Onderwerp Kaderbrief begroting 2018 Raadsvergadering 11 juli 2017

G emeente B euningen Raadsvoorstel

Onderwerp Kaderbrief begroting 2018 Raadsvergadering 11 juli 2017

Nummer(agenda) Commissie 1 Fin en AZ

Registratienummer BW17.00318 Datum 28 juni 2017

Registratiecode lllllll 1 llll llllll Uil II Commissie 2

Auteur Mare Haasjes Datum 6 juni 2017

Status Openbaar B&W-vergadering 13 juni 2017

Persgesprek 13 juni 2017 Portefeuillehouder J.J. Driessen

Samenvatting

De kaderbrief bij de begroting 2018 is de voorloper op de begroting 2018 - 2021. In deze kaderbrief worden enkele actuele ontwikkelingen geschetst. Ook wordt het financieel perspectief, zoals op dit moment bekend, voor de komende járen weergegeven. In de kaderbrief stelt de gemeenteraad de uitgangspunten vast voor de begroting van volgend jaar. Daarnaast wordt in de kaderbrief het nieuw beleid voor 2018 - 2021 benoemd en wordt alvast een voorstel voor het maken van keuzes in het nieuw beleid gedaan._______________________

Besluit om

De uitkomsten van de kaderbrief mee te nemen bij het opstellen van de begroting 2018 - 2021.

Inleiding

De gemeente bereikt naar verwachting in 2017 een nieuw financieel perspectief. Eind 2011 bevond de gemeente zich op haar financiële dieptepunt. De totale reservepositie was op dat moment C 24 miljoen negatief en de vastgestelde begroting 2012 sloot met een tekort van C 1,5 miljoen. Pas vanaf begrotingsjaar 2014 lukte het de gemeente om weer een sluitende begrotingspositie te bereiken, maar bleef de

reservepositie negatief. De gemeente heeft in die járen totaal 0 10 miljoen aan structurele bezuinigingen en ombuigingen toegepast teneinde de financiële problemen het hoofd te bieden.

Bij het opmaken van deze kaderbrief begroting 2018 verwacht de gemeente een volgende stap te zetten in de verbetering van haar financiële positie. Als gevolg van de uitspraak van de rechtbank Gelderland, verwacht de gemeente met terugwerkende kracht een opbrengst precariobelasting van C 2,0 miljoen te innen. Dit voordeel, gecombineerd met het huidige reeds in de begroting opgenomen spaarprogramma, zou moeten leiden tot een positieve reservepositie eind 2017.

Bij het goedkeuren van de begroting 2017 heeft de provincie Gelderland de gemeente Beuningen onder repressief toezicht gesteld. Het vooruitzicht dat de gemeente Beuningen binnen de meerjarenbegroting 2017 - 2020 een positieve reservepositie realiseert, gaf de doorslag voor de provincie voor de keuze van het lichtere toezicht. Nu blijkt dus dat de gemeente Beuningen al in 2017 een positieve reserve behaalt.

Hierbij is wel van belang vast te stellen dat de algemene reserve grondbedrijf nog steeds negatief is, terwijl de algemene reserve algemene dienst een omvang heeft die dit volledig compenseert.

Dit nieuw financieel perspectief geeft de mogelijkheid om nieuwe keuzes te maken. Vanzelfsprekend wel met een voorzichtig en terughoudende aanpak. Nu is het van belang om de juiste afweging te maken tussen het uitvoeren van nieuw beleid, het verder opbouwen van de reservepositie, het nemen van risico’s binnen de begroting en het eventueel verminderen van de

lokale lastendruk. Bruto binnenlands product (bbp)

Financiële ontwikkelingen landelijk Het Bruto Binnenlands Product (BBP) is de totale

(geld)waarde van alle in een land geproduceerde goederen (en diensten) gedurende een periode

(meestal een jaar). Het BBP is een belangrijke maatstaf voor de economische prestaties van een land. De ontwikkelingen van het BBP staan in de grafiek hiernaast weergegeven.

i-mutatle t.o.v. jaar eerder selzoengecorrigeerd, 2009=100

(i lii tv į įi iíi iy i lí ih iv I

b

Mutatie Index

Volgens de berekening van het CBS was het BBP in het eerste kwartaal van 2017 3,4 procent groter dan in het eerste kwartaal van 2016. Dat is de hoogste groei sinds 2008. De groei is breed gedragen; meer uitvoer, meer investeringen en meer consumptie. Het eerste kwartaal van 2017 telde wel 2 werkdagen meer dan het eerste kwartaal van 2016. Hiervoor gecorrigeerd bedraagt de groei van het BBP 2,8 procent.

Financiële ontwikkelingen lokaal

De gemeente Beuningen heeft in 2016 een positief rekeningresultaat van ê 6,2 miljoen. Van dit overschot is C 1,5 miljoen toegevoegd aan de algemene reserve algemene dienst en C 4,7 miljoen toegevoegd aan de algemene reserve grondbedrijf. In onderstaande tabel staat de reservepositie van de gemeente Beuningen weergegeven per 31-12-2016:

Reservepositie 31-12-2016

Algemene reserve algemene dienst C 7.479 Algemene reserve grondbedrijf C -12.018 Overige bestemmingsreserves C 1.383

Totaal Ç -3.156

ìbedragenxG 1.000,00

De totale reservepositie is ten opzichte van het saldo per 1-1-2016 met C 6,7 miljoen verbeterd. Toch heeft de gemeente Beuningen nog steeds een negatieve reserve. Deze negatieve reserve wordt veroorzaakt door de algemene reserve grondbedrijf. De gemeente houdt jaarlijks in de begroting rekening met extra

stortingen in deze reserve, zodat de reserve uiterlijk in 2024 is teruggebracht naar nul.

Donderdag 1 juni 2017 is door de rechtbank Gelderland uitspraak gedaan met betrekking tot het beroep dat door Liander is ingesteld tegen de aanslagen precariobelasting 2012 - 2014. De rechtbank heeft het beroep ongegrond verklaard. Dit betekent dat de aanslagen terecht zijn opgelegd. De gemeente kan nu ook overgaan tot het opleggen van de aanslagen voor de járen 2015 - 2017. Jaarlijks gaat het om een

opbrengst van ongeveer 6 0,4 miljoen. Bij de Zomernota 2017 zal voorgesteld worden om de opbrengst precariobelasting 2012 - 2016 toe te voegen aan de algemene reserve grondbedrijf.

Ontwikkelingen begroting huidig beleid

Dinsdag 8 november 2016 heeft de gemeenteraad de begroting 2017 vastgesteld. Door verschillende oorzaken zullen wijzigingen optreden ten opzichte van deze vastgestelde begroting 2017 (zie bijlage 1).

Deze wijzigingen worden, zoals gebruikelijk, pas na de zomervakantie aangeboden aan de gemeenteraad in de Zomernota 2017. In deze kaderbrief worden enkel de gevolgen met een structureel effect weergegeven voor de járen 2018 tot en met 2021.

» 2e financiële rapportage 2016 (Herfstnota 2016)

De herfstnota 2016 is door de gemeenteraad in de vergadering van 20 december 2016 vastgesteld. In deze herfstnota worden ook de dan bekende structurele financiële gevolgen weergegeven. Structureel nadeel ontstaat door de lagere dividendopbrengst die de gemeente verwacht te ontvangen van Vitens. Ook is een nadeel ontstaan als gevolg van de vastgestelde nota reserves en voorzieningen 2016 (overheveling van de reserve MFA Weurt naar de reserve grondbedrijf).

* Decembercirculaire 2016 uitkering gemeentefonds

Op basis van de decembercirculaire 2016 blijkt dat met name het aantal eenheden wijzigt (aantal

huishoudens, aantal eenpersoonshuishoudens, aantal minderheden, aantal bedrijfsvestigingen). Hierdoor stijgt de algemene uitkering uit het gemeentefonds. De uitkering uit het gemeentefonds stijgt ook vanwege een extra uitkering die de gemeente ontvangt ten behoeve van de armoedebestrijding voor kinderen. Dit bedrag wordt gereserveerd voor het daarvoor bestemde doel.

» Meicirculaire 2017 uitkering gemeentefonds

In onderstaande tabel staat aangegeven hoe de uitkering van het gemeentefonds zich ontwikkelt vanuit de

begroting 2017 naar de meicirculaire 2017.

2018 2019 2020 2021 Uitkering gemeentefonds begroting 2017 29.978 30.110 30.308 30.308

* wijziging eenheden 183 186 188 188

* integratieuitkering Jeugd 2015 16 16 47 72

* integratieuitkering WMO 2015 215 214 234 229

* integratieuitkering Participatie 50 59 44 28

* integratieuitkering WMO oud 17 17 17 83

* uitkeringsfactor meicirculaire 2017 421 575 604 871

* armoedebestrijding kinderen 91 92 92 92

* betaling derden (VNG) 29 33 34 34

* Gezond In De Stad 20 20 20 20

* overige mutaties 8 0 0 0

Totaal uitkering gemeentefonds (meicirculaire 2017) 31.028 31.322 31.588 31.925

Totaal mutatie uitkering gemeentefonds 1.050 1.212 1.280 1.617

Reserveren

ì

* armoedebestrijding kinderen -91 -92 -92 -92

* betaling derden (VNG) -29 -33 -34 -34

* Gezond In De Stad -20 -20 -20 -20

* prijs- en salarisstijging (aanvullend) -453 -597 -669 -1.077

Totaal voordeel meicirculaire 2017 457 470 465 394

[Reeds verwerkt in decembercirculaire 2016 -88 -88 -88 -88

; (bedragen x (ê 1.000,00)

De belangrijkste ontwikkelingen komen voort uit de ontwikkeling van het aantal eenheden, de stijging van de integratie-uitkeringen Sociaal Domein en de ontwikkeling van de uitkeringsfactor. Andere wijzigingen van de uitkering uit het gemeentefonds hebben betrekking op de bedragen die de gemeente ontvangt ten behoeve van een aantal specifieke doelstellingen, zoals Gezond In De Stad en armoedebestrijding kinderen.

Van deze extra middelen wordt voorgesteld om de beschikbare bedragen te reserveren voor het bestemde doel.

Uit de meicirculaire blijkt tevens dat de kosten voor de gemeente zullen stijgen als gevolg van prijs- en salarisstijgingen. Ook hiervoor wordt geld gereserveerd, evenals het nodig is om geld te reserveren voor een aantal diensten die de VNG uitvoert. Hiervoor ontvangt de VNG gebruikelijk rechtstreeks geld uit het gemeentefonds, maar vanaf 2018 zullen deze middelen aan de gemeente worden betaald. De VNG factureert vanaf dan ook rechtstreeks aan de gemeenten.

« BUIG budget (Bundeling Uitkeringen Inkomensvoorzieningen Gemeenten)

Voor de bekostiging van de bijstandsuitkeringen ontvangt de gemeente het BUIG-budget (ongeveer 6 5,5 miljoen). Zowel de instroom in, als de uitstroom uit de bijstand is toegenomen. Doordat de uitstroom wel achterblijft bij de instroom, is het de verwachting dat de gemeente Leuningen in de járen 2017 en 2018 niet volledig uitkomt met het BUIG-budget. In 2018 verwacht de gemeente nog C 0,1 miljoen tekort.

« Rentetoerekening grondexploitatie Hoge Woerd Z Lage Woerd

In de begroting 2017 was voorzichtigheidshalve rekening gehouden met het gegeven dat aan de grondexploitatie Hoge Woerd en Lage Woerd geen rente meer zou kunnen worden toegerekend. Deze risico-afweging is genomen op basis van de relatief lange looptijd voor de realisatie van deze

grondexploitatie, gecombineerd met de hoge boekwaarde. Bij het opstellen van de jaarrekening 2016 is

deze risico-afweging opnieuw gemaakt. Aangezien het mogelijk lijkt om de grondexploitatie op meerdere manieren winstgevend te realiseren, kan alsnog wel rente toegerekend worden aan deze exploitatie.

» Rentetoerekening rioolheffing

In het verleden zijn diverse investeringen verricht ten behoeve van de riolering. Voor deze investeringen zijn leningen afgesloten. De afschrijvingstermijnen voor de riolering zijn lang. Ten behoeve van de

berekening van de rioolheffing wordt rekening gehouden met het rentepercentage dat gehanteerd werd op het moment van de investering. Als gevolg van de rentedaling in de afgelopen járen, is een afwijking ontstaan tussen de werkelijke rentekosten van de gemeente en de bij de rioolheffing berekende

rentekosten. Vanaf 2018 wil de gemeente de aan de rioolheffing toegerekende rente (gemiddeld 5,507o) verminderen naar de huidige werkelijke rentekosten (ongeveer 4,007o). De totale opbrengst rioolheffing zal met C 198.000 worden verminderd. Deze maatregel levert voor de inwoners en bedrijven een voordeel op van Cl 7 per aansluiting.

» Rentevoordeel financieringsstructuur

De rentekosten voor langlopende leningen is in de afgelopen járen gedaald. Ook in Leuningen is deze tendens zichtbaar. Gebruikelijk wordt met het voordeel dat hiermee gepaard gaat geen rekening gehouden in de begroting. Doordat de gemeente eind 2016 een langlopende lening heeft afgesloten die pas in 2020 wordt opgenomen, heeft de gemeente meerjarig zicht op de ontwikkeling van haar rentekosten. Binnen de meerjarenbegroting kan nu rekening gehouden worden met dit voordeel dat oplopend tot 2020 en met name in dat laatste jaar optreedt.

» Bijdrage MGR sociale werkvoorzieningen

Bij het opstellen van de begroting 2016 is door de MGR met een te laag aantal se’s (aantal mensen met een Wsw indicatie) gerekend. Dit aantal is over 2016 na verrekend. Dit heeft een structureel effect, waardoor het budget voor de MGR - werkbedrijf moet worden verhoogd met structureel C 0,4 miljoen.

» Lagere uitkering jeugdzorg (4- kosten Veilig Thuis)

In de járen 2015 en 2016 is het de gemeente Beuningen gelukt om met de voor de decentralisaties beschikbaar gestelde rijksbijdrage rond te komen. Vanaf 2015 is de rijksbijdrage voor met name het onderdeel jeugdzorg verder afgenomen (van C 5,7 miljoen in 2015 naar C 4,4 miljoen in 2017). De daling van de kosten voor de jeugdzorg loopt niet in gelijke pas met de daling van de rijksbijdrage. Gezien de uitkomsten van de eerste twee járen Jeugdzorg is gebleken dat een verdere daling van de kosten jeugdzorg niet direct mogelijk is. Op verschillende terreinen blijkt dat de kosten juist stijgen (onder andere Veilig Thuis). Vanaf 2018 zal de gemeente Beuningen de kosten van de decentralisaties niet meer vanuit de rijksbijdrage kunnen bekostigen. Een deel van de kosten van de jeugdzorg komt ten laste van de eigen gemeentelijke middelen.

» Begroting bedrijfsvoering

In 2018 zullen een aantal ontwikkelingen op de gemeentelijke organisatie afkomen. Hierbij valt te denken aan de invoering van de Omgevingswet, de scherpe eisen voor het veilig beheren van de informatie, de invoering van het zaakgericht werken en de invoering van een nieuw Burgerzakensysteem. Door de gemeentelijke organisatie was voor C 0,4 miljoen aan structureel nieuw beleid aangevraagd ten behoeve van genoemde ontwikkelingen. Met de gemeentesecretaris is afgesproken dat de gemeentelijke organisatie vanaf 2018 een vast bedrag ontvangt voor de gemeentelijke bedrijfsvoering. Dit bedrag wordt jaarlijks geïndexeerd voor prijs- en salarisstijgingen. Bij de start van deze nieuwe aanpak per 1-1-2018 wordt een extra structureel bedrag beschikbaar gesteld van C 0,2 miljoen ten behoeve van de invulling van

bovenstaand nieuw beleid en voor de afwerking van een beperkt aantal nog niet gerealiseerde personele bezuinigingen.

» ODRN stelpost

Uit de jaarrekening 2016 is gebleken dat bij de ODRN een aanzienlijk bedrag resteerde. De ODRN is in

2016 overgegaan op outputfinanciering. De gemeente heeft op het terrein van milieu minder speciale

opdrachten verstrekt dat vooraf was ingeschat. Hierdoor heeft de gemeente in 2016 een bedrag terug

ontvangen van de ODRN. De speciale opdrachten betreffen slechts gedeeltelijk het reguliere werk van de

ODRN en voor het overige deel is het ter invulling aan de gemeente of zij de ODRN wil inhuren voor een specifieke opdracht. Het is de verwachting dat met de huidige inzichten de begroting op dit onderdeel met ê 50.000 naar beneden kan worden bijgesteld. Mocht een extra aanvullende opdracht nodig zijn en het budget niet toereikend zijn, dan zal bij de gemeenteraad aanvullende financiering voor deze extra opdracht worden gevraagd.

» Meerkosten Wmo vervoer Avon

In september 2016 heeft de Gemeente Leuningen zich aangesloten bij de nieuw ontstane vervoersregio Arnhem-Nijmegen. De bedoeling is dat dit dankzij schaalvoordelen lagere kosten en betere service op gaat leveren. Op dit moment is alleen het WMO vervoer ondergebracht bij de vervoersregio, en de bedoeling is per september 2018 ook het leerlingenvervoer over te doen. Op dit moment vallen de kosten voor de Gemeente Beuningen C 40.000 hoger uit dan in 2016, maar de verwachting is dat door een aanstaande bijstelling van de kostenverdeling over verschillende soorten vervoer en de deelnemende gemeenten de kosten dichter bij het niveau van 2016 komen te liggen. Ook worden de kosten voor het leerlingenvervoer in 2018 waarschijnlijk minder ten opzichte van 2016 en 2017.

» Toename individuele inkomenstoeslag

In meer gevallen wordt een beroep gedaan op de individuele inkomenstoeslag (langdurigheidstoeslag).

Hierdoor stijgen de kosten structureel met 25.000

» Verschuiven invoering basisregistratie personen

De invoering van de Basisregistratie Personen is opnieuw met een jaar uitgesteld. Het is de verwachting dat de gemeenten een aanzienlijke investering moet doen in de járen 2019 en 2020. In de begroting 2017 was deze investering voorzien in de járen 2018 en 2019. Door deze verschuiving ontstaat een voordeel in 2018, welke weer teniet wordt gedaan in de beide daaropvolgende járen.

» Precariobelasting Liander

Door de rechtbank Gelderland is een uitspraak gedaan betreffende de mogelijkheid voor de gemeente Beuningen om precariobelasting te heffen op ondergrondse kabels en leidingen. De gemeente Beuningen heeft bij Liander over de járen 2012 - 2014 een aanslag precario opgelegd. Liander heeft tegen deze aanslag beroep ingesteld, maar in de genoemde uitspraak is Liander hierbij niet in het gelijk gesteld. De gemeente heeft de aanslagen dus terecht opgelegd. Over de járen 2012 - 2016 betekent dit een voordeel van C 2,0 miljoen. Dit voordeel wordt meegenomen in de Zomernota 2017 en zal toegevoegd worden aan de negatieve algemene reserve. In de járen 2017 - 2021 komt het jaarlijkse voordeel van ĉ 0,4 miljoen ten gunste van het begrotingsresultaat. Vanaf 2022 is de mogelijkheid voor gemeenten om precariobelasting te heffen afgeschaft.

« Vermindering bijdrage grondbedrijf

De gemeente onttrekt jaarlijks een bedrag aan de begroting met als doel het aanvullen van de algemene reserve grondbedrijf. In de begroting 2017 gaat het om een bedrag van ê 1,3 miljoen. Dit loopt op tot ê 1,5 miljoen in de begroting 2024. Door de hiervoor genoemde extra storting van C 2,0 mñjoen met betrekking tot de precariobelasting Liander 2012 - 2016 is het mogelijk om de stortingen in de algemene reserve grondbedrijf in de járen 2021 - 2024 met L 0,5 miljoen te verminderen.

Financiën

In de tabel ‘overzicht kaderbrief begroting 2018’ (bijlage 1) staan de huidige bekende financiële consequenties voor de komende járen van de gemeente Beuningen weergegeven.

Het saldo programmabegroting 2017 - 2020 komt uit de vastgestelde programmabegroting 2017. Bij de behandeling van de programmabegroting 2017 heeft de gemeenteraad kennis genomen van de

meerjarenbegroting 2018 - 2020. Doordat de gemeenteraad het nieuw beleid 2018 - 2020 en het dekkingsvoorstel 2018 - 2020 formeel niet heeft vastgesteld, worden deze posten gecorrigeerd. Deze correctie resulteert in het ‘Saldo begroting huidig beleid’. Dit saldo is voor alle járen 2018 - 2021 positief.

De ontwikkelingen begroting huidig beleid staan reeds eerder in deze kaderbrief beschreven. Het nieuw

beleid voor de begroting 2018 ~ 2021 staat toegelicht in de bijlagen 2 en 3.

Nieuw beleid

Bij het nieuw beleid wordt aangegeven of het een keuze van de gemeenteraad betreft of dat het nieuw beleid onontkoombaar is. Van onontkoombaar is sprake in het geval van een wettelijke verplichting of een reeds eerder genomen (raads-)besluit.

Stofkam

Als gevolg van het rekeningresultaat 2016, is het de verwachting dat een stofkamactie door de begroting structureel 6 50.000 op moet kunnen leveren, aanvullend met ë 100.000 extra incidenteel in 2018.

Dekkingsvoorstel

In het dekkingsvoorstel is aangegeven op welke wijze het saldo van de begroting huidig beleid en het nieuw beleid wordt gedekt. Het dekkingsvoorstel bestaat uit de stijging van de OZB met 307o. Gezien de risico’s die nu nog niet bekend zijn (zie hieronder), maar die voor de begroting nog wel inzichtelijk zullen worden, wordt voorgesteld om vast te houden aan de OZB stijging van 30Zo.

Begrotingsresultaat

Het uiteindelijke begrotingsresultaat zal naar verwachting ë 299.000 zijn. Ook de járen na 2018 laten een positief sluitende begroting zien. De positieve begrotingsresultaten komen ten gunste van de reserve algemene dienst.

2018 2019 2020 2021

Uiteindelijk begrotingsresultaat 299 394 390 954

(bedragen x (ë 1.000,00)

Risico's begroting 2018

Bij het opmaken van de kaderbrief begroting 2018 zijn nog niet alle risico’s die de gemeente loopt financieel door vertaald. De gevolgen van een aantal ontwikkelingen zullen in de komende periode duidelijk worden. Hierbij valt te denken aan:

Zandwinning Beuningse Plas

Begin 2017 is gebleken dat het niet haalbaar is het zand van de zandwinning Beuningse Plas af te voeren via de geplande transportband. Dit vanwege bezwaren van omliggende bedrijven. Het zand zal nu via vrachtwagens naar een nog nader te bepalen loslocatie worden vervoerd waarnaar het per schip wordt afgevoerd. Op dit moment worden met de aannemer de detañs van deze nieuwe transportmethode

besproken. Het is nog onduidelijk wat de mogelijke voordelige of nadelige financiële consequenties voor de Gemeente Beuningen zijn.

Baggeren

In 2019 en 2020 worden door het waterschap baggerwerkzaamheden uitgevoerd in de wateren van de Gemeente Beuningen. Hierbij wordt het gebaggerde afval op de kant gegooid, en de kosten die de

gemeente hiervoor vooral gaat maken zijn de kosten van het verzamelen en opruimen van dit afval. Omdat er veel water is in onze gemeente worden de kosten die hiervoor gemaakt moeten worden ingeschat op ë 0,3 miljoen voor de twee betreffende járen. In 2018 wordt een meer precieze inschatting van deze kosten gemaakt en deze zullen worden opgenomen in de begroting 2019.

OZB niet-woningen leegstand

Bij het vaststellen van de begroting 2016 is door de gemeenteraad besloten om de gederfde inkomsten als

gevolg van leegstand niet-woningen te verhalen bij de eigenaren van de niet-woningen via het OZB tarief.

Na afloop van het jaar 2016 is onderzocht of sprake is van een toewijsbare afname van de leegstand als gevolg van deze maatregel.

In 2016 kan bij 94 objecten (met een waarde van C 22.796.000) geen OZB geïnd worden door leegstand.

In 2017 is dit bij 99 objecten (met een waarde van 6 24.361.000) het geval. De hoeveelheid leegstand is dus toegenomen in aantal objecten en in waarde van de objecten, wel zo marginaal dat er geen conclusies uit getrokken kunnen worden. In percentage van de totale waarde is de leegstand ook toegenomen: van 6,740fo naar 7,670Zo. Munitax heeft voor 2017 nog niet alle beschikkingen verstuurd, dus naar verwachting daalt het percentage nog.

Woonlastendruk

De gemeente Beuningen heeft volgens het onderzoek van het Centrum voor Onderzoek van de Economie van de Lagere Overheden (COELO) een gemiddelde woonlast in 2017 van C 785 voor een

meerpersoonshuishouden. In 2018 is er een geraamde stijging van 307o van de OZB en een extra stijging van de rioolheffing van C 15 (conform het vGRP), maar de rioollasten worden ook verlaagd met Cl 7 door de veranderde rentetoerekening.

De ontwikkeling van de kosten afvalstoffenheffing in 2018 is nog niet bekend en is mede afhankelijk van de invoering van het omgekeerd afval inzamelen. De woonlastendruk voor 2018 wordt geraamd op C 795. Dit is een stijging van l,2907o ten opzichte van 2017.

Bijlagen

1. Financieel overzicht kaderbrief begroting 2018 (atl7002155) 2. Groslijst nieuw beleid 2018 - 2021 (voorstel) (atl7002162) 3. Groslijst nieuw beleid 2018 - 2021 (toelichting) (atl7002163)

4. Uitgangspunten programmabegroting 2018 en meerjarenraming 2019 - 2012 (atl7002161) 5. Nagekomen bijlage 1: beantwoording vragen jaarrekening 2016 en kaderbrief begroting 2018

(UI17.08516)

Routingformulier: AT17002160.

Burgemeester en wethouders,

Dyanne Koeken Carol van Eert

secretaris burgemeester

Aldus vastgesteld in de vergadering van de raad van 11 juli 2017.

de voorzitter.

De griffier,