• No results found

BEBERAPA ASPEK KESADARAN POLITIK MASYARAKAT

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "BEBERAPA ASPEK KESADARAN POLITIK MASYARAKAT "

Copied!
70
0
0

Bezig met laden.... (Bekijk nu de volledige tekst)

Hele tekst

(1)

LAPORAN HASIL PENELITIAN

BEBERAPA ASPEK KESADARAN POLITIK MASYARAKAT

5IUdi Kasus di Gampong PaYB Meuligou Kecamaten Peureulak - Kabupaten Aceh Timur

OIeh :

KAMRANI BUSERI

Sta! Pengajar pada IAlN Antasari Fakultas Tarbiyah

Banjarmasin

OARUSSALAM - BANDA ACEH

1983

(2)

Kupersembahkan

kepada para bijak bectari

anak negeriku tercinta Indonesia

Hormatku kepada Ice dua orang tuaku serta kepada semua guruku dan sayangku kepada isteriku Yani

i i

(3)

Ll"cih.:..n pOi1eli tL.:.n ilmu··iL::rJ. ~osL:.l 'LPIL.J Lni ver ui t.1S 8:rii.:.h Kualc1 déJ.p': .. t diikuti hing1rû selelJ"i. Didc1sari oleh key.tkinc.U1 i tu, ter) 'sruh ruji cic.;.i1 s;y--ukur kvh.---1dir(-:t~y , te ... iring puli:i sho1zt\i:",t ::;ç!'t; 3al;!M kep.Jd~l Ra3ul"~:ra,

~1uhamru'ld 811.\\'.

Selama 1atihan, bnyak pengetahu~ s~rt~ pengalaman yang ditimba, khususnya bidRng penelitian. Hal itu b~r~

sem3ta kareno kesungguhan, tet~pi lebih dari itu disebabkan bimbingan dan perhatian y~mg besox dGl.ri direktur serta

tenaga ahli utam& (T!lu) PLFIIS sendiri. Justru i tu secara khusus disampaikan terimo kasih serta penghargaan yang sedalam-dalamnya kepado b~pak Dr MAli Basyab Amin (direk- tltr) da.'1 bapak Dr Wolfgang C18uss (TAU).

Dalam kesempatan ini pûntaslab pula disampû.il~an

teriCla kasih kepada Dr Robert '.lessing (TAU yang telab

pindah rogas) tetapi di permulaan program hjtihan ini masih sempat mamberikan bimbingannya. Hal yang S&L:la juga disam - pllikan kep«d" Dr Babrien T Sugihin dan Drs Adnan Abdullab yang telah membimbing, ut. ,manya sel '1!IlB beberapa wa1ctu

di saat sebelum dJtangny, b,opruc Dr Wolfgang Clauss sebûgai T.\U yLDg bertu;as hinggi'': kini.

Selama pcnelitian l=.pangan, b ... ntuan secara 1, :1r;Sung

at~u tidak, tel ah dibe~ik~n oleh pemerintah daerah, sejak Pemerintah Tingkat I Propinsi Aceh, Pemcrintah Tingk~t II Aceh Timur, Cam.3.t PeurcullLk, H~.irJ dan Keuchik desa

penalitian beserta seluruh m9.sY'.r?.katnya. Kep.:.ds semuanya dihaturkan tcrim"t kasih,. Demiki_n pulê;J. terima l<asih atas

b2JltuaTJ. yang t.:li;: pernah dilup;;"~:lIl yang se1a1l.l datang dari isteri tercinta, jugJ. teman-teman sepcrjuangan, karyawan PLPIIS Universitas Syiah Kuals dan kcpada seluruh dosen pengajar pada progra~ ini.

iii

(4)

t-h.sih b:my:;.!: pih .. :k y .n~ tal '.h rr.cmbantu do'!"} t:G~

ffi:3.l!lpU àisebutk"'.l."'l satu p<.:;rsctu, tl'.k lupa di:3a:npü.ikè!.n te~.:'iIJ,:

k-sin.

Semogü selui'uh keb.J..jikun i tu nl~nrlap:t b .lcs;·'n d··..:'i Tub:..n

Y;:~ng Mah:1 Esa.

Sesuni è.~nga.."'l pe:1g::ll .. f,1.r.n d'm l'cngcts.hu:;.n y ms f'J!lat minim, h,1.sil k...ry:.. be.;...~uf .. 1 Dor;..J1 , e!!'~liti"'..n ini t ... :

terle:t)f:s d.1.ri kekeliruw d<'".':-l keticl.~{: 5~::;:)u:,n;:wnl1ya. vleh i tu korekoi d::tri ... :.ç-..papun, d.i teri:n."1 uelJg;--.n sen:..ng h '1ti.

Akhirnya keptidn.Nya jUülah pcnulis roohon perlindung·- an dan tauiik serta hid~y:1h sehingga semua pengetahuan, pengal.1.Jllan y·1.ng teL::.h dimiliki sclo.mc i:r:i terus bcrkcmbang dan bermanfaat, jugQ semo~l h~sil karya y ng keeil ioi mcnd;-;t:mgk.n m.lnf<:!at b ·.gi nus:)., b·lOgS':'~ d~n ""l.gU:rl::\.

iv

D . .lTUssi"ilam-Bandil .äceh, l-.w;:!l Juli 1983.

(5)

.. .. .. ..

• •

.. .. .. .

~

.. .. ..

H.J,,,n:,N JUDUL

PERS2t~\tJiN lG.T.~ PEUG_d::TJ'lR D,lFT,.R 151 DAFT,',R T.JlEL .,BSTR.,CT

o

BieB

.. .. .. .. .. .. ..

o

I PENlLHULU".l< • I. L.,T;lR BELrtK..NG tLS.J,;Jj Il. TUJU.<N D;.N RUj,NG LINGKUP

PENELIT1"N " • lIl. KERJ.NGIC TEORIT1S IV. t1ETODOLOGI • • • •

A. Lokasi dan sanpel

.. .. .. ..

.. .... ..

o o o

.. .. .. .. .. ..

o . 0

B. Tahnil< pengunpul!lI1 d3.ta 0 C. Tahnik pengol~

.. .. .. . .. .. .

Vo SlST1MATIKn PEMBAHASAN o

BAB II G,J'ffi .• R.N = 1 DAER.iH PENELITI:.N o 0 10 KEC,J1.i,Ti,N PEUREUL.\K

Ilo G,.MPONG P.'Yá t1EULIGOU A. Lint<!san sejarah Bo Lcto.k dan penduduk

o

o 0 0

o o 0

• •

0

o

i ii iii v vii viii

1 1

3 5

10 10

11

12 12

14 14 14 14

15

c. Peucrintahan dan kCLanyaraka.tan 16

BAB III "SPEK-ASPEK KESADAR.\N POLITIK MASYARAKAT 20 I. t1..S,J"Jj POLITIK LNG • .BSTRJC o . 20

~\. ; ... spek pcnget 'lhu'1.o h:lrfinh B .. 1.spck pangt::rti'lD. . . . C. Aspek pengetahu~ l~innya

Ilo IL.X D:.N KE'JAJIBi.1I l"IJ-,sy.,p.JL.T A. Penbe L3.an hak

. . .. .. .. ..

0

o

0

B. ;Lspir3si dan kont rol . ... ..

Co Tanggapan terhadap b"rbag~i

peraturan .. .. .. .. .. .. .. 0

D. Aspirasi d.:ll~~ pcnilihan unQ~ o

v

21 22 24 26 26

29

33

35

(6)

Halaoan

l I l. PEl'lERnmHAN,tIG:PEl'!UlPlli:\N 38

MB IV PROSES SOSL.LIS1.SI POLITIK • • 41

I. KONDISI SOSIAL • • 41

A. Pendidikan • • • • 41 B. Keaganaan • • • • 42 I l. MEDlf~ MaSSA • • 44 III. PERiili TOKOH j·L.SYiu'l1.KAT • • 46 IV. PERISTIliA PENTHIG • • • 48

V. OUTPUT POLITIK

50

1I,\B V PEN ij T ij P • • • • • 54 I . KESIMPULAN • • • 54

I l. SAR1lN- SARAN • • • • • 55

DAFTAR BACAAN

.

• • 56 L1J1PIRAN PROSES KWANTIFIK.\SI D,iTA YhNG

DIANALISIS DENG1.N TABULASI

SILANG

. .

• • •

·

• • • 59

WMPIRAN PETI. LOUSI PENELITIhN • • • • 62

.,i

(7)

TA8.EL

"

p'~.liJU1)U-o{ 1rl ·~!'~!t1fi ,. ~ . .i~.H.J

l.JI.RI-IáKI .;):\.1'1 r~';l~ ~ .. J .,.~N TAJ...:E:rJ ~ IC;A.DAAr; .)jT1J..Jlt. -,'

II!:.KI -J .. I K"I

l'ABcCT, 3 F:~:-fG~I7 .... llt.,,_, r;r. 'WJ"l :G ,'... ; - . . D.t.. lJ .\

. "1,j'lIffi. I : lD) l~ 1 Î".'~ i<. ~r J',d_üf, ~.

GBIW, f'ELIT.'i. Ij ~i'; . I '-. J ' • •

· .

TAB;';!. 4 PLtJG . .:..H.;rI.".·l 'E~l~T .G i.Lû·:1?.J~lr1 ,.Ji, .~T.U

rrU.rUl..N f.D1J':-Y.l D __ . .J~.n N....::G_\R~1

uun

N ~Glu{.li.)

GBEN, PELIT~_, P.S:III,U • • • • • • • 0 'rI,BEL

5

PENGET '.HIJ.;'I T'"iiT,,:JG l'UJU:,N, lL';UK,.T

PEI'lBtJ1GlHIAN, IL',;( jJ,'~'1 lCE\i J..JIBiJI TABEL 6 T~.NGG1.P_~ T:Sî·iT~·.Jo!G T) .... i'!.:unc:.u:.f.1~

DJ..N PILIUJ, n.U,!:·1 "KUl,U

16

19

21

23 25

37

T.Ul?L 7 PE1lGETfJflbli TE::r,oL"iG TUGAS KEUCiiIK

DAN r!lOSES PEl'-l'ETi..J:l.'..l\ :~~UGHIK • • • •

39

T .BEL 8

TABEL

9

TABEL 10

TABEL 11

HUBU~'Gal :HLA1 P"l!Gl::fAHU!,N TENTIU'IG BEDERlPl. tLS.:..u.'.H I\...~!'lliG ..R...lûl DE',jI}Al'!

T1NGKAT p,;riDIDlKk'i • • • • • KONTnK RES?OrmEN JLNGAN MEDIA MASSA HUBlH1G;J! NIMI P:::IGiT:Jllf,:J! ThNTfJiG B.sBERAP( l'L\iLL.:ji t:·~!L;GJ:..D ... 4lAN DA;:T

FR.l~KWENSI TjERKENA LEDI '. Nl..sSt.. . . . HUBUNG:J, ~iLLAI P~.!G;;;T·JlU!\N TcNTt.ilG BEBZR.AP .'. r~s:J~_.J-i \:.: :1,l:.:c.~R:.J'lN D."ii

FH.T~I0iENSI I,E~N"DENG ~ eER ·.N.J3

"

.

· .

TABEL 12 TANGG • .l';.N T'r;NT.JlC ":r'!!l,'lJGm'JJ'

Dü~ l\'JWG.'\.PlUi ~EP':i.,r.TG ".M .. 0

42 44

46

48

TAB"L 13 HUBilliG:.t'l .ü1:,1 PE"G;:;T,,l'\i,'ll 'r~: 'T";'!G TUJUAN DAN HAKI!U'I P'é:foi:31J'IGIJli U, GEEl'!, PSLITA DENGAN TAiiGGAFIj,H

PENBANGtmAN .. .. . . . 53

vii

(8)

\

ABSTilicC:T

This stud.y, which \'1-.5 c~ricd out in the village of Pnyo. Hculigou, Pcurculclc dist::-i.:t 1 r.::.:gcncy of Enst Aech, oxplores some 'J.spec.ts of politic-l consciûusn~ss -:md th€

proccss of poli tic. .... 1 soci::-.liz -,tien in Acch village society. Thc rCS~2.I'~h ' .... as b.J.!3ed on thc 5tr,~tcgy of groundcd rcse:trch, using obscrv- tien ::md intc-rviE.ws ,::!.3 techniqucs for th,:;

collection of d~tn.

On onc h~d, th.::: villagcrs1 knowlcdgc about more abstrcct politicul problems 511Ch as thu constitution of the stnte is rcl'1tively low. On thc other hc.nd, clements of

politic~l consciousness conccrning more concrete problcms of villnge life slieh ~s thc e10ction of thc village headman

(kct;.chik) and p-.rticip"tion in thc gener~l elections o.re well developod.

The vill~gcrs' politic~l consciousness is rel<;ted

to thei r le vel of

educ~tion ~d 3t

thc scme time closely

tiod to some basic v ... lucs such <'.8 thnt of village deIDOCro.cy.

Religious bcliefs ~lso strongly influonco peoplc's political thinking.

viii

(9)

PENDJUlLTLUAN 10 LA'?Ll 3ELJI..KArrc: 'i~\S.';"T.JJl

S0ti.'tp or ng y'ng hidup dl'TrI pcrs...1<utu . ..,n b,üJc

m~sy!r"'.kr.t .'"tt .U neg'1.rr>. t:"'k bi3- 1.1p .S dTi m-snl:"'.h poli tik, k ~r-;;;"né\ soti'.p :'';1''" .ug s~l~.lu 1: Jrp".ut dCI1G':""Ji

p::;ngc.ruh, lr::eku-3~·'"'.n d:;.n \'1.,' ... ~ ... ,"1f, .. D',ri itu a;.:ti :\p or::ong scl.-.lu berk'" i t~ dcmg n 5U~tU b .... n'tuk d. ·'.ri !Üsi;..:.m

l 't'k

1/

po 1 1 . -

KcnyC\.t:lID di m .... sy,'1ro.k:.t tGrd~p-.... t sGgclintir

or""ng y-.ng terlib"l.t sec-r'l. b"'ny-k d-:.l-:o..rn :n-S'-l'1h politik dan seb:.gi:l.O bcs::'.r 1-,inI1Y-:' kur-:-.. ng tcrlib .... t kecuali p::.dC\.

beber'1p2 brol turtcntu, mis·'.lnyl':. ikut bcrp.::.rtisip:.'lsi

scw~tu pcmilih,n umum.

Neg~rJl Indon.;..si'" y'\ng mondl.s-rkn politiknyo.

kcp:ld:t as;'ts demokr:si PDnc··siln ffi(;ngus1hL'km :lgr~r

scluruh l ·'1.pis'U1 m ... ,sy-r ... ko.t m0miliki kcs-.d"ir:-'ll politik, t",rut'J.ID2 kes'1d~r~ d::ll"'cm kûhidup'l1l b(.rncg:--.ra sohinggp.

tumbuh krec.tifit:'.s, k~g-~ir:J.h,m hidup d:m ffi(:mperlu,:'.s

p~rti sip a si

d"lOJIl pomb-,ngunm.

Y

KeSldOI'::m pol i tik l!I"syn.r.-:k.,l.t borkambo.ng sert'1

mong~~l:uni perub~'Ul sosuo.i deng:-n pf;rkcmbmg:m m::,sy'lrr-.- ket d~.n pcrkl,.;mbo.ng~.n sistem politik i tu scndiri.

Mû.sy~.r~_k.:lt sec .... r~ umum rn;.::mbcri f'.rti b:"'gi pol i tik b~rbc­

d':'.-bcd.c. d--'ri p:1SC kl.) p,",-se SL;.su:1i dcng:.n pcngcn~l.:tn

mc...r ck'1. &.ru sct.::l""..h Indon..:si ". merdck~ d':ll~m m-nr'.

5c.tal::-.h berdiriny-: pL:rkumpul:m-pcrku!;1pul::.n politik YJJ.J1g

mcnyeb~.rkan f .,.h::un s..:rt":'. rtlirLUl, rnky:'ltpun mulni sl'\d::r

Lih .... t Robert A DMl, An~lis(l. Politik Modern 1 tcrj::l- r.wh::.n Bayu Suryf'ningr"1t, D(. \Vn.rur"1L"'5fc ss , 19è5O, h"l . 19.

Lihr.:i; Tec.m Pcmbinn Pen .... tr.r d<:'.I1 B~m Pen' ... t ::r nn

Pcg,'1we.i Rcpublik Indoncsi~, Pedomnn PCnghPf~to.n dm Pen5ama1m Panc~si1~. Undîng-und"n~D~s~ ~42. Gnr~s-GlXTs-S'e-sc.r H'llu').o I cg5io?;-Ed~.Gi

ïï,

---rggl,

hal. lG"g:::I'70 .

1

(10)

2

,k,~n

kekurms f

.h~n

n

~,n~

ng politik.

31

Sc..t·.::11h 'C:...htLll 19ó5 s,.;b ~.i b te.. - 1 .!.ü",:·ny·~ ord.::: i;) ru,

dil~s:t..'1"'k"',n p..:mb::ngu.'1; Jl .. i.i}1i:..l b f)~i c.id.-.ng t..:rm'" sul.;: bid':>llg politik. :Jt"'o ttit-:pi d.l .n. l:~nj t"''lf.!.ll;i':'. J.";;;'lckr'ci ry :nc:,si·~

1<'. sel-.m::\ 14- t hun tl,..r-~J;hi.r b ltL"n lil_n,'1rnp J:knn t'lt b,:hidup.·.

r.n poli ti1-::: y-mg d(.:nû~:r-:..ti5? dL:; b:'.bk n i kto!' pc:ndidik ''. . .11,

l,:(;hi.iup'1D sosi 1 bud 'y-;:-..~ tin~'- t hiduil d -!1 .r.d J'

t-n

mc.sy .... r'k

~t jug'~

f

.~': tor

1::..:1 1...";). g

-J1 .'~/ -

T-~tû. kth.l.du-.. r:n dcr.'.okr tis '<:;uEûT1K uh.r..y; ;'l(~Ji'b~rik.-n

k ... mW1g~{in~ o:-'lji .ngF'~ot'1 1'1 sy'.;.r 'l.elt f!lt...r~~s, ikut s\,.ort~

dol ':Om keku::\s-·"m poli tik. \.1Fn t;,;. t::!pi dcng~.n di t;,)rnpk-nnya konscp m:1SSD. mcng"'mb'"ng (flo"'>;ing 111)35) y ,:ng b'_r:.rti ~cm­

bcb:tsk-m m-'sy-:r-k-.t d:~ri p"ne"'ruh p'"'rt".i politik at:1U org"':nisasi poli tLlt: .... 11 d '1' "'t i!l(. l..:ny -:.plc "n kOlllp .... rtich.,mSRSi morckn dnl1.m kohl.dupm pOlitik.1I5/

K::ü.:-.upun dcmiki:m k\)~d~J.nnyn ini tid-:-..k b.:.::r'1.rti b:".h~

wa oktifit..,s politik m-:sYlr<{'lt tbrhent;i. },,~"'.n t8t.'1pi sesuni dcng~.n corak d~~ri p"ngh"'y,'1.tm da.n k<;s"'d.:J,r."'l.Olly,,\, nktifi t ·,s poli tik m'1.sy~r ... 1:~,t e.;;l"üu ""d.J.. n:-l dOJ!liki"U1 i tu- 1 '1h y,:,ng mendorong dil ~lruk"'.Il!ly" p~ncli ti "',n ini Y"ng s~c "ra.

khusus 2k"Ul monyoroti :>.spck kos .~do.r.'Ul poli tik Ol"'sy"r-:lk~t.

Peu\,;li ti :.0 poli tik y-n6 st:c:'.r'1 khusus meno1 ~nh

mr:sy-ro.k'1t scb~g:"i objelc d:'.1::~ kL.hidu.o"".n poli tik bûlum b ... ny'lk di temui .. Pcn-t1i ti~ poli til{ y ng 'd:'1 n'\J!lp'J..kny<:'

b-nyok burfokus p-do. "spek poli tik k. ,1 -,ng,n eli t. "lis ~lnyo pcncl i t i"'n vli djnya m0ngcn ... i bud..,yt:', po1itik dtlDe;"n ti tik bora.t elit politik, jue;r>. Dougl s m...:ng .... n ... i sosi~lis:lsi

poli tik dC'..ri m""b sisw:::. a.ktifis dj :::::lldoncsi~., b~gitu pulo.

2/

Lihnt Socdjono t Ilr.lU Poli t:i.k,

hal. 1-6. - - - .-- - .lumni, .il~ndunc, 1977 t Lih ... t Proyek RL;Ctt d"Ul Str tcgis Dcw:'.!! Pcrt·lh,tIl~

Kenmon.:-.n N'sion~l bokûrj::O~Ti1'" dcn~~n Univer!'Jit~s Syiah Ku:!la D:.-.russ.:-ll·'UIl-B."'J1da 1'~c,Jh, ~ro~sp_ok d:m M:ls:ü'lh Pcrv,'U-

jud~ Dem.olg'~i....Q':.l_"1ID _D~')§...:".~~~.s_~1?O-'1.!!.,1.t)80, h ,1. 11.

(11)

p,-,n\;li tL"',n Suw'lrno

.f:/

Ko.l':'.upun d(;mikL"n lot!

mcnyinggung "'spek poli eik m

ju!."!.", di. ntlr~. lh,;nt..lJ.tLUl y111i.}

sy r·~.k0.t t"""t~.pi tiduJt süc"'r".

khusus s~~h"rti pl,,;n~lit,:,,~',n j{ .... ::' .... f.tl.,.s::.n ....

Bebcr":'.p'" h 1 p~ntin~ y-mg tt..l /-] dit-';l'lukrn pvncliti Y"'ng Lkncli ti di d ·~r..tÏ1 Ac ... 11 ,71i3'11ny--. .dc.ny. J-ol -:h s~tu

p .... ~3r.p3i n::.syr 'k~.t b-j, .. 1" ul~u:: ..

,r

'nt?; m";lun.3UAi or'c~nislsi

j)olitik Golong·'n K ,r~.-~ h J..-'U:' i'l~ ,nf!n ... !'im~ p",nd~n~~ d'ri

Ir. ~3y'1ro.k:lt s.;;b·,Z'ü ul-mn J .. nr,. t, l~h r,)c,10p ~s:{·-'.n i/1l. ~lis,~l.:-·

n:J':1.

V

Detlikic.n pul'" di ti.:liluk n b""ow::t nil,:i-nil-i "\dat dGIl ugcm" mosih bErpeng.ruh t crh-dop lwhidup'Ul

[1:lsy~r"-k~ t . Y

Busil-h:"\si l p..;ne;li ti ... tl svpe:cti i tu lcbih mcr· .... ngB~g lagi untu..1t mcngungk:1p lLbih j uh mengen"'i .::.spck kcsad,".!rnn politik n11.sy'1rckat scb".g:'1i sumbu infr"", struktur politik.

Ir. TUJ"UI.Ji DM! ilUilNG LINGKlJl' P ";N~'LITUN

Penclitiryn ini bertuJu~ untuk m~ndcskripsik~n kos,d~ron poli tik jug~ prosus 90si~lisasi politik, justru

.:tIlt~ r :l kGdlU'.IlYu bcrhubung-'n S€:IC ".r a dep~ndt:n.

Dal~ k~ti t,"\D oper~-'sion-:ll d ri pt:n.;:li ti.:.n ini porlu·

dit~g~skan beberapa konsep, mcny~n~~ut konsop k08nd~ran

pol:ltik dD.n §..osifÜisost..J?_oli tik.

Kcs.:ldnrrul r~s::ü d<.U'i k -.t- s2.d l l ' y .... og ber-u-ti : mcr::!511, t ~u dan ing"lt kepad ~ koo.d:l:m ymg scbe:n"1rIlY".; kc:!da.:m ing~t :UCUl dirinya. Kcs ... daron bcrarti : kcado.:m

21 Y

Libot A1burt Widjoya, Bud'r' P0.1itik don P0mkn~unc.n

Ekonomi, LP3ES, eet. I , Tg 2 den ---st~phen A Döug ~s,

Politic~l Soci~lization ;Di Stud0nts ActiVism in.lndone-

3l-:!-;-nT:fnOis

S'tua:i~s-~n -tlïe~ ·SÖcf'--.l Sëic·óco ,- Univcrsi

tY

orIl1inois Press, 197) don P.J. Su, • .,rna, UI".","

SebYdi_P91_:!:!t~~ .~_k:l~ __ di K:.bup--tc..n .'..ct:h Ut"".I'''1., Kcrt.3s

lFaTI

Pcnc11 t1

on ,

PLPl_s,-:\c~b,

l':J'76 .

Lih~t P.J. SU\o1i'\rna, Op cit., hal. 42.

Lihat Yn'cut:.:: Karcpcsi:J.~, Kûwib'1.w"l<:'.n. Do.lf'.tl P'1nd'1-T}~.::m

r":'\~"'.r:J.kat Pidie, Lapo:,~ g,".sil l? ... ocli ti~Lpn ,

I91 , h'.!' 37.

(12)

4

tabu,

~engcrti

dan

mer~sao9/

Dulam pengertian l:<lin kes'ld~ron ad21e.h keseluruhan

t~"!.nggapan, ingatdIl, b,;yangcn pikirnn, dugaan dal'l sebage.i- nya begi seseorang terhadap keadaan hidup.1Q1

Politik d31am penelitinn ini dimaksudknn dengnn

b .. ü-hal yang berken.1aIl deng:m Qspek-.J.spek kenegarallIl

(politik konkrit)1Y, y'lng mencoltup mC3a1ilh yang bersipat

umum/abstr::lk d-:-.ll m3.s-:>lJ,h y"ng bersipat konkri t/khusus desa"

Dalam ha)Ung~...n dèufçn y ~_ng kedu'1. ilmp8.iUany'l mengenci gejê.la kes:-daran b0rkepemimpinf'lJl di desa, pembelaan h'lk, penunaian kew~jiban selaku wnrgqnegaro y~g tinggal di desa dan sebagainya. Hasalah lJ.in misalnya b'lgnimflna t1".ta pemerintchan di desa seb2gaimrrna ditemuk~ oleh Koentjara- ningrat b~hwa p?ua umumnya t~ta pcmerint3h~n di des~

bersip:.t

demokratis.l~/

B.::tgaimanJ. puL"! tatacera peneg3..kan hukum di desD. sepcrti y.:mg ditemuk~m Alfian b::1hwa m~syar'1.­

kat Aceb n.:!mpeJmya lebih suk:} kepiJde. perd~Jllai<l.n adat dnri- pc.dn kepengadilan.

l21

Kedua contob tersebut menunjw<kan b~gaimana kehi- dup2:n politik d:"ll?JIl m~syaro.ko.t desa y,:mg ~alt:nlie;us

mencerminkan kes~d3ran politik me~Kao

Sednngka.'"l sosialis::>.ci politik diberi b:·tasan dengan

b3goim~a proses amum pcmbud~yaan masynr~at dnlïm h~l

politik.

--------_._---

21

WJS Poerwad'1rmintJ, K~~LUmt1!!!...13!!.l1,fP. _lndonesia, diol.3.h kemb::üi oleh PuSélt PeI1lbLn3.afl dt.n P<..:ugemb".ngrm Bah3.sn

Depr.rtemon P & K, B:ür.ü Pust~fl, JCtlc.lrtJ., 1976, hû. '187.

10/ ~uchs, Wo 'et nlo(edD)~ Lexikon zur Sozio1ogie, Cet . kedua, vlestdeutscher Verlag, Op Vide n, 1978, hul. 109-

HO.

13/

Lihat Meriam a~diûrdjo, D~s?~-Das~r Ilmu Gramedia, Jnknrtn, 1977, liriI .~"7.::r~

Liho.t Koentjarmingrat, l'1a~.,r~_~:; Des,:

Masa lni, YayJ.S=>D Bad.":'Jl Penern~ t 11 ûkul1;

Jakarta, 1964, h~l. 364.

Poli tik ,

di Indoncsia s Ëkonomi

UI,

Lihot Alfian, Pemikir~n d~ Perub2b~ Poli tik Indone- sin , Kumpul.:-n

Karw.gan,

Grnmeëii;-,Jakarfü··,

1980,

hol. 248-249.

(13)

5

Sehubu.."lgan den!:j::n rU~UE:a.n. terd.iihulu, maka aaa dua perl,;anya.:m d -sar yang diaju.!':"...!n p;:.dG pen,,~liti8.n illi yaitu!

A. Bag3.i~2118.. gamo.2-I'aI! kesaJ ,~a!. poli Lik 11- .syürnJ:..:..t (3.S!Jok penget'lhtl.-'I.n, V .. r;] : . .::i, t ,1 '; . .'°t;Jran, h,\ ~ii.l:-ar: l,i'.iran dun

,pall·i;;ulcan -poli tL::) ..

'1 .. Bag3..i-n3.l1a ea!!l.oarar. sosi:\lisilSi politLt f13.sy".I''J1-::.1't d,.~1::1m

~:"'itûn d.eng:--:n l~e::;aCc."'lran palit:.l<. mc:·rC:!-::l ..

111 oKJ:.t",---'\.1·;G·~:'i. TEOaJ.:f.'13

:Pol:i_'r.,;ik r.I.~rUD~1k(.m 0 .<::~i m Q<..'ri ,is-c:e:::i :'30sial. Dal1.ffi

:~;istc:n sasial terdape"(; ~,:,u2.2. sistcl;1 e!;:o:10Mi, si.st~.:ni t,-,i1nik, sistem kO!iJunikasi d:,ln sebdg'J:;'nya. Oleh kcrena SCiDua sistem itu bcrada dal am masyarakwt a~au sis~em Dosial, M~~a

sering puIn disebut dengen sub

sistem o1~

Politik dalam pengerti;-n Iuas berkait~n erat dengan kal:uasaan dan weVienang. 12/

Dalam urai~ Duverger, kon scp politik dik&itk~n

dengan negara dan ke~asa~. Konsep negara diangkat untuk mengû.rtil:an kat ego ri lchusus d""'!'i leelompok m"lnusia atau

masyaraka"t, tork.:mdu.TJ.g pcnger-tü:m negura bane;sa (n.:'tion state) yRng mcnunjukkan peng:uas~. 2'.tc.u pemimpin atas masyar-kat n,sional.16/

Konsep kedua, kckuasnan, lebib menc~,akk&D onalisa sosiologi, justru kekuasaon ber3dJ. Uald..!!! sernu3. masyt?.r~at m~nusiD... Da13m kon tek i'li sec~ra lu :1.5 te~kp.ndw1g :>engerti-- an babwa dalRm masy"lr .!.k.J.t sal9.1u _'.d3. yn..Tlf" memerintcl1 d~n

yang dipcrinhh. 1V

De1~ keny~taû.nny~ k~kuasn~ sebGgci inti pokok

14/ Lihat ~!(~riam BUdiurdjo, 2P"cit", h~l" 1+7"

12/ Lihst Robert A D2hl, op.cit., hol. 10.

16/ Lihat Maurice Duvcrger. 30sio1ogi Poli tik, -ce.J. ... ji7m~hE..n Dani~l Dhakidai, CV R.:!~~\<{ lI~ -Jäkarta, 1"9"81, h ·1 .. 18- 19.

Lihat ibid .. , hal" 19" :'ih ... t pul'~ So-?rjono Soeka"'lto,

Sosio}~ ~tu PCtgf'~,Jr, Edisi ï?-n:"u k€:s.J.tu 19·32,

·C"Vtm.Jawa1:~ , --ru.:lr 2., _""9U2, h~lg 260 dw Selo Soemar- djan

&

Soelaiman Soema~di, ~~n[~~~ ~un~G Sosio~ogi, Lembp.gi) Pencrbitm F:llc.llt.J.s onom~ UI, JJr.'1rtu,

1964, h~l. 337.

(14)

6 d . .,ri pemolcar.:ron nolitl!r sec r f:Jrm?'~ d-ln teT.'Orf""'!lis~si.

ter'.::C'.suk k~, d-::l 'lm konBCp ~Cf: ,1"<.1, k J:'C!F\ ,....,)···nrf' p-:,d:! h, -i·- l:atlyn ad.,lc.~h sist:"';l!l Lek-":'~!"ir n .y~.!1f l<::cr.kr i t v

Sehubung.?!:J. dl'n~:'1n Ltl' .,,:,clt"'1u r.J':'!"!-'; 37:n l>ahlia "i~~

til:ili poli tik diper·u .. ~tuL.· l .lr!.'CU"I. ].- j r_~ "'l ;J(-11 ·~~i-h9.ri

yang b'~I' A3. rii b ',of'/b )i .. -ci!1-:!...'1 :.m t"U Pl., ·uJ..G<1. ·,t .U b,:,'u"':1 y.nr" ~cnge~uàil'., ....

rl

k'J'11 !!-.·~:.:j,\L .. ,1n i u

y::

s t1- j '-,t iT:c;:3ya

:r: J::-t, b,d, n'.t 'u pt.?nSUîG::" i---:u l\it .. ;,:c"'u::: lLll'"r.=,

« ..

" , ./-_i~c't11ü/ ... ,

...

;

-

... !.il. ~ -,. ~tlLui

bisa lepQs d'lri sistûm ç'olitik1 0.. ka penentu kebijc....1{sana- an at2.u pemerintah ad·l1:.h or:!l;:'" yang terlib~t b:~nyak, sedrJtgkc-n m.lsy.::r~,·lt umum lnzim keterlib<"'"t::'-l1Ilya kGcilD

Baik pemerint h ~t::;upun m8sy" r,,:,-l{s.t, keducmyç:. mem p\L.'1Y!.li .flL'1gsi dal "lID sistem poli tiL .ïêmg di3Cbut dengr.n

suf ra struktur dan ini'ra struktur poli tik 0 19/

Pemerint.:>:h d:mg:~n berb '_g.'1ik(;bij':'Lks~na~.nny3. meobe- ri output kepa.di1. mnsy _rakC'."C, sedongkC'n t~nggap.:n m.c1sy:",ra- kat tcrho.dap scmu'1 kebij .. J{s~nc.:'.n itu ClerU!l':'.km reed b:J.ck bagi pemerintiJ.h (input) .. Denc::n dcmiki:"m SU'J.tu sistem poli tik ak~n terus be~keQb~g.

Kebij3.kso.nr:..~_n pGm·.;:rint:::.h bisa untuk tujur.n baik dan umum, l1g,mun buk.:-;n must·.hil bisa mend,J.pat t"lnggo.pa..T1 positif o.tau negJ.ti f dori ffi"SY 'r:tknt.

Tanggap.:n ::1",sYJr~~k.::tt b:,ny1.k dipcng_.ruhi oleh : A. Kltnüitas _:;>enget?hum dom p~nl)v_y·--,t',n yolitl.k y:mg

dimiliki m;~5y ,r~;:::.t.

bo Tinggi rendc.lmy:-- ke'J.do.:,tn .l.\:0perc -..y-':'tn merE:kil terh::.dap si stem poli tik yong bcrld:u. 2

Q/

Keper.:::-..y<:!Oll tel"h .d.""\'p sistem PQlitik =:t..lc::m sCID[1..kin tinggi bil-.m'l113 sistem tCT.3cbui;; diy .kini d~pat mcmenuhi

l~/

12/

R H Sol tClU, Pep!)antnr

_lJnu

?91i tik (Au Introduction to POlities)

I ,

Ary:studyëlub~71, hol.

4.

Lih:Lt SuknrnD.1 Sisto:n Politik, Alumni, Bo.ndung, 1977, h l . 17. --_.~ -_._--

2Q/

Lihat Alfinn, op.cit., 1:'.1. 20.

(15)

., ,

30:::i1.1 c:.ar..c ~,:;ra.~C':Ta. UTl'.:uJ .:.' ~:':"',;~i tu,lU '_0 itu r:eni~·lbt:.lk"'.r

tinË:~an

lJku J2.nb

e~:s ~rim

r:ç-"ersi teror -.ion seb3gainYllt, 2.,!/

Sebcgi:::n darj. \l:cs~_d-r:.,:] 0) -,-I'Ü:: :l'~yar~l::al:; bi a rlili':! .t 6_~ri kehid.l1p.,n )oli.t..:i.'J. :1:.:: .... c.:k.1. .. Kebl(l.up,n r'ollt:ik M:lsY"'_''J.kat mé;n:puny.::i hu:;t:n5~rl. L:.I;.T.l[~ ~n r:cniUUj,.l3rl IJoli tik

r:.;.C!:'irll~ah (l;:m y..n.:. '::lU ... _nt]. b:.h .u..lL't t-a-1't;::..n1;lli1S d ..:oi be:'0rapa f"'.ktor : _~" ::'lnà .... .:.'j ",,0,.: L1 L bu'Lya Inp sy:::',"lkac ..

,2 .. Aj;r\n,y;: oi·'.nu+: 'Jl-3f:iJ'r?...iLt d.a:l

no' J 1'8. ..

'J .. Ch..:l.rac"'Ceristik pe:!:ie.:ci:1tah seb 19ai ,oruega ... 11g èan pc;.!aksana kedaulatan. 22/

Hal demiki0.n itu jUbÓJ. be.:'k2_it.~n ernt dengan k gia- tan aperatur negara yang m~mberikJn output berupa :

!laa Re:'1ard y"ng me:menul1i keir.gi'!1C!Jl dnn h2_r3.pim-h::;.r.~p<ill

r..:>_l(yat ..

b. Deprev.3.tions, y.::·ng mer', np:'\s, :nemb8t~,si, melnranr;

kebeb!.lsan dan

keir~{:,LYJ.an

r,<o{Ydtn.

2.~/

Semua peristiliJ, politik, b;:ük berup~ output, tin- d.:..kan ap,u tingkah l"ku pem-in politik, dit~mbah pula dengan kondisi I!lcsy<.!rakat ::nisalnY1 tingkat pendidik-m, keY2.kin.J.n, o.d"t i stiadat d.c'tn st.. b."?g~ünya bergumul dalam proses sosialisasi poli tik itu scndiri. Proses sosi~lisasi

diala!:li oleh mnsy"">.r-u::at sec.;.rJ, 1 :ngnunG tau tià~.k, dD..n melalui proses tersebut Cl.::.sy~ra.l;;:.:t m~ngenal sert? memah:uni niloi-nil.?i poli"'tH= te:':'tcntu y~ng wtan meopenr;aruhi sikap dan tingk8.h laku poli tik merel:ao

l'lilai-nil ,i poli tik y3.ne: tz::-be:.ntuk dé',lam diri

seseoràl1~ bi2:Ei?,nya berkai t.::.n era,t dcng2.n l.t,,!u .J.d3.1J.h b:3.gi- an chiri ni l.,ü··ni 1 ".1 l~in y ng hidup d;:llam me.sY0.rakat i tu scperti nilûi sosiz-l budJ.ya dw ~.1g<l.nao Dari situ l'"hirl;h l<:ebudûyaan politik seb·.lgai p mtuldn l.n;szu...lg d· .... ri kf:selu -.

ruhan sistem sosi::ü buda.ya m-syarak,,",,t itu d3.1:tm ,J.rti yZlng

21/Meri.n.m Budi€',rdjo, Cf'enyunting), Pars>.~.:;,si. dan Partai - Poli tik, Se buah Bunt).J R.)1Il03,i, Gramedi q lJ~:;:kfJ.rt,"l, 19n~,

hol-:J.2. .

22/Lih~.t

-

3uk3.rna, . oo.cit.1 h~l ..

17.

(16)

meoberÜ:::l.n fe cd b~c::, y l.W

p~,d:"l cor·.~\: p .rtisi.~. si [<Jer"

.;(,.'" r l jclrs .JL~!: !1Jt7. t ... rli!"L<lt

• 4:(b ... E i CC! t ·ih ril r.:.y -r:'~C.t

d 'ri b rl'.~·a Jh .. 1 lui 1-;.;. ni.l·:" n u L:~, ,,~.~,j·J.~ul' cr. d. I.

.-

.. 11-:.: l { r .• ~'2/

~osi.lis z'!" t ' ... l i t l \ j _ .iu~. ~~._~:''''u.i...sk \ ~;..:'J.-" i pro!?,-;s iri.ju . i :..'~,...L '::;1~:.L!:''' ~,-' r;~['h 1_0 ... JUc y. cl

8

poli tik. 1-'r'Of.::iCS s"ni .... li~:"3i f:1_t- ~ ",~l.)- .:.. ',:1 11.~ n J. ri prases u'aurn per.1,Juci-y:::. -~n m !:!.U[,1 , b,;1 'US,.l untuk rJcncipt ..

k'"!n w·::.rg7':neg-:-r3 untuk turul,; s~rt<:. (d:'l"m "tinf,kat t~rtcntu)

dnl-'m C!'crn-c,-"r2: m~.5y _,r":k~t poli tik, b,"'=rtind 'l~ d,':..n berpikir te,n;:mg poli tik •. ?§/

Sec::;!.rl.' t~r ·eri:Lci pro.::' Q sosi ).li52:51 politik dapo.t diur ik"'.n seb',e!:.i bèrikut

pengcl:":Il1ID sosi ~lisc"1si pO..l..itik terj ,d.i EeD .g.:l.i .kib::t ll""ll1lsung dr,ri intr ~':si lt ~r.J. i:Hli vidu i~ngn sU.3.tu strul-::tur sosial "!P"'- EGje, y"'nr b...:::::-kcn 1~ d.:n!3nn perc.n::mny.'l d::tl"'m proses ini d 'lpat disebut l(;Cn

sosi~li GI' si ..

Isi poli tik d, ri pt:'ng:-:l '10 n sosinlis si poli t~k bl:rsip~t

tersembunyi (Ltont) o.t-u ny t., (r, ,nifcst) "tcu berde.

p"d: suatu continuum 3llt"ra k..: 'l.u'Jnyn..

- Sosi'::!.1is'1si poli tik tE:rj-di oc.:p:mj .. nf' kChidup,-.n seseo- r.:...'1g ; w .l-upun h"'Gilny b..:rsip:![; kOlllUlatif, preses

50si~.lis~si b;;.:rubah-ub. h m~nu~~ut tingk ~t usin sC6cor:illg ..

- Beber'3.pJ pen.":"11m"'J1 sosi liG Bi poli .... ik mcrup~l~~'!l h'1sil d ripnd~ "kc.;g Injil-n" keJ di ',n Ct.:j ... r 'h, .:lt· u pcrub~.J1an

lingKunr:.!l y~ne tcrjJ.di SLC ~r J. tiÏ),\-tib;.~ ..

Frekwensi s,.:rt.-. k\\;:'lit .. .3 d ri hubunG:~.n di;n';-n berb:l.g ü n.grm sûsi""li3"l.si poli tik c .:ndcrung berv"'ri.-',si menurut

ci!'i-cL~i kh;.:.s sapbrti kl"'s !;o~1Ï\,1, jcni.3 k..:l,min dm

identi t(" s kesulrunn.

2!±/ Alfi _'1, OP.ci1ë., hd. ~33.

22/ Lihnt MCrlom i3thiorJJo,

2P_.cit.,

h -1. 3.

26/ Sukrn~, pp.cit., h "l. 2ó.

(17)

~ Kepribadian adalel"l f ~~{tor y.?_ng ~:::m(;:ntukan ,[;(;I'hadap

aki bat dari t"J{;nJ-7, 1û:'l, n , ... .)sialis8.s1 PQliti.k yane, c!iterima sepanjang

k.;'hi~'.1

..

::)a~1

S()s.;-;,.:-v....:g.271

Proses sosin,liS.:l3i beo ja~.c,_n "',\el.j,lui beber:i,!.""a SéiTJ.Dû mi~rtlnya keluarca, k~ 1 om 01-. eC[;.11.J.lan, ~ekerj3.:.:..n, .i'..cdia mas::;a JUI;J

l~ont'1L-k,)nt'-'k

i)ol1.. ... , "I";.

l:or~~~l

....

rlf:,~

28/

Menurut Fieria;;l fiudiü..:..'r1. ... 0 b ~~wa ,1I1:. ... o.;es sosialisasi politLc sudah Jr.ul"i r1arj :J?')i1 !~~cil ,l'_l!.l (.o.lseleneQ":lra~:3.n

melalui berb".6oi··bd.gl.i l...:mba;-d d/ln '::?: ;iJt?l!_ Sef'~~l'i;i .... endi·- dikan formal d~::1 informal, !:l.:!dia maS!;H se:,~rti ra'J.io dan teli visi dan p.3rtai poli tik :129/

Berdasarkan kel1ada uraial1 teori tis seperti diutara~

kan terdahulu, maka untuk kepentirJgan peneli tian ini dapat di bentuk suatu model sebagai berikut :

r -~ ::~iSi :::::~...

Ajaran

·;:~~-~:::~-l ____ ______ ~_- __ ~:::::"~:: ____ J

--- ~::~:~~:: : ~ -ï ~ .~:::~:~:: ---;~~~:::--- --l

politik politik politik

.I

I--;:~:~- - T~~::::~e~:~~~ - -- -:;:r:~--;:~; -- ]

I

pol~t~k! pemerintah dia.llut negara.

'- -- _

..

-_._-._- -

.~-- ..

_-

...

- --_. -- --- - _.- --_. ---

Kemudian dalam hubungan dengan pcnelitian ini juga diajukan beberapa aSQ~si y~itu

28/

Stephen A Douglas, RQlltica~§oci~lizati~ and St~_~~to

Activism in Indones1a, llTinols stuàies l~~e Socla1

Scrence~ University of Illinois Press, 1970, hal. 110 Lihat Mochtar MfI.s I oed !fan Golin Mae Antire:\V's, Pe=ban-

di~an Sistem Poli tik , Gajahmada U~iversity Press, T9"S2;-hal.

:3 'i.:y(.---

2.21l1eriarn Budiardjo~ opgcit s, hqlo 16.

-

(18)

..\. Kesadaran polit1.k masyarakat beI.'kaitan er9.t dengan proses sosialisasi poli tik masyar'z;:.at itu sendiri ..

10

B. Kes:l.dara..'1 poli , ... i!{" masyo.rû:-:at t"'.rru"C di)engaruhi oleh konjisi 508iaJ., aje.r:::.n yang dianut masyarakat, output poli"tik, characteristik pe'1lr:!I'intah dan a,jaran yang 1ianut negare ..

C .. Kes~:'.daran poli t:'~':" ma3:i ar3..:cat sebagiannya bisa dilihat dari prilaku politik illGreka ..

IV .1ETOOOLOG I

A. Lokasi dan sa~pe1

Penelitian ini mengambil kGcamat~~ Peureulak sebagai lokasi dengan memfokuska~ pada sebuah desa yang berada di luar jalur jç.>,lan raya Banda Aceh-Medan serta tidak berbatasan Lmgsung dengan ibukota

kecamatan.

Dasar ditetapkanny~ kec~ata~ Peureulak mengingat beberapa ciri YJlUSUS y;:mg menarik.

Di Kecamatan Pcurculru{ dalam dua kali pemilihan umum, tahun 1977 dan 1982 menunjukkan adanya partisipasi politik masyarakat, terbukti pemilih~~ umum berhasil dengan baik.

Kenyataan lain terdape.t hal yan!, menonjol, dala..m mana PPP (partai Persatuan Pembangunan) pada dua Pemilu

(Pemilihan umum) terscbut memperoleh dukungan suara terbcsar mcncapai 69,51

»

pacta t~"un 1977 dan 65,20

%

pada tahun 1982. Sed3TIgkan Go1kar (Go1ongan Karya)

yang dikenal mengembêngkan budaya poli tik baru hanya mendapat dub:ungan ouara 29,74

%

pada tahun 1977 dan 28,60

%

pada tahun 1982. Bagi PD1 (partai Demokrasi

Indonesia) pada tahun 1977 memperoleh dukungan suara 0,75

% melonja~

menjadi 6,?0

%

pada tahun 1982. 30/

Dari sudut lain s~suai dengan informasi babwa ---_._---_._----

30/ Sumber : Pemerintah Daerah Tin~kat I1 Aceh Timur.

(19)

kecamatan Peureulak dikenal sebagqi bagian dari pusat gero..:a!l DI/ TII 3

. :V,

yang pad" tangl,a1 21 Sep"ember 1953, pernah diadakon r2.pat TIl yè.lg dipil!!pin l?fl(jsu..l'1g oleh

:\.sisten Wedana Peureulak dalam r~ngka pem"osntuker.:. regu (tentera).32/

Baru-baru ini ada l'1gi ger.:lbm poli ti~( yang dikenal dengan sebu-can All (Ac eh Merdeka) atau G~r,HT (Ger~kan

Pcngacau Liar Bas&n 'IIiro) , ter<1.npat be;bcr<\p.l ormg y3.ng ger:1"'h diperiksa karena dicurig .... ·d terlib.1t, juga ada :rr:~ng

tertemb.:!k mati se'''s....lctu pengé;el:'c;:belc.ID cl eh yang ber'N',3.jib.3

. 2I

Dasar gertimb~gan ditetapkannya hanya sebuah desa y~ng mcmpunyai ciri seperti diutara~an terdehulu,

just=u sebagian besar desa-desa di kecum~tnn ini mempunyni ci ri yang agale serupa, di samping i tu diharapkrul peneli ti-

fin ini dapat secara mendalam. Desa yang berada di luar jalur j~lon r~\ya Banda Aceh-Medan kurang mendapat pcngaruh langsung ol eh berbagai pengaruh lus.r d3Jl oleh itu v"-1riabel yang mcmpengaruhi mCSYrlraketnya jug~ tak terlnlu kompleks.

Dalam penelitian ini seluruh masy~rakat 18~i-laki

yang berusia 17 tahun ke utas diJqdikan number iniormasi. Sejumlah 54 orang (40 ~) diwawancarai sec~ra ter~tur dan konsisten, sedangkan beb.-;rapa or~ng loinn:.r"" hlmya diminta informasi mengen~i beberapn ~Dpek t0rtentu.

B.Tchnik Pengumpulan DatQ.

1. Untuk meneillukon beberapFl kBt:cGori d:;.ri berba(;d.i 1.Bpek kes3dclran pol i tik m:lSyr-rakE:.t, }x".da t:ili::p pcn~li ti.m lapangan pertamc::. dilakukan meli:'.lui vl,,:\>I2.nc~ra bebas. 2. Pada peneliti'ln l;.mjutan tmtul{ mcmpcrolch data dz.ri

scjUTill:th re sponden di L"'!.kuk'\n deng::tn intt:Tview/w,J.w:mco.ra bcrpcdomo.n.

3:J!

Keterangan Said Alwi (Hayor AD) tcnggal 25 Oktober

198~

Lihat S.M. Amin, Se~it~_r Pe~Jst~v18~!!.crd.o.rnh di At.ioh, Soeroengan, Djckarto, 19~h~1.~O-61:

Cor.toh : dr Djubcr d;:>.ri Rant'lu PfUljang d,m Il ye.s dar i pp..ya r.1eul igou tertembalt mati sevlD.lctu penge;erebckc.n ol eh yang bcrwajib.

(20)

3 ..

Terhadap beberap- .'1spek tcrtentu jug.::. dil"kukan obs,:;rvasi.

C.Tehnik PeoEclahan

12

D.J.ta y Jlg. dipe::-;)lch did(;;skri;>sii~an setelah lebih dahulu d.it~d,1l;:;:,:E1 katcgoris;:~i d2n dio.lle.li~'is

SCC,:lra kVil.lit..,tif .. Al1'!lise jn11mt:i.t.-;:;if dil." ... ~mn

türhad::.p be;bc:r:lp:: dil G,;:. y"lrtr diWlg€ p pcnt:i.ng, itupun h.:lnY2, mEn€;f:;U!l · . .!G:'.n prosento.sc dt'cnt;, Duli1.::.;i sil~illg

dcné;î3...'1 test cld square. Tingk:tt si: 'nifik,m~i diborla- kuk:2C 0,05.

V. SISTINATIKA P:;;"ill,'~l1LSAN

A. Bab I Pcndahuluan

Bnb ini mengurail>:an bcberapa masalah strategi dan tehnis peneli tian. Latar bel~ang serta j::üan pikiran mengapa peneli tinn ini dil.'J.kuk:an, dig:unbark:m

secara pendek dal::l.m bab ini.

Selain

itu ,

mengenai ruang lingkup, tujuan

p~neliti~ dit~mbah kerangka teoritis juga àiut~rakan

untuk memperjelas kemana, sejauhmana d~ hal apa saja yang menjadi perh,)_tian d~.lam pcmelitian ini.

r1.el.alui penelaahan lebih d2.hulu terhadop kerangka teoritis a!{an lebih memperjel as St;;rta memudahken memah!"lllli l:lporo..n pen(..li tiZtn seCa.r3. keseluruhan.

B. Bab II GambE.ran wnum dc.cr;:ili pcnL:li ti '1n

Gambf\ran dncr·""lh peneli tion o.d'lluh bOol y:mg panting dnl<.!m r8.n~lt:a memah3Jli dot3. y.:mg tcl~.h terkum- pul, justru marupûka~ kondisi objcktif bagi data yang diporo1eli.

Beberc..p'" keny."1tn.:m mengenai daernh peneli tion S.:!D.g"'.t bcrmnnfaa.t sert."l memb,:'.lltu b~gi kcta.jamm

analisa. :t>engga.mbo.rw mengenc.i d·:c:rüh pencliti=,-n ini telrili disclcksi dm disesu-,ik?n deng,'.n m~snl.'lh y:mg diteliti.

G.Bub III dOJl b~b IV, Haail peneliti"n.

Ba.b ini mcnggamb'lrk~ h~3il pencliti~ y~g berkena~n deng~ topik pencliti3n y~itu kcsadarcn

(21)

13

politik dan sosialisasi politik~

1. B~b 111 mengur ikcn tcr.tmlg kcs~d~r~ politik,

diur:"iJ:an sed:J.p·t mWlgki!l scc·-·r3. lu~s, lengjcap del1gan ilustrasi.

2. Bah IV, khusus men()ut.::,r . . ~cm b<:}rb~gai gan;.b:~r<lD sosi'!~

1i5::.si pcli tik ..

D. Bab V, Penutup

Po.d~ bJ.b ini did,'1r;~.ti ur' inn mengen"i inti d.:tri hasil pcn€:liticn dt'o h-'l-h~l y"'ng belum torungk:lp oleh pencli ti ':ll ini do.p"t pul" di tcla"h p,d .. sub bab mengen"i

sn.ran-s::tran ..

(22)

BAB II

I . KtCAr·U.i.·J'.j PE:JREUL..i.I{

KeC3Matan ?eurcu:!..a)c 'ld==:l:=Ul saluh !3atu d:lXi 16

l:ccam~t9.ll di kabupetun Acei., Tit.mr, berjar.ik 44 la: dari Langsa, ibukota kn.bu.>atE:~ J .... ceh 'l'imur ke arah timur l;;t.ut ..

Puüat peûlcI'i l t Hl':1 kccc':u, t2Il b~r, 'dJ. di PcureulaJ<, terlct.:Jk di dsereh lLlt.,u: j üon r W: 'dllda Aceh-l'Jodan,

mem~W1yai sebu3.h _ -sar fTlin[Guan ,Yang ~Ilk'.p r'cmai 'yo.itu setiap hari 8e1asa. Akan tetapi di setlap hari sepanjang minggu, toko maupun l:cdai tetap buka UIltuk menjual

berbagai bsrang kebutuhan ~asyarakat.

Dalam wilayah kec~maten Peureulak ini terdapat

85

5.§FI....E...0ng, - gal:l

7

ong menurut istiJ ah /lcel! Ilcngertiannya sama dengan desa1 - Y8:!@j tcrsehar pada lima kemukiman dan berpenduduk 53

51~

ji.,a. Sebagian besar ganpong,-

~ampong tersebut terletak ~i luar lintas jalan raya Bands Aceh-Nedan.

Kocamatan in~ berbatasan deng.:ln keC-3.ruélt.-m Idi Rajeuk di sebel~ utara, dengan kecamatan Rantau Selamat di oebelah selatan, sedangkun sebelab timur bcrbatasan dengen selat Malaka dan sebelab barat dengan kecam3tan tierba Jadi.

Gampong Paya f1euligou yé"Jlg dij~dikan lokasi pene- l i tian termasuk dalam .kemuki l!l.tUl Blang SiL1pO, terletak di luar lintas jala.n raya Banda Aceh-f1edan, dao terletak tujuh km sebelah b,rst hri ibukct" kccamato.n.

II. GAJolPONG ?AYA ~lliULIGOU

A. Lintasan Sejarah

Gampong faya Meuligou menurut sejarahnya

Lihat Teuku Syomsuddin, Kebudayaan Aceh.dalam Koen - tjeraningra t (edo), f.1anu!?i_~_d_B!l_ .K6_b.uî3,Y_aan di Indone- oia, Djemb3tan, Cetakan VI, 1981, ha •

'2:??

2/ SUmber : Biro Pusat S"atistik Kantor Statistik J.5'ropil1si Daerah Istd.mewa Aceh, Penduduk Prooinsi Daerab Istimewa Açeh 1980, Hasil Pencacahan Lengkap.

14

(23)

15

ter~asuk r;a!:!1~oap" yang cukup -eua di ,Ülilyah kecrutl3.tru1 Feur.;ulak. l:>ad9. t.:;.hun l':)OC', pendudukllya telah fi'lenci1.pci

't-O buah rumc.h t.c:ngsa .. .?ad:. :;,_~U!l 1-;05 c..i bl~~i.sn s~l~tan e.z~!.... ini pern.:th diL.1~u:~ .. n pClL. mbmg:lll tünyélk oleh

B.r 'J ( llatanche PctrolC!c. Ha.schapp{~j

»

tetap.i Gekuran:;

tir".ak ada lc;.ti ..

Gamp~ ini diberi n,1!"'.U Pay2. feuJ.iflou ada k.!ita'1

dcm~an hik ;yilt tent ...

'1:

k~r '-' ~atl Isl;~: eurp.u.lJ.k ..

Sc()ran~ r:.lj3. y ... -". berna.. .. nt? k;ultan A~l!.llah ~"'ah. !!lernpw1yai .:. - ,n- di buki~~G_et..Q __ A·~.:s.r

__

~~halif .h, sebel. h ut - a

gam~on1: yang reempunJ~i G~or~ng puteri bernama nuru1 A la~

Oleh rajR untuk pute~inyq tersebut dibansunkan sebuah mchlit ui scbagai temp at :pc ... istir.:!hatan ymg diseki tórnya

juga dibuatkom kol<.t.r.1 pernandian tmtuk ~e.ng puteri.

Di saat ?uteri Nurul A la ini !!!eninE:,--;al dunia, menurut hikayat bn...'wa do..ri mah1igai kepunyaa.n sailg

puteri itu terdencar 3Uara tangisan dan mahliGai itupun terus turun (roboh) ke kola~ pemandian yang ada diseki- tarnya. De.ri hikayat i tulah diambil nA.:na grunponf~ ini,

PNa

artinya kolalll, !Il,culiCou :J.I'tinya m,.hligai

.:21

B. Letsk d311 pcndudlLl{.

Dari kec lm .... cau untu.'f menc~lpai ft~.mponr; ini terle- bih dahulu h<!1:'uG mel::llui "'mpat buah ~2?onG, fi],"'tsing-ma- sine GIil120ng Lhok Dala.m, Bl::ng B3.t.ee, 'I::mah_Gata dan

5anFon~

BnndrunE t

bil

a

berto1ak d~ri ~eureu1ak.

LUr:\.G R.::'.tlpOn,;,; ini menc;.poi 12 !:m':":' y:lng ~ terdiri

dpri tannh .oers:u'I:lhan scrta dûtar-:.n tinbgl/perkebu;lan

y.J.n{j berb"1t~s<ill tlcng,;,n g\l~ong Brmd.i."'UJ"I-f7, -ii Dsbel.-,h utur:';l, gamoong Blone; 3i'!J.po di scb~11h oel3.t3.î, L~nv. Paya

Kului di 3cb-:lC\h timur, sodunf';lt:ctn Gebe lü.h bel.{' It dibatasi oleh sungai Peuroul~~.

L: !l<lt Zailluddin 1[.1"'., '!'ariçJl~_..J.tj'th_d~an NU3mt ... ~r.)"

Pus t~O. Iskc,ndar Muda,""""f1eëïan, eet. I, 1 %1, hal.

99-

100. Lihat pul. Tgk. f'l Arifin Anin (pengul'lpul), prai_-:l!l S'~1fi tliE. K~!,..:~ja_.::...n 2-s.1_nLJl_ Ke_l!I'r:Lu.1.-;.k_A.Çeh Tim}g', lfi1ïan t;em~ner SGjnr,Jb j{·_,.suk d~n :i3erkembengnya Islam di Aceh dan Nusantara, di Aceb Timur, 25-30 September 1930, diselengggar~k.:tn oleh ,'1uj~lis Ul~.m3 Pro'.">insi

DI Aceh dan Pemda Tk 11 ~ceh Timur, hal. 42-64.

(24)

16 PendudQ<nya pada t3hun

1980

berjumlah

773 jiwa~,

sedangkan p?da tahun 1982 penc'luduknya 561 .jiwa, terdiri d-.ri

282

l .,ki-l'.ki dan

279

pcrompuan atau terdiri dari 116 kopal" ke1uara.

2I

'rc3EL 1

?=NDUliUK 17r'JrtJN KS J,.T/~,';) Iu.!G-L..~I D!tN

.P~K~~~J:...j"Jl

USlt_ :

;:w

! P:':;~RJAA.N

_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 4 _ _ _ • • _ _

:17 - 30 : 31

+ JlJi>\VJ!

1 Petani 23 47 70

2 Pegawai/karYlWan

swasta 16 7 23

3 Pedagang/jua1an 3 5 8

Ij. Pel.'1jo.r 9 0 9

5 Ikut orang tu<l 16 0 16

6 Lain-lain Ij. 6 10

___ 0-.-..•. _ ,---- . --

_.

..

__

... _---

J U M L A H 71 65 136

c.

Pemerintehan dan kemasyar~otan

Gampong Faya Meuligou sebagaimana Bampong lainnya diperintah oleh keuchik d~ dibontu oleh sekretaris, imam bersama dua wakil imam. Lembaga pemerintahan lein- nya yang dijumpai di gampong ini ia1ah LKMD (LembaGa Ketahanan MasyarJtat Desa). Disini juga tcrd~put organi-

sasi kepemudaan y:"li tu PcrkumpulGIl Per.l.Uda Paya fvJeuligou, Remaja Mesjid, AMPI (Angkatan Mud~ fembaharuan Indonesin) dan Pemuda Panc ~silB. Independen.

Penduduk bertemp~t tingg~l tersebar kc dal am enam

Sumber : Direktorat Jcndcr~l Pembangunan Desa, Kantor Pembangun:m Desa DacrcJl '.rin~kat 11 &cch Timur, Buku

~ t0,Q-Jl$ .~i..n~atperl.~e~b!ï",n9a~_ .De.Ê:~. D_aer:lh... T_ipjjk(î'f

J..L Acen Tlmur, i.'thun 77", 8v, h:l1. 34.

'2/

Sumber : Gat2ton Sekret!U'is Keuchik Paya f1eu1igou.

(25)

17

ke1ompok yang dihubun,~,n oleh j~lrun gampollB dan jul>n kc;cil/lorong. Kead"',:m peru;n-,hE.ll seb~.gian besar berdinding papan 1m atap de..ri d-_un rU!lbia, hmyn ad,"'! bebor'3.pfJ. buah rum3.h yanG berabp sonc; dm berhmt·ü beton.

Di sini terd: 'J. r:t lim" bur:h kios temp:;,t menjuo.l

b:",rang-bar~Jlg b')gi !;:;;;:pcrlu3n .'1. sYi1rakat seh-:ri·-h-'ri sertc.

sebu.'"!h kodei kopi, o.k, n tètE'.pi seL: .. rc:l musil!l korj ... - Agus- tUE: hingEn Desembcr - k,;:dr.i ko,li ini tutup.

Sebngi1n d~ ri m .... zyJr ... K ,t bc::::,bel"mja ::re p::l5ar

Pcureul.::lk ut:many p'J.d .... zeti~? hori Stlasa (h:l.ri p:1sar). Hal seperti ini berl?.ngsung ut~mnnya sej3.k dij·,erbc.ikinyo.

jcJ.lnn yang cenghubWlgk:".n g,amo0E.5, ini dengan Pcureu13k:, yakni sejak tahun 1981. Pud. tahun-tnhun sebe1umnya

menurut informcsi m~6y~r3kJt, pcrhubung~ ~~t sulit, di-

sebabk~n jalon becek apal~gi di musim hUJan.

H3Jllpir seluruh kepal<'! kelulrga memiliki sepedo sebagai al -3.t tr."'nsport, jugn adn cn::tm or.J.ng yang mc;miliki kander·J.an bermotor rodo. dua.

Perkcntor.-n yaT1g ada '3.d3.1ah kantor Keuchik, Balai

Pengob~tun Umum yong dibuko tiga h=i dalrun seminggu

deng,:n scor c.ng ten-Sj mcdis. Satu-oatuny':!. lembage p...:ndidi- k.U] i n1ah Madrasilh Ibtid:tiy::h SWilsta (il1S). l.khir-o.khir ini juga tcl~h dibuka pcsantren untuk pengojian agnma. Di samping itu jug~ terdapet sebuah mesjid, sebueh meunasilh dan seburll bc,lv.i ycng digun"lknn untul< temp'lt

ibudàt jugo meng,ji ngumu.

Masyar :Ucrlt Puy~ Meuligou dikennl ber-J.snl d~ri

rumpun ctnik Aceh y~ng seluruhny~ mcmeluk ~g~mM Islam. Etnik luin hmya terdap.'lt, so.tu kclu:,rgo. Bugis dan satu keluarge Jawa.

Ketoatan beragama t~pcl{ sewaktu masynrakat mcnja-

l~rJc.1.n ib3d,'lh shol·:3.t berjam.'lo.h magrib d:tll iSYil di ClGuno. - sah d~ mesjid, jugP. p~d~ sholnt Jum ~t. Para pemud~

kureng t;)mp:tk dolam r.J.enj 1 nkétn ib1.d.~.h berjnmaah, y".ng menurut porkiraan kcuchik hany~ berkis~ 10 ~ dari pcmud~

y'1.ng taat bcr.-:.g3.m~.

Referenties

GERELATEERDE DOCUMENTEN

6. t:ln :llo.nus ia pacta penentuan jodoh sangat terbat as. Disamping itu peJ1garuh adat dar. Pada alasan yang dikemukakan 01 h responcten yang bersikap tictak

ya turut prihatin j dan kemunf,kinon sckD.li si 5upir akan diberhentilmn d'tri pekerjaan.''lya... tindak'in pencebahnn chri peneeak hukum

kan masaalah io1. Tetapi dalam masyarakat manapun juga ma- salah io1 selalu menarik untuk diketahui baik di kota mau- pun di desa. Para remaja mengetahui soal sex

(UXA) dan yang kedua termasuk dalam kesatuan buruh iluruh Ter- mUlal (BT: yang langsung dikoordinasi oleh KP4BS. Buruh - buruh yang bekerja di pelabuhan Sa bang

SebahaGian besar responden, kepindahannya ke da - erah ini bukanlah untuk Glengharaplca n setelah di daerah ini akan dihormati masyarakat, malaG~n hal tersebut be

dinamakan meuqeudueu-geudeu. Dari pengertl.an t.ersehut. atas Jelas bahwa permainan gp-udeu-geudeu adalah merupakan permainan asli rakyat Aceh 'lang sLldah

Penelitian ini dilakukan di Sabang dengan judul &#34;Persepsi Masyarakat Sabang Terhadap Perilaku Wisatawan Mancanegara&#34; ini di maksudkan untuk mengetahul

Sopbin=èlllloe, djadi snbetot'lnjn Tbeo- sophie itoe satoe perk~ua jnng ter- simpen di dalem ati orang, boekau perkarll jang klintau.. f&gt;.koempoeI8n Théosophie. mèmang