Vraag nr. 118 van 27 februari 2001
van mevrouw RIET VAN CLEUVENBERGEN Woonvormen voor ouderen – Inventarisatie De VZW Platform van Wonen voor Ouderen kreeg een subsidie van 949.000 frank om aangepas-te woonvormen voor ouderen aangepas-te inventariseren en kwaliteitseisen te promoten.
1. Is deze inventarisatie reeds gebeurd ? Wat zijn de resultaten ?
2. Welke verbeterings-/aanpassingswerken aan woonvormen worden door vermelde V Z W gepromoot ? Bij welke doelgroepen ?
3. Waarom werd de opdracht niet uitgebreid tot woonvormen voor gehandicapten ?
Antwoord
1. Om de toegewezen middelen te kunnen genie-t e n , diengenie-t elk geselecgenie-teerd projecgenie-t in hegenie-t kader van de niet-gereglementeerde subsidies, n a beëindiging van de projectperiode een wer-kingsverslag in te sturen. Dit is in dit geval ook g e b e u r d . Ik bezorg de Vlaamse volksvertegen-woordiger dit verslag als bijlage.
De inventarisatie betreft projecten inzake zelf-standig wonen, d u p l e x w o n e n ,k a n g o e r o e w o n e n , s e r v i c e f l a t s, g r o e p s w o n e n , aanleunwoningen en andere woonvormen.
Kenmerkend voor alle projecten is het belang dat wordt gehecht aan zelfstandigheid en aan de autonomie van de bewoners.
In de specifieke ouderenwoningen bleek het vaak om sociale huurwoningen te gaan. Een wo-ning aanpassen of een nieuwe bouwen volgens de criteria uit de ontwerpgids "levenslang wonen" is niet voor iedereen financieel haal-b a a r. Een huurwoning aangepast aan de noden bij het ouder worden, is voor velen dan nog wel een haalbare kaart. Het leeftijdsgebonden as-pect binnen deze aanpasbare woningen wordt als een nadeel beschouwd, daar er geen integra-tie is met andere leeftijdsgroepen. In de service-flats doen de problemen zich voor op het vlak van zorgbehoevendheid. Er zijn weinig service-flats waar er continuïteit van zorg wordt gele-verd.
K a n g o e r o e w o n e n ,g r o e p s w o n e n , d u p l e x w o n e n , . . . zijn allemaal woonvormen met toekomstmo-gelijkheden voor sommige ouderen. D e z e woonvormen kennen nog niet zo'n groot succes. Het is nog wachten op een wettelijk, j u r i d i s c h kader om ze te kunnen realiseren en ze hebben zeker ook nog een betere promotie en bekend-making nodig.
Niettegenstaande ouderen zo lang mogelijk in hun vertrouwde huis/omgeving willen blijven w o n e n , voelen sommigen zich eenzaam, o n v e i-l i g, of is hun woning moeii-lijk aan te passen. D i t kan hen doen besluiten te verhuizen naar een woonvoorziening die inspeelt op deze noden. Vroeger kwamen ouderen dan terecht in rust-huizen of rust- en verzorgingsterust-huizen, z e l f s wanneer zij niet veel zorg nodig hadden. E e n verblijf is er niet goedkoop én er wordt een stuk zelfstandigheid ingeleverd in ruil voor aangebo-den diensten en zorg. Rusthuizen en rust- en verzorgingstehuizen bieden vandaag de dag zeker nog een woon-zorgoplossing in veel pro-b l e e m s i t u a t i e s. Valide ouderen stellen echter prijs op hun privacy en zelfstandigheid.
2. De bevindingen van het Platform worden in brede kring gecommuniceerd, allereerst naar de bevoegde overheden (Welzijn en Huisvesting), maar ook naar de ouderen zelf middels spreek-b e u r t e n , spreek-b e u r z e n , een spreek-brochure die op relatief grote schaal wordt verspreidt (in de projectpe-riode werd de brochure 109 keer aangevraagd) en persartikels.
Naast algemene informatie worden ook speci-fieke vragen door het Platform beantwoord. Daartoe ontwikkelde het een informatiebrochu-re rond kangoeroe- en duplexwonen en een gids in verband met levenslang wonen, en zetelt de organisatie in diverse inhoudelijke projectgroe-pen terzake.
Hierna volgt een bondig overzicht van aanpas-sings- en verbeteringswerken die het Platform wenst te promoten.
aanpassingswer-ken en die van de handicap of graad van inva-liditeit, aan de hand van een medisch attest. A a n p a s s i n g s p r e m i e s, die veeleer remediërend w e r k e n , zijn noodzakelijk, maar preventie is even belangrijk.
Deze preventieve aanpak vinden we nog niet terug in het Vlaams premiestelsel. Men wil er-voor pleiten de VAP uit te breiden met een pre-mie voor (ver)bouwen volgens de criteria van de ontwerpgids "levenslang wonen" ( VAP : v e r -beterings- en aanpassingspremie – red.). O p lange termijn kan dit een aanpassingspremie overbodig maken. Om enig effect te sorteren, dient voor deze nieuwe premie een redelijk be-drag te worden ingeschreven op de begroting. Het optrekken van het huidige bedrag van de VAP lijkt ons noodzakelijk. Het gelijkschakelen van de aanpassingspremie voor ouderen en voor -65'ers met een handicap zou het meest wenselijk zijn.
Het Platform pleit er bovendien voor om de lijst van subsidies uit te breiden met werken die een ontdubbeling van de woning beogen, zodat ou-deren of personen met een handicap kunnen sa-menwonen met een ander gezin, om zo het zelf-standig wonen te bevorderen, het veiligheidsge-voel te vergroten, het geveiligheidsge-voel van eenzaamheid te verlagen en wederzijdse dienstverlening aan te moedigen. Voorbeelden in dit verband zijn : een garage ombouwen tot een gelijkvloerse badkamer of slaapkamer, het voorzien in een buitentrap of aparte toegang, ...
Een groot nadeel bij premies zoals de VAP is dat de uitbetaling pas kan worden aangevraagd na de uitvoering van de werken, aan de hand van facturen. De aanvragers dienen dus alle kosten te prefinancieren. A a n p a s s i n g s w e r k e n zijn zo vaak slechts haalbaar voor kapitaal-krachtige mensen.
3. Het Platform specialiseert zich in het wonen van ouderen, waarbij naast een verminderde zelfredzaamheid ook sociale aspecten als ver-e ver-e n z a m i n g, vver-eilighver-eid ver-en mobilitver-eit aan bod k o m e n . Mutatis mutandis kan dit ook nuttig zijn voor gehandicapten. Een aantal van de beschre-ven projecten richt zich trouwens tot een ge-mengd doelpubliek van jongeren, ouderen en (licht) gehandicapten. De bouwvoorschriften houden ook alle rekening met een geschiktheid voor rolstoelgebruikers.
Nieuwe zelfstandige of beschermde woonvor-men zullen in de toekomst toegankelijk moeten zijn voor alle leeftijdsgroepen. Alle studie- of onderzoeksopdrachten zullen vanuit die inclu-sieve gedachte worden uitgevoerd.
