Vraag nr. 141 van 20 januari 1999
van de heer CHRIS VANDENBROEKE Zwartrijders – Regionale verschillen
Grasduinend in het Bulletin van Vragen en Ant-woorden nr. 5 van 18 december 1998, wordt mijn aandacht gewekt door de thematiek die de heer Etienne Van Vaerenbergh aansnijdt inzake het zwartrijden op De Lijn (blz. 757-758).
Uit het meegedeelde fraudeonderzoek voor 1998 blijkt namelijk dat het niveau een fractie hoger ligt dan dit in 1996 het geval was. Afgerond komt dit uit op 1,8 % , tegenover 1,7 % twee jaar voordien. Opvallend zijn evenwel de enorme regionale ver-schillen zoals ze uit het fraudeonderzoek voor 1998 naar voren komen. Zo is namelijk sprake van een niveau van 2,9 % voor West-Vlaanderen en van liefst 8,9 % voor Vlaams-Brabant.
Opvallend zijn verder, en gelijktijdig met de voor-gaande vaststelling, het geringe aantal doorgevoer-de controles in zowel West-Vlaandoorgevoer-deren als Vlaams-Brabant.
Hoe is deze disproportie te verklaren en wat ligt aan de basis van de hoge frequentie zwartrijden in beide regio's ?
Antwoord
Bij het interpreteren van de fraudecijfers bij De Lijn, is het belangrijk dat men het onderscheid voor ogen houdt tussen de fraudemetingen en de acties ter bestrijding van de fraude.
De fraudemeting is een onderzoek dat minstens éénmaal per jaar gebeurt, op basis van een repre-sentatieve steekproef van ritten die worden gecon-troleerd. Deze metingen laten toe om op een uni-forme en statistisch verantwoorde manier de frau-decijfers te verzamelen en te analyseren.
In 1996 werd zo voor het eerst een grootscheepse fraudemeting uitgevoerd, waaruit toen bleek dat het fraudeniveau voor gans De Lijn op 1,7 % lag, of anders gezegd, 1,7 % van de reizigers van De Lijn fraudeert. Jaarlijks worden er met dezelfde methodologie controlemetingen uitgevoerd, die de resultaten uit 1996 bevestigen. Omdat er wordt ge-werkt met representatieve steekproeven kan men achteraf ook conclusies trekken over het fraudeni-veau voor gans De Lijn.
Naast deze fraudemetingen die De Lijn jaarlijks tij-dens een bepaalde periode uitvoert, gebeuren er het hele jaar door ook acties ter bestrijding van de fraude. Ook hier wordt er geregistreerd hoeveel reizigers en ritten er worden gecontroleerd, en hoeveel fraudeurs er worden ontdekt.
Het grote verschil met de fraudemetingen is echter dat er hier niet wordt vertrokken van een repre-sentatieve steekproef van ritten. Bijgevolg zijn de resultaten van deze controles niet representatief voor het fraudeniveau bij De Lijn. Het is mogelijk dat een bepaalde entiteit bijvoorbeeld zeer veel controles heeft uitgevoerd op ritten die in het alge-meen erg fraudegevoelig zijn, zoals bijvoorbeeld een rit met een gekoppelde tram. Bijgevolg zal het aantal betrapte fraudeurs relatief hoog liggen. Het omgekeerde scenario leidt dan weer tot relatief lage fraudecijfers.
Om deze reden is het niet correct om uit de resul-taten van het totaal aantal fraudecontroles in 1998 conclusies te gaan trekken over het fraudeniveau bij De Lijn.
