Vraag nr. 44
van 12 december 2003
van de heer CARL DECALUWE Sociale woningen – Uitrusting
Beschikken over warm water en over een toilet in de woning zijn fundamentele elementen van kwali-teitsvol en comfortabel wonen. Duurzaam en ener-gievriendelijk bouwen zijn belangrijke pijlers van het Vlaamse woonbeleid.
Toch blijkt dat er in Vlaanderen nog sociale wonin-gen ter beschikking worden gesteld die niet be-schikken over warm water, dubbele beglazing of een toilet binnen de woning.
1. Kan de minister aangeven, per provincie en per socialehuisvestingsmaatschappij (SHM), h o e-veel sociale woningen en appartementen res-pectievelijk :
nog geen warmwatervoorziening, nog geen dubbele beglazing,
nog geen toilet binnen de woning hebben ? 2. Is dit verenigbaar met de gangbare principes uit
de Vlaamse Wooncode ?
3. Worden bij renovatiewerken vanuit de V l a a m s e Huisvestingsmaatschappij instructies gegeven over de noodzakelijkheid van bovenvermelde voorzieningen ? Zo ja, wat houden ze in ?
Antwoord
1. Dubbele beglazing
Wat het buitenschrijnwerk en de beglazing be-treft kan, op basis van de externe veldenquête p a t r i m o n i u m , een vrij accuraat overzicht per SHM worden gegeven van het aandeel enkele versus dubbele beglazing, alsook van de aard van het schrijnwerk (zie bijlage 1).
Per provincie geeft dit volgend resultaat :
Het gemiddeld aandeel enkele beglazing be-draagt voor de socialehuisvestingssector in Vlaanderen nog ongeveer 35%. De apparte-menten (circa 30%) scoren wat beter dan de eengezinswoningen (circa 40%). Volgens cijfers van het NIS (Nationaal Instituut voor de Statis -tiek – red.) zou het gemiddelde voor het Vlaams Gewest op ongeveer 29 % liggen, z o d a t een lichte achterstand moet worden vastgesteld
(bron : h t t p : / / w w w. s t a t b e l . f g o v. b e / c e n s u s / r e-sults4_nl.asp?q=12).
Woningnood – Berlare" scoren opmerkelijk goed en beschikken bijna overal over dubbele b e g l a z i n g. Een beperkt aantal SHM's beschikt echter nog over meer dan 60 % enkel glas (zie bijlage 1).
Zo blijkt er tot het einde van de jaren zeventig en in een aantal gevallen zelfs tot het begin van de jaren tachtig nog nieuw schrijnwerk te zijn geplaatst met enkel glas (bv. ook in onderhouds-arme pvc- of alu-profielen,…). Tevens doen zich gemengde situaties voor, waar voor leefruimten op de gelijkvloerse verdieping dubbel glas werd geplaatst en voor de slaapkamers op de verdie-ping enkel glas. Soms werden ook verschillen vastgesteld van woning tot woning, doordat een aantal SHM's destijds, bij de vervanging van het s c h r i j n w e r k , aan de zittende huurder de keuze lieten tussen ofwel enkel glas, ofwel dubbel glas met een verhoging van de basishuurprijs.
De beperkte meerprijzen voor dubbel glas en/of thermisch verbeterde beglazing kunnen uiter-aard niet langer aangevoerd worden als bespa-r i n g s a bespa-r g u m e n t , hetgeen uiteindelijk wobespa-rdt afge-schoven op de energiefactuur van de huurders en ten koste gaat van een duurzaam energiebe-l e i d . Bij vervanging van het buitenschrijnwerk en/of renovaties is dubbele beglazing (samen met een goede dakisolatie) dus een vanzelfspre-kende verplichting. Hierbij dient tevens reke-ning te worden gehouden met de potentiële ver-schuiving van condensatiezones (accentueren van koudebruggen), geschikte ventilatiesyste-men (geïntegreerde roosters, e.d.) kunnen deze risico's helpen beperken.
Een systematische vervanging van alle buiten-schrijnwerk met enkel glas lijkt echter niet noodzakelijk van prioritaire orde. De aanwezig-heid van enkel glas betekent immers niet auto-matisch dat ook het schrijnwerk zelf reeds aan vervanging zou toe zijn (bv. enkelvoudige alu-profielen uit de jaren zeventig).
Eventuele tussenoplossingen zoals de vervan-ging van het glas of voorzetbeglazing kunnen worden onderzocht, maar zijn niet altijd moge-lijk vanwege onaangepaste sponningen en/of zijn in verhouding vaak relatief duur. De syste-matische renovatie van het verouderde patrimo-nium (zie verder) blijft echter prioritair, w a a r b i j ook het aandeel enkele beglazing stelselmatig zal afnemen.
Warmwatervoorziening & sanitair comfort Zoals boven aangegeven, beperkte de velden-quête zich tot de buitenkant van de woningen. Om die reden kan deze vraag dus niet in detail worden beantwoord. Op basis van de externe enquêtering werden alle woningen wel onder-verdeeld in een evaluatiecategorie, de resultaten van deze soms delicate evenwichtsoefening wer-den gebundeld in een overzichtsstatistiek per SHM (bijlage 2).
– CAT 1 - goede onderhoudstoestand (vrijwel perfect)
– CAT 2 - onderhoud & klein herstel (aan-vaardbare toestand)
– CAT 3 - beperkte en/of doelgerichte renova-ties
– CAT 4 - grondige renovaties of vervangings-bouw
– CAT 5 - onmiddellijke renovaties
Het aandeel schrijnende toestanden (categorie 5) bleef relatief beperkt tot een 100-tal wonin-g e n , een deel van deze woninwonin-gen blijkt op datum niet langer verhuurd. Ook een aantal van de woningen uit categorie 4 (samen circa 5% van het patrimonium) zal niet beschikken over volwaardig sanitair comfort (doorgaans wel "aanwezig" in de meest strikte zin, maar verou-derd en/of geïntegreerd in minderwaardige ach-t e r b o u w e n ) . De siach-tuaach-tie binnen een wijk kan bovendien nog eens verschillen van woning tot w o n i n g, mede afhankelijk van diverse ingrepen op initiatief van de huurders. Voor de apparte-menten (jaren '50-'60) opgenomen in categorie 4 zal de toestand doorgaans wel beter zijn. Wat het Vlaamse gewest betreft, beschikt volgens de gegevens van het NIS (2001) circa 3,5 % van de woningen niet over een badkamer (een ruim-te met bad of douche), 2,4% zou bovendien niet beschikken over een intern toilet binnen de wo-ning (bron :http://www. s t a t b e l . f g o v. b e / c e n s u s / r e-sults4_nl.asp?q=14b/).
Dubbele beglazing wordt niet als een strikte vereiste beschouwd in de Vlaamse Wo o n c o d e. De aanwezigheid van een toilet binnen de wo-ning en een badkamer met warmwatervoorzie-ning kunnen echter wel als een minimumcom-fort beschouwd worden. Wanneer de woningen uit categorie 5, en in mindere mate deze uit ca-tegorie 4 (samen 5 % van het patrimonium), woning per woning, zouden worden getoetst aan dit puntensysteem, zoals gehanteerd in het con-f o r m i t e i t s a t t e s t , zal een klein deel van deze wo-ningen mogelijk niet voldoen.
Enige realiteitszin gebiedt echter dit gegeven te plaatsen in een ruimere context. Vaak zijn socia-lehuisvestingsmaatschappijen zelf vragende par-tij om te kunnen overgaan tot grondige renova-t i e s. Hierrenova-toe dienen deze woningen echrenova-ter eersrenova-t te kunnen worden ontruimd. Dit vergt een ge-paste sociale omkadering tot verhuizing en brengt meestal ook een substantiële verhoging van de basishuurprijzen met zich mee (het me-rendeel van dit verouderd patrimonium wordt doorgaans verhuurd aan huurprijzen lager dan 100,00 euro). Zo ontstaat soms de ambigue situ-atie dat concrete plannen tot renovsitu-atie stuiten op weerstand van de zittende huurders.
Afhankelijk van de situatie kunnen deze wonin-gen individueel worden gerenoveerd naarmate ze vrijkomen (bv. een zachte renovatie in eigen r e g i e ) , of kan worden geopteerd voor een uitdo-vingsbeleid (met tijdelijke leegstand tot gevolg), in afwachting van een hardere renovatie of ver-vangingsbouw van een hele groep woningen. Meest aangewezen blijft uiteraard een systema-tische aanpak met sociaal begeleide verhuisbe-w e g i n g e n , bijvoorbeeld bij appartementen (per bouwblok of traphal).
Dergelijke aanpak vereist echter voldoende buffercapaciteit van nieuwbouwwoningen en/of een gefaseerd doorschuifsysteem. Zo plaatsen sommige SHM's met een sterk verouderd patri-m o n i u patri-m , in copatri-mbinatie patri-met beperkte nieuw-b o u w a c t i v i t e i t e n , zichzelf in een patsituatie met een erg gefragmenteerd renovatiebeleid tot ge-volg.
De overzichtsstatistiek als bijlage 2 dient in een aantal gevallen nog te worden bijgestuurd en/of te worden vervolledigd. Het overzicht illus-treert dat gemiddeld ruim 80 % van het patri-monium zich in een zeer goede tot redelijke on-derhoudstoestand (CAT 1-2) bevindt, m a a r toont tegelijk aan dat sommige SHM's kampen met een aanzienlijke achterstand op het vlak
van noodzakelijke (tot soms dringende) renova-ties (CAT 3-4).
Los van de beschikbare middelen kan deze achterstand vaak om organisatorische redenen moeilijk van vandaag op morgen worden weg-g e w e r k t . Een voorzichtiweg-ge raminweg-g op basis van de huidige enquêteresultaten wijst uit dat over een tijdspanne van tien jaar gemiddeld 1.270,00 euro per jaar/woning zou moeten worden geïn-vesteerd om dit patrimonium (in zijn globaliteit beschouwd) op een aanvaardbaar kwaliteitspeil te brengen en te houden (zie bijlage 2) . Wa n-neer men rekening houdt met een gemiddelde afschrijvingsperiode van 60 jaar en men wil dit patrimonium over de hele lijn permanent in (bijna) perfecte staat onderhouden, vormt een gemiddelde jaarlijkse investering (voor onder-houd-renovatie-vervangingsbouw ) van 1/60 van het equivalent van de nieuwbouwprijs (75.000 euro) zeker geen abnormaal hoog bedrag. Voor het patrimonium in zijn globaliteit zou men met andere woorden kunnen stellen dat de algemene toestand zich min of meer in even-wicht bevindt. Ook per SHM beschouwd blijft de toestand in de meeste gevallen onder contro-le en/of zijn de nodige werken reeds gepland of in uitvoering. Voor een aantal SHM's kan de toestand echter vrij problematisch worden ge-n o e m d . Ige-n het licht vage-n bovege-nvermelde orgage-ni- organi-satorische beperkingen samen met de financiële s i t u a t i e, zal moeten worden onderzocht welke concrete oplossingen kunnen worden gegeven aan deze probleemsituaties.
3. De Vlaamse Huisvestingsmaatschappij advi-seert de SHM's vooreerst in het nastreven van een globale aanpak. Hierbij is ook in het nodige technisch toezicht door de VHM voorzien. Zo is voor alle renovaties van meer dan drie wonin-gen (vanaf een bedrag van 7.500,00 euro per woning) of renovatiewerken van meer 50.000 euro voor één tot drie individuele woningen, d e voorafgaande goedkeuring van het vooront-werp en definitief ontvooront-werp vereist.
Inzake technische onderrichtingen is het docu-ment C2001 van toepassing. Hieraan werd een specifiek hoofdstuk gewijd : 1 6 . Renovatie be-staand patrimonium.
