische stikstof die door de veesta-pel van een bedrijf wordt geproduceerd en de hoeveelheid stikstof die maximaal op de percelen van bedrijf kan worden uitgere-den).
Op grond van deze verhouding zouden som-mige bedrijven dierlijke mest moeten expor-teren (verhouding > 1) of zouden andere be-drijven dierlijke mest kunnen importeren (verhouding < l);
f) o m k a d e r i n g s- en begeleidingsprogramma. Een belangrijk menselijk en technisch appa-raat (landbouwvoorlichters, d e m o n s t r a t i e-p e r c e l e n , enz.) zal worden oe-pgestart om de landbouwers individueel te ondersteunen om te komen tot een beter stikstofbeheer (bouw van drijfmesttanks, goede landbouwpraktij-k e n , stilandbouwpraktij-kstofbalansen en -p r o f i e l e n , in relandbouwpraktij-ke- rekning brengen van minerale stikstof, b e r e d e-neerde bemesting, groene meststoffen, enz.). 2 , en 3. Zoals uit bovenvermelde omschrijving
