13-01-1982    Bram van Dijk, Paul van Soomeren Scholen en vandalisme

e

e

e Scholen en vandalisme?

e e e e e

•

e e e e e

• e

e e e

e

e

doen)

Landelijk Bureau Voorkoming Misdrijven

e

2500 EH 's-Gravenhage

e

e e e e e e e e

•

e e e e e

• e

e e e

e

e e e

I

nhoudso�gave Voorwoorden Inleiding

Scholen en vandalisme?

De inrichting van de handleiding

Hoofdstuk 1

Vandalisme: een algemene schets

1 . 1 . Vandalisme . . . wat i s dat eigenlijk?

1.2. Cijfers over vandalisme 1.3. Wie vernielen?

1 .4. Vernielen waarom?

1 .4. 1 . Motieven 1.4.2. Drempels

Hoofdstuk 2

Anti-vandalisme�rojecten voor scholieren

2.1. Inleiding

2.2. De specifieke aanpak 2.3. De brede aanpak 2.4. Audio-visuele middelen

2.5. Activiteiten gericht op de vrienden groep

Hoofdstuk 3

Algemene maatregelen

3.l. Inleiding

3.2. Vrije-tijdsvoorzieningen

3.3. De sfeer op school en de lesstof

Hoofdstuk 4

Een minder kwetsbare school

4.l . Inleiding

4.2. Controle op het schoolgebouw 4.2.1. Achterliggende ideeën

4.2.2. Aanbevolen maatregelen 4.3. Versteviging en beveiliging 4.3.1. Achterliggend idee

4.3.2. Aanbevolen maatregelen 4.4. Kosten en baten

Hoofdstuk 5

O�zet en organisatie van een anti- vandalisme�roject

literatuurlijst

Pagina 3 5 9 1 1 13

15 1 7 20 29 3 1 33 4 1

43 45 46 55 64 68

73 75 75 82

89 9 1 9 1 91 93 95 95 96 1 01

1 03 1 1 1

e e

e e e •

e e

• e

e e e e e e

Voorwoord van de Landelijk Coördina­

tor Voorkoming Misdrijven.

H et 'vakgebied' voorkoming misdrijven is nog jong en betrekkelijk onontgonnen. Niettemin neemt de voorkoming van misdrijven binnen het politie-appa­

raat een voorname plaats in, zoals ook blijkt uit de volgende zinsnede: 'Het uitgangspunt van de minis­

ters van Justitie en van Binnenlandse Zaken is dat preventieve criminaliteitsbestrijding een facet is van het takenpakket van iedere politiefunctionaris"�).

I n elk korps van de Gemeentepolitie en in elk district van de Rijkspolitie is een aantal politiemensen spe­

ciaal werkzaam als ambtenaar Voorkoming Misdrij­

ven (part-time of full-time). Daarnaast zijn er de regionale coördinatoren, die - het woord zegt het al - de lokale activiteiten op het gebied van voorko­

ming misdrijven regionaal coördineren .

Het Landelijk Bureau Voorkoming Misdrijven (LBVM), dat ressorteert onder de ministeries van Binnenlandse Zaken en Justitie, ondersteunt de acti­

viteiten van genoemde verantwoordelijke functiona­

rissen. Het LBVM geeft, in- en extern, adviezen en informatie en reikt hulpmiddelen aan op het gebied van de criminaliteitspreventie. De bedoeling daarbij is een zo breed mogelijk publiek te bereiken.

I mmers, het voorkómen van misdrijven is niet alleen een zaak van de politie, maar ook van u! En onder 'u' verstaan we dan elke individuele burger en - omdat mensen samenwerken, zich verenigen en organise­

ren - ook de groepen, instanties, verenigingen, organisaties en instellingen waar 'u' deel van uit­

maakt. Deze handleiding, een uitgave van het LBVM en bedoeld voor leerkrachten en organisaties die op het terrein van het onderwijs werkzaam zijn, is een van de hulpmiddelen bij activiteiten op het ge­

bied van de criminaliteitspreventie, in dit geval het voorkomen van vandalisme. Vandalisme is een ernstig probleem dat aller aandacht verdient. We hopen dan ook dat u als leerkracht behulpzaam wilt zijn bij het streven het vandalisme onder scholieren te beteugelen. Mogelijk kunt u daarbij gebruik ma­

ken van deze leidraad.

Drs. R.J. Vader, de Landelijk Coördinator Voorko­

ming Misdrijven

':^') Oriënteringsnota Voorkoming Misdrijven , 's-Gra­

ven hage, mei 1 98 1 , pag. 23. In deze nota wordt veel dieper dan hier mogelijk is ingegaa n op de geschie­

den is, werkmethode en organisatiestructuur van het instituut voorkoming misdrijven. De nota is ver·

krijgbaar bij het Landelijk Bureau Voorkoming Mis·

drijven .

5

6

Oriënteringsnota

Voorkoming Misdrijven

VOORKOMING MISDRIJVEN

Een zaak van de politie en ^u.

e e - e e e ct

• e

e e e e e e •

e

e

e

e

e

e

e

e e · e e e e e e •

e e

• e e e e e

e e

Voorwoord van de samenstellers.

Kennelijk bestaat er grote behoefte aan prakti­

sche informatie die gebruikt kan worden om op school wat te doen aan de vermindering van 'van­

dalisme' . Via de politie bereiken ons althans veel verzoeken in die richting en ook direct krijgen we zeer veel vragen van schoolhoofden en leerkrach­

ten te verwerken. 'Nee verkopen' is altijd vervelend, maar het wordt echt pijnlijk als je - zoals in dit geval - nee verkoopt, terwijl je zit op een gestaag groeiende stapel kranteknipsels, nota's, boeken en lesmateriaal over vandalisme.

Er werd daarom besloten om aan de slag te gaan met het tot op heden vergaarde materiaal en daarbij stond ons het volgende voor ogen:

- De samenstelling van een praktisch bruikbare handleiding voor bestrijding van vandalisme voor schoolhoofden en leerkrachten van zowel het Lager als het Voortgezet Onderwijs.

- I n die handleiding zouden veel concrete voor­

beelden opgenomen moeten worden. Voorbeel­

den die de leerkracht via kopieerapparaat, schaar en lijm direct zou kunnen gebruiken bij anti-van­

dalismeprojecten.

- H et geven van praktische informatie alleen zou niet voldoende zijn. Achter elk voorbeeld - of dat nu een lesbrief is, of een stuk inbraakwerend glas - zit immers een bepaalde 'filosofie'. Men doet nooit 'zo maar' iets. Vandaar dat we wil­

den proberen de vele voorbeelden te omlijsten met meer algemene achtergrondinformatie.

- Die achtergrondinformatie hoefde per se geen doorwrocht, afgerond wetenschappelijk ge­

heel te zijn, maar zou een sterk praktisch accent moeten hebben. Diepgaande analyses over van­

dalisme zou de lezer elders maar moeten na­

slaan'�).

- De handleiding moest losbladig worden, zodat later nog andere en nieuwe voorbeelden en idee-

'�) I n de handleiding verwijzen we herhaaldelijk naar a ndere informatiebronnen over vandalis-

me. Ook de bijgevoegde literatuurlij st kan de lezer, die zich nader wil oriëntere n , va n dienst zij n . Voor de vol ledigheid wil len we de lezer nog wijzen op het feit dat veel achterliggende ideeën voor deze h a n d leiding zij n terug te vinden in de pop u l air-wetenscha p pel ij ke uitgave: 'Vanda lisme ideeën / onderzoek / preventie'

B. va n Dij k en P. va n Soomere n , Kobra 1 98 1 , Am sterd a m .

7

8 en toegevoegd zouden kunnen worden.

e

Als we thans - zittend tussen bergen verknipte

e

papieren - deze handleiding doorbladeren, me-

nen we voorzichtig te kunnen stellen dat we onze

e

ideeën redelijk hebben kunnen realiseren. Daarbij willen we echter nog twee opmerkingen maken:

e

_

jectieve zaak. Bij de selectie deden zich veel moei-lijke keuzemomenten voor. Soms was bepaald

e

materiaal o.i. niet goed bruikbaar, maar het kwam

e

ook vaak voor dat materiaal wel bruikbaar was, maar bijvoorbeeld te omvangrijk en daardoor niet

inpasbaar.

e

_

e

nog onvolledig zijn. Zo is er bijvoorbeeld in hoofd- stuk 2 meer materiaal opgenomen dat betrekking

•

heeft op anti-vandalismeprojecten in het lager on- derwijs dan materiaal dat voor het voortgezet on- derwijs gebruikt kan worden. We hopen dan ook dat u als leerkracht en/of onderwijsdeskundi-

-

ge ons uw kritiek, aanvullingen en ervaringen wilt

e

doen toekomen. Dan kunt u ons, de drukker, de postbestelIer en uw collega's weer aan het werk

zetten.

e

Het adres is:

e

Landelijk Bureau Voorkoming Misdrijven Postbus 20301

2500 EH 's-Gravenhage

e

De samenstellers,

•

Bram van Dijk Paul van Soomeren 1 3 januari 1982

e

e e e e

Publikatie door het LBVM betekent niet, dat de in-

e

houd van deze handleid ing het standpunt weergeeft van de ministers van J ustitie en /of Binnenla ndse

Zaken .

e

e

e e e e e e e e •

e e e e e

• e - e e e e e e

Inleiding

e e e e e e •

e e e

• e e e e e

e e

Scholen en vandalisme?

Door het aan elkaar koppelen - via het voegwoord 'en' - van twee begrippen ontstaan dikwijls pakken­

de thema's voor congressen en fraaie titels voor tijd­

schriften, boeken of brochures: Mens en Maatschap­

pij, School en Samenleving, Alcohol en Drugs*), Scholen en Vandalisme. Bij dit soort combina­

ties ligt echter het gevaar op de loer dat ze misschien

Kleuterklas in nuin

1 1

J c��'en ^{in g_e_ . ,, _ : e_ �}

S· cholen voortdure?1d :�:��";'J��C:���:' e:; "��

mikpunt van v

Immen.

and

� �

^�,��

^{m. O}

E -De

Dopenbd·�^e_p.^k�;:î^jt::^{.� ,.m}";^n"r,��^·",,,�� ^.. ��d:� '""n ^•. "n on'-' e fraai en pakkend zIJn doch dat deze combinaties

school De raven d \oell ^{In el}

�:^nw�

;

We willen daarom eerst ingaan op de vraag waarom we hier de begrippen 'scholen' en 'vandalisme' tot één thema hebben verwerkt. We doen dit aan de hand van een stukje dat verscheen in 'Het School­

blad' van 30 juli 1981.

'We moesten va nochtend dwei len . Alle kranen wa·

ren opengedraaid . ' 'Ik kon wel huilen. Het hele documentatiecentrum lag overhoop.' 'Het leek wel een bloedbad in het magazijn . De rode verf was leeggegooid . ' ' De bra ndweer was er nog op tijd bij.

Anders had de school in l ichterlaaie gestaa n . ' Dat is de ene kant. Schoolgebouwen worden regel­

matig het slachtoffer van vandalisme. De leerkrach­

ten springen de tranen in de ogen bij het aanschou­

wen van de ravage.

�') Dit is de titel van Justitiële Verkenningen nr. 6, 1980. In d iverse a rtikelen die in d it themanum mer te vi nden zij n , komen ook relaties tussen alcohol en vandalisme en tussen scholieren en a lcohol ter spra·

ke. Justitiële Verkenningen is een uitgave van het Wetenscha ppelijk Onderzoek- en Documentatiecen­

trum van het Ministerie van J ustitie. Eerlij kheids­

ha lve merken we nog op dat de volzin waar we onze i n leid ing mee begonnen eveneens ontleend is aan d it themanummer (pag. 10).

12

'De kinderen gaan a ltijd spelen o p het schoolpein . Maar d ie meesters e n juffen zijn tegenwoordig om vier uur naar huis.' 'Vier va n d ie grote knullen probe­

ren de bushalte omver te trekken. Komen vast uit dat vorm ingscentrum aan de overka nt. Maar je dacht zeker dat d ie onderwijzers er iets van zeiden .'

Bron:

De Haagse Onderwijskra n t februari 1980.

�

�

•

� •

e e e e e e •

e e

• e e e e e

e e

' I n mijn tijd moest je bij de boven meester komen als je gesnapt was omdat je iets kapot maakte. '

Dat i s de andere kant. Het onderwijs als opvoedings­

systeem wordt verantwoordelijk gesteld voor het vandalisme. Of het moet er op zijn minst iets tegen doen door aangepaste lesprogramma's.

Aldus zijn tevens de twee belangrijkste argumenten voor het schrijven van deze handleiding samenge­

vat: - Scholen zijn vaak het slachtoffer van vandalisme Vandalismeplegers zitten vaak op school en zijn langs die weg bereikbaar*).

Deze tweeledigheid vindt u terug in de opbouw van de handleiding.

De inrichting van de handleiding�

Hoofdstuk 1 geeft een algemene schets van het ver­

schijnsel vandalisme. Vervolgens worden in de hoofdstukken 2 en 3 de leerlinggerichte preventie­

maatregelen besproken. Eerst besteden we in hoofd­

stuk 2 o.a. aandacht aan onderwijsactiviteiten die direct (2.2. Specifieke aanpak) of indirect (2.3. Brede aanpak) het vandalisme bestrijden. Daarna ko­

men in hoofdstuk 3 meer algemene maatregelen aan de orde. Deze maatregelen beogen de omstandighe­

den op school voor jongeren te verbeteren. We gaan hier in op de noodzaak van voldoende vrijetijdsvoor­

zieningen voor jongeren en op de invloed die de structuur van de school en het klimaat dat er heerst, op de kinderen uitoefent. I n hoofdstuk 4 wordt de school als object van vandalisme onder de loep genomen. In dit hoofdstuk komen de (techno) pre­

ventieve maatregelen aan bod, die het moeilijker ma­

ken bij de school in te breken, of er vernielingen aan te richten. I n hoofdstuk 5 gaan we tenslotte in op de vraag hoe men met de handvatten die in de voorgaande hoofdstukken zijn aangereikt, een samenhangend anti-vandalismeproject zou kunnen opzetten en organiseren.

':^') Het gaat ons veel te ver om de school als opvoe­

di ngssysteem verantwoordelijk te stellen voor van­

dalisme. Het zijn immers ouders d ie i n eerste in­

stantie verantwoordelijk zijn voor de opvoedi ng van hun kinderen .

13

e e e e e e e

• e e e e e e

• e e e e e e e e

Hoofdstuk

Vandalisme: een algemene schets.

e e e e e e e l , e

• el

el

el e}

e

• e e e e e e e e

I

(

/

--- /'

;-

� ._-

( ^-"

...^{... -}

1.1.

.�.,--

Vandalisme ...

wat is dat eigenlijk?

Naast bedrijfssluitingen en gifvondsten blijkt het on­

derwerp 'vandalisme' in de massamedia hoog te sco­

ren.

-,.,.... ...

./ 17

RUjkens een pubUcatie van Leiden - grijpt het bij negen stedelijke m· haltepalen het ontgel.

in het blad Openbaar vandalisme sterk om zich voersbed9iven tezamen den. In een gesprek met

Vervoer ^-van de hand heen. Tussen 1965 ^en 5630 máal besthadigin· PS geeft dr Hauber een van dr A. R. ^Hauber, 1979 steeg het aantal ge- gen in voertuigen gecon· nadere toeUchting op dit wetenschappelijk hoofd· registreerde vernielin· stateerd, 2745 maal wa· verschijnsel.

medewerker aan het Cri· gen van 7045 tot 51.096. ren abri's of stations het minologisch Instituut In de eerste negen mikpunt van vandalisme van de Rijksuniversiteit maanden van 1978 ^{werd en} 4173 maal moesten

ndalisme

\ _\� JeU9\L- IU\t

\', ol\",e\\e

\ M aar wat verstaan we eigenlijk precies onder vanda­

lisme?

1 8

De wet.

Als men in het Wetboek van Strafrecht op zoek gaat naar de term 'vandalisme' zal dat tevergeefs zijn.

Men spreekt namelijk enerzijds van het misdrijf 'ver­

nieling' en anderzijds van de overtreding 'baldadig­

heid'.

---

O�ertredingen TITEL t

Oyt!rtrt!dirrl(�l1 bt!trt!!ferrdt! de algt!muffe vt!i1ig­

ht!,d ^{va)!· personelf t!fI gMduefl}

Art^. 424. ^Hij die op of aan den openbaren weg of op eenige vC;or het publlc:k toegankelijke plaats, tegen personen of gocdaen eemge bal­

dadigheid pleegt, waardoor gevaar of nadeel kan worden tew�ggebracht, ^.... ord!. als schul- dig aan straatschenderij, gestraft met geldboete van ten hoogste dertig gulden_

Ind,c:n tijdens het plegen van de overtre­

dl'"� nog ^{geen jaar} is verloopen, sedert eene vroegere' veroordeeling van den schuldige we­

gens ^gelijke overtreding onherroepelijk ^IS ge­

wOf"<kn, kan, in plaats ,'an de geldboete. hech-

. - ca

ten\.! van ,""", 0' gelegd.' ^{• •}'6.)

Misdrijven TITEL XXVII

Venrieli"l of �lclwdigi"l ^yan rtHtJnefl Art. lSO. Hij die opzellelijk en wederrechte­

lijk �nig goed dat gch�1 of ten d�le aan een ander toebehoort, ,-cm I:!!, ^beschadigt, onbrUIk­

baar maakt of wegmaakt, wordt gestraft met gevang.:n�traf van ten hoo&ste twee jaren 'Jf JCldboete van ten hoogste zeshonderd gulden Gelijke straf wordt toegepast op hem die OPl.elleliJk eo wederrechtelijk �n dier dat grhecl of ten deele aan een ander toebehoort, doodt, beschadigt, onbruikbaar maakt of weg­

maakt. (Sr. 141, 149, 159 V., 168. 170, 198 v.,

200,201, 254, 353, 354, 408.)

Onze definitie.

Art. 351. HIj die spoorweg-, telegraaf-. tele­

foon- of electncitettswerken. werken dienend tot waterkering. waterlozing. gas· of water­

Icidin& of riolering. voor zover deze werken ten algemenen nutte gebezigd worden, dan wel werken ten behoeve van de landsverdediging, opzellelijk en wederrechtelijk vernielt, bescha­

digt of onbruikbaar maakt, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoo&ste dfle jaren. • (Sr. 9OIer, 161 v., 353, 354.)

Art. 35 Ibis. Hij aan wiens schuld te wijten is dat eenig in het vorig artikel bedoeld wel k, vernield, beschadigd of onbruikbaar gemaakt wordt, wordt gestraft met hechtenis van ten hoogste eene maand of geldboete van teo hoogste tweehonderd gulden. 1 ^(Sr. 161ler v.,

163, 173.353,354.)

Art^. 352^. H ij die opzettelijk en wederrechte­

lijk eenig gebouw, vaartuig of luchtvaartuig dat geheel of ten deele aan een ander toebe­

hoort, vernielt of onbruikbaar maakt, wordt

gestraft met gevang=ⁿisstraf van ten hoolste vier jaren. (Sr. 168, 328. 353, 354.) )

Art. 353. De bepaling van artikel 316 is ^op de in dezen titel omschreven misdrijven van toepassing.

Art. 354. Indien een der in dezen titel om­

schreven misdrijven door twee of m�r vcr·

eenigde personen gepleegd wordt, kan de straf met een derde worden verl> 'Sr. 141.)

O nze definitie van vandalisme is vrij vertaald naar art. 350 van het Wetboek van Strafrecht: Het opzet­

telijk vernielen, beschadigen of onbruikbaar maken van bepaalde objecten. Die objecten kunnen dan variëren van een autospiegel tot een schoolgebouw.

Voor alle duidelijkheid: Een partijtje voetbal, waarbij per ongeluk een ruit aan diggelen gaat, of een aanrij­

ding die een paal een kopje kleiner maakt, vallen vol­

gens onze omschrijving dus niet onder vandalisme.

• e

e •

-

•

• -

i !

I I

I

De geschiedenis.

Het woord vandalisme heeft een lange voorgeschie­

denis, zoals in onderstaand artikel uit de doeken wordt gedaan.::')

De spijker op zijn kop show ₁₆ februari ₁₉₈₁

OP ZOEK NAAR DE HERKOMST V AN DE TERM VANDALISME

Het woord vandalisme, wat in onze tijd het baldadig vernielen van pu­

bliek eigendom, zoals telefooncellen of auto's, betekent, had in vroe­

.ger tijden een geheel andere betekenis. Eerlijk gezegd, bestónd het woord vandalisme vroeger niet eens, maar wel het woord vandaal.

nlnkrljk.

Zo ging dat jaren door. Het Romeinse volk had veel van hen te lijden. Tót het jaar 534. Toen stuurde JuStinlanus, de toenmalige keizer van Rome, zijn De vandalen waren een Germaanse be- ware monarch nam hij zijn volk In 428 veldheer Bellsarlus, die al verschillen­

volkingsgroep, die leefde In de periode mee naar het zuiden. Ze trokken door de oorlogen voor hem had gevoerd, tot ongeveer 60 ná Christus. Ze woon- het huidige Spanje, staken de Mlddel- met een leger naar Noord-Afrika. Bell­

den In het Mldden-Odergebled, dat landse Zee over en belandden in Afrl- sarlus versloeg de legers van het Van­

zou nu ergens In Polen zijn bij de rivier ka. Op de Noordkust stichtten zij In daalse koninkrijk en de toenmalige ko­

de Oder. VandaaruIt trokken zij steeds 435 hun rijk: het Koninkrijk der Van- nlng: Gellmer, gaf Carthago prijs en naar verschlllende andere gebieden. dalen. Ze veroverden daarnaast de stad gaf zich over. Snel daarna verdween De Vandalen stonden bekend als een Carthago, toen een belangrijke han- het Koninkrijk der Vandalen voor­

woest en wild volk, dat God noch ge- delsstad en een grote concurrent van goed.

bod vreesde. In het begin van de 5e Rome. De term vandalisme Is uit Frankrijk af­

eeuw trok de hoofd massa van de van- VanhieruIt deden de vandalen her- komstIg en pas eeuwen later In onze dalen onder leiding van hun koning haaldel!jk aanvallen op het Romeinse spreektaal gekomen. In 1794, ten tijde Godegisel naar het Westen, stak In 406 Rijk. In 455 plunderden zij zelfs de stad van de Franse revolutie, was het volk de Rijn over en vestigde zich in GalIIe, Rome. Ze omSingelden de stad, en slo- zeer opstandig. Zij hadden Immers de het huidige Noordwest Frankrijk. ten de toevoerwegen van het voedsel revolutie ontketend. Zij keerden zich De vandalen waren een strijdlustig daarmee. af. Hierdoor ontstond een tegen de grote machthebbers van die volk dat overal wilde heersen en ner- grote hongersnood. De soldaten van tijd: de kerk en de staat. Zo vernielden gens rust kon vinden. Hun nieuwe ko- het vandaalse leger onderdrukten de sommige groepen onder meer kunst­

nlng: Geiserik, was een strijdlustig aanhangers van de orthodoxe kerk om- werken In Franse kerken en kath edra­

man. Hij stond bekend als een sterke dat zij een ander geloof hadden. Ze els- len. Een bisschop uit BIois, genaam persoonlijkheid en regeerde met 'Ijze- ten alle schatten en slaven op en trok- Grégolre, karakteriseerde toen d ren ha ,1. . 1 '''as wet. Als een ken zich daarna weer terug in hun ko- vernielingen met de term: van

�^-

- -- ��� - � �.

Overigens is enige relativering over de woestheid van het Vandalenvolk op zijn plaats. In het boek 'De Vandalen' (Zegetocht en ondergang van een Germ­

aans volk; Meulenhof Amsterdam, 1981) zet H.

Schreiber uiteen dat de geschiedschrijvers van die tijd - meestal geestelijken - geen objectief beeld gaven. De Vandalen waren niet wreder dan andere volken en hun plundertochten verliepen vaak zeer 'gedisciplineerd'. Zo was het plunderen van Rome vooral gericht op het vergaren van waardevolle goe­

deren. Men zou hier dus kunnen spreken van vanda­

lisme met het oog op materieel gewin (zie 1 .4. 1. van deze handleiding).

:^:') Bron: Stichting Nederlandse Onderwijs Televisie - Spij ker op z'n kop show, 16-2-8 1 .

19

....

20

�

,1.2. Cijfers over vandalisme

(

Een blik op enige cijfers verschaft wat meer inzicht in het aantal vernielingen dat in Nederland gepleegd wordt en de schade die daardoor veroorzaakt wordt. *)

Aantal vernielingen.

Allereerst kunnen we kijken naar het aantal in de po- litie-statistieken geregistreerde vernielingen. De ont- wikkeling in de 70er jaren ziet er als volgt uit:

Tabel 1

absoluut

- -

i ndex i ndex

-

aanta l 1 970 = 1 00 totaal aantal

vern iel i ngen misdrijven

1 970 ⁼ 100

1970 10.334 100 1 00

1975 25.322 245 1 7 1

1976 30.549 296 1 98

1 977 41 .326 400 207

1 978 50.963 493 214

1 979 58. 1 1 5 562 234

U it de bovenstaande tabel zou men kunnen conclu­

deren dat het aantal vernielingen niet alleen abso­

luut, maar ook in vergelijking tot het totale aantal misdrijven sterk is gestegen. Men moet echter wel bedenken dat het aantal vernielingen dat in werke­

lijkheid heeft plaatsgevonden flink kan verschillen van het aantal vernielingen, dat in de tabel staat aan-

*) Het merendeel van de hier volgende tekst, alsme­

de het vermelde cijfermateriaal, is ook te vi nden i n het speciale va ria-nummer dat Justitiële Verken nin­

gen onla ngs aan vanda l isme wijdde (nr. 3, 198 1 , pag. 6 / 7).

Justitiële Verkenningen is een uitgave van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie­

Centrum van het Ministerie van Justitie (Den Haag).

---

e e

e e e

•

e •

e

e

e

e e e e e e e •

e e e

• e e e e

)

)

� ^-

gegeven. Het komt namelijk vaak voor dat burgers en instellingen geen aangifte doen van de vernielin­

gen waarmee ze geconfronteerd worden.

H et is dan ook niet zeker of een stijging in het aantal aangiften een weerspiegeling is van een toename in het aantal vernielingen of van een grotere aanmel­

dingsbereidheid. Om een beter zicht te krijgen op de werkelijke hoeveelheid strafbare feiten die plaatsvindt, laat het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatie-Centrum van het Ministerie van Justi­

tie (het W.O.D.C.) sinds 1973 een slachtoffer-enquê­

te uitvoeren. Er wordt jaarlijks een representa­

tieve steekproef gehouden, waarbij Nederlanders bo­

ven de 15 gevraagd wordt of zij in een bepaald jaar het slachtoffer geweest zijn van bepaalde misdrijven.

Wanneer bijvoorbeeld 5% van de geïnterviewden zegt dat er van hen iets vernield is, zal ook ongeveer 5% van de totale Nederlandse bevolking boven de 1 5 jaar slachtoffer zijn geweest van een vernieling.

Onderstaande tabel laat de resultaten zien van de slachtoffer-enquête over enige recente jaren.

Tabel 2: Percentage Ned�rla nders boven de 1 5 jaar dat slachtoffer is geworden van een delict i n de jaren 1975 tlm 1 979.

Beschadiging va n eigendom % Geschat

a bsoluut aantal

1 975 1 976 1 977 1978

5,0 5,9 6,8 7,7

360.000 425 .000 490.000 555.000

1979

9,7*)

698.000

Deze cijfers betreffen uitsluitend vern ielingen bij particulieren .

*) De kans dat het verschil met 1 978 op toeval berust, is kleiner dan 5% .

I n de eerste plaats kan gesteld worden dat de W.O.D.C.-cijfers een stijging van het aantal slachtof­

fers te zien geven. In de tweede plaats kunnen we opmerken dat het aantal slachtoffers vele malen ho­

ger ligt dan het aantal vernielin'gen dat opgenomen is in tabel!. Zo is bijvoorbeeld in 1976 de 5,9%

gelijk aan ongeveer 425.000 slachtoffers, terwijl het aantal door de politie geregistreerde vernielingen 30.549 bedraagt. De cijfers in tabel 2 zouden overigens aanmerkelijk hoger liggen, als hierin ook beschadigingen van publieke eigendommen waren verwerkt. Om een wat completer beeld te krij­

gen, kunnen we naast de bovenstaande cijfers ook' kijken naar de cijfers over de schade die ten gevolge van vernielingen geleden wordt.

2 1

\

22

De materiële schade aan scholen.

1

T er illustratie van de materiële schade aan scholen kunnen allereerst de cijfers van de twee grootste Nederlandse gemeenten aangehaald worden.

--- -

Tabel 3: Schade toegebracht aan de bij de gemeente Amsterdam i n beheer zijnde schoolgebouwen�' )

Aanta l bra ndstichti ngen Schade (waarvan het over­

grote deel door verzeke­

ringsgeiden wordt gedekt) Ruitenschade

Aanta l verhaalza ken

Aa ngerichte schade waarvan (door bemiddel i ng van de afdeli ng Juridische Za ken) grotendeels de schade op de daders wordt verhaald

1 976 1977 1 978

f 1 .893.780,49 f 1 .577 . 137,51 f 4.796.9 1 7,62 f 1 .032.690,- f 1 .334.747,50 f 1 .697.000,-

56 43 46

f 1 6.973, 1 1 f 2 1 .566,02 f 47.598,50 f 2.943.443,60 f 2.933.45 1 ,03 f 6.54 1 .516, 12

c,

':^') Eindrapport va n de commissie Jeugdvanda lisme, Amsterdam, 1 979. Bijgewerkt

met cijfermateriaal van de afdeling Onderwijs va n de gemeente Amsterdam.

I r C .

---= __

Nta.. - -.

��; (

�",.�"�.-- "� �. ^;'c

---"'-....,---.._ . _{. --_.-}

Tabel 4: Schade toegebracht aan de bij de ge-

Jaar 1 975 1976 1977 1978

meente Rotterda m i n beheer zijnde schoolgebouwen�' ':' )

Vern iel i ng Glasbreuk f 530.938 f 1 .306.901 f 73 1 .049 f 1 .496.297 f 1 . 1 61 .299 f 2.038.702 f 1 .832.773 f 2.708.366

Totaa l f 1 .837 .839 f 2.227.346 f 3.200.001 f 4.541 . 139

,:n:,) Notitie inzake het Vandalisme.

Een voorzichtige aa nzet. Rotterdam, 1 979.

Dat echter niet alleen aan scholen in de grote ge­

meenten van de Randstad veel wordt vernield, tonen de cijfers uit een paar willekeurig gekozen gemeen­

ten: I n Waddinxveen bedroeg de schade ten ge­

volge van vandalisme aan scholen in 1980 f 30.000,-. I n Oldenzaal kwam men voor 1978 op een schadebedrag voor scholen van f 46.200,­

en in Goes (Noord) was dit voor 1980 f 12.360,-.

e e

e e

• e

e e

e •

e

e

e

e

e

e e

e ·

e •

e e

• e

e

e e e

e

J

\

I

(

Als men deze cijfers vergelijkt met de schadecijfers van andere diensten en instellingen binnen de ver­

schillende gemeenten, blijkt meestal dat scholen op de schade top-tien een trieste eerste plaats innemen.

De materiële schade voor andere dien­

sten en instellingen.

Scholen mogen dan hoog scoren wat betreft de schade ten gevolge van vandalisme, dat houdt ech­

ter zeker niet in dat andere diensten en instellingen geen last hebben van vandalisme. Ook de PTT, de diverse gemeentelijke energiebedrijven (openbare verlichting e.d.'�), diensten van openbare werken (verkeersborden, bankjes e.d.), groenvoorzieningen (bomen en plantsoenen) en het openbaar vervoer hebben te lijden van opzettelijke vernielingen.

Tabel 5: Schade in guldens ten gevolge van vernielingen bij het

openbaar vervoer in een aantal steden en bij het streekvervoer. ';"�)

Stad 1 975 1 976 1 977 1 978

Amsterdam 462.000 932.000

Rotterdam 50.000 46.000 1 09.000 1 .400.000 Den Haag 97 .000 521 .000 530.000

Stadsvervoer Utrecht 24.000 84.000 1 60.000 Gron ingen 35.000 36.000 41 .000 34.000 Arn hem 10.000 1 0.000 1 5.000 20.000 Maastricht 1 0.000 37.000 47 .000 65.000 Streekvervoer 54.000 58.000 383.000 676.000

,;< ';<) Rapport over de situatie met betrekking tot de verstoring van orde en

veiligheid bij het stads· en streekvervoer .

Werkgroep orde en veiligheid stads- en streekvervoer, ja n . 79.

';";^') In Oldenzaal bedroeg de schade aan open bare verlichting in 1 978 ongeveer f 1 1 0.000 ten gevolge van _± 1 500 gevallen va n opzettelijke vernieling.

(' . . . . WHAM!!!' Ra pportage ter voorbereidi ng van een campagne ter bestrijd ing van jeugdva ndalisme in Oldenzaal, mei 1 979.)

Uit onderzoek bleek dat het GEB in Amsterdam in een periode van 3 maanden (maart tot juni 1 979) meer dan 2500 vernielingen aan de openbare ver­

lichting registreerde, lopende va n een stukgegooide la mp tot een voorgoed 'verdwenen ' la ntaarn paal.

('Vandalisme in Amsterdam'. Bra m va n Dijk en Paul va n Soomeren, Amsterdam, 1 980.)

23

24 Helaas zijn we voor wat betreft andere diensten en instellingen slechts in het bezit van enig fragmenta­

risch cijfermateriaal waaruit weinig informatie te halen valt over de ontwikkeling van het aantal vernie­

lingen in een aantal jaren. Uit de beschikbare cijfers blijkt echter wel dat de totale schade ten gevolge van vandalisme zeer omvangrijk moet zijn. Welbe­

schouwd is dat eigenlijk ook niet zo verwonderlijk als men beseft dat alleen al bij het repareren van een lantaarnpaal de volgende bedragen om de hoek ko­

men kijken

'Teneinde een inzicht te verkrijgen van de jaarlij kse onderhoudslasten voor de open bare verl ichting als gevolg van vernieli ngen , werden de volgende gemid·

delde kosten berekend:

o.v.-Iamp f 20,-

o.v.-kap voor verl ichtingsa rmatuur f 80,-

o.v.-armatuur f 200,-

verwisselingskosten lamp f 30,-

verwisselingskosten kap of armatuur f 60,- (Bron : ' . . . . WHAM!!!' , Gemeente Oldenzaal, mei

1979)

Een voorlichtingsblad van Amsterdamse woning­

bouwcorporaties gaf een vergelijkbaar kijkje in de boekhouding.

Schoonmaken van deze muren in de Lod. van Deijsselstraat Brievenbussen vernield aan de Erasmusgracht. Herstel per

kostj 1200,- bus/200,-

'Twee voorbeelden van vandalisme. Een keuze uit duizenden geval len , zo maar op één morgen in Amsterdam gefotografeerd . Met de reken i ng erbij.

De rekening, d ie nooit op de goede plaats gepresen­

teerd wordt. '

Bron: Onderdak, 1 1 e jaarga ng, nr. 3, j u n i 1 981

e e

e e e

•

e e

e •

e

e

e

e

e

e

e

e

•

• e

Wildé supporters

PEKING

-

porters die. ln Peking

"als wlldell" het winnen van de wereldbeker door het damesvolleybalteam in Japan hebben gevierd.

Het . Volkadagblad

waarschuwde "voor die

kleine minderheid. die bij het vieren van de overwinning te enthou­

siast werd. publieke eigendommen schade toebracht. het verkeer blokkeerde en onbeleefd was tegen buitenlan­

ders." Het Volksdagblad noemde het gedrag van

de supporters op het centrale Tienanmen­

plein In. Peking "onpa­

trlottlsch" .

Onder andere op grond van dit soort gegevens sloeg het Tweede Kamerlid H. Roethof aan het rekenen.

Zijn totaaltelling van het schadebedrag dat in Neder­

land per jaar ten gevolge van vandalisme geleden wordt, kwam uit op

I!

pagina 4

-

-

MET hel vandalisme loopt bol de S�^IIUI:::e�^a:^l�^. ��J����:!

linr van de berroUoc van justitie heb ik ontane' de Ichade aan publieke en particuliere elpD·

dommen lanes de openbare wee op anderhalf miljoen ruiden per dar relChat. Dat i. natuurlijk natte vincerwerk. want niemand weet het precies.

Maar het ,aat tI' niet om dit euvel - wa"l dat ts het - tot op de komma nauwkeurl, In clJten vast te le"eJl. Vast .taat dat na de ukkenrollerlJ de vernielInren het meest verontrustende stlj­

,lDespereent_ct vertonen over de l •• tste vier �u n.L 1'19 ^{1' •}

Buitenland.

door H . ROETHOF Lid T_ Kamer voor de PvdA cent (ter verreUJklnc: sexuele misdrijven plus ., procent). Het vand.U.me omvat elf procent van de totale rere,.lstreerde eri­

mlnalitelt op basis van het wet­

boek van strarrecht (zakkenrolle­

riJ 111.%).

W op er, diep te kUDDeD me.1Il ��^d�t^e::1cr,n�ok::e:^·:':^r�

Om te vermijden dat men als Nederlands staatsbur­

ger door het lezen van dit soort cijfers een complex oploopt, is het misschien goed om ter relativering ook eens een blik over onze landsgrenzen te werpen.

Onmiddellijk valt dan op dat men ook in andere lan­

den tot vergelijkbare totaaltellingen komt. Zelfs in Oost-Europa, zoals een Engels blad berichtte:

)

IJ

• Yandals cause

- -

Glasgow's !7S.8OO _in 1976/77).

• On Polish railways in 1972. _more than 2.700 windows and 1,200 _mir­

rors were brok en or stolen. Uphol­

slered seals were damaged and lamps and bulbs stolen. Vandals. induding a large number of teenagers and school children. also damaged rail­

way communications and signal equipment. They were also reponed.

in 1974, _to bc destroying trees and sh rubs worth 2 million zlot)"s (!30.000) _{per year.}

Bron:

25

)

I

/

• In Bucharest in 1974. 1.400 _tele­

phones were put out of action. "Each day. during inspections. we disco ver booths without telephones. tele­

phones without receivers. broken telephones. What is done during the day is destroved at night:' ^Hun­

garian authorities cry.

International Security Review, ja nuari 1980.

in China schijnt men met vandalisme te

26

De schade die niet in geld is uit te druk­

ken.

Naast de materiële schade is er echter ook de imma­

teriële schade: de hinder en ellende die mensen door vandalisme lijden. - Als er voor 10.000 gul­

den vernield is in een bepaalde school, is dat een 'hard' cijfer, maar achter zo'n getal kan veel schuil­

gaan: een werkstuk van een leerling dat onbruikbaar, geworden is, een stukgeslagen aquarium waar door leerlingen en leraren hard aan gewerkt is en lang voor gespaard moest worden. - Daarnaast kan men ook denken aan de medewerkers van diver­

se diensten, die keer op keer vernielde bushokjes en lantaarnpalen moeten repareren en beplantingen moeten herstellen. Hun arbeidssatisfactie en -moti­

vatie heeft stellig onder het vandalisme te lijden.

Of - om het met de woorden van een Amsterdamse monteur iets kernachtiger uit te drukken -

'Voor mij is de lol er tegenwoordig wel af meneer, je doet je best om zoiets een beetje netjes op te knap­

pen en een paar dagen later ligt het al weer i n d igge­

len'.

- Tenslotte mag men veronderstellen dat als men vaker geconfronteerd wordt met vernielingen, dit aanleiding kan geven tot grotere onrustgevoelens.

Deze gevoelens worden waarschijnlijk nog versterkt door het schijnbaar zinloze van vandalisme.

M isschien verklaart het ogenschijnlijk zinloze van de vernielingen ook ten dele waarom veel mensen zich erg druk maken over vandalisme en zich er groen en geel aan ergeren. Zwaardere straffen worden dan vaak gezien als de simpelste en meest voor de hand liggende oplossing. Deze aspecten (het zinloze

van vandalisme, de ergernis, het zwaarder straffen) _Bron:

duiken vaak op in antwoorden op enquêtevragen, in- Leeuwarder Courant,

gezonden brieven en . . . bij vragen aan de minister: 13 mei 1981.

--- . ^---

�

-Minister de Ruiter over de vele zinloze vernielingen:

Voorbeeld stellen is niet rechtvaardig en helpt ook niet echt

aan het worden is, met als centrale vraag: hoe houden we dit in de hand.

De heer De Ruiter zei bij zijn start als minister zeker niet een deq�elijke ont­

wikkeling te hebben voorzIen: Dat er niet gebeurt. ontkende hij. We zijn be­

zig met naar buiten nog niet zo erg zichtbare. maar toch wel duidelijke pro­

gramma·s. aldus de bewindsman. De na­

druk ligt daarbij veel sterker op het voorkomen dan op het straffen. wat weliswaar niet achterwe�e blijft. maar in wezen een achter de feIten aan hollen inhoudt. Het voorkomen nE'emt ook bij de politie een steeds belangrijker plaats in en verder ligt hier ook een belangrij­

ke taak voor de lagere overheden. Maar.

zo zei de minister. ik hoop. dat u niet al te makkelijk denkt, dat de overheid h_et

maar moet regelen. want dan komen ww

i

^..

^{I« � :}

er nooit uit. l1li

I ZWAAGWESTEIND.E ^-Het stellen vernielingen en liet blijken er niel te­

, van een voorbeeld is niet rechtvaar- gen te zijn de daders "zo te straffen, dig en we weten uit tal van onderzoe- dat een ander zich wel tien keer be­

ken ook, dat het niet echt helpt, zo zei denkt, voor hij ook zo iets doet". HIJ minister De Ruiter van justitie dins- had. zo zei hij, het gevoel, dat de dagavond in de gereformeerde kerk overheid dit alles eigenlijk maar oog­

van Zwaagwestelnde over de vele zin- luikend toelaat. Dat laatste werd niet loze vernielingen, dikwijls door de beaamd door de minister. die wel jeugd, waarmee we geregeld worden verklaarde zich er ook over te verba­

geconfronteerd. De vragensteller zei zen, dat dit kwaad zich zo heeft ver-

zich geweldig te ergeren aan deze breid. dat het een politiek vr

a�a;gs�t�uk;'''I1.''._.�c

e

•

e •

e

•

• e e

e e

Niets nieuws onder de zon?

T och zouden we de tegenwoordige opwinding over het verschijnsel vandalisme en de eerdergenoemde schadecijfers enigszins willen relativeren. Bekijken we bijvoorbeeld het volgende bericht uit de Volks­

krant van 10 oktober 1 981:

1- J)"'1.Ó

Jl "tUt

I

,--

o o

JIlIJ

Tachtig mille schade

door Utrechts jeugd

Brief van wethouder aan de schoolkinderen

(Yatl ^ou", con-upo1Ideflt) UTRECHT, zo Sept. - Niet mlDder du ^.u\leat1� � tac.btt� daluad IUIdea

per jaar bedraa� de Kbade. welJul de baldadJge jea^�d &all RraatianturDa, ,.eboa wea, bekken ^e;, afruterlJll"ll, rultea ea ItadMCbooa la 'parkea eD plau�aea door baar verulelGcbt aall

de JrerDeeatill beI'ollkeat. Bet euvel beeft zulke .fmeUD� &aII,.enomea, da& bet cemeelltebeatullr &Sch pnoodsaakt adat

de aodl�,: maatrepJea hlertillpo la bd

leye3 te roepen.

Uitgaande van het IItlUldpl1l1t, dat

men hier lan';l1 de weg der oyerredll1l

meer dan mef geweld bereikt, ^heeft bel:

college ^van B. en W. een achrijven ge­

richt &an de hoofden VIUI acholen, waar­

I n een beroep gedaan wordt

1:

d�no.1Jzend peracneel, om de gd tot

�etere Inzichten te brengen. aarnaan

I

�el1jkert!jd ^een pel'8OOnUjk ^achr1j'ven

aan de Utrecht"e achoouande�n, dat op de leasen &&1 worden VOOrieleaeD ^en

b�rJYen. ^_

v n.

I n feite is dit krantebericht echter meer dan 30 jaar oud! Het was namelijk één van de kranteartikelen die ter gelegenheid van het zestigjarig jubileum van de Volkskrant werden herdrukt (In: Bijlage bij de Volks­

krant van 10-10-'81; pag. 9; herdrukken uit de perio­

de 1 945-1951). Een vergelijkbaar gevoel van tijdloosheid overviel ons toen wij in een circulaire van het Gemeentebestuur van Den Haag van juli 1923 de volgende feiten tegenkwamen:

- schade door opbreken bestratingen e.d.

f 30.000,- per jaar;

- van onderhoudskosten schuttingen ong. 50% te wijten aan baldadigheid;

- banken (afgezien van lopen, bekrassen, etc.): per week moeten er 5 à 6 grondig worden hersteld;

schade jaarlijks f 5.600,-;

- stukslaan geglazuurde potten en beschadigingen waterspoelingsinstallatie in urinoirs f 4.000,-;

- vernieling prikkeldraad, bestrating, bomen e.d. in 1 922 ruim f 21.000,-. Deze gegevens laten duidelijk zien dat vandalisme-problemen geenszins alleen iets van de laatste tijd zijn. Trouwens:

'Op tal van prenten, in tal van berichten , de eeuwen door, zijn jongens en meisjes op straat en plein, langs de grachten , op kerkhoven , op den stadswa l ,

27

28 met spelen (bezig), overgaande vaa k i n kattekwaad

e

doen, soms i n straatschen nerij plegen . ( . . . ) Stra-

e

ten en grachten waren u itgezochte speelplaatsen, maar de jongens maa kten het a l te bont en wierpen

der goede luiden glazen i n , soms zelfs aan iemand een oog uit' ;�)

e

En niet alleen kattekwaad, baldadigheid en straat-

e

schennerij lijken zo oud als de weg naar Rome (een weg die zoals gezegd ook door de Vandalen werd be-

wandeld). Ook wij - als schrijvers van deze handlei-

e

ding voor het bestrijden van vandalisme anno 1982 - hebben onze voorgangers, bijvoorbeeld in de iIIus-

e

tere persoon van de heer Jongejan, Hoofd eener School te Amsterdam. I n zijn brochure anno

1896 'De baldadigheid der straatjeugd en hoe we ze

e

kunnen bestrijden' schrijft hij:

'Sedert korten tijd zijn verschillende personen en

e

corporaties bezig naar middelen te zoeken om aan de baldadigheid der straatjeugd paal en perk te steI-

I

len ' . '� *)

Kortom: er lijkt inderdaad weinig nieuws onder de

zon te zijn. Dat betekent natuurlijk allerminst dat we ons helemaal niet meer druk hoeven te maken over

e

een verschijnsel als vandalisme. Een historische rela-

-

tivering kan nuttig zijn, maar mag niet leiden tot fatalisme en apathie. De leerkracht die 's mor-

gens bij het zien van de ravage die in zijn school is

e

aangericht, de tranen in de ogen springen, heeft het recht om boos te zijn. Het is logisch dat hij iets wil

e

doen tegen vandalisme. Zo ook de reparateurs van het vervoersbedrijf die dag in dag uit geconfron-

e

teerd worden met vernielde ruiten, banken en bor- den. Zo ook de burger wiens fiets, auto, brommer, tuin of huis vernield of beschadigd is. Zo ook . . .

I

enfin . . . wie niet? Naast deze strikt persoonlij- ke motivaties willen we echter ook nog even de CBS-

e

en WODC-cijfers in tabel l en 2 in de herinnering te- rugroepen. Deze cijfers toonden ons een sterke stij-

* ) H . Brugmans, Het Huiselijk en Maatscha ppel ijk

e

Leven onzer Voorouders, deel I , Elsevier, Amster-

e

dam 1914, pag. 1 39. H ier geciteerd uit het boek va n Hans Bleeker en Karel Mulderij 'Kinderen Bu iten

e

Spel' (op zoek naar een vriendelijke woonomgeving voor kinderen), Boom, Meppel , 1980, pag. 1 0. In d it

boek gaan de schrijvers (o.a. via partici perend on-

e

derzoek) op zoek naar de speelmogelijkheden en wensen van kinderen in de lagere-school leeftijd .

e

,:, ,�) We citeren de heer Jongejan hier uit het boek

'Onrust is va n a l le tijden ' (opstellen over criminali-

teit i n Nederland) van de Amsterdamse criminoloog

e

Jac. va n Weringh, Boom, Meppel 1978.

e

e

•

• -

'-..

.

I 1.3.

ging van het aantal vernielingen in de laatste jaren.

Concluderend kunnen we dan ook opmerken dat, hoewel baldadigheid, vandalisme, straatschennerij en kattekwaad waarschijnlijk van alle tijden zijn, het verschijnsel vandalisme, gezien de zeer snelle toena­

me, het aanpakken waard is.

-

Wie vernielen?

Het woord vandalisme roept bij menig Nederlander een beeld op van grote scharen voetbalsupporters, die na een ongelukkig besluit van de scheidsrechter, treinen een metamorfose laten ondergaan of van groepen jongeren in leren jekkies, die een buurthuis, tot de laatste steen afbreken. Dergelijke vernielingen komen voor, en halen vaak de krantekoppen, maar dit is slechts één gezicht van het vandalisme.

Het tweede gezicht van het vandalisme is minder spectaculair, maar al met al minstens even 'effec-

llel ziin niel 'schoffies' de de

Het begrip vandalisme lokt vooral associaties uit met baldadig schorun

sinds de boeken van de heren J effery en Newman wordt er ook nog ge I-�� ____ ... -:--..,.;.:=�

aan uniforme nieuwbouwwijken als veroorzakers van vernielingen en kriminaliteit. Achter beide oordelen kunnen evenwel grote vraagteken gezet worden. Dat bewijst de doktoraalskriptie 'Vandalisme in Amstel

Nederlands beruchtste nieuwbouwwijk, hadden evenwel in hun verzet Oe Bijlmermeer, werd verleden jaar be· Newman geen wetenschappelijk b berichten, dat er in de wijk in verl

.... 7.0� e • • Ai· .. ^�

__

JJ

�

�

� ;

�

^�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

�

«n besli.uin. van de umpire dat ^{hij hem.} uitmaakte voor "incompetente dwa4.l''' en alle arbiters voor nU uclaot uan de wereld". Vnvol,ms brak hij het .... cket doonnidden en droAC met een .. nder ."',wapen door tot de

tweede ronde.

29

30 tief': jongeren die in kleine groepjes hier en daar het een en ander vernielen. En het gaat hier zeker niet al·

leen om de kansarme jongeren, maar om jongeren uit alle lagen van de maatschappij.

Kortom je kunt geen bepaalde groep jongeren de schuld geven. OP de vraag 'wie plegen vanda­

lisme' kan het volgende algemene antwoord worden gegeven: jongeren - vooral jongens - meestal tus­

sen de 10 en 20 jaar en vaak in groepsverband.

Dat vandalisme vooral in groepsverband wordt ge­

pleegd, ligt voor de hand. Prestige tegenover vrien­

den is een belangrijk motief om vandalisme te ple­

gen. Bovendien voelen jongeren zich in een groep sterker en is de angst om 'gepakt te worden' kleiner.

Uit de genoemde leeftijdsgrenzen wordt duidelijk dat scholieren - zowel van lager als voortgezet onder­

wijs - een aanzienlijk deel van het vandalisme voor hun rekening nemen. OP grond van diverse on­

derzoeken kan zelfs worden gesteld dat het plegen van vernielingen onder scholieren een tamelijk 'wijd­

verbreid tijdverdrijf' vormt.

Zo bleek bijvoorbeeld uit interviews die de Engelse onderzoeker F.J. Gladstone hield met 584 schooljon­

gens in de leeftijd van 1 1-15 jaar, dat bijna al die jon­

gens wel bepaalde vernielingen gepleegd hadden in de voorgaande zes maanden. De volgende tabel geeft een idee van de mate, waarin de geïnterviewde jongens zich met diverse vormen van vandalisme be- zighielden. _{_ .,_ ... __ � . .,.. _} Tabel 6 The pre\'alence of \'andalism

I . Scralched de�k al school

2. Bro�en a bottle In lhe street J. ^{Broken a} wlndow In an empty house 4. \V nllen on "'.111, in lhe sIreet 5. Bl oken l rees or tlowers in a park 6. Wntten on l h e seats or wall� of buses 7. Broken lhe [(Ia�s in a �treet lamp

8. Scralched a car or lorry

.,. Sma\hed l h lngs on a building �ile 10 Hro�en a '" Indnw in an occupied house 1 1 . Bro�en lhe !(Ias� in a bus shelter 1 2. Dama[(ed par k building 1 3. Uroken furnll ure at school 1 4. Broken a ", indow In a puhlic toilet 1 5. Bro�en lhe �Ia\s ofa tel^ephone kiosk 1 6. Broken a car radiO aenal

78. Dama[(ed l he lyres of a ,ar 19 ^{Broken a} wlndow at school 10. Sb^�hed hus ^{sea lS}

2 1. IIroken a �eal l n a pu hlic toilet

2 1 . Dama[(cd l clcphone In a k lo,k

22. Put large ohlecl� on a rarlway line 23. Broken a wllldow In a dub 24. Sla�hed lrain seats

85 %

79 ��

68 % 65 ��

58 % 55 % 48 % 42 '>.

40 %

32 ��

32 ^{� �} 31 u,�

29 ��

29 % 28 %

28 ��

2K %

27 %

2� ·;';

20 % 20��

1 9 �{.

1 6 �{.

1 2 ��

(Percenla[(e� refer 10 lhe proportion of boys who admirted to having committed the 5(leCified

arl �t Ic",r "nre in the pre"I()U� �iJ( month� )

( Uit: R.V.G. Clarke, 'Tackl i ng Vandal ism;

Home office research study na 47, London 1 978;

pag. 23.)

e

•

e •