Nieuw-Jaar-Lieden. Deel 3 · dbnl

(1)

bron

Nieuw-Jaar-Lieden. Deel 3. C.L. van der Plassen, Amsterdam 1620

Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_nie190nieu03_01/colofon.php

(2)

Nieu-Iaer,

Op de Wijs: O schoonste Personagie.

1. Ghelijck 't Iaer is ontbonden,

Van't out in't nieu, soo syn wy (die verloren Waren deur d'eerste sonde)

Door Christum nu, als jong, en nieu herboren.

Deur Godts gena Roept hy ons, ja

Om salicheydt te gheven.

Maer eer wy heen treden Moeten wy eerst in vreden

Aldus leven.

2. Het tydelijck verachten,

Om soo een Hemelijcke Schat te garen, Ons even naesten achten,

In plaets datmen malcander gaet beswaren, (Deur nijt en haet)

Met logens quaet,

Haer eyghen selfs bedrieghen.

Achter klap ontbonden Is gruwel en doots zonde

Door het lieghen.

Nieuw-Jaar-Lieden. Deel 3

(3)

3. Maer 't goet doen sal niet comen,

Of't waer den Gheest ons vleysche wille kliefde Dat is, het Aerts te coomen

Met 'tGoddelijckst', de waere suyver Liefde.

De Liefde goet, Die is so soet,

Voor Godt een Offerhande, Als men besteden, Met vierighe ghebeden

Die doer branden.

4. De Liefd' is niet te breecken

Door vier, noch swaert, scha, pijn, noch schallickhede.

De Liefd' soeckt niet te wreecken, In onschult lijtse, en sy leeft in vrede.

De Liefdens cracht, Haer deucht en macht Die kanmen niet beschrijven,

Op Liefd' machmen bouwen Ghelooven en vertrouwen

Om te blyven.

5. Dus wat wy gaen beginnen,

't Moet al deur Liefd' zijn sal het yet ghedyen, Niet door ghewoont, maer binnen

(4)

Moet selfs het hert de sonde gaen belyen.

Doen wy't uyt schijn, Denckt dat wy zijn Dan Dieven van ons ziele.

Of de Geest comt claghen Alst vleys hem doet vertsaghen,

Ist verniele.

6. Wy zijn so traech int mercken

Dat Godt ons Lieft, en hoe hy't gaet bewijsen:

't Woort wort vleys (wonder wercken!):

Om ons uyt zondich slaepen te doen rijsen:

Wt Liefd' neer daelt, Sijn Soon, en haelt Ons in zijn Vaders wooningh:

Liefd doet hem verneeren, Hy wil dat wy bekeeren

Tot belooningh.

7. De Soon comt vanden Vader,

Hy is ons wech om 't eeuwich rijck te vinden, Dus laet ons hem te gader

Bidden om macht, en Duyvels list verslinden.

Met nieuwe moet Christus te voet:

Laet ons de herten veylen, Die door hem herbooren Is, blijft eeuwich vercooren

Door Godts deylen.

A. v. Mildert.

(5)

Iaer-liedt,

Op de Wijse: Van d'Engelsche Fortuyn.

1.T'Heylich ghebiedt, van uyterlijcke schijn, Hem anders niet, als schijn van goetheyt fyn:

Maer wie syn hart, op Godts geboden stelt, Door liefde wart, het quaat in hem ghevelt.

2. Maer die lieft Godt, en oock syn naesten mee, Krijght voor een lodt, die Goddelijcke vree:

V eyghen sondt, baart willens steets u val, Daar u in bondt, des ickers listen al.

3. V quaat gheeft doch, de dootelijcke steeck, Godts liefde noch, in't uyterste wel bleeck:

V felle haat, baart anders niet dan twist, En onvrees staat, in 'smenschen hart met list.

4. Noch die tot staat, door eersucht hem en stelt, En steets met smaat, den vromen stadigh quelt:

Die en bewaart, de lieft niet van dit kint, Maar die vergaat, Gods haat die hem verslint.

5. Noch aan de pracht, of 's Werelts aarse lien, Godt niet en bracht, syn eerste teycken bien:

Door 'sHemels wensch, d'Enghel de boodtschap bracht, Dat God wort mensch, int naarste van de nacht.

(6)

6. Prins laat ons dan, ons selven wel besien, Op dat wy van, dit Kint syn kreb niet vlien:

Die ons toch leert, volbrenghen syn Gheboon, En na dit keert, hy ons tot 'sHemels Croon.

'tLijen verwint.

Oordeelt recht.

Iaar-Liedt,

Op de Stem: Vanden 68. Psalm.

1. O Son, o heldere Sonne schoon, Die flickrent uyt des Hemels Troon, Bestraalt d'angstvallighe Kudde:

De Harders die hun voor ghevaar De droeve nachten namen waer, Verschrickten en verschudden.

De schrick verbaasde haar harten kleyn, Beneep haar schruepeloose stem, Door d'onverwachte floncker, Die hun soo schielijck overviel, Want haare machteloose Ziel, Noyt sulcks sach inde doncker.

2. Een bootschap bly verheuchde doe 't Beknelde hart tot stickens toe,

(7)

En vrolijckte haar open ooren, Des Heeren Engel, seght haar dat Te Bethlehem in Davidts stadt Haar Heylant is geboren, Dit nauwelijcks volseyt voldaan Is weder heerelijck ontfaan In 'sHemels suyvre saalen,

Daar duystmael duysent Enghelen schoon Iuychden den Loff voor Godes Troon Dat 'tgalmden inde daalen.

3. Den Hemel sloot syn goude Coor En stopten 'tlieffelijck gehoor

Der Engelen blijde scharen, Elck wolckje wemelden en vlooch Op opwaerts op ten Hemel hooch Om met die vreucht te paaren.

De Herders reyen vinden goet Dat elck ter vlucht sich henen spoet Na Bethlehems laage daacken:

Om sien dat Goddelijcke werck, Dien Koninck heerelijck en sterck Die haar kan salich maecken.

4. Ghekomen synde in d'arme stal Daer sy den Prins der Princen al, In nedricheden vonden.

(8)

Helaes! 'tonnoosel teeder wicht Was in een kribbetjen ghelight Met doecken wit om wonden.

O mensch! siet hoet den Hemel noecht Datm' hem tot kleyne kleynheyt voecht, En schout het pruetsich praalen.

Des Werelts die vervloeckte pry Die ons door list en veynsery Soeck in haer net te haalen.

A.P. Craan.

Nieuwe-Iaer-Liedt,

Op de Wijse: Vanden 8 Psalm, Onsen Godt.

1. DE vreuchden tijt verschijnt voor onse oogen Die wy met vlijt wel te beleven poogen,

Met ons selven te vernieuwen gheheel, Op dat aen Christ wy moghen kryghen deel.

2. Roept stadich aen den Heere met vertrouwen Die u wel sal int Ghelooff staende houwen:

Want van u selfs o mensch! vermoocht ghy niet, Als quaet te doen tot uwen Ziels verdriet.

(9)

3. De Eng'len t'saem en hooghe Seraphinen, De Son en Maen met eerbiedinghe dienen:

Onsen Heylant den Helt uyt Davids stam, Die niet om haar, maar ons te lossen quam.

4. Ondancbaar volc hoe langh wildy noch blijven Verhart als steen, en eens van u wegh drijven:

Hoochmoet en pracht, toorn, nijt, onkuysheyt haet, En kiesen Liefd, nedricheyt, wijsheyts raet.

5. Ghedenct, ghedenckt, dat in dees laetste daghen In dit klaer licht, wy wand'len of wy sagen

Ganselijck niet, wy hem vertoornen meer, Dan die in't doncker hebben ghedwaelt seer.

6. O Silo Heer, wilt onse schult niet kennen, Maer door dijn Geest ons een vernieuwing sennen Op dat wy staech in Yver voort en voort,

Met Lofghesangh roemen dijn Heylich Woort.

7. Als Biekens wilt ons 'tbeste doen vergaren Wt dijnen thym, en ons voortaen bewaren Dat niemant raept meer uyt dijn waerheyts mont Voor honich zoet, vergift dat dootlijck wont.

Pieter Adriaensz.

Elck raept wat.

(10)

Nieu-Iaer-Liedt,

Op de Wijse: Bereyt u huys terstont, ghy sult niet langher leven.

1. VVAt lieffelijck gheluyt Komt nu den Mensch vermaken, En roept soo minnelijck uyt En siet den Hemel blaken:

Den Goddelijcken Troon, Schenckt synen eyghen Soon, Den wensch der Zielen tot een loon.

2. Isser wel meerder vreucht Dan rou van eeuwich leven?

O Goddelijcke Deucht Die ghy ons hebt ghegheven In dese nieuwe tijt,

Ons herten hebt verblijt, Verlost al van des Satans strijt.

3. Wat waert ghy sonder dit O Schepsel arm verloren?

Hier's nu een rijck besit, Wy worden wederboren.

Daerom laet ons te moet, Hem vallen 'tsaem te voet, Die ons vanden doot behoet.

(11)

4. Nu treet aen tot een stal, En neemt u offer mede, Den roock des Wieroocks sal Ons eeuwich syn tot vrede.

Dewijl't ons is vertrout Hier in niet en verstout, Maer altijt inde Liefde bout.

5. Vernedert als een kint, Gheteelt uyt Davids zade:

Dees heeft ons al ontblint Verlost al door ghenade.

Doen wy waren versmoort Dus wilt toe treden voort

En syn schreyen goetwillich hoort.

6. Dit nieu en vast verbont V bystant wilt betoonen, Op dat de vrucht syns mondt Blijft stedich by ons woonen.

Den armen doet bystant, Een Goddelijcke plant

Die blijft ons stedich byder hant.

7. O Prince Schepper goet Wilt misverstant beheeren, En leyet ons ghemoet

(12)

Dat wy u Wetten leeren.

Vernieut int nieuwe Iaer De harten uyt ghevaer, Leyt haer tot d'YVER klaer.

S.D.A. Elck is sondich.

Nieu-Iaer-Liedt,

Op de Wijse: O schoonste Personagie.

1.VErdoolde wereltsheden,

Wiens schoonheyts glans is cierlijck int aenschouwen, Vw' onghebonden zeden

Verblinden ons door al te licht vertrouwen:

Hoe langh sult ghy//met heerschappy De menschen dom verdwasen?

Die door't vermaken//soo diep in wellust raken, Datse rasen?

2. V schichten seer fenynich

Soect ghy den mensch vermomt int hert te pricken Soo dat ghy hem verdwynich

Doet in de gloet van d'helsche brant versticken.

V blijheyt, och! is valsch bedroch, En doet den mensche vallen.

V loose treken, syn bitter in't opbreken Als de galle.

(13)

3. Wijckt van de Werelt prachtich,

Staet af van prael, o mensch! die leyt verduystert In hoverdy amachtich,

Met boose afgunsts banden vast ghekluystert.

Vernieut 't is tijt//het oud' verslijt, Leght af u snoode daden:

Ghy wert van sonden//in't nieuwe jaer ontbonden Van het quade.

4. Wilt Syons Bruyt aenvaerden, De morgen-Ster van eeuwicheyt verkoren, Ghesonden op der aerden,

Israels pronck uyt Davids zaet gheboren.

Dien grooten helt//die met ghewelt Den duyvel heeft betreden.

Zijn Godheyts krachten, geluckelijc ons brachten Heylsaem vreden.

5. Dees volheyt van ghenaden, Sent Iehova in d'Hemel hooch gheseten.

O mensch! wilt niet versmaden,

Noch door verzuym dit achteloos vergeten.

Ach ware Christi! niet meer en twist, Laet ware YVER groeyen:

Soo sal 'tGheloove//u quade lust verdooven, En besnoeyen.

(14)

6. Laet ons dees Prins ontmoeten, Zijn jock is soet en lieffelijck te draghen:

Danck-offert voor zijn voeten.

Doet ware boet met een ghemoet verslaghen.

Dit is het pat//o mensche! dat Ons inde laetste tijden,

Voor Godes tooren//seer schrickelijck om hooren Sal bevryden.

T. HERTOGH. Yvert nae't recht.

Nieuwe-Iaer-Liedt,

Op de Wijse: VVilt my niet straffen Heere.

1. HEt zaet der vruchtbaerheden Ons belooft, heeft vertreden, 't Serpent syn listen quaed:

Want hy is nu gheboren

't Welck ons langh was te vooren Voorseyt door Godes Raed.

2. De Harders op den Velden Haer Schapen 'snachts verselden,

(15)

Met een gherust ghemoet De claerheyt Gods verresen Bracht haer in groote vreesen, Maer 't was voor 't suer, het soet.

3. Godts Enghel tot haer seyde Vreest niet, ick u gheleyde Op 't spoor en rechte pat:

Want waerom wildy suchten, En bevreest voor my vluchten, Gaet heen in Davids stadt.

4. Daer sult ghy sien ghebonden, In doecken vast bewonden

V Heylant, Soen, en Heer.

Daer leyt hy in een Kribbe, Een Rib van onse Ribben, Die u comt tot bekeer.

5. O Prins laet ons nu soecken, Dat wy ons Leen vercloecken Voor dees tijt, en hier naer Laet d'Yver ons behouwen, Dat onse sond' ons rouwe Van't ou, int Nieuwe Iaer.

Gheen quaet met quaet vergelt.

(16)

Iaer-liedt,

Op de Wijse: Vanden 23. Psal. Mijn Godt voet my.

1. VErdoolde Mensch Waer toe neemt ghy u ganghen?

Ghy leeft nae wensch,

Maer wert list'lijck omvanghen, In s'Duyvels strick

't Welck (laes) is te beklaghen!

Een ooghenblick Can endighen u daghen, Gheen uur noch stond' Word' u alsins ghegeven.

Besteed' u pondt

Van d'Heere hooch verheven.

2. O Heylandt Godt Met u volnoechde Scharen, Reyckt ons een Lot

't Gheen wy eeuwich bewaren:

Int midden punt

Des hart en ziels inwendich, Laet 't zijn ghegunt

Van u Vader behendich:

Die nae u Leer,

Met vreuchde naerstich hooren, Sult ghy O Heer,

Openen gheest en ooren.

(17)

3. Verlicht 't verstant Van veel verdoolde Lieden, V milde handt

Wil roeyen en uytwieden:

Leeraers ontrou

Die d'arm verdoolde Schapen, Door schijns berou

Vaeck soecken te betrapen:

Verfoeyt onsoet

Dees volckeren quaetaerdich, En stiert heel vroet

Voor twist veel vrede vaerdich.

4. Christus die seydt:

Wee d'Herders die mijn Kudden Niet wel en weydt,

Zal hy als stof doen schudden:

Den Satan loos,

Die Petrus vaeck begeerde Te siften boos,

Maer Godt dit tegen-weerde:

Soo dat gheen macht Het Serpent sal ghewerden, Die nae 't Woort tracht, En blijft in hem volherden.

(18)

5. Heylich alleen Een eenich Godt in wesen, Sijt ghy ghemeen

O Heylant waert ghepresen:

Niet en begeert

Ghy den doot der Sondaren, 'T zy hy bekeert

Nae Schrifturens verclaeren:

Ist gheen vermaeck,

Dat wy zien wonder wercken, O groote saeck,

Wy hier niet eens opmercken.

6. Bedroefde tijdt Bedorve snoode eeuwen, Daer d'een niet lijdt

Des anders roep en schreeuwen, Elck meent voorwaer

Hy recht heeft in sijn zinnen, En volghen naer

Al een Herder te minnen.

Niet sullen gaen

Al int Rijck, die daer Heere Roepen, Voortaen,

Maer die doen zijn begeere.

(19)

PRINCE.

O Prins ghedenckt

Wat Christum heeft gheleden, Wt Yver schenckt

Hy Leering en Ghebeden In overvloet,

Wilt zijn voetstappen volghen O Mensch verwoet

V Gheest sweeft heel verbolghen:

Bekeert u hart

Versmijt veel snoode//lusten, V naeckt gheen smart, Maer sult by Gode//rusten.

Nota bene.

Den Mensch is van natuer so innichlijck gheschapen, Dat hy na eyghen sin de Schriftuer gaet nae Apen, Maer (lacy) Gode ist die recht weet en vliet snel, En yder rechten sal, na hy ghedaen heeft wel.

Jacob Jansz Colevelt.

Een in't hart.

Liefhebber der ACADEMI.

(20)

Iaar-Liedt,

Stem: In kleynicheyt leef ick onbenijt.

1.DE tijdt gaet snel, en keert niet weer, Maer oudert den Mensch,

Die goe Godt gheeft ons sulcken Leer Om mercken, sijn wercken, en 'tstercken In ons goe wensch.

2. Maer de vruchjes vande deucht Wy stellen ter zy,

En lieven onse levens vreucht Met lusjes, van rusjes, vlays-blusjes, Niet dencken wy.

3. Dat dees overdadighe prael, En moedicheyt hooch,

En swerelts wanckel altemael Is nietich, verdrietich, al bietsich, Wel schoon int ooch.

4. Aenschout hoe 't een in 't ander Iaer Ons ayntje verwist,

En d' Maentjes telckes na mekaer Blijck gheven, hoe 't leven, moet sneven In d'houte kist.

5. Wat helpt des werelts lusticheyt En hare cieraet?

(21)

Niet anders dan onrusticheyt,

Harts wroeging, geen noeging, in d'boeging Van vredes staet.

6. 't Vernieut hem al door Godes macht, En steunt op sijn ghena,

De Son en Maen hy door zijn cracht Laet schijnen, en dwijnen de zijnen Over goe en qua.

7. 'T ghevogelt 'tjuytert seer verblijt Int groeysaem Wout,

Haer veertjes veranderen opper tijt Alleenich, sijn deenich beweenich Wy Menschen stout.

8. Wy houwen onse ouwe rock, En wassen om veyl

So stijfjes int an-treckende jock, Wy groeyen, en bloeyen, verfoeyen Ons eyghen heyl.

9. O zotte dwaesen als wy zijn, In ons eyghen licht,

Wy lieven ons selven wel in schijn, Ia bouwen, vertrouwen, en houwen Op swerelts sticht.

(22)

10. Dat so wanckelijcken staet, En onbesorght,

'Twelck ons ten lesten dick verraet Laet ons Leeren, verneeren, en keeren Tot onsen Borght.

11. Vernieuwen laet ons nu dra, En vertrouwen op hem

d'Hemelsche Stichter en ons Manna, Die ons sal loonen, en kroonen, ja toonen 'T nieuwe Ierusalem.

I.I. Verwan.

Graech na goen Yver.